Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2019 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Katarzyna Powalska

Protokolant: sekr. sąd. Iwona Bartel

po rozpoznaniu w dniu 15 listopada 2019 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa A. K.

przeciwko W. G.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego W. G. na rzecz powoda A. K. 6.285,71 (sześć tysięcy dwieście osiemdziesiąt pięć 71/100) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 sierpnia 2015 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od powoda A. K. na rzecz pozwanego W. G. (...) ( pięć tysięcy czterysta siedemnaście ) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 60/16

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 14 grudnia 2015 r. (data wpływu) pełnomocnik powoda wniósł o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i nakazanie pozwanemu W. G., aby w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłacił powodowi A. K. kwotę 87.988,47 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 18 sierpnia 2015 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 4.117 zł tytułem kosztów postępowania, w tym kwotę 3.600 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego albo wnieśli w tym terminie do tutejszego sprzeciwu, (pozew k. 2-6).

Jako podstawę dochodzonych roszczeń powód wskazywał okoliczności zawarcia z pozwanym jako przedsiębiorcą umowy o roboty budowlane oraz nie wywiązanie się i nienależyte wywiązanie się z powziętego zobowiązania. Wskazywał przy tym zakres prac nie wykonanych przez pozwanego, do których był zobowiązany w postaci : braku docieplenia ścian fundamentowych, braku przewodów wentylacji grawitacyjnej, braku struktury wierzchniej docelowej na elewacjach, braku przygotowania ścian wewnętrznych pod malowanie – brak gładzi gipsowej, braku wrót garażowych, braku drzwi wejściowych, braku drzwi wewnętrznych, braku w projekcie od wykonawcy projektu instalacji elektrycznej, braku w ściankach działowych zamontowania wzmocnień dla montażu białej armatury oraz wymieniał prace wykonane w sposób wadliwy : uzupełnienie humusem zamiast piachem poziomów między ścianami fundamentowymi, zmianę usytuowania ścian kolanowych poprzez odsunięcie ich od węzłów krokwi z murłatą na odległość większą niż 1 metr, brak wykonania w ścianach zewnętrznych wewnętrznej warstwy nośnej z płyt (...), usytuowanie parapetów okiennych zewnętrznych na różnych wysokościach, wykonanie podłoża na gruncie w salonie uniemożliwiającego zamontowanie ogrzewania podłogowego, niewłaściwego wykonania podłoża w garażu, przymocowania płyt kartonowo- gipsowych bezpośrednio do konstrukcji nośnej bez wykonania oddzielnego rusztu dla płyt.

W dniu 21 stycznia 2016 r. w sprawie o sygn. akt I Nc 51/15 Sąd Okręgowy w Sieradzu wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem pozwu, (nakaz zapłaty k. 111).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pełnomocnik pozwanego W. G. wniósł o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa w całości, o obciążenie powoda kosztami sądowymi oraz obciążenie powoda kosztami zastępstwa procesowego pozwanego. Argumentował, że strony zawarły umowę ale obejmującą jedynie zakres prac enumeratywnie wymieniony na piśmie i umówiły się na ich wykonanie , za co uzgodniły cenę za pierwszy etap w wysokości 90.000 złotych i za drugi – 108.000 złotych. Przyznał że powód przekazał pozwanemu łącznie 206.440 złotych z racji zlecenia wykonawcy robót dodatkowo zleconych ponad umówione w postaci : podzielenia poddasza ścianami działowymi, z montażem płyt gipsowo – kartonowych, wykonania w dachu dwóch dodatkowych okien połaciowych, postawienia dodatkowych kominków wentylacyjnych na dachu, wykonania wentylacji łazienek i kuchni na parterze i poddaszu, wykonanie podłogi poddasza dla części mieszkalnej. , (sprzeciw od nakazu zapłaty k. 115-120).

W piśmie z dnia 19 maja 2016 r. powód rozszerzył powództwo do kwoty 94.138,47 złotych żądając zasądzenia jej wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 18 sierpnia 2015 r. i od 1 stycznia 2016 r. z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Argumentował, iż „w ostatnim czasie ujawniła się wada braku zabezpieczenia całej konstrukcji drewnianej budynku” , co stanowi koszt 6.150 złotych. ( pismo k. 203 – 207 ).

Pozwany konsekwentnie wnosił o oddalenie powództwa w całości.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Pozwany W. G. jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą od 3 września 1990 r. pod firmą P. P.H.U. (...) z siedzibą w Ł. przy ulicy (...), której przedmiotem jako przeważającej działalności gospodarczej była produkcja pozostałych wyrobów stolarskich i ciesielskich dla budownictwa. W praktyce pozwany zajmował się wznoszeniem domów jednorodzinnych w konstrukcji drewnianej z elementów, które sam produkował. Strony znały się na gruncie towarzyskim od początku roku 2012, spotykali się , powód bywał w domu u pozwanego. A. K. w 2012 r. podjął decyzję o budowie domu na posiadanym przez siebie gruncie, położonym w J. przy ulicy (...). Był zainteresowany budynkiem w konstrukcji drewnianej i od znajomych uzyskał informację, że taki dom w elementach może mieć do zbycia pozwany. W trakcie spotkania z W. G. w kawiarni istotnie usłyszał od pozwanego propozycję zbycia gotowych elementów domu, które miał w magazynie, bowiem jeden z klientów zrezygnował z jego zakupu. Strony dokonały oględzin tych elementów w magazynie pozwanego, do których istniał projekt budowlany wykonany przez projektanta, z którym stale współpracował pozwany. Powód był zainteresowany domem parterowym o powierzchni około 100-120 m ². Dom zaproponowany przez pozwanego powodowi był znacznie większy ( około 180 m ²) i jak uznał powód nie zmieściłby się na jego działce. W trakcie rozmowy W. G. oświadczył jednak A. K., że to żaden problem, albowiem pomniejszając poszczególne elementy domu można go odpowiednio dopasować. A. K. uzyskał rysunek odręczny ostatecznej wersji i obejrzał wizualizację na stronie internetowej. Zmianą projektu miał zająć się architekt będący znajomym pozwanego, co strony uzgodniły ustnie. Poprawiony projekt powód miał otrzymać w ciągu dwóch miesięcy. Koszty przerobienia projektu miał ponieść pozwany. W momencie negocjacji powód otrzymał od pozwanego rozmieszczenie pomieszczeń w rzucie poziomym. Powód przystał na propozycję pozwanego i zgodził się na wykonanie dla niego przez W. G. prac w przedmiocie realizacji domu jednorodzinnego o konstrukcji drewnianej. Strony nadal spotykały się ze sobą w różnych miejscach, ustalając warunki zawieranych przez siebie porozumień.

(dowód: wypis z CEIDG k. 25, zeznania świadka A. A.- protokół rozprawy z dnia 19 sierpnia 2016 r. 01:00:59-01:34:40 w zw. z k. 276v-277, zeznania świadka Z. M.- protokół rozprawy z dnia 25 października 2016 r. 00:35:37-00:43:34 w zw. z k. 241v-242, ustna opinia biegłego- protokół rozprawy z dnia 02 lutego 2018 r. 00:40:04-01:02:53 w zw. z k. 373, zeznania świadka F. T.- protokół rozprawy z dnia 20 kwietnia 2018 r. 00:17:28-01:00:32 w zw. z k. 404v-405, zeznania powoda- protokół rozprawy z dnia 26 marca 2019 r. 00:12:37-01:56:26 w zw. z k. 452v-454, protokół rozprawy z dnia 28 czerwca 2019 r. 00:02:11-02:50:36 w zw. k. 473-475v, protokół rozprawy z dnia 06 września 201 r. 00:03:11-00:27:22 w zw. z k. 481-481v, zeznania pozwanego- protokół rozprawy z dnia 06 września 2019 r. 00:27:22-02:58:31 w zw. z k. 481v-484v, protokół rozprawy z dnia 15 listopada 2019 r. 00:02:40-02:32:59 w zw. z k. 493-495).

Datą 23 sierpnia 2012 r. został opatrzony dokument zatytułowany „umowa przedwstępna”, z którego wynikało, że pozwany W. G. działając jako przedsiębiorca zobowiązuje się „na żądanie Zamawiającego zawrzeć z nim umowę na wykonanie domu” na działce nr (...) w J.. Porozumienie przewidywało „cenę domu” na 90.000 złotych, przy ustaleniu zaliczki w wysokości 20.000 złotych i postanowienie o tym, że zamawiający pokryje koszty projektu, których zwrotu nie uzyska w razie gdyby umowa nie doszła do skutku. Dokument ten został podpisany wyłącznie przez pozwanego , powód nigdy nie podpisał go ( dowód: umowa k. 26 i verte).

Do tego dokumentu pozwany sporządził kolejny zatytułowany „załącznik nr 2 do umowy przedwstępnej z dnia 2.10.2012”, który podpisały obie strony, choć nie jest pewne kiedy. „Załącznik” ów przewidywał, że „oferta cenowa na budowę domu mieszkalnego w technologii szkieletu drewnianego o powierzchni użytkowej ok 160 m ² wynosi 90.000 zł oraz że „poziom wykończenia określa stan, w jakim budynek zostanie oddany zamawiającemu, niezależnie od informacji zawartych w projekcie”. Strony ustaliły „poziom wykończenia domu”, w którym zawarły wyszczególnienie prac, do których wykonania zobowiązał się wykonawca. Ustaliły w tej mierze, że ściany zewnętrzne (k=0,22 W/m ²/K) mają składać się z tynku mineralnego baranka 2mm koloru białego, siatki zatopionej w kleju, styropianu rowkowanego o grubości 50 mm, folii wiatroizolacyjnej, płyty (...) 12 mm grubości, słupów drewnianych 50 x 140 mm, wełny mineralnej o grubości 140 mm oraz folii paroizolacyjnej. Ścianę wewnętrzną stanowić mają słupy drewniane 50 x 100mm, ściana ażurowa bez płyty G.K. Podłogę stanowić będą wylewki betonowe wykonane przez inwestora. Sufit stanowić będzie pas dolny wiązara deskowego, zaś dach będzie się składał z wiązarów deskowych impregnowanych środkiem przeciwogniowym i przeciwgrzybicznym, folia dachowa, kontrłaty, łaty i blacha dachówkowa wraz z obróbkami. Okna wykonane będą z PCV, parapety zewnętrzne będą blaszane- powlekane w kolorze blachodachówki, drzwi wejściowe, rynny wykonane będą z PCV w kolorze brązowym. Wykonana zostanie również podbitka części wystającej dachu drewniana, zabezpieczona środkiem drewnochron w kolorze okien, (dowód:, załącznik nr 2 do umowy k. 27 i verte, k. 488-489).

Między stronami doszło do podpisania także kolejnej umowy, datowanej w wersji załączonej do pozwu także 23 sierpnia 2012 r,, a w wersji dostarczonej przez pozwanego 2 października 2012 r. Obie różnią się wersją graficzną pierwszej strony ( do § 2 włącznie). W porozumieniu tym wedle wersji załączonej do pozwu w § 1 zamawiający powierzył wykonawcy wykonanie budynku wg projektu w konstrukcji szkieletu drewnianego na działce nr (...) w J.. Strony określiły także w tym dokumencie, że „poziom wykończenia domu opisano w „załączniku nr 2 umowy przedwstępnej z dnia 23.08.2012”. Wedle wersji złożonej przez pełnomocnika pozwanego treść zapisu w § 1 przewidywała, iż zamawiający powierza wykonawcy wykonanie budynku o powierzchni użytkowej ok. 160 m ² wg projektu w konstrukcji szkieletu drewnianego na działce nr (...) w J. gm. A.. Poziom wykończenia opisano w „załączniku nr 2 umowy przedwstępnej z dnia 2.10.2012 r”. Jednobrzmiący był zaś w obu dokumentach zapis § 2, w tym co do punktu 2, gdzie przewidziano, że do obowiązków wykonawcy należało: wykonanie robót w ustalonym terminie, zgodnie z dokumentacją projektową oraz załącznikiem nr 2, zasadami sztuki budowlanej oraz PN obowiązującymi dla robót objętych umową, zapewnienie potencjału wykonawczego umożliwiającego terminową, przestrzeganie przepisów BHP i p.poż. w trakcie realizacji robót, usunięcia usterek ujawnionych podczas odbioru. W treści § 1 pkt 2 Wykonawca zobowiązał się do wykonania przedmiotu umowy zgodnie z dokumentacją techniczną, zasadami wiedzy technicznej i sztuki budowlanej. Począwszy od treści § 3 obie wersje umowy mają tożsame brzmienie i z zapisu § 3 wynikało, że cenę przedmiotu umowy ustalono w wysokości 90.000 zł płatną w następujących transzach: 20.000- przedpłata na wykonanie elementów domu, 20.000 zł- po postawieniu na działce ścian zewnętrznych domu, 20.000 zł po postawienie elementów konstrukcji dachu, 15.000 zł po wstawieniu okien, 10.000 zł po położeniu blachodachówki, 5.000 zł po przekazaniu domu. Dla powoda ta ustalona cena była atrakcyjna w porównaniu do ówczesnych cen rynkowych.

Strony ustaliły że w/w kwoty zostaną przekazane na wskazany rachunek firmy (...). Zgodnie z zawartą umową przekazanie zamawiającemu zrealizowanego kompleksowo przedmiotu umowy będzie dokonane jednorazowo protokołem przekazania. Wszystkie elementy składowe domu, zamontowane w przedmiocie umowy, pozostają własnością wykonawcy, do momentu dokonania całkowitej zapłaty przez zamawiającego za przedmiot umowy. Wykonawca udzielił zamawiającemu 10 letniej gwarancji na wykonaną konstrukcję nośną budynku. Wykonawca w zawartej umowie zobowiązał się usunąć usterki w przedmiocie niniejszej umowy najpóźniej w ciągu czterech tygodni od daty pisemnego powiadomienia przez zamawiającego o wystąpieniu usterek. W przypadku gdy usterka nie powstała z winy wykonawcy, koszty poniesione przy usuwaniu przez wykonawcę pokrywa zamawiający. Strony ustaliły także, iż warunki wycofania się z umowy w przypadku odstąpienia od umowy przez zamawiającego-zamawiający zobowiązał się do pokrycia kosztów poniesionych przez wykonawcę na rzecz wykonania przedmiotu umowy do momentu odstąpienia od umowy, przez wykonawcę- wykonawca zobowiązał się zwrócić w całości wniesione przez zamawiającego przedpłaty do momentu odstąpienia od umowy. ( dowód: dokumenty k. 25 – 28, k. 491-492, zeznania powoda k. 452 verte protokół rozprawy z dnia 26 marca 2019 r. 00:12:37).

Pozwany pierwotnie miał wykonać jedynie prace tak określone przedmiotowo, a elementy dalszego wykończenia powód miał zlecić innemu wykonawcy. ( bezsporne).

Do powoda należało uzyskanie pozwolenia na budowę i zlecenia geodecie wytyczenia miejsca położenia budynku na działce. Miejsce to zostało zamierzone i oznaczone słupkami pod koniec września 2012. Pozwolenie na budowę zostało jednak wydane dopiero na przełomie grudnia 2012 r i stycznia 2013 r. Mimo braku pozwolenia na budowę pozwany rozpoczął prace budowlane na działce powoda bezpośrednio po wyznaczeniu miejsca usytuowania budynku, na co powód jako inwestor godził się. Także w zakresie umówionego etapu prac pozwany nie był zobowiązany do wykopania fundamentów, co powód miał zlecić innemu podmiotowi. Ostatecznie jednak nie znalazł wykonawcy więc faktycznie do wykopów fundamentowych przystąpił pozwany. Od początku prac budowlanych nie prowadzono dziennika budowy ( dowód : zeznania powoda k. 453 verte protokół rozprawy z dnia 26 marca 2019 r. 00:12:37).

W dniu 27 września 2012 r. A. K. dokonał polecenia przelewu na rachunek bankowy W. G. kwoty 20.000 złotych wpisując w tytule transakcji „zaliczka”. Następnie zaś przelewał na rzecz pozwanego kolejne kwoty i tak dniu 08 października 2012 r. przekazał za pośrednictwem swego rachunku bankowego pozwanemu W. G. kwotę 19.440 zł tytułem „fundamentów pod dom mieszkalny”, w dniu 15 października 2012 r. kwotę 20.000 zł tytułem „zaliczka na dom”, w dniu 25 października 2012 r. kwotę 20.000 zł tytułem „zaliczki na dom”, w dniu 09 listopada 2012 r. kwotę 15.000 zł tytułem „zaliczki na dom” i w dniu 27 listopada 2012 r. kwotę 15.000 zł tytułem „zaliczki na dom”.

Z racji trudności w znalezieniu właściwego podmiotu, który mógłby kontynuować prace budowlane strony podpisały kolejny dokument zatytułowany „Załącznik do umowy na montaż elementów domu na dalsze prace wykończeniowe”. Wstępnie ustalono zakres robót objętych uzgodnieniami ustnie, co kolejno znalazło wyraz w piśmie sporządzonym przez pozwanego, a podpisanym przez obie strony. Zgodnie z nim zawarta umowa miała obejmować prace na poddaszu- 2 okna połaciowe w dachu z obróbkami blacharskimi, wykonanie podłogi z płyty (...) (22 mm) oraz jętki na poddaszu i ścian kolankowych, ocieplenie poddasza nad jętkami oraz bocznymi ścianami kolankowymi, podział poddasza na dwa pomieszczenia, ocieplenie ścian bocznych poddasza, przykręcenie łat pod płytę G-K z folią paraizolacyjną, przykręcenie płyt G-K, wykonanie instalacji wodno-kanalizacyjnej oraz instalacji elektrycznej, izolacja pod względem akustycznym między poddaszem części mieszkalnej a parterem. Prace na parterze miały obejmować- wykonanie instalacji wodnej i elektrycznej ze skrzynką bezpiecznikową zgodnie z dokumentacją, przykręcenie płyt G-K pod uprzednio wykonany stelaż z łat drewnianych na całym parterze łącznie z garażem, całość domu nad parterem łącznie z garażem ocieplona wełną mineralną o grubości 200mm, izolacja akustyczna ścian wewnętrznych (100 mm - wełna mineralna), na podłodze parteru wykonanie izolacji przeciw wilgotnościowej (folia), ocieplenie podłogi styropianem (50 mm) bez garażu, wykonanie wylewek betonowych na całej powierzchni domu łącznie z garażem grubości 50 mm, w oknach założenie parapetów z PCV w kolorze zbliżonym do okien. Oddanie inwestorowi domu w stanie deweloperskim z montażem drzwi wewnętrznych. Montaż drzwi wejściowych i wewnętrznych dostarczonych przez inwestora. Miejsca styku płyt G-K połączone siatką z naniesionym na niej gipsem bez gładzi gipsowych. Całość prac związanych z wykończeniem wg tego harmonogramu robót strony ustaliły na kwotę 108.000 zł brutto. Terminy wpłat należności w transzach wg obopólnych uzgodnień między wykonawcą a inwestorem, (dowód: umowa k. 28-28v, załącznik do umowny k. 29, 30, zeznania powoda- protokół rozprawy z dnia 26 marca 2019 r. 00:12:37-01:56:26 w zw. z k. 452v-454, protokół rozprawy z dnia 28 czerwca 2019 r. 00:02:11-02:50:36 w zw. k. 473-475v, umowa przyrzeczona datowana na dzień 02 października 2012 r. wraz z załącznikiem nr 2 k. 486-489).

W dniu 27 listopada 2012 r. powód A. K. przekazał za pośrednictwem swego rachunku bankowego pozwanemu W. G. kwotę 20.000 zł tytułem „zaliczki na wykończenie domu”. Kolejno zaś w dniu 04 grudnia 2012 r. powód przekazał pozwanemu kwotę 50.000 zł tytułem „wykończenia domu”, w dniu 29 grudnia 2012 r. kwotę 20.000 zł tytułem „zaliczki na dom”, w dniu 09 stycznia 2013 r. kwotę 10.000 zł tytułem „zaliczki na dom”, w dniu 21 stycznia 2013 r. kolejną kwotę 10.000 zł tytułem „zaliczki na dom”, potem w dniu 05 marca 2013 r. kwotę 7.000 zł tytułem „zaliczki na dom”. Powód wpłacił pozwanemu łącznie z tytułu wynagrodzenia za ustalone prace budowlane kwotę 206.440 zł. Nadto pozwany uzyskał od powoda w drodze przymusowej egzekucji kwotę 6.000 zł za fakturę VAT nr (...) , (dowód: potwierdzenia przelewów środków z rachunku powoda na rachunek pozwanego k. 31-41, zeznania świadka A. A.- protokół rozprawy z dnia 19 sierpnia 2016 r. 01:00:59-01:34:40 w zw. z k. 276v-277, faktury, rachunki i dokumenty przelewy k. 384-403, zeznania powoda- protokół rozprawy z dnia 26 marca 2019 r. 00:12:37-01:56:26 w zw. z k. 452v-454, protokół rozprawy z dnia 28 czerwca 2019 r. 00:02:11-02:50:36 w zw. k. 473-475v, zeznania pozwanego- protokół rozprawy z dnia 06 września 2019 r. 00:27:22-02:58:31 w zw. z k. 481v-484v, protokół rozprawy z dnia 15 listopada 2019 r. 00:02:40-02:32:59 w zw. z k. 493-495).

W dniu 18 grudnia 2012 r. pozwany w dokumencie protokół odbioru etapu budowy domu mieszkalnego stwierdził, że „inwestor odmówił podpisania protokołu przekazania budynków w etapie pierwszym, pomimo uzgodnionego uprzednio terminu tłumacząc się że ważny jest budynek, a nie protokół” (dowód: protokół odbioru etapu budowy domu mieszkalnego k. 216).

W dniu 19 sierpnia 2013 r. pozwany sporządził pismo, z którego wynikało, że powód A. K. „odstąpił od wykonania przez pozwanego PPHU (...) w Ł. tynków zewnętrznych w postaci tynku mineralnego „baranek” 2 mm w kolorze białym”. Dokument ten nie został podpisany przez strony, zamieszczono zaś w jego dolnej części odręczny zapis o tym, że inwestor odmówił wykonania tynków zewnętrznych w postaci baranka, (dowód: pismo powoda k. 121).

W dniu 27 sierpnia 2013 r. pozwany w dokumencie nazwanym protokół odbioru etapu budowy domu mieszkalnego stwierdził, że „inwestor odmówił podpisania protokołu przekazania obiektu i protokołu odbioru robót, w obecności Pani która podawała się za kierownika budowy, lecz nie posiadała dziennika budowy. Nie przekazano protokolarnie obiektu na terenie budowy były już inne firmy podwykonawcze zatrudnione przez inwestora, które malowały, kładły płytki itp.”, (dowód: protokół odbioru etapu budowy domu mieszkalnego k. 122).

Pomimo zawarcia umowy na piśmie pozwany nie wykonał wszystkich ustalonych prac nią objętych, zaś część prac wykonał wadliwie, po czym w dniu 05 marca 2013 r. samowolnie opuścił teren budowy. Powód uiścił na rzecz pozwanego całe umówione wynagrodzenie, pomimo że pozwany nie wystawił i doręczył powodowi wszystkich wymaganych faktur VAT. Z zakresu prac wyszczególnionych w załączniku nr 2 do umowy przedwstępnej pozwany nie wykonał tynków zewnętrznych w postaci tynku mineralnego „baranek” 2 mm w kolorze białym wartości 2.629,21 zł, nie zamontował drzwi zewnętrznych o wartości prac 207,84 zł. Z zakresu dalszych prac wykończeniowych, których wartość strony określiły na kwotę 108.000 zł (k. 29 akt sprawy) pozwany nie zamontował drzwi wewnętrznych o wartości prac 208,88 zł, a także nie wykonał montażu drzwi wejściowych o wartości prac 212,44 zł. Nadto pozwany nie zamontował drugiej warstwy płyt (...) w ścianach, pomimo że zgodnie z projektem winna być druga warstwa i tak też się strony umówiły o wartości 2.126,82 zł. Łączna wartość prac niewykonanych przez pozwanego wynosi 5.385,59 zł. Jeżeli chodzi o prace wadliwe to stwierdzono istnienie nierówności parapetów zewnętrznych, miejscowe pęknięcia siatki zatopionej w kleju lub brak siatki przy ościeżnicach, co wymagało miejscowego wzmocnienia powierzchni w narożnikach górnych okien i drzwi oraz spękanie podłoża betonowego w pomieszczeniu garażu. Łączna wartość prac, które zostały wykonane wadliwie wynosi 900,12 zł. Łączna wartość prac niewykonanych a ustalonych zawartą między stronami umową prac przez pozwanego lub wykonanych wadliwie wynosi 6.285,71 zł, (dowód: opinia biegłego k. 264-279, opinia uzupełaniająca k. 332-341, ustna opinia uzupełniająca- protokół rozprawy z dnia 02 lutego 2018 r. 00:40:04-01:02:53 w zw. z k. 373, dokumentacja fotograficzna k. 42-83, zeznania świadka H. W.- protokół rozprawy z dnia 19 sierpnia 2016 r. 00:08:37-01:00:59 w zw. z k. 226-227, zeznania świadka A. A.- protokół rozprawy z dnia 19 sierpnia 2016 r. 01:00:59-01:34:40 w zw. z k. 276v-277, częściowo zeznania świadka K. K.- protokół rozprawy z dnia 19 sierpnia 2016 r. 01:34:40-02:04:00 w zw. z k. 227-227v, zeznania świadka M. C.- protokół rozprawy z dnia 25 października 2016 r. 00:07:13 w zw. z k. 241v, zeznania świadka J. N.- protokół rozprawy z dnia 25 października 2016 r. 00:43:44-01:00:24 w zw. z k. 242, zeznania świadka J. Z.- protokół rozprawy z dnia 25 października 2016 r. 01:00:24-01:10:03 w zw. z k. 242, częściowo zeznania świadka R. G.- protokół rozprawy z dnia 13 stycznia 2017 r. 00:07:37-00:40:23 w zw. z. k. 246v, zeznania świadka A. Z.- protokół rozprawy z dnia 13 stycznia 2017 r. 00:40:23-01:15:10 w zw. z k. 246v-247, zeznania świadka R. W.- protokół rozprawy z dnia 14 marca 2017 r. 00:03:29-00:29:38 w zw. z k. 260v-261, zeznania świadka H. W.- protokół rozprawy z dnia 02 lutego 2018 r. 00:06:25-00:39:50 w zw. 371v-372v, zeznania świadka Z. S.- protokół rozprawy z dnia 20 kwietnia 2018 r. 00:05:05-00:17:28 w zw. z k. 404v, zeznania powoda protokół rozprawy z dnia 28 czerwca 2019 r. 00:02:11-02:50:36 w zw. k. 473-475v).

W dniu 13 stycznia 2014 r. pozwany W. G. wystawił fakturę VAT nr (...) na nazwisko powoda A. K. stanowiącą „rozliczenie końcowe zakończenia budowy domu mieszkalnego” na kwotę 8.500 zł, z adnotacją, iż zapłacono gotówką kwotę 2.500 zł. Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 14 listopada 2014 r. Sąd Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim w sprawie o sygn. akt I Nc 1428/14 nakazał pozwanemu A. K., aby zapłacił powodowi kwotę 6.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 21 stycznia 2014 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1.280 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 1.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia niniejszego nakazu, albo wniósł w tymże terminie do tutejszego Sądu pismo zawierające sprzeciw. W dniu 24 marca 2015 r. w/w tytuł został opatrzony klauzulą wykonalności, (dowód: kserokopia faktury nr (...) k. 123, kserokopia nakazu zapłaty z dnia 14 listopada SR w Ostrowie Wielkopolskim sygn. akt I Nc 1428/14 k. 129).

Dopiero w październiku 2015 r. (...) sporządziła projekt budowlany przebudowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego należącego do powoda A. K. położonego w miejscowości J. ul. (...), (dowód: dokumentacja projektowa k. 139-158).

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił głównie w oparciu o dowody z dokumentów i zeznania świadków którym dal wiarę. Za pełnowartościowy materiał dowodowy przyjęto opinię biegłego do spraw budownictwa J. O. (1), sporządzoną w sposób rzeczowy , przy zastosowaniu specjalnej wiedzy budowlanej i prawidłowo wyprowadzonych wnioskach. Zeznaniom stron sąd dał wiarę jedynie w zakresie w jakim znajdowały potwierdzenie co do określonych faktów w powyższym materiale dowodowym, w pozostałej bowiem mierze zarówno zeznania powoda jak i pozwanego były sprzeczne zarówno z tym materiałem jak i zawierały wewnętrzne sprzeczności i wiele niedopowiedzeń, uzasadnianych brakiem wiedzy lub pamięci.

Sąd oddalił wnioski pełnomocnika powoda co do dopuszczenia dowodów z dalszych opinii uzupełniających biegłego J. O., opinii innego biegłego ds. budownictwa i opinii instytutu naukowego z uwagi na poważne braki w materiale dowodowym , nie pozwalające ustalić szczegółowego i jednoznacznego zakresu umowy stron, a zatem i powinności z niej wynikających dla wykonawcy i inwestora.

Sąd Okręgowy zważył :

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w nieznacznej części.

Strona powodowa od początku powoływała się na odpowiedzialność pozwanego na gruncie art. 471 k.c. , zgodnie z którym dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.

Jak przyjmuje doktryna i judykatura odpowiedzialność kontraktowa dłużnika jest rodzajem roszczenia odszkodowawczego na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Cechą charakterystyczną tej odpowiedzialności jest źródło jej powstania. Zobowiązanie takie może być efektem czynności prawnej, ale także zdarzeń , z którymi ustawa wiąże ten rodzaj odpowiedzialności. Więź obligacyjna pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem stanowi o zakresie odpowiedzialności kontraktowej, bowiem przepis art. 471 k.c. nie stanowi samodzielnej podstawy prawnej dla roszczenia odszkodowawczego i dlatego aby zbudować roszczenie konieczne jest powołanie szczególnej podstawy wynikającej z charakteru prawnego samego zobowiązania. Szczególnie istotne w tej mierze w kontekście przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej z tej podstawy jest to, że wierzyciel nie jest zobowiązany do wskazania winy dłużnika, ale jedynie do przywołania okoliczności świadczących o niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu zobowiązania. Odpowiedzialność ta, jak przyjmuje się powszechnie, zasadza się na istnieniu szkody poniesionej przez wierzyciela wobec niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania z powodu okoliczności za które dłużnik z mocy porozumienia stron ponosi odpowiedzialność , przy istnieniu związku przyczynowego między nimi. Ciężar dowodu w tym aspekcie spoczywa na wierzycielu ( art. 6 k.c. ).

Jednocześnie trzeba wskazać, że cytowany przepis art. 471 k.c. ustala jedynie generalne skutki niewykonania zobowiązania, nie przesądzając źródła tego zobowiązania i jego klasyfikacji prawnej. Dlatego też przepis ten jako podstawa prawna odpowiedzialności występuje zawsze w powiązaniu z konkretnym przepisem, z którego treści wypływa zobowiązanie.

W okolicznościach przedmiotowej sprawy od początku nie budziło wątpliwości, że przy ocenie żądania powoda należy opierać się na zawartej przez strony umowie , której celem po stronie powoda było uzyskanie wzniesienia na jego gruncie budynku mieszkalnego w konstrukcji drewnianej. Zgodnie więc z treścią art. 647 k.c. miało dojść do zawarcia umowy o roboty budowlane. Przepis ten stanowi bowiem, że w ramach takiego porozumienia wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. W zakresie wymaganej formy takiej czynności prawnej przepis art. 648 § 1 k.c. stanowi, iż umowa o roboty budowlane powinna być stwierdzona pismem. Dodatkowo w treści § 2 tego unormowania widniej zapis o tym, że wymagana przez właściwe przepisy dokumentacja stanowi część składową umowy.

W przedmiotowej sprawie o ile niewątpliwe jest, że strony zawarły umowę, to w oparciu o zaoferowany w toku procesu materiał dowodowy nie można zdecydowanie przesądzić przedmiotu tego porozumienia. Z zasady bowiem jak wskazano wyżej pozwany powinien mieć obowiązek oddania przewidzianego w umowie obiektu. Jednakże w tym przypadku poprzez stwierdzoną pismem umowę strony wyraźnie wskazywały jedynie enumeratywne wyliczenie rodzaju prac, jakie ma wykonać wykonawca. Początkowo miały to być jedynie roboty prowadzące do powstania budynku w stanie surowym. Nie ma wątpliwości co do tego, że zakres tych robót wynika z dokumentu, podpisanego przez obie strony i zatytułowanego jako „załącznik nr 2 do umowy przedwstępnej”, a zatem nie można mniemać jak stanowi treść art. 649 k.c. , że w razie wątpliwości poczytuje się, iż wykonawca podjął się wszystkich robót objętych projektem stanowiącym część składową umowy. Strony przyjmując bowiem w treści „załącznika” wyszczególnienie prac zatytułowane „poziom wykończenia domu” wyraźnie ograniczyły zakres obowiązków wykonawcy w stosunku do istoty umowy o roboty budowlane i uniezależniły ich charakter od projektu. Ten bowiem przewidywał o wiele szerszy aspekt prac, jakie należało wykonać, aby osiągnąć efekt wzniesienia obiektu w stanie surowym. Taki wniosek w kontekście woli stron, był od początku potwierdzany przez pozwanego, ale wypływa on także z analizy dokonanej w oparciu o zebrany materiał dowodowy. Po pierwsze bowiem już w treści „załącznika”, który jest w istocie umową o roboty budowlane, jako że wcześniejszy dokument to „umowa przedwstępna”, której powód nie podpisał, wynika zapis, że „poziom wykończenia określa stan, w jakim budynek zostanie oddany Zamawiającemu, niezależnie od informacji zawartych w projekcie” uniezależnia przedmiot umowy od projektu i przewidzianego tam zakresu robót. Zresztą konsekwentnie w dalszej treści tej umowy strony używają określenia „poziom wykończenia domu”, co w powyższym aspekcie należy identyfikować z zakresem prac, na jakie się umówiły. Powód sam twierdził, że zależało mu na niskiej cenie, co uzasadniało zlecenie pozwanemu jedynie części prac pierwszego etapu i pierwotne zamierzenie o poszukiwaniu podmiotu wykonawczego dla dalszego etapu tzw. wykończeniowego. Zresztą doświadczenie życiowe powoduje uzasadnione wątpliwości co do tego czy możliwe było uzyskanie budynku mieszkalnego, przy wykonaniu wszystkich prac przewidzianych w projekcie, nawet w konstrukcji drewnianej, za łączną kwotę jaką uiścił powód wynoszącą 206.440 złotych przy jego powierzchni 160 m ², bo na taką powierzchnię opiewa umowa, którą powód podpisał .Wreszcie uniezależnienia zakresu prac powierzonych pozwanemu od ich zakresu wynikającego z projektu , dowodzi także okoliczność że ani nie doszło do formalnego przekazania placu budowy, ani nie oczekiwano na powstanie projektu budowlanego. Ten zaś wobec konieczności „przerabiania” elementów drewnianych domu musiał podlegać poprawieniu. Obowiązek zaś w tej mierze , zgodnie z cytowanym art. 647 k.c. spoczywał na powodzie. Zresztą do rozpoczęcia prac doszło w momencie, i co do tego strony są zgodne, kiedy rozpoczęta budowa miała charakter sprzecznej z prawem samowoli budowlanej ( nie było pozwolenia na budowę, nie było projektu i nie było przekazania placu budowy). Zatem w tym kontekście nie można uzgodnień stron i relacji prawnej, jaką nawiązały traktować jako klasyczną umowę o roboty budowlane z pełnymi konsekwencjami po każdej ze stron. Zobowiązanie, do którego niewątpliwie doszło, bo co do tego także zgodne są obie strony, jest raczej nienazwaną umową o wykonanie pewnych prac związanych ze wznoszeniem budynku mieszkalnego. W tych okolicznościach tym bardziej znaczenia nabiera w kontekście odpowiedzialności kontraktowej zakres obowiązków pozwanego, który w tym procesie winien wykazać powód.

W pozwie od początku wskazywano zarówno zakres prac które pozwany miał wykonać w kontekście zawartego porozumienia i których nie dopełnił w postaci : braku docieplenia ścian fundamentowych, braku przewodów wentylacji grawitacyjnej, braku struktury wierzchniej docelowej na elewacjach, braku przygotowania ścian wewnętrznych pod malowanie – brak gładzi gipsowej, braku wrót garażowych, braku drzwi wejściowych, braku drzwi wewnętrznych, braku w projekcie od wykonawcy projektu instalacji elektrycznej, braku w ściankach działowych zamontowania wzmocnień dla montażu białej armatury jak i prace wykonane w sposób wadliwy : uzupełnienie humusem zamiast piachem poziomów między ścianami fundamentowymi, zmianę usytuowania ścian kolanowych poprzez odsunięcie ich od węzłów krokwi z murłatą na odległość większą niż 1 metr, brak wykonania w ścianach zewnętrznych wewnętrznej warstwy nośnej z płyt (...), usytuowanie parapetów okiennych zewnętrznych na różnych wysokościach, wykonanie podłoża na gruncie w salonie uniemożliwiającego zamontowanie ogrzewania podłogowego, niewłaściwego wykonania podłoża w garażu, przymocowania płyt kartonowo- gipsowych bezpośrednio do konstrukcji nośnej bez wykonania oddzielnego rusztu dla płyt.

Tyle tylko, że podstawą do takiego wyliczenia jest zakres robót ujęty w projekcie budowlanym, którego przez większość procesu inwestycyjnego nie było i z którego realizacji strony zrezygnowały. Nie można więc w kontekście odpowiedzialności pozwanego za niewykonanie czy nienależyte wykonanie zobowiązania przyjmować za punkt wyjścia tego katalogu. Przykładowo brak jakichkolwiek podstaw do uznania, że pozwany miał wykonać wylewki na parterze w salonie dostosowujące poziom do montażu ogrzewania podłogowego, że miał wykonać podłoże w garażu pod położenie konkretnej nawierzchni.

Ponadto istotne w przedmiotowej sprawie jest i to, że obie strony wskazywały na dużą dowolność w realizacji projektu, wprowadzając zmiany bez zachowania formy pisemnej i ustalając obowiązek po stronie pozwanego wykonania prac, które wykraczały poza enumeratywne wyliczenie w piśmie. Każda z nich widziała to jednak odmiennie. Dotyczy to głównie wykonania dodatkowych dwóch okien połaciowych na poddaszu, dodatkowych wzmocnień pod montaż sanitariatów. Przy sprzecznych w tym względzie twierdzeniach obu stron, nie sposób ustalić czy i na jakich zasadach pozwany miał obowiązek, którego wykonania może domagać się inwestor.

Trzeba także zauważyć, że nie sposób wyciągnąć wnioski w tej mierze wiążąc dokonywane przez powoda płatności na rzecz pozwanego. Strony w dokumencie zatytułowanym „załącznik nr 2 do umowy przedwstępnej” precyzyjnie określiły jakie obowiązki spoczywają na wykonawcy. Powołując się na ten zakres prac w podpisanej następnie „umowie” określono cenę 90.000 złotych , uzależniając płatność poszczególnych jej części od zakończenia poszczególnych etapów prac. Tak więc o ile pierwsza przewidziana płatność w wysokości 20.000 złotych ( określana jako „przedpłata na wykonanie elementów domu”) może być uznana za „zaliczkę”, którą powód uiścił w dniu 27 września 2012 r., to następna w wysokości 19.440 złotych dokonana w dniu 8 października 2012 r. i zatytułowana „fundamenty” nie wynika z któregokolwiek dokumentu. Kolejno strony przewidziały, że powód uiści pozwanemu 20.000 złotych „po postawieniu na działce ścian zewnętrznych domu ( elementów)” i tyle samo „po postawieniu elementów konstrukcji dachu”, to można w tym względzie zakwalifikować jako realizację obowiązku inwestora wpłaty z 15 października i 25 października 2012 r. Fakt uiszczenia tych płatności, przy takim zapisie umowy oznacza jednak, że inwestor nie miał zastrzeżeń do wykonania tych etapów robót. Podobnie w przypadku kwoty 15.000 złotych , która uwarunkowana była zakończeniem „wstawienia okien”, z którą można utożsamiać przelew na 15.000 złotych z dnia 9 listopada 2012 r. zatytułowany „zaliczka”. Za co zaś powód płacił kolejne 15.000 złotych z dnia 27 listopada 2012 r. nie można stwierdzić, skoro zgodnie z umową miał obowiązek zapłacić „po położeniu blachodachówki” 10.000 złotych. W kolejności zaś zamiast tej płatności pojawia się przelew na 15.000 złotych zatytułowany „zaliczka”.

Wszystkie te okoliczności powodują, że w zakresie robót które zgodnie z umową stron zobowiązany był wykonać pozwany, a których nie wykonał, można przyjąć jedynie za biegłym J. O. (1), iż pozwany nie wykonał tynków zewnętrznych w postaci tynku mineralnego „baranek” 2 mm w kolorze białym wartości 2.629,21 zł, nie zamontował drzwi zewnętrznych o wartości prac 207,84 zł. Z zakresu dalszych prac wykończeniowych, których wartość strony określiły na kwotę 108.000 zł (k. 29 akt sprawy) pozwany nie zamontował drzwi wewnętrznych o wartości prac 208,88 zł, a także nie wykonał montażu drzwi wejściowych o wartości prac 212,44 zł. Nadto pozwany nie zamontował drugiej warstwy płyt (...) w ścianach, pomimo że zgodnie z projektem winna być druga warstwa i tak też się strony umówiły o wartości 2.126,82 zł. Łączna wartość prac niewykonanych przez pozwanego wynosi 5.385,59 zł. Jeżeli chodzi o prace wadliwe to stwierdzono istnienie nierówności parapetów zewnętrznych, miejscowe pęknięcia siatki zatopionej w kleju lub brak siatki przy ościeżnicach, co wymagało miejscowego wzmocnienia powierzchni w narożnikach górnych okien i drzwi oraz spękanie podłoża betonowego w pomieszczeniu garażu. Łączna wartość prac, które zostały wykonane wadliwie wynosi 900,12 zł. Łączna wartość prac niewykonanych a ustalonych zawartą między stronami umową prac przez pozwanego lub wykonanych wadliwie wynosi 6.285,71 zł.

W pozostałym zakresie powód nie podołał ciążącemu na nim ciężarowi wykazania w procesie podstaw odpowiedzialności kontraktowej pozwanego i stąd w dalszej części powództwo podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu, którymi w całości obciążono powoda sąd orzekł na podstawie art. 100 zdanie drugie k.p.c., z uwagi na nieznaczny zakres uwzględnienia żądań pozwu.