Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 04 grudnia 2019 r.

Sąd Rejonowy w Gostyninie – II Wydział Karny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Maciej Górzyński

Protokolant: Iwona Laskowska

Przy udziale Prokuratora Prokuratury (...) we W.- Ł. K.

na posiedzeniu w dniu 04. 12. 2019 r.

w sprawie :

1.  K. F. (1) c. M. i G., urodz. (...) w Ł.

oskarżonej o to, że:

w dniu 05 lutego 2016 r. w Ł. i w Ł. działając w krótkich odstępach czasu i wykonaniu z góry powziętego zamiaru, nakłoniła osobę pełniącą funkcję publiczną – lekarza sądowego w osobie B. J. (1) do wystawienia w celu osiągnięcia korzyści osobistej i majątkowej z pominięciem przewidzianych przepisami ustawy o lekarzu sądowym z dnia 15. 06. 2007 r. (Dz. U. 2007 nr 123, poz. 849 z późn. Zm.) procedur weryfikujących stan zdrowia jej dziecka i jego osobistych badań lekarskich, poświadczającego nieprawdę zaświadczenia o nr (...) co do okoliczności mających znaczenie prawne, a służącego usprawiedliwieniu jej niestawiennictwa wobec rzekomej niedyspozycji, uniemożliwiającej udział w czynnościach procesowych, a następnie w. wym. poświadczającego nieprawdę dokumentu użyła, przedkładając go do akt sprawy prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Łowiczu . Sygn. akt IIK 226/15, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi – sygn.. akt IIC 743/12, Sąd Okręgowy w Łodzi o sygn. akt IIC 213/15

- tj. o czyn z art. 18 § 2 kk w zw. z art. 271§ 3 kk i art. 273 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk

2.  K. M. (1) c. M. i A. urodz. (...) w Ł.

oskarżonej o to, że:

w dniu 20. 10. 2015 r. w Ł., P. działając w krótkich odstępach czasu i wykonaniu z góry powziętego zamiaru, nakłoniła osobę pełniącą funkcję publiczną – lekarza sądowego w osobie B. J. (1) do wystawienia w celu osiągnięcia korzyści osobistej i majątkowej z pominięciem przewidzianych przepisami ustawy o lekarzu sądowym z dnia 15. 06. 2007 r. (Dz. U. 2007 nr 123, poz. 849 z późn. zm.) procedur weryfikujących stan zdrowia jej dziecka i jego osobistych badań lekarskich, poświadczającego nieprawdę zaświadczenia o nr (...) co do okoliczności mających znaczenie prawne, a służącego usprawiedliwieniu jej niestawiennictwa wobec rzekomej niedyspozycji, uniemożliwiającej udział w czynnościach procesowych, a następnie w. wym. poświadczającego nieprawdę dokumentu użyła, przedkładając go do akt sprawy prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Pabianicach o sygn. akt IC 1640/14

- tj. o czyn z art. 18 § 2 kk w zw. z art. 271§ 3 kk i art. 273 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk

3.  A. R. (1) c. G. i A. urodz. (...) w Ł.

oskarżonej o to, że:

w dniu 11 lutego 2016 r. w Ł. działając w krótkich odstępach czasu i wykonaniu z góry powziętego zamiaru, nakłoniła osobę pełniącą funkcję publiczną – lekarza sądowego w osobie B. J. (1) do wystawienia w celu osiągnięcia korzyści osobistej i majątkowej z pominięciem przewidzianych przepisami ustawy o lekarzu sądowym z dnia 15. 06. 2007 r. (Dz. U. 2007 nr 123, poz. 849 z późn. Zm.) procedur weryfikujących stan zdrowia jej dziecka i jego osobistych badań lekarskich, poświadczającego nieprawdę zaświadczenia o nr (...) co do okoliczności mających znaczenie prawne, a służącego usprawiedliwieniu jej niestawiennictwa wobec rzekomej niedyspozycji, uniemożliwiającej udział w czynnościach procesowych, a następnie w. wym. poświadczającego nieprawdę dokumentu użyła, przedkładając go do akt sprawy prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi o sygn. akt IIC 1561/14

- tj. o czyn z art. 18 § 2 kk w zw. z art. 271§ 3 kk i art. 273 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk

w przedmiocie ewentualnego umorzenia postępowania

Postanawia:

na podstawie 339 § 3 pkt 2 kpk w zw. z art. 17 § 1 pkt 2 kpk umorzyć postępowanie .

UZASADNIENIE

Sąd ustalił, co następuje:

K. F. w dniu 05 lutego 2016 r. udała się ze swoim niepełnoletnim synem do lekarza w Centrum Medycznym (...) (k – 138) . Lekarz stwierdził, że dziecko jest chore i wystawił dla K. F. zwolnienie z pracy w okresie od 08. 02. 2016 r. do 12. 02. 2016 r.- z uwagi na chorobę dziecka, na druku (...) (k – 158, 183). W tym samym dniu K. F. skontaktowała się telefonicznie z lekarzem sądowym B. J. i poinformowała ją, że ma zwolnienie na chore dziecko i potrzebuje potwierdzenia go. Panie umówiły się na spotkanie, na którym K. F. przedstawiła posiadane zwolnienie (...) (wyjaśnienia B. J., wyjaśnienia K. F.). Na podstawie okazanego zwolnienia (...) B. J. wystawiła zaświadczenie nr (...) (k – 116), w którym stwierdziła, że K. F. z powodu opieki nad dzieckiem nie może wziąć udziału w rozprawach sądowych : w dniu 10. 02. 2016 r. przed Sądem Rejonowym w Łowiczu w sprawie IIK 226/15, Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi – sygn. akt IIC 743/12 w dniu 08. 02. 2016 r. i Sądzie Okręgowym w Łodzi o sygn. akt IIC 213/15 w dniu 09. 02. 2016 r. F. F. przedstawiła otrzymane zaświadczenie nr (...) w w/w sprawach (k – 112 - 115, 122-124, 125 - 128).

K. M. w dniu 20. 10 2015 r. udała się do (...) S. C. w Ł., gdzie lekarz wystawił dla K. M. zwolnienie z pracy w okresie od 20. 10. 2015 r. do 23. 10. 2015 r. z uwagi na chorobę dziecka –na druku (...) (k – 2920 z akt IIK 108/19). W tym samym dniu K. M. skontaktowała się telefonicznie z lekarzem sądowym B. J. i poinformowała ją, że ma zwolnienie na chore dziecko i potrzebuje potwierdzenia go. Panie umówiły się, że posiadana przez K. M. dokumentacja zostanie pozostawiona w szpitalu w rejestracji skąd B. J. ją odbierze. K. M. przedstawiła w ten sposób B. J. posiadane zwolnienie (...) (wyjaśnienia B. J., wyjaśnienia K. M.). Na podstawie okazanego zwolnienia (...) B. J. wystawiła zaświadczenie nr (...) (k – 193), w którym stwierdziła, że K. M. z powodu opieki nad dzieckiem nie może wziąć udziału w rozprawie sądowej prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Pabianicach o sygn. akt IC 1640/14. K. M. przedstawiła otrzymane zaświadczenie nr (...) w w/w sprawie (k – 197).

A. R. (1) w dniu 09 lutego 2016 r. udała się do lekarza, który stwierdził, że jej dziecko jest chore i wystawił dla niej zwolnienie z pracy z uwagi na chorobę dziecka –na druku (...) (k – 275). W dniu 11. 02. 2016 r. A. R. skontaktowała się telefonicznie z lekarzem sądowym B. J. i poinformowała ją, że ma zwolnienie na chore dziecko i potrzebuje potwierdzenia go. Panie umówiły się, że teść A. R. dostarczy wystawione zwolnienie do rejestracji w szpitalu (wyjaśnienia B. J., wyjaśnienia A. R.). Na podstawie okazanego zwolnienia (...) B. J. wystawiła zaświadczenie nr (...) (k – 275), w którym stwierdziła, że A. R. z powodu opieki nad dzieckiem nie może wziąć udziału w rozprawie sądowej prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi o sygn. akt IIC 1561/14 w dniu 09. 02. 2016 r. A. R. przedstawiła otrzymane zaświadczenie nr (...) w w/w sprawie (k – 276-278).

Powyższe okoliczności wynikają wprost i w jednoznaczny sposób ze wskazanych wcześniej dowodów. Dowody te, jak i wynikające z nich okoliczności nie są też kwestionowane w niniejszym postępowaniu. Brak jest też, zdaniem sądu, dowodów wskazujących na możliwość innych ustaleń.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z brzmieniem art. 271 § 1 kk odpowiedzialność karną ponosi funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne. Odpowiedzialność karną na podstawie art. 273 kk ponosi natomiast ten kto używa dokumentu określonego w art. 271 kk.

Wszystkie oceniane w tej sprawie zaświadczenia tj. 631/15, (...) i (...) wystawione zostały przez B. J. wykonującą obowiązki lekarza sądowego. Zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy o lekarzu sądowym z dnia 15. 06. 2007 r. (Dz.U.2007.123.849) lekarz sądowy korzysta z ochrony przysługującej funkcjonariuszowi publicznemu. Dokumenty te wyczerpywały zatem – zdaniem sądu- znamię dokumentów wystawionych przez funkcjonariusza publicznego w rozumieniu art. 271 § 1 kk. Dotyczyły one też niewątpliwie okoliczności istotnych prawnie. Wszystkie oskarżone były przecież czynnymi zawodowo adwokatami, a dokumenty te dotyczyły możliwości wzięcia przez nie udziału w czynnościach sądowych.

Należało się zatem zastanowić, czy omawiane dokumenty poświadczały nieprawdę w rozumieniu art. 271 § 1 kk. Ugruntowany już jest pogląd, że poświadczeniem nieprawdy w tym rozumieniu jest zawarcie w treści dokumentu stwierdzeń obiektywnie nieprawdziwych, niezgodnych z rzeczywistością.

Analizując tak treść zarzutów dotyczących oskarżonych, jak i uzasadnienia wniesionego w sprawie aktu oskarżenia, dojść należy do wniosku, że według oskarżyciela publicznego poświadczenie nieprawdy dotyczyć miało faktu przeprowadzenia badań lekarskich bądź ich sposobu – zgodnego z treścią ustawy o lekarzu sądowym z dnia 15. 06. 2007 r. (Dz.U.2007.123.849) oraz faktu niezdolności do udziału w czynnościach sądowych.

Zdaniem sądu, dokonując analizy treści dowodowych zaświadczeń, nie sposób dojść do wniosku, że zawierają one stwierdzenia obiektywnie nieprawdziwe, niezgodne z rzeczywistością. Niewątpliwym bowiem w sprawie jest, że w żadnym z tych trzech omawianych przypadków nie było przeprowadzone żadne badanie lekarskie - tak oskarżonych, jak i ich dzieci. Wynika to jednak wprost z zapisów w tychże zaświadczeniach. W każdym z nich lekarz sądowy zaznaczył przecież, że zaświadczenie wystawia tylko i wyłącznie na podstawie „dokumentacji lekarskiej”. Odpowiadało to natomiast rzeczywistości, skoro żadne badanie lekarskie nie zostało przeprowadzone. Zapisy te nie poświadczały zatem nieprawdy. We wszystkich omawianych zaświadczeniach lekarz sądowy wskazał, że oskarżone – dla których zaświadczenia wystawiał, nie mogą stawić się w sądach z uwagi na choroby swoich dzieci – które to wynikały z zaświadczeń (...) (k – 275), (...) (k – 2920 z akt sprawy IIK 108/19) i (...) (k – 138). W sprawie brak jest okoliczności, nie mówiąc już o dowodach, które pozwalałyby ustalić, że dokumenty te były nieprawdziwe bądź nieważne. W każdym z omawianych zaświadczeń wskazano też wprost, że lekarz sądowy nie przeprowadzał badania lekarskiego. W rubryce „przyczyny odstąpienia od osobistego badania” znalazł się bowiem zapis „nie dotyczy” (k – 275) lub postawiono kreskę (pozostałe). Ponieważ, badań takich nie lekarz sądowy nie prowadził – to trudno uznać i w tym zakresie, że poświadczył w nich nieprawdę. W świetle powyższych okoliczności, zdaniem sądu, nie sposób uznać, że zapisy zawarte w omawianych zaświadczeniach były obiektywnie nieprawdziwe i niezgodne z rzeczywistością.

Zupełnie natomiast odrębną kwestią, według sadu, jest to czy zaświadczenia o numerach 631/15, (...) i (...) były wystawione prawidłowo. Na fakt, że także i ta okoliczność leżała u podstaw formułowania zarzutów w tej sprawie, wskazuje nie tylko samo ich sformułowanie – „z pominięciem przewidzianych przepisami ustawy o lekarzu sądowym z dnia 15. 06. 2007 r. (Dz. U. 2007 nr 123, poz. 849 z późn. zm.) procedur”, ale i wywody zawarte w uzasadnieniu aktu oskarżenia dotyczące art. 11 i 12 ust 4 cyt. ustawy o lekarzu sądowym. Rzecz jednak w tym, że zdaniem sądu, nie ma to znaczenia w niniejszej sprawie. W pełni bowiem podzielić należy słuszny pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w postanowieniu z dnia 14 kwietnia 2015 r. w sprawie o sygn. SNO 14/15, że poświadczenie nieprawdy zachowuje swój charakter wyłącznie, jeśli stanowi czynność podjętą w zakresie uprawnień przysługujących funkcjonariuszowi publicznemu lub innej osoby uprawnionej do wystawienia dokumentu. Zdaje się to oczywiste i nie podlegające krytyce. Powracając do realiów niniejszej sprawy, należy zdaniem sądu dojść do przekonania, że zaświadczenia o numerach 631/15, (...) i (...) zostały wystawione poza uprawnieniami lekarza sądowego.

W ocenie sądu, wskazuje na to przede wszystkim – i to wprost, treść art. 117 § 2 a kpk, który brzmi - usprawiedliwienie niestawiennictwa z powodu choroby oskarżonych, świadków, obrońców, pełnomocników i innych uczestników postępowania, których obecność była obowiązkowa lub którzy wnosili o dopuszczenie do czynności, będąc uprawnionymi do wzięcia w niej udziału, wymaga przedstawienia zaświadczenia potwierdzającego niemożność stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie organu prowadzącego postępowanie, wystawionego przez lekarza sądowego. Tworzy on zatem zasadę, że zaświadczenie musi być wystawione przez lekarza sądowego, tylko wówczas gdy niemożność stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie organu prowadzącego postępowanie wynika z choroby oskarżonych, świadków, obrońców, pełnomocników i innych uczestników postępowania. Analogicznym rozwiązaniem w postępowaniu cywilnym jest art. 214 ¹ § 1 kpc, który stanowi, że usprawiedliwienie niestawiennictwa z powodu choroby stron, ich przedstawicieli ustawowych, pełnomocników, świadków i innych uczestników postępowania, wymaga przedstawienia zaświadczenia potwierdzającego niemożność stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie sądu, wystawionego przez lekarza sądowego. Wynika z niego taka sama zasada.

Przymus przedłożenia takiego zaświadczenia pojawia się więc tylko i wyłącznie, gdy niemożność stawienia się wynika z choroby podmiotów wymienionych w art. 117 § 2 a kpk albo (...) § 1 kpc. W pełnej zgodzie z tymi przepisami pozostaje też regulacja zawarta w art. 1 ust 2 cyt. ustawy o lekarzu sądowym, który brzmi „przepisy ustawy stosuje się w przypadkach dotyczących usprawiedliwiania niestawiennictwa z powodu choroby, na wezwanie lub zawiadomienie sądu lub organu prowadzącego postępowanie karne, zwanych dalej "organami uprawnionymi", w postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm. ⁽²⁾) oraz ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm. ⁽³⁾), stron, ich przedstawicieli ustawowych, pełnomocników, świadków, oskarżonych, obrońców i innych uczestników postępowania, zwanych dalej "uczestnikami postępowania".” Dodatkowo warto zauważyć, że art. 11 cyt. ustawy o lekarzu sądowym, stanowi, że lekarz sądowy wystawia zaświadczenie po uprzednim osobistym zbadaniu uczestnika postępowania i po zapoznaniu się z dostępną dokumentacją medyczną. Definicję legalną „uczestnika postępowania” zawiera zaś właśnie art. 1 ust. 2 cyt. ustawy o lekarzu sądowym.

Regulacje te – zdaniem sądu, nie dotyczą zatem usprawiedliwiania nieobecności z powodu choroby dzieci wymagających opieki podmiotów w nich wskazanych – np. dziecka obrońcy czy pełnomocnika. Brzmienie tych przepisów jest przecież jasne i powinny one być rozumiane wprost. W sytuacji choroby dziecka obrońcy czy pełnomocnika w postępowaniu karnym jego nieobecność winna być zatem oceniana na podstawie art. 117 § 2 kpk. Art. 117 § 2 a kpk jest bowiem wobec niego przepisem szczególnym, tj. tylko w zakresie określonej kategorii podmiotów. W postępowaniu cywilnym zaś – takie sytuacje również mogą być rozwiązane na podstawie ogólnych reguł oceny stawiennictwa, a cyt. przepis ustawy o lekarzu sądowym jest przepisem szczególnym dotyczącym usprawiedliwiania nieobecności z powodu choroby podmiotów tam wskazanych. Obecnie obowiązujący stan prawny nie zawiera zatem żadnego przepisu, z którego wynikałby prawny obowiązek bądź uprawnienie lekarza sądowego do wystawiania zaświadczenia w trybie cyt. Ustawy o lekarzu sądowym, w przypadku niemożności wzięcia udziału w czynnościach sądowych przez adwokata lub radcę prawnego wykonującego obowiązki obrońcy lub pełnomocnika procesowego w sprawie - z uwagi na chorobę dziecka.

W związku z powyższym, zdaniem sądu, wszystkie zachowania objęte zarzutami w tej sprawie nie wyczerpywały znamienia „poświadczenia nieprawdy” w rozumienia art. 271 § 1, ani § 3 kk i nie mogły skutkować odpowiedzialnością karną. Tym samym, odpowiedzialności takiej – z art. 273 kk - tym bardziej nie mogło zrodzić posłużenie się zaświadczeniami o numerach 631/15, (...) i (...). Na tego typu ocenę nie ma wpływu fakt wykonywania pracy przez osoby oskarżone w tej sprawie w czasie przebywania na zwolnieniu. Powinno to bowiem zostać poddane ocenie w kontekście zwolnień lekarskich (...), (...) i (...) i ewentualnej odpowiedzialności dyscyplinarnej. Również uczestnictwo dziecka w zajęciach szkolnych w czasie trwania zwolnienia, powinno skutkować oceną zasadności wystawienia zwolnienia przez lekarza pierwszego kontaktu, a nie lekarza sądowego. Z tego też względu, na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 kpk postępowanie podlegało umorzeniu.

Zdaniem sądu, w niniejszej sprawie zachodził oczywisty brak faktycznych podstaw oskarżenia (art. 339 § 3 pkt 2). Stan taki zachodzi wówczas, gdy wskazane przez oskarżyciela okoliczności i dołączone do aktu oskarżenia dowody w sposób niebudzący żadnych wątpliwości, co wręcz rzuca się w oczy, wskazują na to, że nie zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa przez osobę wskazaną w akcie oskarżenia (SA w Warszawie II AKz 16/10, Apel.-W-wa 2010, z. 2, poz. K-10; SA w Katowicach II AKz 743/08, Prok. i Pr. 2009, nr 9, poz. 49, SA w Katowicach II AKz 402/13, KZS 2013, z. 10, poz. 101, Prok. i Pr. 2014, nr 2, poz. 43). Należy przy tym pamiętać, że sąd rozpoznał wniesiony akt oskarżenia na posiedzeniu, jeszcze przed skierowaniem go na rozprawę. Z istoty przygotowania rozprawy (art. 337 i n.) wynika, iż ocena sprawy na posiedzeniu odbywa się w innym zakresie niż ocena przy merytorycznym jej rozpoznaniu na rozprawie. W szczególności nie jest zadaniem tego posiedzenia ocena dowodów pod względem merytorycznym i chodzi w tym momencie nie o udowodnienie, lecz jedynie o uprawdopodobnienie (SN I KR 206/71, PiP 1976, z. 11, s. 113; SN III KK 96/05, LEX nr 172192; SN V KK 143/05, OSNKW-R 2005, poz. 1650). Nie było więc i nie ma potrzeby, zdaniem sądu przeprowadzania w sprawie dowodów, gdyż dla prawidłowej oceny zasadności zgłoszonych zarzutów wystarczającym było samo ich sformułowanie.