Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 29 października 2019 r.

Sąd Okręgowy w Płocku IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący – Sędzia Wacław Banasik (spr.)

Sędzia Małgorzata Michalska

Sędzia Renata Wanecka

Protokolant st. sekr. sąd. Katarzyna Gątarek

po rozpoznaniu na rozprawie 29 października 2019 r. w P.

sprawy z wniosku J. W.

z udziałem C. W.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji wnioskodawczyni i uczestnika

od postanowienia Sądu Rejonowego w Sochaczewie z 3 grudnia 2018 r.

sygn. akt I Ns 529/12

postanawia

1.  oddalić obie apelacje;

2.  oddalić wnioski wnioskodawczyni i uczestnika postępowania o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania za II instancję.

IV Ca 520/19

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Sochaczewie postanowieniem z dnia 3 grudnia 2018 r. w sprawie I Ns 529/12 ustalił, że w skład majątku wspólnego C. W. (syna S. i M.) i J. W. (córki J. i E. T.) wchodzi:

a)  nieruchomość stanowiąca lokal mieszkalny nr (...) położony w W. w budynku wielorodzinnym przy ul. (...), do którego przynależy schowek nr 8, o łącznej powierzchni użytkowej 41,49 m ², dla którego to lokalu Sąd Rejonowy w Warszawie prowadzi księgę wieczystą nr (...) wraz ze związanym z tym lokalem udziałem wynoszącym (...) we własności nieruchomości gruntowej składającej się z działki ewidencyjnej nr (...) i w częściach wspólnych posadowionego na niej budynku, dla której Sąd Rejonowy w Warszawie prowadzi księgę wieczystą nr (...), o wartości 269.000 zł.,

b)  udział wynoszący (...) w prawie własności niezabudowanej nieruchomości gruntowej położonej w W. przy ul. (...) stanowiącej działkę ewidencyjną nr (...) o obszarze 0,4216 ha, dla której Sąd Rejonowy w Warszawie prowadzi księgę wieczystą nr (...), o wartości 5.000 zł,

c)  udział wynoszący 3/228 w prawie własności nieruchomości gruntowej położonej w W. przy ul. (...) stanowiącej działkę ewidencyjną nr (...) o obszarze 0,1775 ha, dla której Sąd Rejonowy w Warszawie prowadzi księgę wieczystą nr (...) o wartości 18.000 zł,

d)  samochód osobowy marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1998, o wartości 2.000 zł,

e)  komplet mebli składający się z drewnianej szafy trzydrzwiowej, drewnianego kredensu, drewnianego stołu i sześciu krzeseł tapicerowanych o wartości 2.960 zł,

f)  kwota 107.103,90 zł,

g)  kwota 0,09 zł,

h)  kwota 4,46 zł;

ustalił, że rozliczeniu między stronami podlegają nakłady z majątku wspólnego na zabudowaną nieruchomość gruntową położoną w B., gmina T., składającą się z działek ewidencyjnych nr (...) o powierzchni 0,8300 ha, dla której Sąd Rejonowy w Sochaczewie prowadzi księgę wieczystą nr (...), stanowiącą majątek osobisty C. W., o wartości 242.000 zł, nakłady z majątku wspólnego na zabudowaną nieruchomość gruntową położoną w S. przy ul. (...) stanowiącą działkę ewidencyjną nr (...), o powierzchni 0,0718 ha, dla której Sąd Rejonowy w Sochaczewie prowadzi księgę wieczystą nr (...), o wartości 70.000 zł;

dokonał podziału majątku wspólnego C. W. i J. W. w ten sposób, że:

a)  nieruchomość lokalową szczegółowo opisaną w pkt I lit. „a” wraz z udziałami w prawie własności nieruchomości szczegółowo opisanych w pkt I lit. „b” i lit. „c” oraz ruchomości szczegółowo opisane w pkt I lit. „d”, lit. „f” i lit. „h” przyznał na własność C. W. (PESEL (...));

b)  ruchomości szczegółowo opisane w pkt I lit. „e” i lit. „g” przyznał na własność J. W. (PESEL (...));

zasądził od C. W. na rzecz J. W. kwotę 199.074,14 zł tytułem dopłaty oraz kwotę 121.000 zł tytułem zwrotu połowy nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika;

zasądził od J. W. na rzecz C. W. kwotę 35.000 zł tytułem zwrotu połowy nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty wnioskodawczyni opisany w punkcie III oraz kwotę 642 zł tytułem zwrotu połowy wydatków poniesionych z majątku osobistego uczestnika na majątek wspólny opisany w pkt I lit. „d”;

oddalił wniosek uczestnika C. W. w pozostałym zakresie;

nakazał pobrać od J. W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Sochaczewie kwotę 1.219,01 zł tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych;

nakazał pobrać od C. W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Sochaczewie kwotę 3.877,27 zł tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych;

oddalił wniosek J. W. o zasądzenie od C. W. zwrotu kosztów postępowania.

Podstawą rozstrzygnięcia są następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne.

Wyrokiem zaocznym z dnia 04.03.2011 r., sygn. akt I C 2276/10, Sąd Okręgowy w Płocku orzekł rozwiązanie przez rozwód małżeństwa zawartego dnia 24.08.1974 r. między wnioskodawczynią J. W. a uczestnikiem C. W.. Wnioskodawczyni uzyskała w dniu 18.04.2011 r. odpis tego wyroku ze stwierdzeniem jego prawomocności z dniem 10.04.2011 r. Na skutek sprzeciwu złożonego przez uczestnika postępowania, po przywróceniu mu terminu do jego złożenia, Sąd Okręgowy w Płocku wyrokiem z dnia 13.02.2012 r., sygn. akt I C 2276/10, uchylił wyrok zaoczny Sądu Okręgowego z dnia 04.03.2011 r., sygn. akt I C 2276/10, i orzekł rozwiązanie przez rozwód małżeństwa zawartego między uczestnikami. Wyrok uprawomocnił się dnia 16.03.2012 r. Uczestników obowiązywał ustrój wspólności majątkowej.

W skład majątku wspólnego wnioskodawczyni i uczestnika wchodzi: nieruchomość stanowiąca lokal mieszkalny nr (...) położony w W. w budynku wielorodzinnym przy ul. (...), do którego przynależy schowek nr 8, o łącznej powierzchni użytkowej 41,49 m ², dla którego to lokalu Sąd Rejonowy w Warszawie prowadzi księgę wieczystą nr (...) wraz ze związanym z tym lokalem udziałem wynoszącym (...) we własności nieruchomości gruntowej składającej się z działki ewidencyjnej nr (...) i w częściach wspólnych posadowionego na niej budynku, dla której Sąd Rejonowy w Warszawie prowadzi księgę wieczystą nr (...), o wartości 269.000 zł (w posiadaniu uczestnika), udział wynoszący (...) w prawie własności niezabudowanej nieruchomości gruntowej położonej w W. przy ul. (...) stanowiącej działkę ewidencyjną nr (...) o obszarze 0,4216 ha, dla której Sąd Rejonowy w Warszawie prowadzi księgę wieczystą nr (...), o wartości 5.000 zł (ogólnodostępny teren, w tym ciąg pieszo – jezdny, plac zabaw, trawnik - w posiadaniu uczestnika), udział wynoszący 3/228 w prawie własności nieruchomości gruntowej położonej w W. przy ul. (...) stanowiącej działkę ewidencyjną nr (...) o obszarze 0,1775 ha, dla której Sąd Rejonowy w Warszawie prowadzi księgę wieczystą nr (...) o wartości 18.000 zł (miejsce postojowe w garażu podziemnym - w posiadaniu uczestnika), samochód osobowy marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1998, o wartości 2.000,00 zł (w posiadaniu uczestnika), środki pieniężne w kwocie 107.103,90 zł (w posiadaniu uczestnika), środki pieniężne w kwocie 4,46 zł na rachunku nr (...) prowadzonym w (...) Banku S.A. z siedzibą w W. (w posiadaniu uczestnika) komplet mebli składający się z drewnianej szafy trzydrzwiowej, drewnianego kredensu, drewnianego stołu i sześciu krzeseł tapicerowanych o wartości 2.960 zł (w posiadaniu wnioskodawczyni), środki pieniężne w kwocie 0,09 zł na rachunku nr (...) prowadzonym w (...) S.A. z siedzibą w W. (w posiadaniu wnioskodawczyni).

W dniu 24.11.1997 r. C. W., działający w imieniu własnym oraz jako pełnomocnik swojego syna R. W. (1), nabył na współwłasność w udziałach wynoszących po ½, nieruchomość lokalową położoną w S. przy ulicy (...) (KW nr (...)) za kwotę 40.000 zł, przy czym zakup przypadającego uczestnikowi udziału został dokonany za środki pochodzące z jego majątku osobistego, co potwierdziła współstawająca do aktu wnioskodawczyni. W dniu 26.02.2000 r. uczestnik i jego syn dokonali zniesienia współwłasności przedmiotowej nieruchomości w ten sposób, że nieruchomość tą nabył na wyłączną własność syn uczestnika, przy czym zniesienia współwłasności dokonano bez spłat i dopłat. W dniu 01.08.2000 r. wnioskodawczyni i uczestnik nabyli od Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O. własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w O. przy ulicy (...) uiszczając na wkład budowalny kwotę 74.873,76 zł. W dniu 02.10.2000 r. wnioskodawczyni i uczestnik sprzedali to prawo wraz z udziałem członkowskim Ł. O. za kwotę 120.000 zł. Zaliczki na wkład budowalny w 1999 r. wpłacił uczestnik w łącznej kwocie 27.000 zł.

W czasie trwania małżeństwa w latach 80 - tych wnioskodawczyni i uczestnik pobudowali na nieruchomości stanowiącej majątek osobisty uczestnika położonej w B., gmina T., o powierzchni 0,8300 ha (KW nr (...)) budynek mieszkalny o powierzchni użytkowej 112,34 m ², budynek gospodarczy oraz budynek garażowy. Aktualna wartość nakładów poczynionych na przedmiotową nieruchomość według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej uczestników wynosi 242.000 zł.

W dniu 21.04.2011 r. wnioskodawczyni nabyła od J. U. (1), Z. G., J. U. (2) i J. U. (3) zabudowaną budynkiem mieszkalnym z 1934 r. i dwoma budynkami niemieszkalnymi nieruchomość gruntową położoną w S. przy ulicy (...) o powierzchni 0,0718 ha (Kw nr (...)) za kwotę 118.000 zł, przy czym w dniu zakupu cena ta została już zapłacona. W akcie notarialnym zawarto oświadczenie, że wnioskodawczyni jest rozwiedziona, budynki posadowione na nieruchomości są zdewastowane i wymagają remontu i brak jest dla nich świadectwa charakterystyki. Środki finansowe na zakup przedmiotowej nieruchomości pochodziły z pożyczki pracowniczej zaciągniętej przez wnioskodawczynię w dniu 19.11.2010 r. w ramach Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych w kwocie 20.000 zł, z oszczędności małżonków w kwocie 50.000 zł, z pożyczki zaciągniętej po pierwszym wyroku rozwodowym u brata wnioskodawczyni T. T. w kwocie 50.000 zł. Uczestnik nie wiedział o zaciągnięciu przez wnioskodawczynię ww. pożyczek, które spłaciła ona samodzielnie. Środki na ich spłatę pochodziły z kredytu mieszkaniowego zaciągniętego przez wnioskodawczynię w banku (...) S.A. w W. w dniu 23.05.2011 r. w kwocie 133.863,13 zł. Jako zabezpieczenie spłaty tego kredytu wnioskodawczyni ustanowiła hipotekę na przedmiotowej nieruchomości na rzecz banku do kwoty 227.570 zł. Pozostała kwota tego kredytu została przez wnioskodawczynię wykorzystana na remont tej nieruchomości. Ponadto środki na remont tej nieruchomości pochodziły z pożyczki od brata wnioskodawczyni w łącznej kwocie 30.000 zł, z pożyczki pracowniczej zaciągniętej przez wnioskodawczynię w dniu 19.11.2010 r. w ramach Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych w kwocie 20.000 zł, kredytu odnawialnego z dnia 28.09.2011 r. zaciągniętego w (...) S.A. w W. w kwocie 10.000 zł, z kredytu zaciągniętego w dniu 23.04.2012 r. w (...) S.A. w W. w kwocie 2.05 zł, z pożyczki pracowniczej zaciągniętej przez wnioskodawczynię w dniu 11.10.2013 r. w ramach Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych w kwocie 15.000 zł, z pożyczki zaciągniętej w (...) S.A. w W. w dniu 12.06.2013 r. w kwocie 6.512,50 zł, kredytu odnawialnego z dnia 11.06.2013 r. zaciągniętego w (...) S.A. w W. w kwocie 6.000 zł, pożyczki od córki D. U. zaciągniętej w dniu 16.11.2010 r. w kwocie 10.000 zł. Remont nieruchomości został przeprowadzony na podstawie pozwolenia na budowę wydanego w dniu 12.01.2012 r., ostatecznego z dniem 16.02.2012 r. W dniu 23.02.2012 r. wnioskodawczyni zawiadomiła Powiatowego Inspektora Nadzoru B. o rozpoczęciu prac budowalnych na tej nieruchomości. Do marca 2012 r. przeprowadzono głównie roboty rozbiórkowe i demontażowe, a dopiero w marcu rozpoczęto prace budowalne. Aktualna wartość tej nieruchomości według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej uczestników wynosi 109.000 zł. Aktualna na dzień zamknięcia rozprawy wartość hipoteki obciążającej przedmiotową nieruchomość wynosi 41.581,27 zł.

Uczestnik miał lokatę w (...) Banku S.A. z siedzibą w W. na rachunku nr (...) w kwocie 107.103,90 zł, którą wybrał w dniu 15.07.2010 r. (100.000 zł), w dniu 10.08.2010 r. (500 zł), w dniu 31.12.2010 r. (6.500 zł), w dniu 02.03.2011 r. (330 zł). Kwoty te nie zostały wydatkowane na potrzeby rodziny. Uczestnik wypłacił te pieniądze bez wiedzy i zgody wnioskodawczyni. Na dzień ustania wspólności majątkowej na rachunku tym pozostała kwota 4,46 zł.

Uczestnik C. W. zawarł z E. Hestia umowę ubezpieczenia samochodu osobowego marki V. (...) o nr rej. (...), potwierdzoną polisą z dnia 15.04.2011 r. zawartą na okres od 17.04.2011 r. do 16.04.2012r. Przedmiotem było ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych (OC), ubezpieczenie następstw i nieszczęśliwych wypadków kierowcy i pasażerów ( (...)) oraz ubezpieczenie gwarantujące samochód zastępczy w przypadku kradzieży pojazdu ( (...)). Składka z tego tytułu wyniosła 544 zł, w tym AC 187 zł, OC 305 zł, (...) 29,00 zł, (...) 23 zł. Składka została w całości zapłacona. Kolejną polisę uczestnik zawarł z tym towarzystwem ubezpieczeniowym na okres od 17.04.2013 r. do 16.04.2014 r. Zakres ubezpieczenia był ten sam, co poprzednio. Składka wyniosła 589 zł, w tym AC 252 zł, OC 269 zł, (...) 32 zł, (...) 36 zł. Składka została w całości zapłacona. Kolejną polisę uczestnik zawarł z tym towarzystwem ubezpieczeniowym na okres od 17.04.2014 r. do 16.04.2015 r. Zakres ubezpieczenia był ten sam, co poprzednio. Składka wyniosła 586 zł, w tym AC 290 zł, OC 260 zł, (...) 28 zł, (...) 8 zł. Składka została w całości zapłacona. Kolejną polisę uczestnik zawarł z tym towarzystwem ubezpieczeniowym na okres od 17.04.2015 r. do 16.04.2016 r. Zakres ubezpieczenia był ten sam, co poprzednio. Składka wyniosła 594 zł, w tym AC 285 zł, OC 273 zł, (...) 28 zł, (...) 8 zł. Składka została w całości zapłacona. Kolejną polisę uczestnik zawarł z tym towarzystwem ubezpieczeniowym na okres od 17.04.2016 r. do 16.04.2017 r. Ubezpieczenie objęło OC, (...) i (...). Składka wyniosła 431 zł, w tym OC 387 zł, (...) 34 zł, (...) 10 zł. Składka została zapłacona do kwoty 221 zł. Kolejną polisę uczestnik zawarł z tym towarzystwem ubezpieczeniowym na okres od 17.04.2017 r. do 16.04.2018 r. Ubezpieczenie objęło OC, (...) i (...). Składka wyniosła 506 zł, w tym OC 459 zł, (...) 32 zł, (...) 15 zł. Składka została zapłacona do kwoty 261 zł. Kolejną polisę uczestnik zawarł z tym towarzystwem ubezpieczeniowym na okres od 17.04.2018 r. do 16.04.2019 r. Ubezpieczenie objęło OC, (...) i (...). Składka wyniosła 504 zł, w tym OC 457 zł, (...) 32 zł, (...) 15 zł.

Wnioskodawczyni J. W. od 2010 r. miała ustalone uprawnienia emerytalne, jednakże cały czas pracowała. Od 22.11.2018 r. przeszła na emeryturę. Jej świadczenie emerytalne wynosi 2.913 zł netto. Ma oszczędności w kwocie 75.000 zł. Zamieszkuje w domu przy ulicy (...) w S..

Uczestnik C. W. pobiera emeryturę w kwocie niespełna 2.000 zł. Wcześniej od lat 90 - tych przebywał na rencie w tytułu niezdolności do pracy, początkowo częściowej, następnie całkowitej. Orzeczono wobec niego również trwałą niezdolność do samodzielnej egzystencji. Ma ustalony od wielu lat znaczny stopień niepełnosprawności. Mieszka od co najmniej 2009 r. w lokalu przy ulicy (...) w W.. Wspólnota Mieszkaniowa Łamana 16 w W. ustaliła opłatę za eksploatację i fundusz remontowy dla lokalu zajmowanego przez uczestnika od 01.01.2018 r. na kwotę 294,16 zł. Opłata za media w czerwcu 2018 r. wyniosła 172,23 zł. Uczestnik mieszka sam. Ma oszczędności w papierach wartościowych.

Spór między stronami koncentrował się zarówno wokół składu, jak i wartości poszczególnych składników majątku wspólnego, jak również sposobu jego podziału.

W ocenie Sądu Rejonowego nieruchomość lokalowa w W. oraz udziały w nieruchomościach z nią związanych, tj. ogólnodostępny teren, w tym ciąg pieszo – jezdny, plac zabaw, trawnik oraz miejsce postojowe w garażu podziemnym, wchodzą w skład majątku wspólnego małżonków. Jak wynika z oświadczeń uczestników zawartych w akcie notarialnym z dnia 01.06.2005 r., nr Rep. (...) nieruchomość ta oraz udziały w pozostałych nieruchomościach z nią związanych zostały nabyte przez oboje małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej za środki pochodzące z majątku wspólnego (§ 5). Zresztą okoliczności tej na pewnym etapie postępowania uczestnik nie kwestionował, wskazując, że jest to składnik majątku wspólnego małżonków (k: 170, (...)). Nawet w oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania (k: (...) - 1200) uczestnik wskazał, że jest współwłaścicielem przedmiotowych nieruchomości w udziale wynoszącym ½. Ostatecznie wniósł o rozliczenie wydatków poniesionych w związku z eksploatacją nieruchomości w W., w tym po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, co wskazuje na to, że jednak, traktuje przedmiotową nieruchomość jako składnik majątku wspólnego. Twierdzenia uczestnika, że nieruchomość ta została nabyta za fundusze pochodzące z jego majątku osobistego, tj. ze sprzedaży mieszkania w O., nie zasługują na uwzględnienie (k: 194 - 339). Zarówno z zawartej w dniu 31.08.2000 r. umowy przyrzeczenia sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w O. przy ulicy (...) (§ 1), jak i z umowy sprzedaży tego prawa z dnia 02.10.2000 r. (§ 2) wynika, że oboje uczestnicy byli członkami Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O., w której zasobach ten lokal się znajdował, obojgu przysługiwało nabyte „w czasie trwania małżeństwa” od tej spółdzielni w dniu 01.08.2000 r. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, zaś wartość wniesionej zaliczki na wkład budowalny wynosiła 74.873,76 zł. Z przedłożonych przez uczestnika zaświadczeń o kwotach i terminach wpłat rat na wkład budowany (k: 225 - 228) wynika jedynie, że były one wystawiane na C. W., zaś w dniach 02.03.1999 r. i 19.10.1999 r. dokonał on wpłaty wkładu budowlanego w łącznej kwocie 27.000 zł. Dokumenty te w żaden sposób nie wskazują na źródło pochodzenia środków pieniężnych przeznaczonych na wkład budowalny, w szczególności, że środki te pochodziły z majątku osobistego uczestnika, lecz, co najwyżej, że to uczestnik technicznie dokonał czynności polegającej na wpłacie tych środków stanowiących jedynie część (około 36%) uiszczonego wkładu budowlanego. Wpłaty były dokonywane w czasie trwania małżeństwa. Środki na wkład budowlany nie mogły pochodzić również z przeniesienia własności udziału we własności nieruchomości lokalowej w S. przy ulicy (...). Wprawdzie udział w tej nieruchomości został nabyty za fundusze pochodzące z majątku osobistego uczestnika w kwocie 20.000 zł, to jednakże zniesienie współwłasności tej nieruchomości poprzez przyznanie jej na wyłączną własność synowi uczestników odbyło się nieodpłatnie, a zatem środki te zostały „skonsumowane”. Nie jest przy tym wiadomym, czy kwota 20.000 zł wyczerpywała majątek osobisty uczestnika, czy też nie. Uczestnik w żaden sposób nie udowodnił, mimo, że to jego obciążał ciężar dowodu z tym zakresie, by istniała nadwyżka tych środków i w jakiej kwocie i jakie było źródło jej pochodzenia. W konsekwencji środki pieniężne pochodzące ze sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu (120.000 zł), stanowiły majątek wspólny małżonków, który mógł i zapewne stanowił główne źródło finasowania nabycia nieruchomości (...) (158.942,06 zł). Dlatego podobnie, jak zaświadczenia o kwotach i terminach wpłat rat na wkład budowalny, należy traktować dowody wpłat rat do dewelopera na zakup nieruchomości (...) (k: 214 - 221, k: 230 - 251), które techniczne dokonywane były przez uczestnika. Brak jest jednak dowodów na pochodzenie środków na te wpłaty z majątku osobistego uczestnika. Wartość nieruchomości (...) Sąd I instancji ustalił na podstawie opinii biegłej z zakresu (...) (k: (...), k: (...)), która nie była przez żadnego z uczestników kwestionowana.

Uczestnik domagał się rozliczenia wydatków poniesionych przez niego na utrzymanie mieszkania w W. w postaci opłaty eksploatacyjnej i za media w czerwcu 2018 r. w kwocie 474,00 zł, przedkładając na tą okoliczność powiadomienie Wspólnoty Mieszkaniowej Łamana 6 w W. z dnia 04.06.2018 r. o opłatach obowiązujących od 01.01.2018 r. dla lokalu zajmowanego przez uczestnika (eksploatacja 211,18 zł, fundusz remontowy 82,98 zł, media 180,33 zł) oraz powiadomienie o opłatach z dnia 06.06.2018 r. (eksploatacja 211,18 zł, fundusz remontowy 82,98 zł, media172,23 zł) (k: 1670 - (...)) i wnosząc o zwrócenie się do Wspólnoty Mieszkaniowej Łamana 6 w W. o informację na temat wysokości wszystkich opłat eksploatacyjnych i związanych z zarządem nieruchomością w latach 2011 - 2018 (k: (...), k: (...)).

Sąd Rejonowy oddalił wniosek dowodowy uczestnika, gdyż nie mógł doprowadzić do stwierdzenia kwestii spornej, a ponadto był spóźniony (k: (...)). Wydatki te były kwestionowane przez wnioskodawczynię (k: (...)). W tym stanie rzeczy rolą uczestnika reprezentowanego w sprawie przez profesjonalnego pełnomocnika było wykazanie ich wysokości i zapłaty. Tymczasem uczestnik ograniczył się do wykazania jedynie obowiązującej go od 01.01.2018 r. wysokości opłat eksploatacyjnych, nie wykazując, że rzeczywiści ją zapłacił. Na marginesie warto wskazać, że ewentualnemu rozliczeniu mogłyby podlegać co najwyżej stałe składniki opłat, tj. eksploatacyjna i na fundusz remontowy (211,18 zł + 82,98 zł = 294,16 zł), a nie za media, z których korzystał wyłącznie uczestnik i była ona zmienna, w zależności od zużycia. W tej sytuacji zwrócenie się przez Sąd do wspólnoty o informację w przedmiocie wysokości wszystkich opłat eksploatacyjnych i związanych z zarządem nieruchomością, nie mogłoby doprowadzić do ustalenia kwoty rzeczywistych wydatków poniesionych przez uczestnika, bez wykazania faktu ich poniesienia (brak dowodów wpłat). Mając powyższe na uwadze, jak również i to, że przedmiotowy wniosek zgłoszono na ostatniej rozprawie, po 6 latach trwania niniejszego postępowania, musiał ulec oddaleniu.

Sąd Rejonowy uznał za wiarygodne zeznania wnioskodawczyni odnośnie tego, że zakupu nieruchomości w S. przy ulicy (...) dokonywała będąc w przekonaniu, że nabywa ją dla siebie. Zeznania wnioskodawczyni znajdują potwierdzenie w przedłożonych przez nią dokumentach w postaci umów kredytów, pożyczek, umowy kupna – sprzedaży z dnia 21.04.2011 oraz w zeznaniach świadków: D. U., R. W. (1) i T. T.. Z historii rachunku bankowego w (...) S.A. wynika zasilenie kwotą 35.000 zł, z umowy pożyczki z ZFŚS z dnia 19.11.2010 r. udzielenie wnioskodawczyni pożyczki na kwotę 20.000 zł, z zeznań świadka D. U. i potwierdzenia przelewu z dnia 16.11.2010 r. wynika udzielnie wnioskodawczyni pożyczki w kwocie 10.000 zł, zaś z zeznaniach świadka T. T. wynika udzielenie po pierwszym wyroku rozwodowym siostrze pożyczki w kwocie 50.000 zł. Wnioskodawczyni podała, że środki na zakup nieruchomości pochodziły z majątku wspólnego w kwocie 50.000 zł (wliczając w to środki zgromadzone na rachunku bankowym) oraz z pożyczki z ZFŚS w kwocie 20.000 zł. Zatem łącznie przed pierwszym wyrokiem rozwodowym (10.04.2011 r.) dysponowała kwotą 70.000 zł, przy czym kwoty pochodzące z pożyczki pracowniczej oraz od córki zasiliły majątek wspólny. Wtedy jeszcze wnioskodawczyni nie miała żadnych podstaw do przekonania, że kwoty z pożyczek zasilą jej majątek osobisty. Po pierwszym wyroku rozwodowym pożyczyła od brata 50.000 zł. Zatem na datę zakupu nieruchomości 21.04.2011 r. dysponowała kwotą 120.000 zł, a nieruchomość nabyła za 118.000 zł. Wnioskodawczyni odebrała w dniu 18.04.2011 r. odpis zaocznego wyroku rozwodowego z dnia 04.03.2010 r., ze stwierdzeniem jego prawomocności z dniem 10.04.2011 r. W dniu 21.04.2011 r. nabyła przedmiotową nieruchomość. Złożyła oświadczenie do aktu notarialnego, że jest rozwódką i nabywa nieruchomość dla siebie (k: 355 - 361). W dniu 23.05.2011 r. zaciągnęła kredyt hipoteczny na spłatę zadłużenia zaciągniętego na zakup tej nieruchomości (k: 27 - 35). Pożyczki zaciągała sama i spłacała sama. Dzieci wnioskodawczyni i jej brat potwierdzili, że z zakupem nieruchomości czekała do uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. Działała w zaufaniu do prawomocnego wyroku Sądu. W tym stanie rzeczy Sąd przyjął, że nabywając nieruchomość pozostawała ona w dobrej wierze i ta dobra wiara była usprawiedliwiona okolicznościami. Dlatego Sąd zaliczył ten składnik do majątku osobistego wnioskodawczyni, rozliczając jedynie nakład dokonany z majątku wspólnego na tą nieruchomość w kwocie 70.000 zł z przeznaczeniem na zapłatę ceny nabycia. Pożyczka od brata w kwocie 50.000 zł oraz pozostałe pożyczki i kredyty zostały ciągnięte już po uprawomocnieniu się pierwszego wyroku rozwodowego, kiedy to wnioskodawczyni miała podstawę do tego by sądzić, że zaciąga je wyłącznie dla siebie. Niezależnie od tego Sąd dokonał wyceny tego składnika majątku i ustalił jego wartość na podstawie opinii biegłego z zakresu (...) z dnia 19.09.2016 r. na kwotę 109.000 zł. Wartość tą biegły potwierdził w aktualizacji operatu z dnia 30.05.2018 r. wskazując, że od daty wyceny stan przedmiotu wyceny się nie zmienił, a więc brak okoliczności, które powodowałyby jej dezaktualizację (k: (...), k: (...) - 1634v). Wartość nieruchomości biegły ustalił wg stanu z dnia 16.03.2012 r., a wg cen aktualnych. Wcześniejsza wycena dokonana przez tego biegłego w opinii z dnia 06.06.2016 r. ( (...)) uwzględniała nieprawidłowo stan nieruchomości na 21.06.2012 r. (wyrok rozwodowy uprawomocnił się 16.03.2012 r.) i określała jej wartość na 201.000 zł. Tymczasem przedmiotowa nieruchomość w dacie jej nabycia była zabudowana jednym budynkiem mieszkalnym z 1934 r. i dwoma budynkami niemieszalnymi, w stanie zdewastowanym i wymagającym remontu, zaś prace budowalne na niej (podnoszące jej wartość) rozpoczęły się - jak wynika z zapisów dziennika budowy – po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej. Wcześniej trwały prace rozbiórkowo - demontażowe. Stąd różnica w ustalonej wartości nieruchomości, co szczegółowo uzasadnił biegły, któremu przedłożono do wglądu podczas oględzin oryginał tego dziennika. Ubocznie należy wskazać, że zainicjowane zawiadomieniem uczestnika postępowanie karne w sprawie sfałszowania tej wyceny oraz dziennika budowy, zostało prawomocnie umorzone. W ramach tego postępowania poddano badaniu prawdziwość zapisów w dzienniku, nie znajdując podstaw do ich kwestionowania. Okoliczność rozpoczęcia prac na tej nieruchomości w 2012 r., a nie w 2011 r., jak chce uczestnik, wynika również z innych dokumentów, tj. pozwolenia na budowę z dnia 12.01.2012 r., prawomocnego z dniem 16.02.2012 r., zawiadomienie Powiatowego Inspektora Nadzoru B. o rozpoczęciu prac budowalnych na tej nieruchomości w od 23.02.2012 r., do marca 2012 r. głównie rozbiórkowych i demontażowych. Sąd w tym zakresie głównie oparł się na ww. dokumentach, w szczególności dzienniku budowy, który obrazował stan budynku na ww. nieruchomości w poszczególnych okresach, a nie zeznaniach świadków, jako bardziej wiarygodny materiał dowodowy. Zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 07.07.1994 r. (Dz.U.2018.1202 j.t.) Prawo budowlane dziennik budowy stanowi urzędowy dokument przebiegu robót budowlanych oraz zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku wykonywania robót i jest wydawany odpłatnie przez organ administracji architektoniczno-budowlanej. Z kolei zgodnie z art. 244 § 1 k.p.c. dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Na podstawie zaświadczenia z banku Sąd I instancji ustalił aktualną na datę zamknięcia rozprawy wartość hipoteki obciążającej przedmiotową nieruchomość na kwotę 41.581,27 zł.

Okoliczność dokonania nakładów na nieruchomość uczestnika w B. nie była sporna. Sporna była natomiast ich wartość. Dlatego Sąd Rejonowy ustalił ją na podstawie dowodu z opinii biegłego z zakresu (...), który w opinii z dnia 15.09.2015 r. (857 - 882) i z dnia 19.09.2016 r. ( (...)), ustalił ją na kwotę 242.000 zł. Zastrzeżenia uczestnika do opinii z dnia 15.09.2015 r. (k: 926) zostały złożone po terminie. Niezależnie od tego wskazać należy, że biegły uwzględnił przy wycenie rachunki w zakresie dokonanych nakładów z lat 1999 - 2004, co wynika wprost z treści opinii (k: 865, k: (...)). Jeśli idzie o przyjętą przez biegłego powierzchnię użytkową lokalu mieszkalnego (112,34 m ²), to biegły wskazał, że ustalił ją na podstawie pomiaru uproszczonego dokonanego w trakcie oględzin nieruchomości wg stanu z dnia 16.03.2012 r. (k: 865), a zatem biegły nie mógł ustalić tej powierzchni, jak chce uczestnik, wg projektu budowalnego (k: 1660 - (...)), skoro wg stanu na dzień ustania wspólności majątkowej, powierzchnia ta była inna (większa) niż w projekcie. Biegły uwzględnił stan faktyczny na datę ustania wspólności majątkowej, zgodnie ze zleceniem Sądu. Biegły wycenę wartości nakładów potwierdził przy okazji aktualizacji operatu (k: k: (...), k: (...) - 1634v). Przedłożona przez uczestnika opinia prywatna I. G. (k: 252 - 306) sporządzona półtora roku wcześniej (marzec 2014 r.), gdzie ustalono wartość nakładów (144.300,00 zł) na inną datę (21.06.2012 r.) i przyjęto do wyceny powierzchnię budynku mieszkalnego na podstawie projektu budowlanego (66,10 m ²), a więc niemal dwukrotnie niższą, nie podważa opinii W. J. (1), bo ze wskazanych względów, ustalenia i wnioski tych opinii różnią się między sobą. Poza tym biegły sądowy dysponował całością materiału dowodowego zgromadzonego w aktach niniejszej sprawy, którym rzeczoznawca sporządzający opinię prywatną nie dysponował.

Uczestnik domagał się rozliczenia nakładów poczynionych z jego majątku osobistego na nieruchomość w B. (k: 473, k: 476 - 609) w postaci środków pieniężnych wydatkowanych na energię elektryczną w latach 1985 r. - 2014 r. (k: 476 - 593), wodę w latach 1994 - 2010 (k: 834 - 846), telefon w latach 1991 - 2007 r. (k: 631 - 699), podatek od nieruchomości za lata 1989 - 2015 (k: 594 - 630), usługi w zakresie prac rolniczych typu orka przy użyciu kombajnu, talerzówki w latach 1984 - 1996 (k: 847). Pomijając już, że trudno je kwalifikować jako nakłady, raczej wydatki (uczestnik był w sprawie reprezentowanych przez profesjonalnych pełnomocników - łącznie czterech), to i tak co do zasady nie mogłyby podlegać rozliczeniu w sprawie o podział majątku wspólnego, gdyż przyjmuje się, że dyspozycją art. 45 § 1 k.r.o. nie są objęte i nie podlegają wyrównaniem przy podziale majątku wspólnego wydatki i nakłady poczynione kosztem majątku osobistego jednego z małżonków na majątek osobisty drugiego. Rozliczenia te podlegają ogólnym normom prawa i postępowania cywilnego, nakazującym dochodzenie przez byłych małżonków roszczeń, które nie są objęte wskazanym przepisem (postanowienia SN z 03.04.1970 r., III CRN 90/70, LEX nr 167507, z dnia 18.03.1999 r., I CKN 483/98, LEX nr 1214442). Regulacja art. 686 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c. dotyczy nakładów poczynionych wyłącznie na majątek wspólny bądź z tego majątku. Katalog sporów podlegających rozpoznaniu w postępowaniu działowym jest wyczerpujący i nie powinien być rozszerzany (uchwała SN z 30.05.1980 r., III CZP 26/80, OSNCP 1980/12, poz. 229, postanowienie SN z 31.08.1966 r., III CR 156/66, OSNCP 1967/2,poz. 35). Nieruchomość w B. stanowi majątek osobisty uczestnika, a zatem wydatki i nakłady dokonane z majątku osobistego uczestnika na jego majątek osobisty, nie podlegają rozliczeniu. Brak tu przesunięcia majątkowego. Wprawdzie Sąd Najwyższy wyjątkowo dopuścił możliwość dokonania w postępowaniu o podział majątku wspólnego rozliczenia nakładów poczynionych z majątku osobistego jednego z małżonków na majątek osobisty drugiego z małżonków (a nie na swój własny), jednakże jedynie wówczas, gdy na przedmiot majątkowy stanowiący majątek osobisty jednego z małżonków dokonano nakładów ze wszystkich mas majątkowych, w tym z majątku wspólnego (postanowienie SN z dnia 09.05.2003 r., V CKN 363/01 LEX 569117). Z taką sytuację nie mamy jednak do czynienia w niniejszej sprawie. Dlatego też Sąd Rejonowy nie uwzględnił rachunków i faktur dokumentujących te wydatki.

Sporne było również stanowisko stron odnośnie ich majątku ruchomego. Wnioskodawczyni wskazała, że zabrała z domu w B. jedynie stanowiące komplet szafę trzydrzwiową, kredens, stół i sześć krzeseł. Stanowisko wnioskodawczyni potwierdził świadek R. W. (1), który uczestniczył w przeprowadzce matki z B. i u którego wnioskodawczyni początkowo mieszkała (k: (...)). Miał on zatem doskonałą wiedzę na temat tego, jakie przedmioty zostały przez matkę zabrane, skoro sam je przenosił. Wersję wnioskodawczyni potwierdziła również świadek D. U. - córka. Zaprzeczyła, podobnie jak brat, by z B. zostały zabrane inne ruchomości niż te wskazywane przez wnioskodawczynię. Świadkowie ci, mimo, że łączą ich z uczestnikami bliskie więzy rodzinne, zeznawali w sposób rzeczowy, logiczny i spójny. Sąd dał wiarę tym zeznaniom. Wartość tego majątku została ustalone przez biegłą z zakresu wyceny ruchomości D. K.. Jej opinia jest jasna, spójna i została logicznie umotywowana. Zastrzeżenie uczestnika co do rażąco zaniżonej przez biegłą wyceny wartości tych mebli (k: (...)), nie zostały w żaden sposób merytorycznie umotywowane. Biegła odniosła się do tych zarzutów w swej uzupełniającej opinii z dnia 20.10.2017 r. (k: (...) - 1440). Okoliczność wyceny jednie kompletu mebli składającego się z szafy trzydrzwiowej, kredensu, stołu i sześciu krzeseł, wynika z zakreślonej przez Sąd Rejonowy tezy dowodowej. Brak dowodów na to, by na datę ustania wspólności majątkowej uczestników w skład majątku wspólnego wchodziły inne ruchomości, o czym była mowa powyżej. Biegła dokonała wyceny metodą porównawczo - rynkową szukając na rynku wtórnym ruchomości identycznych bądź bardzo zbliżonych wystawianych na aukcjach internetowych oraz w komisach. Do opinii załączono zdjęcia przedmiotowych mebli na płycie, a zatem okoliczność, że uczestnik nie widział ich na własne oczy, sama w sobie nie podważa treści i wniosków opinii. Zatem mając na uwadze powyższe Sąd uznał sporządzone przez biegłą opinie za rzetelne i oparł na nich rozstrzygnięcie co do wartości ww. składników majątku wspólnego.

Bezspornym było natomiast, że w skład majątku ruchomego wchodził samochód. Uczestnik zakwestionował wartość tego samochodu (k: (...)) ustaloną przez biegłego Z. K. (k: (...), k: (...) - 1610), mimo, że sam przez niemalże cały tok postępowania taką właśnie wartość samochodu przyjmował (k: 1500). Biegły dokonał wyceny pojazdu wg stanu na datę ustania wspólności i wg cen aktualnych. Uczestnik nie wykazał, by na datę ustania wspólności majątkowej w wycenianym pojeździe istniały skorodowania, które występują w nim obecnie. W tym stanie rzeczy, nie znajdując podstawy do kwestionowania rzetelności ww. opinii, Sąd przyjął ją za podstawę dokonania wyceny wartości tego składnika majątku.

Uczestnik domagał się rozliczenia wydatków w kwocie 3.754 zł związanych z ubezpieczeniem tego samochodu latach 2011 - 2018 (k: (...), (...)). Wydatki te były przez wnioskodawczynię kwestionowane (k: (...)). Na wskazaną okoliczność uczestnik przedłożył polisy za wskazane lata, przy czym za okres ubezpieczeniowy od 17.04.2012 r. do 16.04.2013 r. (k: (...)) polisa nie zawiera 2 stron oraz adnotacji o tym, czy składka została zapłacona. Nie wiadomo jak była wysokość składki na OC. Z dokumentu wynika jedynie wysokość składki na AC i (...). Nie mógł on być zatem podstawą ustalenia poniesionych przez uczestnika kosztów ubezpieczenia pojazdu, które Sąd rozliczył jedynie do wysokości składki OC, uznając, że jedynie w takim zakresie uczestnik był obowiązany ubezpieczać samochód, w pozostałym zakresie ubezpieczenie było dobrowolne, a skoro to wyłącznie uczestnik użytkował ten pojazd i nie konsultował zakresu ubezpieczenia z wnioskodawczynią, to winna ona partycypować w tych kosztach jedynie w takim zakresie i jedynie do wysokości składki rzeczywiście zapłaconej. W tej sytuacji Sąd Rejonowy rozliczył uiszczone przez uczestnika w latach 2013 - 2017 r. składki OC do wysokości składki rzeczywiście zapłaconej (269 zł +260 zł + 273 + 221 + 261 zł = 1.284 zł). Polisa z dnia 15.04.2011 r. zawarta na okres od 17.04.2011 r. do 16.04.2012 r. (k: (...)) została zawarta i opłacona w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej. Zatem Sąd I instancji nie rozliczył kwoty uiszczonej w dniu zawierania tej polisy składki na ubezpieczenie OC (305 zł). Uczestnik nie wykazał, że środki na uiszczenie tej składki pochodziły z jego majątku osobistego. W tym czasie między uczestnikami istniała wspólność majątkowa małżeńska. Rozliczeniu nie podlegała również składka OC za okres od 17.04.2012 r. do 16.04.2013 r. (k: (...)), gdyż z przedłożonej wybrakowanej polisy nie wynika jej kwota. Zresztą sam uczestnik nie domagał się kwoty składki za ten rok, gdyż suma wskazanych składek w przedłożonych polisach (544 zł + 589 zł +586 zł +594 zł + 431 zł + +506 zł + 504 = 3.754 zł) nie obejmuje kwot z tej polisy (217 zł). Rozliczeniu nie podlegała również kwota składki OC w wysokości 457,00 zł wynikając z polisy za okres 17.04.2018 r. do 16.04.2019 r., gdyż na polisie nie było adnotacji o jej uiszczeniu.

Uznając, że sporządzone przez biegłych z zakresu (...) oraz z zakresu szacowania ruchomości D. K. opinie są rzetelne i zawierają logicznie umotywowane wnioski a wszelkie zastrzeżenia uczestnika zostały kompleksowo przez nich wyjaśnione w uzupełniających opiniach, Sąd Rejonowy oddalił wnioski uczestnika o wezwanie tych biegłych na rozprawę (k: (...)).

Uczestnik nie wykazał, co zrobił z wypłaconą w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej przez siebie kwotą 107.103,90 zł ze zlikwidowanej w (...) Banku S.A. z siedzibą w W. lokaty, w szczególności, czy ją spożytkował, a jeśli tak, czy na potrzeby rodziny. W tej sytuacji w ocenie Sądu, na dzień ustania wspólności, uczestnik dysponował wskazaną kwotą.

Sąd Rejonowy dokonał podziału majątku wspólnego uczestników, którego skład i wartość ustalił w punkcie I postanowienia, zgodnie z ich zgodnymi wnioskami co do losu tych przedmiotów, przy czym nieruchomości (...) (wszystkie związane z nieruchomością lokalową) przyznał uczestnikowi, gdyż pozostają w jego posiadaniu. Uczestnik zamieszkuje w tym lokalu od co najmniej 2009 r. Jest osobą schorowaną. W warunkach miejskich ma szansę na szybszy i łatwiejszy dostęp do opieki medycznej. To właśnie w W., a nie w B., koncertuje się centrum życiowe uczestnika. Jak wykazała sama wnioskodawczyni uczestnik planuje sprzedać nieruchomość w B. (k: (...)). Z kolei, po przejściu na emeryturę, centrum życiowe wnioskodawczyni, koncentruje się w S., gdzie zamieszkuje w domu przy ulicy (...). Sama obawa, że uczestnik nie spłaci wnioskodawczyni kwotą zasądzonej spłaty, nie może stanowić decydującego argumentu za przyznaniem jej na własność nieruchomości (...), tym bardziej, że wnioskodawczyni uzyskała już w toku postępowanie zabezpieczenie roszczenia o spłatę nakładów poprzez ustanowienie na jej rzecz w dniu 11.07.2016 r. na nieruchomości uczestnika w B. hipoteki przymusowej do przypadającej jej kwoty spłaty z tego tytułu, tj. do kwoty 121.000 zł (k: (...) - 1110). Ponadto uczestnik wskazał, że posiada papiery wartościowe.

Mając na uwadze, że wnioskodawczyni działała w dobrej wierze, w zaufaniu do prawomocnego rozstrzygnięcia Sądu, Sąd Rejonowy uznał, że zaliczenie nieruchomości w S. przy ulicy (...) do majątku wspólnego, jest nie do pogodzenia z zasadą państwa prawa oraz zasadami współżycia społecznego (art. 5 k.c.), na które się powoływała, tym bardziej, że na jej zakup i remont wnioskodawczyni zaciągnęła kredyty i pożyczki, które następnie samodzielnie spłacała, a w przypadku kredytu hipotecznego - spłaca nadal. Wnioskodawczyni nie wnosiła o rozliczenie kwoty tego kredytu i zaciągniętych pożyczek. W tym stanie rzeczy Sąd przyjął, że nieruchomość ta nie wchodzi w skład majątku wspólnego, rozliczając jedynie dokonany z majątku wspólnego uczestników nakład na tą nieruchomość w kwocie 70.000 zł. Orzeczono zatem o powyższym, jak w punkcie IV postanowienia, w myśl art. 622 § 2 w zw. z art. 688 i art. 567 § 3 k.p.c.

Podstawę rozstrzygnięcia o nakładach z majątku wspólnego małżonków na ich majątki osobiste w B. (w kwocie 242.000 zł) w pkt II i VI postanowienia i w S. przy ulicy (...) (w kwocie 70.000 zł) w pkt III i VII stanowił art. 686 w zw. art. 567 § 3 k.p.c.

Uczestnik zgłosił do rozliczenia wydatki poczynione z jego majątku osobistego celem spłaty wspólnych zobowiązań związanych z obowiązkowym ubezpieczeniem stanowiącego składnik majątku wspólnego pojazdu. Rozliczeniu podlegała kwota zapłacona przez niego z tytułu składki na ubezpieczenie OC na rzecz towarzystwa ubezpieczeniowego w wysokości 1.284,00 zł. Roszczenie to może być rozliczone w trybie postępowania działowego, a to zgodnie z odpowiednio stosowanym art. 618 k.p.c. w zw. z 207 k.c., który stanowi, że pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. Uczestnik opłacił obowiązkową składkę z tytułu ubezpieczenia OC pojazdu za lata 2013 - 2017 w łącznej kwocie 1.284 zł, a zatem wnioskodawczyni powinna zwrócić uczestnikowi kwotę 642,00 zł (1.284 zł : 2 = 642 zł). Taką też kwotę Sąd Rejonowy zasądził w pkt VIII postanowienia. Orzeczono na podstawie art. 207 k.c. w zw. z 618 k.p.c. w zw. art. 567 § 3 k.p.c.

Wobec przyznania składników majątku wspólnego w części na rzecz wnioskodawczyni i w części na rzecz uczestnika, Sąd I instancji wyrównał udziały dopłatą pieniężną kierując się art. 212 § 1 k.c. i art. 623 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c. i art. 567 § 3 k.p.c. Całość majątku wspólnego wynosiła 404.068,45 zł (269.000 zł +5.000 zł + 18.000 zł + 2.000 zł + 2.960 zł + 107.103,90 zł + 0,09 zł + 4,46 zł), a wartość udziału każdego z małżonków – 202.034,22 zł. Uczestnik otrzymał z majątku wspólnego przedmioty w naturze o wartości 401.108,36 zł, zaś wnioskodawczyni – o wartości 2.960,09 zł. W tej sytuacji dopłata pieniężna dla wnioskodawczyni jako otrzymującej w naturze przedmioty o mniejszej wartości powinna wynosić 199.074,14 zł i taka też kwota została zasądzona od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni w pkt V postanowienia.

Sąd Rejonowy nie ustalał terminu spłaty ww. kwot, ani rozkładał ich na raty. Uczestnik reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika nie wnosił o to. Sąd miał również na względzie czas trwania niniejszego postępowania (6 lat) i konieczność liczenia się przez uczestnika z obowiązkiem spłaty wnioskodawczyni.

W zakresie, w jakim uczestnik żądał rozliczenia wydatków i nakładów z jego majątku osobistego na majątek osobisty oraz na majątek wspólny ponad zasądzoną kwotę, wniosek podlegał oddaleniu, o czym orzeczono w pkt IX postanowienia.

Sąd Rejonowy rozliczył nieuiszczone koszty sądowe w kwocie 5.096,28 zł z tytułu wynagrodzenia biegłych pokryte tymczasowo przez Skarb Państwa, nakazując ich pobranie do kwoty 1.219,01 zł (pkt X postanowienia) od wnioskodawczyni, zaś co do kwoty 3.877,27 zł od uczestnika (pkt XI postanowienia). Do kwoty 2.438,02 zł rozliczył je po połowie, tj. po 1.219,01 zł. Zarówno wnioskodawczyni, jak i uczestnik kwestionowali wartość poszczególnych składników majątku, co skutkowało koniecznością ich wyceny. Natomiast kwota 2.658,26 zł z tytułu sporządzenia opinii przez biegłą z zakresu (...) i biegłego z zakresu wyceny pojazdów Z. K., została wydatkowana z uwagi na zmienność stanowiska uczestnika w zakresie wartości tych składników majątku, w tym niezajęcia stanowiska co do wartości udziału w nieruchomości stanowiącej ogólnodostępny teren, w tym ciąg pieszo – jezdny, plac zabaw, trawnik, mimo, że Sąd dwukrotnie - pod rygorem dopuszczenia dowodu z opinii biegłych - zobowiązywał uczestnika do zajęcia ostatecznego stanowiska w tej kwestii, lecz bezskutecznie (k: (...), k: (...)). Wnioskodawczyni przyjęła dotychczas wskazywane wartości nieruchomości (...) ( (...)), w tym dodatkowo wypowiedziała się co do wartości udziału w nieruchomości stanowiącej ogólnodostępny teren, w tym ciąg pieszo – jezdny, plac zabaw, trawnik, zaś uczestnik - zamiast zająć stanowisko - domagał się sprostowania, bądź wykładni wyroku rozwodowego w zakresie daty jego prawomocności, ponownej wyceny nakładów na nieruchomość w B. (k: 1480 - (...)), ponownej wyceny wartości nieruchomości w S. przy ulicy (...) (k: (...) - 1466v). Z tego względu kwotą wydatkowaną na te opinie, tj. 2.658,26 zł (518,24 zł + 1.945,68 zł + 194,34 zł) Sąd obciążył uczestnika. Orzeczono o powyższym na podstawie art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2018.300 t.j.).

Sąd oddalił wniosek wnioskodawczyni o zasądzenie od uczestnika na jej rzecz kosztów postępowania, nie znajdując podstaw do odstąpienia od ogólnej reguły rozliczeń między uczestnikami w sprawach nieprocesowych ujętej w art. 520 § 1 k.p.c., o czym orzeczono w pkt XII postanowienia.

Apelację od tego postanowienia złożyli wnioskodawczyni J. W. i uczestnik postępowania C. W..

Wnioskodawczyni zarzuciła Sadowi Rejonowemu:

1.  naruszenia przepisów prawa procesowego, które miało wpływ na wynik sprawy:

a) art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i dokonanie nieprawidłowej oceny dowodów oraz ustalenie istotnych okoliczności sprawy sprzecznych ze stanem faktycznym, a mianowicie, że zachodzą uzasadniające okoliczności do przyznania na wyłączną własność uczestnikowi nieruchomości lokalowej stanowiącej lokal mieszkalny nr (...) położony w W. w budynku wielorodzinnym przy ul. (...), wraz z udziałami w prawie własności nieruchomości przy jednoczesnej spłacie wnioskodawczym, a z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, że uczestnik nie ma żadnych oszczędności, którymi mógłby spłacić wnioskodawczynię; przyznanie na wyłączną własność uczestnikowi nieruchomości lokalowej stanowiącej lokal mieszkalny nr (...) położony w W. w budynku wielorodzinnym przy ul. (...), wraz z udziałami w prawie własności nieruchomości tylko dlatego, iż uczestnik jest osobą schorowaną a w warunkach miejskich ma szansę na szybszy i łatwiejszy dostęp do opieki medycznej; nieuwzględnienie okoliczności, że wnioskodawczym po rozwodzie, nie mając gdzie mieszkać, zmuszona została kupić nieruchomość w S. przy ul. (...) i zaciągnąć kredyty (łącznie na zakup nieruchomości i na jej remont), które do chwili obecnej spłaca; nie wzięcie przez Sąd pod uwagę, przy rozliczaniu między stronami nakładów z majątku wspólnego na zabudowaną nieruchomość gruntową położoną w S. przy ul. (...) o wartości 70.000 zł. tego, że wnioskodawczym zaciągnęła kredyt z (...) na kwotę 20.000 zł. który sama spłacała po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej; nie wzięcie pod uwagę, że to uczestnik posiada samochód osobowy marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1998 i korzysta z niego wyłącznie do własnych celów przy zaliczeniu kwoty 642 zł. tytułem zwrotu połowy wydatków poniesionych z majątku osobistego uczestnika na majątek wspólny;

2.  obrazę przepisów prawa materialnego mogących mieć wpływ na wynik sprawy tj. art. 5 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na jego pominięciu, podczas gdy celowe i świadome działania uczestnika w trakcie trwania 6-letniego procesu przed Sądem I instancji, polegające na składaniu licznych wniosków o przekazanie sprawy do innego sądu równorzędnego, skarg kierowanych na sędziego referenta oraz Prezesa Sądu Rejonowego w Sochaczewie, wniosków o sprostowanie lub wykładnię wyroku rozwodowego oraz zmiennego stanowiska uczestnika odnośnie składu i wartości składników majątku powoduje, że Sąd udziela ochrony prawnej uczestnikowi, który z takiej ochrony nie powinien korzystać,

W oparciu o powyższe wnioskodawczyni wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez przyznanie na rzecz wnioskodawczym J. W. nieruchomości lokalowej stanowiącej lokal mieszkalny nr (...) położony w W. w budynku wielorodzinnym przy ul. (...), wraz z udziałami w prawie własności nieruchomości, odliczenie od kwoty spłaty tytułem nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty wnioskodawczym kwoty 20.000 zł, oddalenie żądania uczestnika zapłaty na jego rzecz od wnioskodawczym kwoty 642,00 zł. tytułem zwrotu połowy wydatków poniesionych z majątku osobistego uczestnika na majątek wspólny stanowiący samochód osobowy marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1998; ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Uczestnik postępowania zarzucił Sądowi Rejonowemu:

I.  naruszenie prawa materialnego przez jego niewłaściwe zastosowanie, a mianowicie:

a)  art. 46 k.r.o, i art. 684 k.p.c. w zw. z art. 1035 k.c. i art. 1044 k.c. oraz art. 211 k.c., art. 212 k.c. poprzez błędne ustalenie składników wchodzących w skład majątku wspólnego i jego wartości, pominięcia jako składnika majątku wspólnego nieruchomości przy ul. (...) w S., a także ustalenia że na datę orzekania o majątku wspólnym uczestnik dysponował środkami finansowymi z lokaty w kwocie 107.103,90 zł. pomimo braku dowodów na powyższe ustalenie, a w konsekwencji błędnego dokonania podziału majątku wspólnego poprzez przyjęcie, że uczestnik otrzymał z majątku wspólnego przedmioty o wartości 401108,36 zł., a uczestniczka o wartości 2960,09 zł., co pozostaje w sprzeczności z zebranym w sprawie materiałem dowodowym.

b)  art. 45 § 1 i 2 k.r.o. i art. 6 k.c. poprzez błędne oddalenie wniosku uczestnika o zwrot nakładów dokonanych przez uczestnika z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci opłat eksploatacyjnych i fundusz remontowy na utrzymanie lokalu przy ul (...) w W. oraz opłat na ubezpieczenie i eksploatację samochodu marki V..

c)  art. 212 § 1 k.c. i art. 623 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c. i art. 567 § 3 k.p.c. poprzez zasądzenie rażąco wygórowanej dopłaty pieniężnej od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni w kwocie 199.074,14 zł. ponad rzeczywistą wartość udziału w majątku wspólnym stron, a także rażącego zawyżenia wartości nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika w B..

d)  art. 5 k.c. - poprzez jego błędne zastosowanie, a w tym przyjęcie, że zaliczenie nieruchomości przy ul. (...) w S. do majątku wspólnego, która została nabyta przez wnioskodawczynię przed datą faktycznego ustania wspólności ustawowej w dniu 16.03.2012 r. i prawomocnie orzeczonym rozwodem, byłoby nie do pogodzenia z zasadą państwa prawa oraz zasadami współżycia społecznego, podczas gdy naruszenia tychże zasad można by dopatrzyć się w postępowaniu wnioskodawczyni, która podczas pierwszego procesu rozwodowego umyślnie podała nieaktualny adres zamieszkania uczestnika - jako pozwanego w sprawie o rozwód, licząc na szybkie uprawomocnienie się wyroku rozwodowego, bez umożliwienia uczestnikowi podjęcia jakiejkolwiek obrony.

II.  naruszenie prawa procesowego, które to uchybienia miały wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, polegające na odmówieniu wiarygodności spójnym i logicznym zeznaniom uczestnika C. W. oraz zeznań świadków D. U., H. O. i R. W., którzy zgodnie zeznali że wszystkie prace budowlane na nieruchomości przy ul. (...) w S. wykonane zostały przed datą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, a obdarzeniu wiarygodnością w stopniu bezkrytycznym zeznań wnioskodawczyni oraz dowodu z opinii biegłego W. J. pomimo licznych, zgłoszonych zastrzeżeń do opinii i przyjętej metody wyceny.

b)  art. 207 § 6 k.p.c. i art. 217 § 2 k.p.c. poprzez oddalenie na ostatniej rozprawie z dnia 20.11.2018 r. wniosków dowodowych uczestnika o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego W. J. oraz biegłej D. K. i wezwanie biegłych na rozprawę celem zadania pytań do opinii, który to dowód nie był spóźniony a jego przeprowadzenie było uzasadnione zgłoszonymi zastrzeżeniami do opinii biegłych.

III.  błędy w ustaleniach faktycznych, przyjęte za podstawę orzeczenia, wskutek przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, poprzez:

a)  błędne niezaliczenie nieruchomości przy ul. (...) w S. do majątku wspólnego, pomimo że została nabyta przez wnioskodawczynię przed datą faktycznego ustania wspólności ustawowej w dniu 16.03.2012 r. i prawomocnie orzeczonym rozwodem.

b)  zawyżenie wysokości zasądzonej, dopłaty na rzecz wnioskodawczym do jej udziału w majątku wspólnym, w szczególności poprzez niezaliczenie do majątku wspólnego nieruchomości przy ul (...) w S. i zawyżenie wartości nakładów na majątek osobisty uczestnika w B. do kwoty 242.000,00 zł. oraz ustalenie, że uczestnik pobrał i posiada na datę orzeczenia o podziale majątku wartość zlikwidowanej lokaty (...) Bank S.A. w kwocie 107103,90 zł., do której dostęp miała także wnioskodawczym.

Wskazując na powyższe uczestnik postępowania wniósł o uchylenie w całości zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania innemu równorzędnemu Sądowi Rejonowemu celem uzupełnienia postępowania dowodowego.

W uzupełnieniu apelacji (karta 1833 – 1834) uczestnik postępowania zarzucił Sadowi Rejonowemu naruszenie art. 212 §2 i 3 k.c. w zw. z art. 1035 k.c. i art. 46 k.r.o. poprzez przyznanie lokalu położonego w W. przy ul. (...) uczestnikowi z obowiązkiem natychmiastowej spłaty na rzecz wnioskodawczym, gdy tymczasem wnioskodawczym ma zaspokojone potrzeby mieszkaniowe, a sytuacja materialna uczestnika nie pozwala na spłatę lub pozyskanie kredytu bankowego i wniósł dodatkowo o zmianę orzeczenia w tym zakresie poprzez odroczenie terminu spłaty wnioskodawczym przez uczestnika na okres 12 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Obie apelacje nie są zasadne.

W pierwszej kolejności odnieść się należy do zawartych w apelacjach zarzutów naruszenia przepisów prawa procesowego. Zarówno wnioskodawczyni jak i uczestnik postępowania złożyli zarzut dokonania błędnych ustaleń faktycznych, będących następstwem niewłaściwej oceny zgromadzonych dowodów. Podkreślić jednak należy, że analiza zarzutu zawartego w apelacji wnioskodawczyni wskazuje, że jego istota sprowadza się do dokonania przez Sąd Rejonowy błędnego wyboru, komu przyznać jeden ze składników majątku wspólnego oraz, że nie ma podstaw do obciążania wnioskodawczyni obowiązkiem zwrotu uczestnikowi postępowania połowy wydatków na obowiązkowe ubezpieczenie pojazdu mechanicznego. Są to zatem zarzuty naruszenia prawa materialnego, a nie procesowego i zostaną ocenione w dalszej części uzasadnienia.

W realiach niniejszej sprawy z zarzutem naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie sposób się zgodzić. Zgodnie bowiem z tym przepisem sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Granice swobodnej oceny dowodów wyznaczają: obowiązek wyprowadzenia przez sąd z zebranego materiału dowodowego wniosków logicznie prawidłowych, ramy proceduralne, poziom świadomości prawnej sędziego oraz dominujące poglądy na sądowe stosowanie prawa. Swobodna ocena dowodów dokonywana jest przez pryzmat własnych przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego zasobu doświadczeń życiowych. Uwzględnia wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i - ważąc ich moc oraz wiarygodność - odnosi je do pozostałego materiału dowodowego.

A zatem z dowolną oceną zebranego w sprawie materiału dowodowego mamy miejsce wówczas gdy Sąd przekroczy granice oceny swobodnej. W przedmiotowej sprawie taka sytuacja nie miała miejsca. Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych na podstawie wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie w granicach swobodnej oceny dowodów. Sąd ten wskazał dowody, na podstawie których ustalił stan faktyczny, wyczerpująco wyjaśnił jakim dowodom i dlaczego odmówił wiarygodności. Jak zostało utrwalone w doktrynie i orzecznictwie, jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd I instancji wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko bowiem w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami, lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych, to tylko wówczas przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona i w konsekwencji Sąd II instancji może zmienić ustalony w ten sposób stan faktyczny. Tymczasem ocena dowodów dokonana przez Sąd I instancji w przedmiotowej sprawie jest prawidłowa, wyciągnięte zaś wnioski poprawne i logiczne, uczestnik postępowania zaś, poza własną oceną materiału dowodowego, nie wskazał skutecznie żadnych nowych dowodów, czy faktów, uzasadniających odmienną od dokonanej przez Sąd I instancji ocenę podniesionych przez niego okoliczności. Problematyka daty rozpoczęcia remontów na nieruchomości położonej w S. przy ul (...) ma znacznie przy ustaleniu wysokości nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty wnioskodawczyni. Nawiasem mówiąc uczestnik postępowania równocześnie usiłuje wykazać, że nieruchomość ta stanowi majątek wspólny stron oraz, że powinna być inna wysokość nakładów z majątku wspólnego na tę nieruchomość stanowiącą majątek osobisty wnioskodawczyni, nie dostrzegając sprzeczności tych żądań. Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że nakłady remontowe zostały dokonane po marcu 2012 r., opierając się na relacji wnioskodawczyni i złożonych dokumentach. Z zeznań świadków przywołanych w apelacji wynika jedynie to, że remont ten został przeprowadzony szybko po zakupie – D. U. nie pamięta dokładnej daty ( karta 1014), H. O. (2) nie pamięta również dokładnej daty, ale było to około 3-4 lat temu, a zatem w 2012 – 2013 r, ( karta 1018). Jedynie R. W. (1) datuje remont na 2011 r. (karta 1020) lecz jego zeznania pozostają w jaskrawej sprzeczności z dokumentacją obrazującą remont, zawartą w dzienniku budowy (karta 1130) i z samym pozwoleniem na budowę z 12 lutego 2012 r. W tej sytuacji Sad Rejonowy miał podstawy do dokonania ustaleń w tym przedmiocie w oparciu o dokumenty. Podstawą ustalenia wysokości nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika postępowania – nieruchomość w B. była opinia biegłego W. J. (1). Wbrew stanowisku uczestnika postępowania opinia ta jest jasna, czytelna, kompletna i przekonująca. Biegły ustosunkował się do zgłaszanych w stosunku do niej zarzutów na piśmie. Na rozprawie z 20 listopada 2018 r. Sąd Rejonowy oddalił wnioski uczestnika postępowania o dopuszczenie dowodu z kolejnej uzupełniającej opinii biegłego W. J. (1) oraz wezwanie tego biegłego i biegłej D. K. na termin rozprawy. Uczestnik postępowania reprezentowany na tej rozprawie przez profesjonalnego pełnomocnika nie zgłosił zastrzeżenia do protokołu w trybie art. 162 k.p.c. na uchybienia przepisom postępowania – art. 207 § 6 k.p.c. i art. 217 § 2 k.p.c. Tak więc nie ma on prawa powołać się w apelacji na ewentualne uchybienia Sądu Rejonowego tym przepisom i Sąd Okręgowy zarzuty w tym zakresie uznał za niedopuszczalne. W konsekwencji brak jest przesłanek do zmiany rozstrzygnięcia Sąd I instancji w zakresie ustalenia wysokości nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika postępowania.

Sąd Rejonowy dokonując prawidłowych ustaleń faktycznych właściwie zastosował też przepisy prawa materialnego. Przede wszystkim Sąd ten właściwie ustalił skład majątku wspólnego. Wbrew stanowisku uczestnika postępowania nieruchomość położona w S. przy ul. (...) nie stanowi majątku wspólnego byłych małżonków. Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własną argumentację zaprezentowana przez Sąd Rejonowy w tym zakresie w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia. Okoliczności nabycia nieruchomości wskazują, że weszła ona do majątku osobistego wnioskodawczyni. Nawet jednak gdyby przyjąć stanowisko zbieżne z poglądem uczestnika postępowania to i tak w realiach niniejszej sprawy do rozliczenia przyjęta byłaby praktycznie wyłącznie wartość tejże nieruchomości w wysokości odpowiadającej nakładom z majątku wspólnego wydatkowanym na jej zakup. W ostatecznym rachunku nie doszłoby zatem i tak do odmiennych skutków finansowych od tych jakie przyjął i zastosował w zaskarżonym postanowieniu Sąd Rejonowy. Nie wiadomo na jakiej podstawie wnioskodawczyni kwestionuje przyjęcie przez Sąd Rejonowy jako nakładu z majątku wspólnego na jej majątek osobisty zaciągniętej w trakcie trwania małżeństwa pożyczki w kwocie 20.000 zł. Fakt jej spłaty po ustaniu wspólności małżeńskiej majątkowej wyłącznie przez wnioskodawczynię może być oczywiści uwzględniony i rozliczony w niniejszym postępowaniu, ale nie poprzez wyeliminowanie pożyczonej kwoty z nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty Zgodnie z art. 46 k.r.o. w sprawach nieunormowanych w artykułach poprzedzających od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku, a więc art. 1035 - 1046 k.c. W art. 1035 k.c. zawarte zostało kolejne odesłanie - do odpowiedniego stosowania przepisów o współwłasności w częściach ułamkowych, a zatem do art. 195 - 221 k.c. z zachowaniem przepisów art. 1036 - 1046 k.c.. Zasadą jest, że z chwilą ustania wspólności majątkowej wspólność łączna przekształca się we wspólność ułamkową. Do takiej współwłasności ma zatem zastosowanie art. 207 KC określający m.in. według wielkości udziałów zakres ponoszenia przez współwłaścicieli wydatków i ciężarów związanych z rzeczą wspólną. By móc jednak zając się takim rozliczeniem wnioskodawczyni winna zgłosić stosowne roszczenie przed Sądem I instancji. Skoro go nie złożyła problematyką tą nie może zajmować się Sąd II instancji. W podobnej sytuacji jest też i uczestnik postępowania, który dopiero w spóźnionym uzupełnieniu apelacji (karta 1857) zgłosił żądanie uwzględnienia jego nakładu z majątku osobistego na majątek wspólny – mieszkanie w W. przy ul. (...). Wniosek taki winien zostać złożony przed Sadem Rejonowym – zobacz chociażby postanowienie Sadu Najwyższego z dnia 16 października 1997 II CKN 395/97, z 14 czerwca 2018 r. V CZ 42/18.

Sąd I instancji miał wystarczające podstawy do przyjęcia, że to uczestnik postępowania wypłacił ze wspólnego rachunku kwotę 107.103,90 zł i nie wydatkował jej w trakcie trwania wspólności małżeńskiej majątkowej na potrzeby rodziny. O dokonanych wypłatach świadczą dokumenty bankowe (karty 10-15, 441-442, 915) Poza zaprzeczeniem wypłaty pieniędzy uczestnik postępowania nie przedstawił żadnej innej argumentacji wskazującej, że to wnioskodawczyni zużyła wypłacone pieniądze. Sąd Rejonowy miał zatem podstawy w zeznaniach wnioskodawczyni i dokumentacji bankowej do dokonania ustaleń, że to uczestnik postępowania wypłacił powyższą kwotę i nie rozliczył się z niej z wnioskodawczynią.

Podział majątku wspólnego, jeżeli następuje w postępowaniu nieprocesowym uregulowanym w art. 566 - 567 k.p.c., przebiega z odpowiednim zastosowaniem przepisów o dziale spadku (art. 680 - 689 k.p.c.), które w art. 688 k.p.c. zawierają odesłanie do odpowiedniego stosowania przepisów dotyczących zniesienia współwłasności, a w szczególności art. 618 § 2 i 3 k.p.c. W sprawie o podział majątku wspólnego małżonków stosuje się również art. 618 § 1 k.p.c., gdyż odwołują się do niego § 2 i 3 art. 618 k.p.c. Artykuł 567 § 3 k.p.c. uzasadnia odniesienie art. 618 § 2 i 3 k.p.c. do roszczeń sprecyzowanych w art. 567 § 1 k.p.c. W ten sposób zapewniona zostaje realizacja celu postępowania, jakim jest rozpoznanie i definitywne rozstrzygnięcie w jednym postępowaniu całego kompleksu zagadnień obejmujących nie tylko zniesienie współwłasności, dział spadku czy podział majątku wspólnego, ale także roszczenia jakie mogły powstać na tle wspólności praw między uczestnikami takich postępowań. W grupie rozpoznawanych roszczeń mieszczą się także roszczenia regresowe z tytułu poniesienia przez współwłaściciela ponad udział wydatków i ciężarów związanych z rzeczą wspólną.

Roszczenie o zwrot wydatków poczynionych na opłaty eksploatacyjne oraz fundusz remontowy związane z lokalem mieszkalnym położonym w W. przy ul. (...) przez jednego ze współuprawnionych ponad jego obowiązek wynikający z art. 207 k.c. kierowane do drugiego współuprawnionego, będące konsekwencją spełnienia zobowiązania solidarnie obciążającego współuprawnionych, powoduje konieczność stosowania zasady regresu określonej w art. 376 § 1 k.c. nakazujący zastosować reguły wynikające z treści stosunku prawnego istniejącego między współdłużnikami. W wypadku współuprawnionych w częściach ułamkowych zakres obowiązku regresowego wyznacza właśnie art. 207 k.c. Rozstrzygnięcie o wyżej wskazanych roszczeniach nie należy do istoty postępowania działowego (o podział majątku wspólnego), lecz następuje przy okazji tego postępowania, w celu, jak wskazano wyżej, ostatecznego zakończenia wszystkich kwestii wiążących się z działem spadku (podziałem majątku wspólnego) - między spadkobiercami (byłymi małżonkami). Sam fakt rozpoznania roszczeń z tytułu zapłaty wspólnego zobowiązania w postępowaniu nieprocesowym, nie uzasadnia stosowania do reguł rządzących rozstrzyganiem tych roszczeń zasad odmiennych od tych, jakie rządzą rozstrzyganiem tych roszczeń w procesie. A zatem, by Sąd mógł w ogóle zająć się problematyką rozliczeń z tytułu poniesienia przez współwłaściciela ponad udział wydatków i ciężarów związanych z rzeczą wspólną, zainteresowany winien złożyć stosowne żądanie, w którym musi dokładnie oznaczyć jego wysokość i podstawę faktyczną, według reguł wskazanych w art. 187 § 1 pkt 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Tymczasem uczestnik postępowania ograniczył się do zgłoszenia żądania rozliczenia tych opłat nie wskazując jednak wysokości roszczeń. W tej sytuacji Sąd Rejonowy miał pełne podstawy do nieuwzględniania w zaskarżonym postanowienia roszczeń uczestnika postępowania w opisanym wyżej przedmiocie. Co do roszczeń w zakresie opłat ubezpieczeniowych i eksploatacyjnych wspólnego samochodu osobowego Sąd Okręgowy podziela pogląd Sądu I instancji, że stosownemu rozliczeniu podlegają jedynie wykazane wydatki na obowiązkowe ubezpieczenie komunikacyjne, poniesione przez uczestnika po ustaniu wspólności małżeńskiej majątkowej. Obowiązek ich ponoszenia był niezależny od tego czy samochód był eksploatowany i przez kogo. Dlatego niezasadny jest zarzut wnioskodawczyni, by nie obciążać jej rozliczeniami z tego tytułu w ogóle. Niesłuszne jest równocześnie stanowisko uczestnika postępowania by uwzględnić również inne wydatki na samochód związane z ubezpieczeniem dobrowolnym i kosztami jego eksploatacji. Sąd Okręgowy podziela pogląd Sądu Rejonowego, że wydatki taki ponosić winien wyłącznie ten kto z samochodu korzystał, a osobą tą był uczestnik postępowania.

Sąd Rejonowy w sposób wystarczający i przekonujący uzasadnił sposób podziału majątku wspólnego, w tym przyznanie uczestnikowi postępowania na wyłączną własność nieruchomości opisanej w punkcie Ia zaskarżonego postanowienia. Odmienne stanowisko wnioskodawczyni w tym zakresie, zaprezentowane w uzasadnieniu apelacji nie jest wystarczającą podstawą do zmiany zaskarżonego postanowienia w tym zakresie. Brak bieżących dochodów po stronie uczestnika postępowania nie stanowi argumentu istotnego. Uczestnik dysponuje bowiem tak pokaźnym majątkiem, że starczy go na zaspokojenie roszczeń wnioskodawczyni, tym bardziej, że dysponuje ona odpowiednim zabezpieczeniem hipotecznym.

Zaskarżone postanowienie wydane zostało dnia 3 grudnia 2018 r., po trwającym sześć lat postępowaniu sadowym. W trakcie całego postępowania uczestnik postępowania wnosił o przyznanie mu na wyłączną własność mieszkania w W. i nakładów na nieruchomość stanowiącą jego majątek osobisty, a więc najwartościowszych składników majątku wspólnego. Przez tyle lat licząc się z korzystnym dla siebie orzeczeniem winien przygotować się na spłatę na rzecz wnioskodawczyni. W tej sytuacji nieuzasadnione jest żądanie odroczenie terminu płatności zasadzonych od niego należności na okres 12 miesięcy, zwłaszcza, że okres ten prawie już upłynął od wydania nieprawomocnego orzeczenia przez Sąd Rejonowy.

Z podanych wyżej względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił obie apelacje. Orzeczenie o kosztach postępowania przed Sądem II instancji znajduje uzasadnienie w treści art. 520 § 1 k.p.c. Interesy uczestników postępowania w sprawie o podział majątku wspólnego co do zasady nie są sprzeczne i są oni w równym stopniu zainteresowani wynikiem sprawy, a zatem każde z nich winno w swoim zakresie ponieść koszty związane z ich udziałem w sprawie.

W. B. M. R. W.

ZARZĄDZENIE

odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczyć

(...)

18.11.2019 r.