Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Sprawa rozpoznawana była w postępowaniu „zwykłym”

Powódka (...) sp. z o.o. w Ś. wniosła przeciwko pozwanej (...) spółce akcyjnej w W. o zapłatę kwoty 2818,80 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, kosztów korespondencji i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa tytułem rekompensaty za koszty poniesione w związku z najmem pojazdu zastępczego.

Nakazem zapłaty z dnia 4 czerwca 2018 r. tut. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od ww. nakazu zapłaty zaskarżając go w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych podnosząc m.in. brak legitymacji biernej pozwanej z uwagi na nieskuteczność umowy cesji oraz z uwagi na to, że pozwana nie była ubezpieczycielem sprawcy zdarzenia. Jednocześnie pozwana wniosła o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanej (...) S.A. w S..

Wezwany do udziału w sprawie pozwany (...) S.A. w S. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na swoją rzecz od powódki kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa uzasadniając to tym, że brak jest po jej stronie biernej legitymacji procesowej, jako że nie jest ubezpieczycielem sprawcy kolizji.

Wyrokiem z dnia 8.11.2018r. Sąd w pkt I oddalił powództwo w całości orzekając o kosztach procesu w pkt II, III, IV i V.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 23.05.2019r. wydanego na skutek apelacji powoda, uchylono zaskarżony wyrok w pkt I co do pozwanego (...) SA oraz w tym samym zakresie co do pkt II, IV i V. Apelację oddalono co do pozwanego (...) S.A.

W uzasadnieniu Sąd Okręgowy ustalił, że mimo apelacji wniesionej do całości wyroku, jej treść nie zarzuca uchybień w zakresie (...) E. (...), a zasadniczo podziela stanowisko sądu w tym zakresie. Dlatego też apelacja w tym zakresie podlegała oddaleniu.

W pozostałym zakresie Sąd Odwoławczy ustalił odmiennie niż Sąd I instancji, że powód zdołał wykazać swoją legitymację czynną, w tym przede wszystkim ważną i skutecznie zastrzeżoną kauzę. Nadto uznał, że z materiału dowodowego wynika jednoznacznie, że (...) był ubezpieczycielem sprawcy szkody, a nie likwidował jej w ramach bezpośredniej likwidacji szkody. Przy ponownym rozpoznani sprawy nakazano dokonanie ustaleń faktycznych w oparciu o zaoferowane dowody, pozwalające na ocenę czy poszkodowany poniósł szkodę i w jakim zakresie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 8.12.2017 roku w S. doszło do kolizji drogowej, w której uszkodzeniu uległ należący do A. M. (1) samochód marki N. o nr rejestracyjnym (...). Sprawca zdarzenia posiadał ważną polisę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych wykupioną w (...) spółce akcyjnej w W..

Dowód:

- informacja (...), k. 78,

- decyzja (...) E. (...), k. 76,

- zeznania A. M., k. 102-103,

- oświadczenie poszkodowanego o danych sprawcy kolizji – k. 24.

Poszkodowana zgłosiła szkodę do (...) Spółki akcyjnej, jako ubezpieczyciela, z którym miała zawartą umowę ubezpieczenia OC. Ubezpieczyciel poinformował poszkodowaną, że może nająć pojazd zastępczy na czas naprawy, który to najem będzie dla niej bezkosztowy i zostanie pokryty z polisy sprawcy szkody.

Dowód:

- zeznania A. M., k. 102-103.

Poszkodowana uzyskała informację o możliwości najęcia pojazdu zastępczego w warsztacie, gdzie miała się odbyć naprawa uszkodzonego samochodu i zawarła umowę najmu pojazdu zastępczego z powódką w dniu 27.12.2017r., gdzie ustalono stawkę najmu w wysokości 170 zł netto, tj. 209,10 zł brutto. Najem trwał od 27.12.2017r. do 13.01.2018r. Wraz z najmem zawarto umowę cesji wierzytelności, stanowiącą jej załącznik. Zgodnie z umową cesji poszkodowana przelała na rzecz powoda przysługującą jej wobec (...) SA wierzytelności, w związku z odszkodowaniem za szkodę powstałą dnia 8.12.2017r. w samochodzie N. (...).

Dowód:

- zeznania świadka A. M. (1), k. 102-103,

- umowa najmu – k. 19-21,

- oświadczenie, k. 14

- umowa cesji, k. 38,

- aneks podmiana auta zastępczego – k. 22.

(...) E. (...) przeprowadziła postępowanie likwidacyjne, w ramach którego sporządziła kalkulację kosztów naprawy i na tej podstawie określiła m.in. odszkodowanie za najem pojazdu w kwocie 945 zł. Jednocześnie poinformowała o możliwości odwołania od powyższej decyzji do zarządu E. (...) lub dochodzenia roszczeń na drodze sądowej od ubezpieczyciela sprawcy szkody tj. (...) S.A.

Bezsporne, a nadto dowód:

- decyzja, k. 76.

W dniu 18 stycznia 2018 roku powódka wystawiła fakturę Vat z tytułu najmu A. M. (1) pojazdu zastępczego opiewającą na kwotę 3763,80 zł z terminem płatności do dnia 1 lutego 2018 roku.

Dowód:

- faktura Vat – k. 37.

Stawka dla jednego dnia wynajmu pojazdu odpowiadającego pojazdowi uszkodzonemu – tj. crossover z segmentu B - w opcji bez limitu kilometrów, przy uwzględnieniu pełnego zakresu ubezpieczenia OC/AC/NW oraz z wykupionym udziałem własnym w szkodach wynosiła od 105 do 140 zł netto, średnio 121 zł netto.

Samochód po zdarzeniu nie nadawał się ruchu. Uzasadniony czas ustalania zakresu szkody, przygotowania naprawy i technologicznej naprawy wynosił 17 dni w okresie od 27.12.2017 r. do 12.01.2018r. Technologiczny czas naprawy wynosił 3 dni. Do tego czasu należało doliczyć dodatkowy dzień na utwardzenie powłoki lakierniczej oraz dzień na zakończenie prac.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego, k. 93-106.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Zgodnie z art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Z kolei § 2 przywołanej regulacji głosi, iż świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie przy ubezpieczeniu majątkowym określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku.

W sprawie sporna była legitymacja czynna i bierna, wysokości szkody w tym okres uzasadnionego najmu oraz stawka najmu.

W okolicznościach przedmiotowej sprawy podstawę odpowiedzialności strony pozwanej stanowi umowa odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, w ramach której ubezpieczyciel na zasadzie art. 822 k.c. w zw. z art. 34 i 35 ustawy o Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 roku nr 124, poz. 1152 z poz. zm.) przejął odpowiedzialność za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów.

Mając na uwadze ocenę prawną wyrażoną w wyroku Sądu Okręgowego, jak również obecnie istniejący i ustalony stan faktyczny sprawy, zdaniem sądu dowody zgromadzone w sprawie wskazują jednoznacznie na odpowiedzialność pozwanego. Fakt, że to właśnie pozwanego wiązała ze sprawcą szkody umowy w zakresie OC wynikał z informacji Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, zeznań świadka A. M. (3). Z informacji (...) który w tym zakresie jest podmiotem kompetentnym, w zakres którego obowiązków ustawowych wchodzi prowadzenie bazy danych ubezpieczeń, art. 102 ustawy o Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - wynikało jednoznacznie, że ubezpieczycielem sprawy kolizji był właśnie pozwany (...). Podobnie w toku postępowania likwidacyjnego, E. (...) wielokrotnie informowała poszkodowaną, że podejmuje czynności w ramach bezpośredniej likwidacji szkody, lecz nie jest podmiotem odpowiedzialnym co do zasady. Dodatkowo również zeznania świadka wskazywały, że już bezpośrednio po zdarzeniu uzyskała od sprawcy zdarzenia informację o posiadaniu przez niego OC w (...). Ostatecznie trzeba także podkreślić, że pozwany kwestionując swoją odpowiedzialność uczynił to wyłącznie ogólnikowo, w żaden sposób, na żadnym etapie postępowania, nie podważając dowodów przedkładanych i przeprowadzanych na tą okoliczność. Tym samym zdaniem sądu brak było jakichkolwiek podstaw do kwestionowania dowodów świadczących i wskazujących na odpowiedzialność pozwanego. Dlatego też uznano, że powód zdołał wykazać legitymację bierną pozwanego.

Za całkowicie niezasadny uznano również zarzut związany z brakiem legitymacji czynnej powoda. Wynika ona bowiem, poza umową również z treści art. 509 § 1 i 2 k.c. Zdaniem sądu nie mogło ulegać wątpliwości, że cesja na rzecz powodów wierzytelności o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego, stanowiła formę zapłaty za świadczone usługi. Zatem umowa przelewu została zawarta w celu zwolnienia się ze zobowiązania – solvendi causa. Zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego należy się zarówno w sytuacji wykazania, że poszkodowany wynajął pojazd zastępczy i jest zobowiązany do poniesienia kosztów z tym związanych, jak również w sytuacji wykazania faktycznego poniesienia przez poszkodowanego takich kosztów. Bez wątpienia więc zapłatą za najem było przeniesienie analogicznej wierzytelność przysługującej poszkodowanej, a która została w umowie cesji precyzyjnie określona. Szkoda – w postaci zobowiązania poszkodowanego do zapłaty za najem - powstała w majątku poszkodowanego już w dniu zawarcia umowy najmu. Z chwilą powstania szkody, powstała jednocześnie po stronie poszkodowanej wierzytelność o zwrot kosztów w tym zakresie, którą to wierzytelnością poszkodowany mógł swobodnie dysponować. Wystawienie faktury VAT na rzecz poszkodowanej sprecyzowało wysokość zobowiązania, a jednocześnie wartość przelanej wierzytelności. Było więc oczywistym, że przelew wierzytelności stanowił niejako zapłatę za świadczone usługi.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z dnia 06 kwietnia 2016r., IV CSK 403/15, Lex nr 2044487, „Kodeks cywilny nie wprowadził wymogu wskazywania w umowie przeniesienia wierzytelności zobowiązania, w wykonaniu którego dochodzi do przelewu, co oznacza mimo materialnej kauzalności formalnie oderwany charakter samoistnej umowy przelewu. Cedent i cesjonariusz w ramach łączącego ich stosunku prawnego zobowiązani są uzgodnić kauzę w sposób wyraźny bądź dorozumiany, ale nie muszą jej ujawniać na zewnątrz, zwłaszcza dłużnikowi. Przypomnieć należy, że przelew ma charakter nabycia pochodnego i nie wymaga zgody dłużnika. (…) Brak lub wadliwość causae cessionis powoduje, że cesjonariusz nie nabywa wierzytelności. Podniesienie zarzutu braku przyczyny prawnej przelewu oznacza powinność jej ujawnienia przez cesjonariusza i obarczenie dłużnika ciężarem dowodu jej nie istnienia lub braku skuteczności. (…)”.

Nadto ewentualny brak wiedzy poszkodowanej o treści umowy, czy wręcz brak zainteresowania jej zapisami, w żaden sposób nie podważał skutecznego zawarcia umowy. Co więcej poszkodowana zawierając umowę najmu wiedziała, że będzie on dla niej bezkosztowy i miał być pokryty z polisy sprawcy. Bez wątpienia więc poszkodowana miała świadomość dochodzenia kosztów najmu od pozwanego, a fakt, że nie przywiązywała wagi do tego w jaki sposób czy w jakiej formie to nastąpi, nie świadczył o braku jej woli w tym zakresie. Przeciwnie poszkodowana od początku miała pełną wolę i świadomość obciążenia kosztem najmu ubezpieczyciela sprawcy.

Na okoliczność ustalenia uzasadnionej stawki i okresu najmu pojazdu zastępczego sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego do spraw techniki samochodowej. Biegły wskazał, że stawka w kwocie 170 zł netto (209,10 zł brutto) istotnie nie mieściła się w przedziale stawek stosowanych w dacie wynajęcia pojazdu zastępczego dla pojazdów klasy crossover z segmentu B. Z niekwestionowanych przez żadną ze stron ustaleń biegłego wynikało, że stawki rynkowe mieściły się w przedziale od 105-140 zł netto. Mając to na uwadze, uznano, że powód zdołał wykazać zasadność przyjętej przez siebie stawki najmu wyłącznie do wysokości 140 zł netto, co mieściło się w granicach stawek rynkowych.

Natomiast w zakresie uzasadnionego okresu najmu, uznano za zasadne 17 dni. W tym względzie również wypowiedział się biegły sądowy, który poddał analizie przeprowadzone przez warsztat naprawczy czynności, a w świetle posiadaj wiedzy i doświadczenia zawodowego, uznał że faktyczna naprawa winna rozpocząć się 5.01.2018r. (gdy ustalono pełen zakres szkody i warsztat posiadał już zamówione części zamienne), a z uwagi na technologiczny i realny czas naprawy – 5 dni – mogła zakończyć się już 11.01.2018r. Uwzględniając, że logiczność, poprawność formalną i wiedzę specjalistyczną biegłego, nie budziły wątpliwości, jak również brak zastrzeżeń strony co do opinii, uznano właśnie 17 dni za zasadny czas naprawy i najmu.

Niezasadny był również zarzut dotyczący konieczności odliczenia podatku Vat od roszczenia z uwagi na możliwość jego odliczenia przez powódkę. Trzeba bowiem podkreślić, że powódka dochodzi wierzytelności, którą nabyła od poszkodowanej, nie będącej podatnikiem Vat. Nabywając wierzytelność uzyskała ją w takiej formie, w jakiej posiadała ją poszkodowana, tym samym wraz podatkiem Vat. Nie miało więc w sprawie żadnego znaczenia czy sam powód był czy też nie płatnikiem tego podatku. Podobnie orzekł Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 14 września 2006 r., III CZP 65/06.

Tym samym dokonując obliczenia: 17* 172,2‬0 zł brutto (140 zł netto) = 2 927,40 zł – 945 zł = 1 982,4‬0 zł orzeczono jak w pkt I wyroku.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 kc w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych.

Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji (art. 108 § 1 k.p.c.). Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu stanowił art. 100 kpc, przy uwzględnieniu, że powód wygrał sprawę w 70%. Łączne koszty powoda wyniosły 2141 zł – 141 zł opłaty od pozwu, 17 zł opłaty skarbowej, 900zł wynagrodzenia za I instancję, 492 zł wykorzystanej zaliczki, 141 zł koszty apelacji, 450 zł wynagrodzenia za II instancję, z czego 70% to 1498,70 zł. Koszty pozwanego to: 900 zł wynagrodzenia w I instancji, 450 zł wynagrodzenia w II instancji, 492 zł wykorzystanej części zaliczki łącznie to 1842 zł. Dokonując wzajemnej kompensaty orzeczono jak w pkt III wyroku. Mając na uwadze, że w sprawie powstał wydatek w wysokości 422 zł - zwrot kosztów dojazdu świadka zgłaszanego wyłącznie przez pozwanego – na podstawie art. 113 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - 308 zł pobrano z pozostałej zaliczki wpłaconej przez pozwanego, a brakującą część 114 zł nakazano od niego pobrać.

Na podstawie art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2015r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych zwrócono powodowi nadpłaconą zaliczkę w sprawie.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2. (...)

3. (...)