Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 kwietnia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 2 kwietnia 2019 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa(...)(spółki prywatnej z ograniczoną odpowiedzialnością) w R. (Holandia)

przeciwko M. S. (1), M. B. (1), M. S. (2)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej M. S. (1)

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 18 czerwca 2015 r. sygn. akt IX GC 769/14

1. oddala apelację;

2. zasądza od pozwanej M. S. (1) na rzecz strony powodowej (...)(spółki prywatnej z ograniczoną odpowiedzialnością) w R. (Holandia) kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

3. nakazuje ściągnąć od pozwanej M. S. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego w Krakowie kwotę 7.567,46 zł (siedem tysięcy pięćset sześćdziesiąt siedem 46/100 złotych) tytułem kosztów sądowych.

SSA Regina Kurek SSA Sławomir Jamróg SSA Marek Boniecki

Sygn. akt I AGa 7/18

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...)prywatna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością prawa holenderskiego z siedzibą w R. ( Holandia ), wniosła o zasądzenie na jej rzecz solidarnie od pozwanych M. S. (1), M. B. (1), M. S. (2) kwoty 143.975,63 euro z odsetkami ustawowymi liczonymi :

- od kwoty 11.790 euro od dnia 6.10.2009r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 31.906,88 euro od dnia 20.10.2009r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 33.426,25 euro od dnia 16.11.2009r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 33.426,25 euro od dnia 23.11.2009r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 33.426,25 euro od dnia 02.12.2009r. do dnia zapłaty oraz kwoty 14.338zł , stanowiącej sumę 14.296zł + 17zł + 25zł .

Nadto strona powodowa wniosła o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu i o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności.

W odpowiedzi na pozew pozwana M. S. (1) wniosła o oddalenie wobec niej powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu.

Pozwana zarzuciła, że nie odpowiada za opisane w pozwie długi spółki (...) , bowiem od 15 listopada 2006r. wygasł jej mandat członka zarządu spółki (...), co potwierdza prawomocny wyrok zaoczny tut. Sądu wydany dnia 28 kwietnia 2014r. pod sygn. akt(...). Wpis do KRS jej osoby jako wchodzącej do 16 marca 2010r. w skład zarządu spółki ma charakter deklaratoryjny, Skoro nie była członkiem zarządu dłużnej spółki w czasie istnienia zobowiązania, nie odpowiada za podniesione długi spółki na podstawie art. 299k.s.h. Zakwestionowała także stanowisko strony powodowej o złej kondycji finansowej spółki po wygaśnięciu jej kadencji. Podała, że w IV kwartale 2009r., a także w I kwartale 2010r. sytuacja finansowa spółki była bardzo dobra. W okresie 1 Stycznia -31grudnia 2009r. spółka uzyskała przychód w kwocie 28.981.322,66zł i zysk netto w kwocie 3.142.997,37zł, natomiast suma aktywów spółki za ten czas wynosiła 36.626.389,75zł, zobowiązania i rezerwy na zobowiązania wynosiły 28.405.621,98zł, kapitał własny wynosił 8.220.767,77zł. Za okres od początku roku do końca I kwartału 2010r. spółka uzyskała przychód w wysokości 4.695.000zł i zysk 399.000zł, suma jej aktywów za ten czas wynosiła 39.899.000zł, zobowiązania i rezerwy na zobowiązania wynosiły 31.276.000zł . Nadto wskazała, że pomiędzy powodową spółką, a spółką (...), reprezentowaną przez pozwanego M. B. (1) zostało zawarte porozumienie na mocy którego uzgodniono termin zapłaty wymienionego w pozwie zobowiązania na dzień 31 sierpnia 2010r. i dopiero wobec niedotrzymania przez spółkę tego terminu zapłaty powodowa spółka wniosła w dniu 9 listopada 2010r. pozew. W IV kwartale 2009r. i w I kwartale 2010r. brak było podstaw do wystąpienia z wnioskiem o upadłość spółki (...).

Wyrokiem z dnia 18 czerwca 2015 r. sygn.. akt IX GC 769/14Sąd Okręgowy w Krakowie zasądził od pozwanych M. S. (1), M. B. (1), M. S. (2) solidarnie na rzecz strony powodowej (...) z siedzibą w R. - Holandia, prywatnej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością prawa holenderskiego kwotę 143.975,63 euro z odsetkami ustawowymi liczonymi:

- od kwoty 11.790 euro od dnia 6.10.2009r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 31.906,88 euro od dnia 20.10.2009r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 33.426,25 euro od dnia 16.11.2009r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 33.426,25 euro od dnia 23.11.2009r. do dnia zapłaty,

od kwoty 33.426,25 euro od dnia 02.12.2009r.do dnia zapłaty oraz kwotę 14.388 zł (pktI), zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz strony powodowej " kwotę 37.505 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kwotę 7 200 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego (pkt II), oraz oddalił wniosek o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności (pktIII).

Sąd Okręgowy ustalił, że w dniu 17.12.2010r. Sąd Okręgowy w W. w sprawie(...) wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z powództwa (...)z siedzibą w R. ( Holandia ), którym zasądził na rzecz wymienionej strony powodowej od strony pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.dochodzone roszczenie w kwocie 143.975,63 euro z odsetkami ustawowymi liczonymi :

- od kwoty 11.790 euro od dnia 6 października 2009r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 31.906,88 euro od dnia 20 października 2009r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 33.426,25 euro od dnia 16 listopada 2009r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 33.426,25 euro od dnia 23 listopada 2009r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 33.426,25 euro od dnia 02 grudnia 2009r. do dnia zapłaty oraz kwotę 14.296zł tytułem zwrotu kosztów procesu .

W dniu 28 marca 2011r. przedmiotowemu nakazowi zapłaty , jako prawomocnemu nadana została klauzula wykonalności .

Wyrokiem tym objęto cenę za sprzedane spółce (...) towary, ujęte w fakturach wystawionych w okresie sierpień – listopad 2009r. Strona powodowa wystąpiła o wszczęcie egzekucji wskazanego tytułu wykonawczego.

Postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2012r. , w sprawie (...)Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla K.w K.umorzył postępowanie egzekucyjne na podstawie art. 824§1 pkt3 k.p.c. ( stanowiący , iż postępowanie umarza się, jeżeli jest oczywiste, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych) – wobec bezskuteczności egzekucji, ustalając koszty egzekucyjne na kwotę 25,10zł, przyznając wierzycielowi koszty zastępstwa prawnego w kwocie 1.800zł. W uzasadnieniu podniesiono, że nie ustalono majątku dłużnika podlegającego zajęciu. Postanowienie to doręczono pełnomocnikowi wierzyciela ( strony powodowej ) w dniu 7 maja 2012r. .W toku postępowania egzekucyjnego ujawniło się, że wobec dłużnej spółki prowadzone są inne postępowania egzekucyjne – ponad 10 egzekucji. Pismami z dnia 18 grudnia 2013r. , doręczonymi : pozwanej M. S. (1) dnia 24 grudnia 2013r. , a pozwanym M. B. (1) , M. S. (2)dnia 23 grudnia 2013r., strona powodowa wezwała pozwanych do zapłaty w terminie 7 dni należności ujętych w nakazie zapłaty sygn..(...) , przytaczając je w zgodzie z treścią nakazu.

Dłużna spółka (...) została wpisana do KRS w dniu 15.11.2004r. .

Pozwana M. S. (1) , uprzednio T. , ujawniona została w KRS jako członek zarządu spółki wpisem z dnia 15.11.2004r. , a wykreślona wpisem z dnia 16 marca 2010r. ,

Pozwany M. B. (1) ujawniony został w KRS jako członek zarządu spółki wpisem z dnia 16 marca 2010r., a wykreślony wpisem z dnia 10 czerwca 2010r. Pozwany M. S. (2) ujawniony został w KRS jako członek zarządu spółki wpisem z dnia 10 czerwca 2010r., a wykreślony wpisem z dnia 9.09.2011r..

W wyroku zaocznym wydanym dnia 28 kwietnia 2014r. , pod sygn. akt (...)w sprawie z powództwa M. S. (1) przeciwko spółce (...), Sąd Okręgowy w K. przyjął, że mandat członka zarządu sprawowany przez M. S. (1) w pozwanej spółce (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. wygasł dnia 15 listopada 2006r. Ustalono bowiem, że umowa spółki (...), zawarta 27 października 2004r. przez jedynego wówczas jej wspólnika I. S., stanowiła (§8), że zarząd spółki jest jednoosobowy i jest powołany na okres trzech lat, przy czym kadencja pierwszego zarządu trwa dwa lata. W tymże akcie utworzenia spółki zaprotokołowano (§11), że stanowi on jednocześnie protokół z pierwszego zgromadzenia wspólników , na którym został wybrany zarząd spółki w składzie M. T. – prezes zarządu ( obecnie nosząca nazwisko M. S. (1)) . W dniu 14 listopada 2006r. odbyło się zwyczajne zgromadzenie wspólników spółki (...), na którym , między innymi, zgromadzenie podjęło uchwałę o zatwierdzeniu sprawozdania zarządu z działalności w 2005r. , zatwierdzeniu bilansu spółki i rachunku zysków i strat za rok 2005 .

Nadto Sąd Okręgowy ustalił, że pozwana M. S. (1) występowała jako członek zarządu spółki (...) w sprawach przed Sądem i wobec osób trzecich, w latach 2004- 2009. W dniu 29 grudnia 2009r. odbyło się nadzwyczajne zgromadzenie wspólników spółki (...), na którym reprezentowany był cały kapitał zakładowy spółki. Zgromadzenie otworzyła jako prezes zarządu pozwana M. S. (1) i została wybrana na przewodniczącą tego zgromadzenia. Na zgromadzeniu tym została podjęta uchwała o odwołaniu dotychczasowego zarządu w osobie M. T. ( obecnie S. ) z dniem 1 stycznia 2010r. i uchwała o powołaniu nowego zarządu w osobie M. B. (1) z dniem 1 stycznia 2010r.

W sporządzonym w dniu marca 2010r. wstępnym rachunku zysków i strat oraz wstępnym bilansie za rok 2009 , podpisanym przez księgową oraz pozwanego M. B. (1) wykazano : zysk netto na kwotę 3.142.997,37zł , przychody na kwotę 27.318.747,58zł, aktywa na kwotę 36.626.389,75zł, zobowiązania i rezerwy na zobowiązania 28.405.621,98zł, kapitał własny 8.220.767,77zł.

W sprawozdaniu spółki (...) (...)za pierwszy kwartał 2010r. , sporządzonym 20. Kwietnia 2010r. , podpisanym przez księgową oraz opatrzonym pieczęcią spółki z podpisem nieczytelnym, wykazano przychód łącznie w kwocie 4.695.000zł, zysk 399.000zł, aktywa 39.899.000zł, zobowiązania i rezerwy na zobowiązania 31.276.000zł.

Sąd Okręgowy odwołując się do treści art. 299k.s.h. wskazał, że strona powodowa wykazała przesłanki roszczenia tytułem wykonawczym . Tytuł ten obejmuje zobowiązanie istniejące w czasie kiedy pozwani , w tym pozwana M. S. (1) , byli członkami zarządu tej Spółki. Wyrok Sądu Okręgowego w sprawie(...), ustalający , że wygasł jej mandat członka zarządu w spółce (...) z dniem 15 listopada 2006r., ma walor historyczny, odnosi się do pewnego okresu działania spółki i pozwanej. Nie może być wyłączną , czy samodzielną podstawą do ustalenia , że pozwanej nie służył mandat w spornym okresie czasu, czyli w roku 2009.

Sąd pierwszej instancji przywołał art. 201§4 k.s.h. i wskazał, że członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. W niniejszej sprawie z umowy spółki wynika, że nie przewidywano innego powołania członka zarządu, jak tylko uchwałą wspólników. Art. 248§1 k.s.h. wskazuje na to , że uchwały winny być protokołowane. Z art. 202 k.s.h. należy wywieść , że upoważnienie do pełnienia obowiązków i wykonywania praw członka zarządu, czyli bycia w zarządzie trwa dopóki trwa mandat danej osoby. Samo pojęcie mandatu jest na określenie umocowania danej osoby jako członka zarządu , ma ono swoje źródło w akcie powołania. Wygaśnięcie mandatu pozwanej z dniem 15 listopada 2006r. nie przesądza możliwości uzyskania mandatu w następnym okresie. Po 2006r. , aż do końca 2009r. pozwana działała jako członek zarządu spółki (...) ( jedyny członek zarządu). Traktowana też była jako członek zarządu jedynego wspólnika spółki. Jednoznacznie potwierdza to uchwała zgromadzenia wspólników z dnia 29 grudnia 2009r. , na którym to zgromadzeniu dopiero podjęto uchwałę o odwołaniu dotychczasowego zarządu w osobie pozwanej . Nie może więc budzić wątpliwości, że tak dla pozwanej , jak i dla wspólnika spółki była upoważniona do pełnienia obowiązków i wykonywania praw członka zarządu, pozwana dysponowała mandatem aż do końca 2009r. . Dla członkostwa w zarządzie spółki decydującym jest posiadanie mandatu, a ten wobec pozwanej został w 2009r. potwierdzony przez samego wspólnika spółki.

W świetle dowodów zgromadzonych w sprawie , w ocenie Sądu brak jest więc podstaw do podzielenia stanowiska pozwanej , że nie była w zarządzie spółki , gdy roszczenie strony powodowej powstało i było wymagalne.

Strona powodowa wykazała także bezskuteczność egzekucji wobec dłużnej Spółki.

W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na ustalenie, że zachodzą przesłanki ekskulpujące pozwanych od odpowiedzialności za zobowiązania dłużnej Spółki, wymienione w art. 299§2 k.s.h.

Także M. S. (1) nie wykazała przesłanki do uwolnienia się od odpowiedzialności . Sąd pierwszej instancji uznał , że w świetle art. 10 i 11 ustawy z dnia 28 lutego 2003r. Prawo upadłościowe i naprawcze ( Dz.U. 03.06.535) zachodziły podstawy do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

Zgodnie z art. 21 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, członkowie zarządu byli obowiązani nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości.

Wyniki bilansowe spółki, na które pozwana się powoływała nie świadczyły o dobrej kondycji spółki , gdyż były one wstępne, co wynika z wyjaśnień pozwanego M. B. (1) , następcy pozwanej w zarządzie, że wykazywany zysk spółki był fikcją, że spółka miała wielomilionowe zadłużenie. Gdy pominąć przesłankę zaprzestania wykonywania wymagalnych zobowiązań , a rozważyć przesłankę , że zobowiązania przekraczają wartość majątku spółki to uwzględnić należy, że o zrównoważeniu tych wielkości, a co za tym idzie, o stopniu zdolności spółki do zaspakajania zobowiązań decydowałaby wartość rynkowa aktywów spółki , a nie ich wartość bilansowa. Wobec tego, odwołanie się tu li tylko do danych bilansowych nie jest adekwatna miarą. W świetle więc art. 299 §2 k.s. h. Sąd uznał, że pozwani nie wykazali przesłanek uwalniających ich od odpowiedzialności za długi spółki (...). Przedmiotowa odpowiedzialność obejmuje nie tylko niewyegzekwowaną wierzytelność główną , ale i koszty jej dochodzenia , w tym egzekucji. Obejmuje ona także odsetki narosłe za opóźnienie się spółki w zapłacie.

Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu powołano art.98§1i3k.p.c. w zw. z art.105§2zd. pierwsze k.p.c..

Apelację od tego wyroku w całości wniosła pozwana M. S. (1), zarzucając:

1. naruszenie przepisów postepowania a to :

- art. 232 k.p.c. poprzez zaniechanie inicjatywy dowodowej w zakresie oceny kondycji finansowej spółki (...) Spółki z o.o. przy jednoczesnym zakwestionowaniu wartości dowodowej bilansu Spółki co w efekcie doprowadziło do poczynienia błędnych ustaleń w przedmiocie zaistnienia przesłanek ekskulpujących wskazanych w treści art. 299 k.s.h. ,

- art. 233k.p.c. poprzez sprzeczną z zasadami logiki formalnej i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego polegająca na przyjęciu, że w dacie powstania i wymagalności roszczenia pozwana M. S. (1) pełniła funkcje członka zarządu spółki (...) , co w efekcie doprowadziło do naruszenia prawa materialnego a to art. 299 k.s.h,

2. naruszenie prawa materialnego poprzez błędna wykładnie i niewłaściwe zastosowanie art. 299 k.s.h. polegające na przypisanie M. S. (1) odpowiedzialności subsydiarnej za zobowiązania spółki pomimo, ze powstały one w okresie gdy nie pełniła ona funkcji członka zarządu.

Skarżąca pozwana wniosła o zmianę wyroku i o oddalenie powództwa w stosunku do M. S. (1) ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sadowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Wniosła także o zasądzenie kosztów procesu za obie instancje.

W uzasadnieniu skarżąca podniosła, że jej mandat członka zarządu wygasł na podstawie art. 202 §1 k.s.h. w dniu 15 listopada 2006r. Sąd w sposób wadliwy w oparciu o protokół nadzwyczajnego zgromadzenia spółki (...) odwołującego ją z funkcji członka zarządu , mimo, że nie było żadnego aktu powołującego ja ponownie na tę funkcje po wygaśnięciu mandatu. Wymagalność zobowiązań spółki powstała po kilku latach po wygaśnięciu mandatu . W tym czasie pozwana nie miała już kompetencji do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Zdaniem skarżącej Sąd powinien dokonać też oceny kondycji finansowej spółki poprzez opinię biegłego.

Strona powodowa wniosła o oddalenie apelacji i o zasądzenie kosztów postepowania apelacyjnego.

Rozpoznając apelację Sąd Apelacyjny uznał za własne ustalenia Sadu Okręgowego dodatkowo ustalając, że już w 2009r. Spółka (...) miała kłopoty w wykonywaniu swoich wymagalnych zobowiązań. Wynikało to zarówno z kredytowania swoich klientów , sprzedaży nieruchomości poniżej ich wartości netto, zawarcia zbyt wielu umów leasingu operacyjnego. Jakkolwiek wówczas formalnie w żadnym z miesięcy 2009r. zobowiązania nie przekroczyły sumy aktywów niektóre zobowiązania były jeszcze pokrywane a zadłużenie w poszczególnych miesiącach 2009r. księgowo nawet zmalało, to było to tylko związane w umorzeniem długu na skutek przeniesienia własności. Trzeba zauważyć, ze w dniu 1 czerwca 2009r. została zawarta umowa przeniesienia własności pomiędzy (...) Spółką z o.o. a M. S. (5), a następnie pomiędzy M. S. (5) a Spółką (...) , której był on jedynym udziałowcem. Z danych księgowych wynikało też , że aktywa przekraczały wartość aktywów jednakże tylko dlatego, że nie księgowano wszystkich operacji gospodarczych. Istniały ponadto istotne różnice pomiędzy zapisami analitycznymi na koncie środków trwałych a dokumentami (...) dotyczącymi wartościami jedynego istotnego środka trwałego spółki (...) w postaci nieruchomości, na którą poczyniono znaczne nakłady, a którą następnie przeniesiono na rzecz M. S. (5). Różnica ta wynosiła 461948, 02 zł. Także istniały różnice w wartościach urządzeń technicznych i maszyn.

W pierwszym kwartale 2010r. zdolność do wykonywania zobowiązań już miała charakter czysto teoretyczny. Sprawozdanie (...)nie było sporządzone rzetelnie i nie daje rzeczywistego obrazu sytuacji finansowej spółki w 2010r. Istnieją różnice pomiędzy bilansem otwarcia w 2010r. a bilansem zamknięcia w 2009r. , nie zostały zaksięgowane wszystkie listy płac oraz podatki od płac. Przekazane księgi nie odpowiadają wymogom i wskazywane przez biegłą wskaźniki rentowności za 2009r. byłyby inne gdyby spółka (...) prowadziła w odpowiedni sposób zapisy księgowe.

/ dowód : opinia biegłej E. S. k.511-518.

Opinia uzupełniająca k. 615-621/.

Powyższe potwierdza ocenę Sądu Okręgowego o nierzetelności bilansu wstępnego. Nawet bowiem przy założeniu prawidłowości dokumentacji księgowej rzeczywiste wyniki finansowe spółki nie mogły być dobre także za 2009r. skoro biegła E. S. stwierdziła ostatecznie(k. 805), że spółka w 2009r. traciła płynność finansową ze względu na kurs Euro i CHF a musiała kupować surowce za granica do produkcji opakowań a ponadto miała problemy w spłacie zobowiązań leasingowych (k-805). Mimo więc poszerzenia zakresu postępowania dowodowego w zakresie oceny kondycji finansowej spółki (...)Spółki z o.o. nie doszło do poczynienia błędnych ustaleń w przedmiocie zaistnienia przesłanek ekskulpujących wskazanych w treści art. 299 k.s.h.

Sąd Apelacyjny bowiem dodatkowo ustalił, że od stycznia 2009 r. ówczesny Prezes Zarządu (...) sp. z o.o. M. S. (1) ( T.) była informowana przez leasingodawcę (...) Sp. o.o. w likwidacji w W. o istniejących zaległościach - telefonicznie, pisemnie o wierzytelnościach zaległych. W okresie od stycznia do czerwca 2009 r. wierzyciel ten kierował też do spółki (...) wezwania do zapłaty, których wartość przekraczała 1000000zł, informując jednocześnie, że w razie braku ich spłaty umowy leasingu zostaną wypowiedziane. W tym czasie Spółka (...) dokonywała tylko niewielkiej części spłaty należności.

W dniu 28 maja 2009 r. pozwany M. S. (5) otrzymał informację jaka jest wartość zobowiązań (...) sp. z o.o. wobec powódki. W dniu 29 maja 2009 r. M. S. (1) otrzymała informację, iż o ile zadłużenie (...) sp. z o.o. nie zostanie uregulowane, umowa leasingu zostanie wypowiedziana. Ostatecznie umowa leasingu została wypowiedziana. M. S. (1) (T.) konsultowała z M. S. (5) kwestię zawarcia umowy z dnia 1 czerwca 2009 r. o przeniesieniu własności. M. S. (5) zaproponował pozwanej zawarcie umowy i cenę (wartość transakcji). Nie sporządzono wówczas żadnej wyceny tej nieruchomości, a prezes Zarządu F., działając w imieniu Spółki pozbawiła Spółkę nieruchomości, tracąc bez odpowiedniego oszacowania jedyny istotny składnik majątkowy, w sytuacji gdy niezaspokojone były wierzytelności. W 2009r. istniały niezaspokojone przeterminowane wierzytelności względem leasingobiorcy, a ponadto niezaspokojone długi względem kancelarii podatkowej na kwotę 43577,43zł, spółki (...) 3187,43zł, Firmy (...) na kwotę 14030zl, firmy (...) na kwotę 129121,35zł. Już po dokonaniu przeniesienia własności nieruchomości na rzecz M. S. (5), spółka (...) zawarła z leasingodawcą (...)w dniu 18 grudnia 2009r. nową umowę leasingu nr (...) (wznowienie wcześniej wypowiedzianej umowy). Leasingodawca zawierając tę umowę i oceniając w grudniu 2009 r. sytuację finansową dłużnika nie miał jednak wiedzy, że nieruchomość została przeniesiona na pozwanego M. S. (5). Dokonanie umowa przeniesienia własności w celu zwolnienia z długu darowizny z dnia 1 czerwca 2009 r. zostało uznane za bezskuteczne w stosunku do leasingodawcy .

/Dowód :

Opinia uzupełniająca k.721, dokumenty z akt Sądu Okręgowego w K. Sygn. akt(...) : akt e-maile, k. 465, 549-556, 568-576, 801-805, wezwania do zapłaty, k. 795-812, noty księgowe wraz z potwierdzeniem wpłaty, k. 897-900, protokół zeznań świadka M. S. (1) k. 918-928, protokół zeznań świadka K. Z., k. 1028 , wyrok Sądu Okręgowego w K. dnia 2 kwietnia 2014 r. sygn. akt(...) Sadu Apelacyjnego w K. z dnia 27 marca 2015 r. Sygn. akt(...)

Dowody te nie były znane na etapie postepowania przed Sądem pierwszej instancji a zostały ujawnione przez biegłą(...) S. (k.801). Sąd Apelacyjny uznał, że istniała potrzeba dopuszczenia dowodu z tych dokumentów albowiem nieprzeprowadzenie tych dowodów mogło doprowadzić do rażąco niesprawiedliwego wyroku w sytuacji niejednoznaczności wcześniejszych wniosków biegłej co do sytuacji finansowej spółki w 2009r.

W powyższym kontekście bilans wstępny Spółki nie może być decydujący, albowiem powołane wyżej dowody zaprzeczają rzetelności jego sporządzenia. Słusznie Sąd Okręgowy uznał niewiarygodność dowodów złożonych przez pozwanych. Biegła E. S. wyraźnie wskazała, że nie może ona dokonać jednoznacznej oceny prawidłowości wyniku finansowego za 2009r. wobec braku możliwości zweryfikowania jej w kontekście rzeczywistych zdarzeń gospodarczych. Powołane jednak wyżej dowody wskazują na istnienie zobowiązań, które po przeniesieniu własności nieruchomości nie mogły już być spłacone. Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (według brzmienia obowiązującego w 2009r. Dz.U.2009.175.1361) w powołanym przez Sąd Okręgowy art. 11 ust. 1 określała, że dłużnika uważa się za niewypłacalnego, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Niewypłacalność o charakterze trwałym następuje, gdy obiektywnie nie istnieje możliwość spłaty zobowiązań w przyszłości. Wobec zaś przeniesienia własności jedynej nieruchomości (wcześniej sprzedano inne nieruchomości) i braku możliwości spłaty zobowiązań leasingowych oczywiste było, że musi dojść do wypowiedzenia leasingu, a w braku bazy nie istniała możliwość produkcji i spłaty zobowiązań. Zdaniem Sądu Apelacyjnego ogłoszenie upadłości powinno nastąpić już 2009r o czym musiała mieć świadomość skoro dokonała z M. S. (5) imieniem spółki czynności ze świadomością pokrzywdzenia innych wierzycieli, co miało znaczenie dla wypłacalności spółki jako dłużnika. Podkreślić trzeba, że także zrealizowanie materialnoprawnych przesłanek uznania czynności prawnej za bezskuteczną w sprawie (...) co wiąże tut. Sąd na podstawie art. 365§1 k.c., pośrednio potwierdza niewypłacalność w 2009r. spółki (...).

Niezasadnie też pozwana kwestionuje ustalenie dotyczące jej roli piastuna organu spółki (...). Wyrok zaoczny z dnia 28 kwietnia 2014r. sygn. akt(...)jest wiążący ale tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia. Trzeba zaś uwzględnić, że wydano go w zakresie stosunków pomiędzy spółką a M. S. (1). Rozstrzygnięcie tam zawarte może być więc kwestionowane przez wierzyciela , który nie był stroną tego postępowania. Spółka i członkowie jej organów nie mogą się zaś powoływać względem osób trzecich ( a więc także i względem strony powodowej) na okoliczności, które powinny być ujawnione w rejestrze a które nie zostały tam ujawnione. Pozwana była wpisana jako członek zarządu i z wpisem tym łączy się domniemanie uczestniczenia w zarządzie .

Ponadto zgodnie z art. 202 § 1 k.s.h., jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, mandat członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu. Umowa spółki (...) odmiennie regulowała okres pełnienia funkcji członka zarządu, (k-90). Kadencję członka zarządu określono bowiem na dwa lata. Nie wskazano natomiast w umowie odmiennych niż kodeksowe zdarzeń z którym wiąże się wygaśnięcie mandatu członka zarządu. W braku postanowień w umowie spółki w tym zakresie obowiązuje zarówno wynikająca z treści art. 202 § 2 k.s.h. reguła że w przypadku powołania członka zarządu na okres dłuższy niż rok, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Zgodnie z ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (obowiązujący w dacie umowy spółki tekst jedn. Dz. U. 2002r. Nr152 poz..1223) rok obrotowy - to rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych, stosowany również do celów podatkowych. Jeżeli jednostka rozpoczęła działalność w drugiej połowie przyjętego roku obrotowego, to można księgi rachunkowe i sprawozdanie finansowe za ten okres połączyć z księgami rachunkowymi i sprawozdaniem finansowym za rok następny. W przypadku zmiany roku obrotowego pierwszy po zmianie rok obrotowy powinien być dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy; Protokół z dnia 14 listopada 2006r. wskazuje, że rok obrotowy w spółce (...) pokrywał się rokiem kalendarzowym , zatwierdzenie sprawozdania dotyczyło bowiem okresu od 1 stycznia 2005 do 31 grudnia 2005(k-92). To oznacza, że pierwszym pełnym rokiem kalendarzowym pełnienia kadencji przez pozwaną był 2005r. Mandat członka zarządu powołanego w 2004r. na dwa lata do pełnienia funkcji po raz pierwszy w ciągu roku obrotowego mógłby wygasnąć na skutek odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za rok obrotowy 2006, gdyż dopiero ten kolejny rok był drugim pełnym rokiem obrotowym pełnienia funkcji przez tego członka zarządu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2015r. sygn. akt III CZ 19/15 LEX nr 1712820). W spółce, w której rok obrotowy odpowiada rokowi kalendarzowemu, jak to jest w przypadku spółki (...), powołanie po raz pierwszy członka zarządu na dwa lata w dniu 27 października 2004r. r. oznaczało, że jego mandat wygasał nie w dniu 27 października 2006r. ,lecz dopiero w dniu, w którym odbyłoby się zgromadzenie wspólników zatwierdzające sprawozdanie finansowe za 2006 r. Nie wykazano zaś by w terminie sześciu miesięcy po upływie roku obrotowego 2006 doszło do zatwierdzenia sprawozdania, stąd należy przyjąć, że M. S. (1)była nadal członkiem zarządu tj do daty określonej w uchwale z dnia 29 grudnia 2009r., którą odwołano ją z funkcji członka zarządu spółki i powołany został nowy zarząd w osobie pozwanego M. B. (1). Potwierdza to zresztą sprawozdanie z działalności zarządu za okres od 1 stycznia 2006r. do 31 grudnia 2006r. k-168, z którego wynika, że w składzie zarządu spółki (...) w 2006r. nie doszło do zmian osobowych. M. S. (1) była więc członkiem zarządu zarówno w chwili powstania wierzytelności strony powodowej względem spółki (...) jaki i w chwili wymagalności zobowiązania. Z potwierdzenia zobowiązania (tłumaczenie k-29) oraz z wyroku z dnia 17 grudnia 2010r. wynika , zobowiązanie strony stało się wymagalne częściami od 5 października 2009r. do 1 grudnia 2009r. Słusznie Sąd pierwszej instancji uznał, że porozumienie zezwalające na płatność w ratach nie wpłynęło na zmianę terminu wymagalności skoro doliczano nadal odsetki za opóźnienie. Zarzut więc naruszenia art. 233k.p.c. a w konsekwencji art. 299 k.s.h. nie był zasadny.

Ustawa o rachunkowości określa, że dniem bilansowym jest dzień na który sporządza się sprawozdanie finansowe. Z ustawy tej wynika, że okres sprawozdawczy to okres, za który sporządza się wynik finansowy w sprawozdaniu finansowym w trybie przewidzianym ustawą lub innym sprawozdania sporządzonym na podstawie ksiąg rachunkowych. To sprawozdawanie finansowe, a nie wstępny bilans czy wstępny rachunek zysków oddaje wynik finansowy. Już w 2009r. sytuacja spółki (...) nie mogła być dobra skoro dokonywano transakcji zmierzających do polepszenia sytuacji wierzycieli powiązanych z zarządem stosunkami osobistymi a krzywdzących pozostałych wyżej wskazanych wierzycieli, których wierzytelności już co najmniej we wrześniu musiały być przeterminowane. Potwierdzeniem złej sytuacji w 2009r. jest pośrednio sprawozdanie finansowego z 2010r., z którego wynika, że już w 1 kwartale 2010r. sytuacja spółki była dramatyczna. Od połowy zaś 2009r. spółka już nie dysponowała istotnym składnikiem majątkowym, dzięki któremu mogła prowadzić działalność. Słusznie Sąd pierwszej instancji uznał więc niewiarygodność dokumentów przedłożonych przez pozwana w odpowiedzi na pozew dla oceny rzeczywistej sytuacji finansowej w 2009r. Rzeczą pozwanej (art. 6 k.c. i 232 k.p.c.) było przedłożyć wiarygodne dokumenty finansowe za 2009r. które wskazywałoby dobrą kondycję spółki.

Odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie art. 299 k.s.h. obejmuje zasądzone w wydanym przeciwko spółce tytule wykonawczym należności a także , koszty procesu, koszty postępowania egzekucyjnego umorzonego z powodu bezskuteczności egzekucji i odsetki ustawowe od należności głównej. Sąd pierwszej instancji prawidłowo wyłożył tę normę, z uwzględnieniem funkcji ochronnej wierzyciela (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006 OSNC 2007/9/136).

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny oddalił apelację jako niezasadną na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98§1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 §1 k.p.c. i przy zastosowaniu §2 pkt 6 i §10 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 265), oraz przy uwzględnieniu, że w pierwszej instancji nie prowadził sprawy ten sam radca prawny.

O nakazaniu ściągnięcia wydatków związanych z kosztami przeprowadzenia w postepowaniu apelacyjnym opinii biegłej orzeczono na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c.

SSA Regina Kurek SSA Sławomir Jamróg SSA Marek Boniecki