Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 grudnia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie, II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej Szczecin –Niebuszewo del. do Prokuratury Okręgowej w Szczecinie Edyty Sielewończuk

po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2018 r. sprawy

Z. W. (1)

oskarżonego z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i z art. 299 § 1 k.k.,

na skutek apelacji, wniesionej przez obrońcę

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie

z dnia 7 sierpnia 2017 r., sygn. akt III K 238/09

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a.  uchyla orzeczenie o karach łącznych pozbawienia wolności i grzywny,

b.  karę orzeczoną za czyn przypisany w punkcie VII części dyspozytywnej obniża do 9 (dziewięciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz 80 (osiemdziesięciu) stawek dziennych grzywny po 100 (sto) złotych,

c.  na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 i 2 k.k. w brzmieniu obowiązującym do 30 czerwca 2015r. wymierza kary łączne roku i 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności oraz 140 (stu czterdziestu) stawek dziennych grzywny po 100 (sto) złotych,

II.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

I.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze i wymierza mu opłatę w kwocie 3.100 (trzy tysiące sto) złotych za obie instancje.

Andrzej Olszewski Andrzej Wiśniewski Andrzej Mania

UZASADNIENIE

Prokurator oskarżył Z. W. (1) o to, że :

VI. w okresie od 4 sierpnia 2005r. do 31 sierpnia 2005r. w S., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w krótkich odstępach czasu, wspólnie i w porozumieniu doprowadzili do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 489.161,58 zł, po uprzednim wprowadzeniu pokrzywdzonego - firmy (...)w błąd co do rzeczywistego charakteru wyrobu będącego przedmiotem transakcji oraz uiszczenia podatku akcyzowego z tytułu nabycia wyrobu akcyzowego, w ten sposób, że S. H. (1) wystawił poświadczające nieprawdę co do okoliczności mających znaczenie prawne, faktury sprzedaży odbarwionego oleju opałowego jako oleju napędowego w łącznej ilości 145.611 litrów o łącznej wartości 489.161,58 zł, w których wskazał, że podatek akcyzowy został zapłacony, podczas gdy w rzeczywistości należność ta nie została uiszczona, wskutek czego zgodnie z treścią art. 4 ust. 1 pkt 5 i art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 23 stycznia 2004r. o podatku akcyzowym nabywcy stali się podmiotem zobowiązanym do jego uiszczenia

tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 12 kk

VII. w dniu 12 października 2005r. w S. polecił ustalonej osobie dokonanie wypłaty kwoty 40.000 zł oraz dokonanie dwóch przelewów w łącznej kwocie 287.000 zł z rachunku bankowego nr (...) prowadzonego przez (...) Bank (...) SA na rzecz (...) sp. z o.o., które to środki pieniężne pochodziły z przestępstwa uszczuplenia należności publiczno-prawnych tj. podatku akcyzowego należnego Skarbowi Państwa z tytułu produkcji wyrobów akcyzowych i ich sprzedaży, a podejmując wskazane czynności zmierzał do udaremnienia lub znacznego utrudnienia stwierdzenia ich przestępnego pochodzenia oraz ich wykrycia i zajęcia,

tj. o przestępstwo określone w art. 299 § 1 kk

Sąd Okręgowy w Szczecinie wyrokiem z dnia 7 sierpnia 2017r.:

-

S. H. (1) i Z. W. (1) uznał za winnych popełnienia przestępstwa zarzuconego im w punkcie VI części wstępnej wyroku, kwalifikowanego w przypadku Z. W. (1) z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to przestępstwo Z. W. (1) na podstawie art. 286 § 1 k.k. i art. 33 § 2 k.k. wymierzył karę 1 roku pozbawienia wolności i grzywnę w wymiarze 100 stawek dziennych po 100 złotych każda,

-

Z. W. (1) uznał za winnego popełnienia przestępstwa zarzuconego mu w punkcie VII części wstępnej wyroku, i za to przestępstwo, na podstawie art. 299 § 1 k.k. i art. 33 § 2 k.k. wymierzył mu karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności i grzywnę w wymiarze 200 stawek dziennych po 100 złotych każda.

Na podstawie art. 85 k.k. w zw. z art. 86 § 1 i 2 k.k. połączył kary pozbawienia wolności oraz grzywny orzeczone względem Z. W. (1) i wymierzył mu karę łączną 2 lat pozbawienia wolności oraz karę łączną grzywny w wymiarze 250 stawek dziennych po 100 złotych każda.

Sąd orzekł również o kosztach sądowych.

Obrońca oskarżonego Z. W. (1) zaskarżył wyrok w całości na korzyść tego oskarżonego.

Orzeczeniu zarzucił:

⚫

na podstawie art. 438 pkt 3 k.p.k., błąd w ustaleniach faktycznych dotyczący zarzutu dokonania przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., poprzez przyjęcie, że Z. W. (1) w okresie od 4 sierpnia 2005r. do 31 sierpnia 2005r. w S., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w krótkich odstępach czasu, wspólnie i w porozumieniu doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 486.161,58 zł, po uprzednim wprowadzeniu pokrzywdzonego – firmy PW (...) sp. j. w błąd co do rzeczywistego charakteru wyrobu będącego przedmiotem transakcji oraz uiszczenia podatku akcyzowego z tytułu nabycia wyrobu akcyzowego, w ten sposób, że S. H. (1) wystawił poświadczające nieprawdę, co do okoliczności mających znaczenie prawne, faktury sprzedaży odbarwionego oleju opałowego jako oleju napędowego w łącznej ilości 145.611 litrów w sytuacji, gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na ustalenie powyższych okoliczności. Z. W. (1) w swoich wiarygodnych i spójnych wyjaśnieniach przyznał się do popełnienia wyżej opisanego czynu w odniesieniu do ilości 90.000 litrów, a okoliczność ta znajduje potwierdzenie w treści opinii biegłego. W zgromadzonym materiale dowodowym nie ujawniono faktur potwierdzających sprzedaż oleju napędowego w ilości powyżej 90.000 litrów.

⚫

na podstawie art. 438 pkt 3 k.p.k., błąd w ustaleniach faktycznych dotyczący zarzutu dokonania przestępstwa z art. 299 § 1 k.k., poprzez przyjęcie, że Z. W. (1) w dniu 12 października 2005r. w S. polecił ustalonej osobie dokonanie wpłaty kwoty 40.000 zł oraz dokonanie dwóch przelewów w łącznej kwocie 287.000 zł z rachunku bankowego nr (...) prowadzonego przez (...) Bank (...) SA na rzecz (...) sp. z o.o., które to środki pieniężne pochodziły z przestępstwa uszczuplenia należności publiczno-prawnych tj. podatku akcyzowego należnego Skarbowi Państwa z tytułu produkcji wyrobów akcyzowych i ich sprzedaży, a podejmując wskazane czynności zmierzał do udaremnienia lub znacznego utrudnienia stwierdzenia ich przestępnego pochodzenia oraz ich wykrycia i zajęcia. Sąd błędnie ustalił, że zgromadzone pieniądze są środkami z podatku akcyzowego należnego Skarbowi Państwa. Spółka (...) pozostawała w stałych relacjach gospodarczych ze spółką (...). Spółki miały wobec siebie zobowiązania finansowe, które uzasadniały swobodę dysponowania środkami finansowymi zgromadzonymi na koncie spółki (...).

⚫

na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. rażącą niewspółmierność kary poprzez wymierzenie Z. W. (1) na podstawie art. 286 § 1 k.k. i art. 33 § 2 k.k. kary 1 roku pozbawienia wolności i grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych po 100 złotych każda oraz na podstawie art. 299 § 1 k.k. i art. 33 § 2 k.k. 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności i grzywny w wymiarze 200 stawek dziennych po 100 złotych każda, w sytuacji gdy kara ta jest niewspółmierna do popełnionego przez Z. W. (1) czynu oraz pozostaje w znacznej dysproporcji do kar wymierzonych pozostałym współoskarżonym.

⚫

na podstawie art. 438 pkt 1 k.p.k. obrazę przepisów prawa materialnego poprzez niezaliczenie na poczet orzeczonej kary rzeczywistego pozbawienia wolności związanego z tymczasowym aresztowaniem w okresie od dnia 13 sierpnia 2008r. do dnia 19 października 2008r., zgodnie z wymaganiami art. 63 § 1 k.k.

Podnosząc powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i w odniesieniu do przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. wymierzenie kary 6 miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu na 3 lata, a w pozostałym zakresie uniewinnienie Z. W. (1) od zarzucanych mu czynów, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego Z. W. (1) okazała się częściowo zasadna, ale tylko w zakresie zarzutu rażącej niewspółmierności kary. Oskarżony przyznał się do odbarwienia tylko 90.000 litrów oleju, w pozostałym zakresie nie przyznając się do tego czynu.

Odnośnie czynu przypisanego w punkcie VI części dyspozytywnej Sąd dysponował jednak fakturami wystawionymi na rzecz (...)s.j. na łączną ilość 145.611 litrów. Potwierdzają to zeznania J. S., który wskazywał, że w celu zakupu paliwa kontaktował się ze S. H. (1). W aktach znajduje się również zapewnienie ze strony sprzedawców, że uiszczono należny podatek akcyzowy. Nie ma również podstaw by podważać wiarygodność zeznań J. S., że nie poinformowano go, że nabyte paliwo pochodzi z odbarwiania oleju opałowego. Dalsze rozważania obrońcy są o tyle bez znaczenia, że w czynie szóstym przypisano oskarżonemu wyłącznie działanie na szkodę (...)i reszta paliwa potencjalnie odbarwianego pozostaje poza sferą zainteresowania sądu karnego. By przeciwstawić się konsekwentnym wyjaśnieniom S. H. (1), który przyznał się do czynu i wskazał udział swój oraz Z. W. (1) jako swojego wspólnika, Sąd dysponował tylko zmiennymi i niekonsekwentnymi wyjaśnieniami Z. W. (1), który najpierw w ogóle wykluczył swój udział w odbarwianiu paliwa, w trakcie konfrontacji ze S. H. (1) przyznał się do odbarwiania paliwa, wreszcie w kolejnych wyjaśnieniach wskazał, że brał udział w odbarwieniu 90-100 tysięcy litrów paliwa. Sąd odwoławczy podzielił zatem ocenę, jaką wyraził Sąd meriti na str. 533-537 i 542 uzasadnienia. Obrońca podniósł, że sam Sąd przyznał, że ustalenie rzeczywistej, dokładnej ilości odbarwionego paliwa jest niemożliwe, tyle że Sąd odnosi to do wyjaśnień S. H. (1), że z samej bazy w Z. sprzedano 20-30 cystern paliwa, natomiast pewny jest obrót 217.133 litrami sprzedanego z fakturą oleju napędowego. Już ta ilość jest większa, aniżeli przypisana w zarzucie z punktu VI, a zatem ewentualne wątpliwości dotyczącą okoliczności niewynikającej z wyroku. Wymierzona za ten czyn kara jest najniższą przewidzianą w ustawie, natomiast kara grzywny – zważywszy na kwotę oszustwa – nie razi swoją surowością.

Sąd nie podzielił również zarzutu co do trafności przypisania oskarżonemu Z. W. (1) prania brudnych pieniędzy.

Sąd I instancji na str. 418-419 poczynił ustalenia dokładnie odpowiadające treści przeprowadzonych dowodów. Mianowicie, po zatrzymaniu większości oskarżonych w niniejszej sprawie, Z. W. (1) podjął czynności zmierzające do usunięcia pieniędzy uzyskanych z odbarwiania oleju opałowego. Tego samego dnia sprowadził z sanatoriumR. N. i polecił mu dokonanie dwóch przelewów na łączną kwotę 287.000 złotych wskazaną w opisie czynu przypisanego w punkcie VII. Wypłacono również kwotę 40.000 złotych, co potwierdzają czynności bankowe i o czym zeznał R. N.. O godz. 14.20 Z. W. (1) zadzwonił do W. J. (1) i dopiero wtedy ustalił, że przelane środki mają stanowić przedpłatę na samochód lub samochodu, jaki ma nabyć W. J. (1) i trzeba będzie sporządzić „jakąś umowę”. Treść tej rozmowy dokładnie przeczy wersji, jaką próbuje teraz przedstawić obrońca oskarżonego, jakoby była to ustalona już transakcja. Treść tego porozumienia została wstępnie zarysowana dopiero w rozmowie telefonicznej, jaka miała miejsce po przelewie środków. Na stronie 556 uzasadnienia Sąd I instancji drobiazgowo wskazuje dlaczego uznał oskarżonego i W. J. (1) za spoufalone osoby, które prokurują zaistnienie rzekomej umowy. W tym zakresie oceny Sądu mieszczą się w granicach zakreślonych w art. 7 k.p.k. Oskarżony nie próbował nawet wykazać czemu i w związku z jaką transakcją przelał pieniądze na konto I. F., przyjaciółki W. J. (1), co do którego słusznie wykazano, że dopiero po przelewie pomagał mataczyć i zacierać źródło pochodzenia oraz cel usunięcia środków spod ewentualnego zajęcia. Sąd odwoławczy nie podzielił zatem zarzutów apelacji pod adresem wyroku jeżeli chodzi o przypisanie winy.

Trzeba jednak zgodzić się z apelacją w zakresie kary orzeczonej za czyn przypisany w punkcie VII części dyspozytywnej. Oskarżonemu przypisano pranie brudnych pieniędzy w typie podstawowym. Dodatkowo przypisano w nim wartość łącznie 327.000 złotych. Tymczasem oskarżonemu wymierzono karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, taką samą jak T. P. (piorącemu 4,5 miliona złotych), czy S. H. (1) (biorącemu udział w praniu 6 milionów złotych). W ocenie Sadu odwoławczego uzasadnia to korektę wymiaru kary poprzez obniżenie kar jednostkowych za czyn VII do 9 miesięcy pozbawienia wolności oraz 80 stawek dziennych grzywny po 100 złotych.

W konsekwencji należało uchylić dotychczasowe kary łączne pozbawienia wolności i grzywny oraz orzec nowe na podstawie kar:

- za czyn VI – roku pozbawienia wolności i 100 stawek grzywny po 100 złotych,

- za czyn VII – 9 miesięcy pozbawienia wolności i 80 stawek dziennych grzywny po 100 złotych.

Sąd odwoławczy nie znalazł podstaw, by w jakiś sposób korygować zasadę orzekania kar jednostkowych przyjętą przez Sąd meriti i zważywszy na związek funkcjonalny (pranie brudnych pieniędzy dotyczyło pieniędzy uzyskanych z oszustwa), a z drugiej strony – różnorodzajowość dóbr, w które godziły oba przestępstwa i w rezultacie uznał, że należy wymierzyć kary w jednakowym stopniu wymierzone z absorpcją i kumulacją. Stąd kary łączne: roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności oraz 140 stawek dziennych grzywny po 100 złotych.

Sąd odwoławczy nie wypowiadał się natomiast w kwestii zaliczenia okresu tymczasowego aresztowania na poczet kary pozbawienia wolności. Oskarżony był wielokrotnie karany, co dokumentuje jego bogata karta karna, stąd w kwestii zaliczenia okresu rzeczywistego pozbawienia wolności wypowie się Sąd I instancji przy zarządzaniu wykonania wyroku dysponując informacjami z zakładu karnego.

Dlatego na podstawie art. 437 § 2 k.p.k. Sąd uwzględnił apelację obrońcy oskarżonego tylko w zakresie kary za jeden z przypisanych mu czynów:

- uchylił orzeczenie o karach łącznych pozbawienia wolności i grzywny,

- karę orzeczoną za czyn przypisany w punkcie VII części dyspozytywnej obniżył do 9 miesięcy pozbawienia wolności oraz 80 stawek dziennych grzywny po 100 złotych,

- na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 §1 i 2 k.k. w brzmieniu obowiązującym do 30 czerwca 2015r. wymierzył kary łączne roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności oraz 140 stawek dziennych grzywny po 100 złotych,

w pozostałym zakresie uznając niezasadność innych zarzutów i wniosków apelacji oraz nie znajdując podstaw do wyjścia poza granice apelacji, utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. oraz art. 2 ust. 1 pkt 4, art. 3 ust. 1 i art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983r. Nr 49, poz. 223 ze zm.) nie znajdując podstaw do zwolnienia oskarżonego od ich ponoszenia.

(Andrzej Olszewski) (Andrzej Wiśniewski) (Andrzej Mania)