Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 5 grudnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy,

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Elżbieta Kala

Sędzia Artur Fornal

Sędzia (del.) Eliza Grzybowska

po rozpoznaniu w dniu 5 grudnia 2019 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku dłużnika (...) w B.

o ogłoszenie upadłości

na skutek zażalenia dłużnika na postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

z dnia 17 października 2019 r. (sygn. akt XV GU 458/19)

p o s t a n a w i a:

oddalić zażalenie

Elżbieta Kala Artur Fornal Eliza Grzybowska

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 17 października 2019r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił wniosek dłużnika (...) z siedziba w B. o ogłoszenie upadłości.

W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia Sąd I instancji wskazał, że dłużnik (...) z siedzibą w B. złożył wniosek o ogłoszenie upadłości z uwagi na swoją niewypłacalność. W uzasadnieniu wniosku dłużnik wskazał, że prowadzi działalność w zakresie centrów telefonicznych (call center). Z wniosku wynika, że spółka utraciła zdolność do regulowania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, a łączna wysokość zadłużenia wynosi obecnie 463 809,09 zł. We wniosku dłużnik wskazał, że na aktualny majątek spółki składa się jedynie majątek zakupiony w początkowym okresie funkcjonowania przedsiębiorstwa w postaci łatwych do zbycia ruchomości, stanowiących wyposażenie biura, a także środki niezbędne na uiszczenie zaliczki na koszty postępowania upadłościowego.

Sąd I instancji zważył, że zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe (tekst jedn.: Dz. U. 2019 r., poz. 498; dalej jako: p.u.), upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Definicja niewypłacalności została zawarta w art. 11 p.u., który stanowi, iż dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych (art. 11 ust. 1 p.u.). Gdy dłużnik jest osobą prawną lub jednostką nieposiadającą osobowości prawnej, lecz mającą zdolność prawną, staje się niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące (art. 11 ust. 2 p.u.).

W ocenie Sądu I instancji - analiza zgromadzonego materiału dowodowego pozwala na przyjęcie, że faktycznie nastąpiło spełnienie przesłanek z powołanego art. 11 ust. 1. Dłużnik nie reguluje bowiem wymagalnych zobowiązań pieniężnych wobec swoich wierzycieli. Z dokumentów przedłożonych do akt sprawy wynika bezsprzecznie, że dłużnik posiada zobowiązania wobec przynajmniej 75 podmiotów na łączną kwotę 463 809,09 zł, w tym także zobowiązania publicznoprawne wobec – Naczelnika Urzędu Skarbowego, a także wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy uznał, że zachodzi podstawa do zastosowania art. 13 ust. 1 p.u. Czynności podjęte przez tymczasowego nadzorcę sądowego i przedłożone z ich wykonania sprawozdanie wykazujące kondycję finansową dłużnika i stan jego majątku wskazują, że dłużnik nie posiada wystarczających środków na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego. Majątek dłużnika stanowią ruchomości w postaci wyposażenia oraz sprzętu komputerowego. Tymczasowy nadzorca sądowy ocenił, iż kwota możliwa do uzyskania ze sprzedaży powyższych składników wyniesie około 2 073,00 zł netto. W skład majątku dłużnika nie wchodzą żadne prawa do nieruchomości, prawo użytkowania wieczystego nieruchomości. W zakresie środków pieniężnych w skład masy upadłości weszłyby jedynie środki pieniężne zgromadzone w kasie na dzień 30 czerwca 2019 r. w kwocie 11 469,59 zł. Można w tym miejscu wskazać, na pewną nieścisłość wyłaniającą się ze sprawozdania tymczasowego nadzorcy sądowego, gdyż tymczasowy nadzorca sądowy w jednym miejscu wskazał na stan kasy na dzień 30 czerwca 2019 r. w kwocie 11 469,59 zł, by wskazać później że reprezentant dłużnika dokonał w tym samym dniu wpłaty do kasy środków pieniężnych w kwocie 11 420,00 zł, nie precyzując czy kwota wpłacona przez reprezentanta znajduje się już w podanym stanie gotówki w kasie. Sąd jednak przyjął, że tymczasowy nadzorca podawał stan kasy po zamknięciu dnia, dlatego jedyne środki pieniężne możliwe do przeznaczenia na koszty postępowania upadłościowego wynoszą 11 469,59 zł. W zakresie rachunków bankowych dłużnika tymczasowy nadzorca wskazał, że znajdują się na nich ujemne salda. Tymczasowy nadzorca sądowy wskazywał także, że dłużnik w bilansie na dzień 29 maja 2019 r. zamieścił należności w kwocie 1 359,62 zł, które jednak zostały zajęte w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przez Naczelnika Urzędu Skarbowego. W związku z zajęciem tej kwoty w postępowaniu egzekucyjnym należy przypuszczać, że została ona przekazana na zaspokojenie wierzyciela w prowadzonym postępowaniu.

Sąd I instancji odniósł się także do kwestii dokapitalizowania majątku dłużnika przez (...) Zdaniem Sądu Rejonowego sztuczne pozyskiwanie środków na koszty postępowania, prowadzące do zwiększenia rozmiaru ogólnych zobowiązań dłużnika nie może spotkać się z akceptacją. Wobec powyższego Sąd I instancji wskazał, że jedynymi pewnymi środkami, które posiada dłużnik są środki w postaci ruchomości oraz środki w kasie w łącznej kwocie 13 542,59 zł.

Ponadto Sąd I instancji podkreślił, że środki uzyskane nawet z natychmiastowego zlikwidowania majątku dłużnika nie pokryją kosztów postępowania. W ocenie Sądu I instancji samo wynagrodzenie syndyka w niniejszej sprawie nie znalazłoby pokrycia w majątku dłużnika. Zdaniem Sądu I instancji majątek dłużnika przy uwzględnieniu wartości podawanych przez tymczasowego nadzorcę sądowego, które Sąd uznał za odzwierciedlające stan majątku dłużnika, nie wystarczy na samo zaspokojenie kosztów postępowania. Koszty – ustalone przez tymczasowego nadzorcę sądowego i skorygowane w zakresie wynagrodzenia Syndyka przez Sąd – ponad trzykrotnie przewyższą wartość posiadanego przez wnioskodawcę majątku.

Zażalenie na powyższe postanowienie Sądu Rejonowego wniósł dłużnik, zaskarżając je w całości. Zaskarżonemu postanowieniu dłużnik zarzucił:

⚫

błąd w ustaleniach faktycznych polegający na:

- przyjęciu, że podwyższenie kapitału zakładowego w (...) z siedzibą w B. skutkuje zwiększeniem rozmiaru ogólnych zobowiązań dłużnika,

- przyjęciu , że środki, którymi dysponuje dłużnik nie pozwalają na pokrycie kosztów postępowania.

Ponadto dłużnik wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu zażalenia dłużnik wskazał, że istnieje realna możliwość dokapitalizowania spółki – w sposób umożliwiający przeprowadzenie postępowania upadłościowego. W ocenie dłużnika, zgodnie z treścią pisma z dnia 25 sierpnia 2019r. niezbędne środki pieniężne zostaną przekazane przez udziałowców do dnia 30 września 2019r. bądź to w oparciu o podwyższenie jej kapitału zakładowego lub w formie pożyczki udzielonej spółce przez jej udziałowców bądź w oparciu o inną czynność prawną uzgodnioną z tymczasowym nadzorcą sądowym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie dłużnika nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji w sposób prawidłowy ocenił zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, a przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia ocenę prawną Sąd odwoławczy w pełni podziela.

W sprawie nie było kwestionowane, że spełniona została przesłanka ogłoszenia upadłości wnioskodawcy w postaci jego niewypłacalności. Podstawa oddalenia przedmiotowego wniosku wynikała jednak, jak słusznie uznał Sąd Rejonowy (Sąd upadłościowy), z regulacji zwartej w art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 2344 z późn. zm. - dalej jako "p.u."), zgodnie z którą sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów.

Należy także zaznaczyć, ż Sąd upadłościowy słusznie wskazał, że zgodnie z regulacją art. 230 ust. 1 p.u. do kosztów postępowania upadłościowego zalicza się wydatki bezpośrednio związane z zabezpieczeniem, zarządem i likwidacją masy upadłości, w szczególności wynagrodzenie syndyka oraz jego zastępcy, wynagrodzenia osób zatrudnionych przez syndyka oraz należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń tych osób, wynagrodzenie i wydatki członków rady wierzycieli, wydatki związane ze zgromadzeniem wierzycieli, koszty archiwizacji dokumentów upadłego, korespondencji, ogłoszeń, podatki i inne daniny publiczne związane z likwidacją masy upadłości.

W ocenie Sądu Odwoławczego, nie ma racji dłużnik zarzucając Sądowi I instancji błąd w ustaleniach faktycznych. Bowiem odnosząc się do argumentacji podniesionej przez dłużnika w przedmiotowym zażaleniu należy podkreślić, że zasadą jest, że w każdej sprawie wymagane jest indywidualne rozważenie, czy majątek dłużnika wystarcza na pokrycie kosztów postępowania. Są sytuacje, w których realne jest uzyskanie środków na pokrycie kosztów, jednak takie sytuacje muszą mieć swoje uzasadnione podstawy. Nie jest wystarczające powołanie się w zażaleniu przed dłużnika, że niezbędne środki pieniężne zostaną przekazane przez udziałowców spółki (zob. oświadczenie o dokapitalizowaniu spółki – k. 251- 252 akt). Zdaniem Sądu Okręgowego powoływanie się przez dłużnika na potencjalne tylko dokapitalizowanie spółki nie może się ostać. Przy czym, w tym zakresie Sąd Odwoławczy w pełni podziela stanowisko Sądu I instancji, że w przedmiotowej sprawie nie jest znana dokładna kondycja finansowa (...), na którą tak szczególną uwagę zwraca dłużnik w przedmiotowym zażaleniu.

Należy również zaznaczyć, iż nie można zgodzić się z argumentacją podniesioną przez dłużnika w zażaleniu – która także opiera się tylko na potencjalnym założeniu, iż przedmiotowe przekazanie środków miałoby polegać na podwyższeniu kapitału zakładowego spółki bądź w formie pożyczki udzielonej przez udziałowców lub w oparciu o inną czynność prawną. W tym miejscu należy również zgodzić się z Sądem I instancji, że nie można akceptować sztucznego sposobu pozyskiwania środków na koszty postępowania, które – w ocenie Sądu Okręgowego- prowadziłyby do zwiększenia zobowiązań dłużnika.

Jasne jest, że przy ocenie wartości majątku w relacji do przewidywanych kosztów postępowania należy brać pod uwagę ogół praw majątkowych należących do dłużnika, czyli prawa majątkowe materialne i niematerialne. Nie należy pojęcia "majątku" utożsamiać z pojęciem "płynnych funduszy" w rozumieniu art. 361 prawa upadłościowego (P. Janda Komentarz do art. 13 Prawa upadłościowego (w:) Prawo upadłościowe. Komentarz, wyd. III, LEX/el. 2019).

Aktualne pozostają tezy z orzecznictwa Sądu Najwyższego, z których wynika, że nie jest uzasadnione oddalenie wniosku o upadłość tylko dlatego, że w majątku dłużnika nie ma środków pieniężnych lub papierów wartościowych albo rzeczy ruchomych dających się łatwo spieniężyć na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego (postanowienie Sądu Najwyższego z 13 marca 1998 r., sygn. akt I CKN 540/97, OSNC 1998/12, poz. 204). Jednakże w sytuacji gdy majątek istnieje, ale nie nadaje się do spieniężenia lub spieniężenie majątku wymaga pokonania nadzwyczajnych trudności, np. wyłożenia środków pieniężnych, dzięki którym można przygotować majątek do spieniężenia, ale uzyskanie dochodu z tego tytułu jest obarczone dużym ryzykiem, to należy przyjąć, że mimo posiadania majątku przez dłużnika, nie wystarcza on na koszty postępowania upadłościowego (uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z 1 kwietnia 2003 r., sygn. akt II CKN 484/02, Pr. Spółek 2003/11, s. 59).

W niniejszej sprawie nie mamy jednak do czynienia z "pewnym" składnikiem majątku o wartości pozwalającej na pokrycie kosztów postępowania. Otóż, jak wynika z analizy akt sprawy dłużnik posiada tylko „pewne” środki w łącznej wysokości 13 542, 59 zł., podczas gdy Sąd I instancji dokonał wyliczenia przewidywanych kosztów postępowania w granicach kwoty 49 299, 88 zł. Trzeba zauważyć, że skarżący nie podważył tych ustaleń Sądu Rejonowego. W związku z powyższym, nawet biorąc pod uwagę majątek jakim dysponuje dłużnik na kwotę 13.542,59 zł i ewentualną wpłatę przez wspólnika kwoty 35.000 zł to łącznie daje to kwotę 48.542,59 zł, gdy tymczasem koszty postępowania Sąd wyliczył na kwotę 49 299, 88 zł. Zatem majątek dłużnika i tak nie wystarczyłby na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego. Trzeba też mieć na uwadze, że zgodnie z treścią art. 13 ust. 1 p.u sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości nie tylko wtedy gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania ale również wtedy, gdy wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów. Biorąc więc pod uwagę fakt, że ustalone przez Sąd Rejonowy zobowiązania dłużnika wynoszą łącznie kwotę 463.809,09 zł to ewentualny majątek dłużnika w kwocie 48.542,59 zł, wystarczyłby jedynie na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego i to jedynie w części.

W przedmiotowej sprawie nie ma zatem, w ocenie Sądu Okręgowego, realnych widoków na to, że postępowanie upadłościowe doprowadzi do uzyskania majątku, potrzebnego na pokrycie jego kosztów. Mając to na uwadze w oparciu o przepis art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 zd. 1 k.p.c., a także w zw. z art. 35 Prawa upadłościowego, Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

Elżbieta Kala Artur Fornal Eliza Grzybowska