Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 21 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Protokolant: sekr. sądowy Renata Wołoszyńska

po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2019 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z wniosku E. K., S. K. i A. L.

przy uczestnictwie J. C., H. C. i K. C.

o upoważnienie do dokonania czynności zwykłego zarządu

na skutek apelacji uczestników od postanowienia Sądu Rejonowego dla Krakowa – Podgórza w Krakowie z dnia 13 lutego 2019 r., sygnatura akt I Ns 634/18/P

postanawia:

1.  oddalić apelację;

2.  zasądzić od uczestnika K. C. na rzecz wnioskodawców solidarnie kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego;

3.  zasądzić solidarnie od uczestników J. C. i H. C. na rzecz wnioskodawców solidarnie kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Grzegorz Buła SSO Beata Tabaka SSO Joanna Ćwik-Bielińska

Sygn. akt II Ca 1305/19

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 21 listopada 2019 roku

Wnioskodawcy A. L., E. K. i S. K. wnieśli o upoważnienie ich do dokonania czynności zwykłego zarządu rzeczą wspólną, a polegającą na zawarciu na czas nieoznaczony z Miejskim Przedsiębiorstwem Wodociągów i Kanalizacji S.A. w K. umowy o zaopatrywanie w wodę i odprowadzanie ścieków do nieruchomości wspólnej przy ul. (...) w K. z jednoczesnym upoważnieniem wyłącznie wnioskodawców do rozwiązania przedmiotowej umowy.

W uzasadnieniu wniosku wskazano, iż 29 sierpnia 2018 r. MPWiK S.A. zdemontowało wodomierz główny zamontowany na instalacji wodnokanalizacyjnej w budynku przy ul. (...) w K. ze względu na brak umowy o zaopatrzenie w wodę, co równoznaczne jest z nielegalnym poborem wody. Uczestnicy postępowania, a to J. C., H. C. i K. C., którzy posiadają łącznie ponad połowę udziałów w nieruchomości wspólnej odmawiają bowiem przystąpienia do umowy. Stwierdzili, że w zaistniałym stanie rzeczy lokale wnioskodawców pozbawione są wody, co uniemożliwia zwykłe z nich korzystanie. Wnioskodawcy podnieśli przy tym, iż umowa z MPWiK S.A. ma charakter umowy powszechnie zawieranej i nie zawiera postanowień mogących być przedmiotem negocjacji.

Uczestnicy J. C., H. C. i K. C. wnieśli o oddalenie wniosku i zasądzenie na ich rzecz kosztów postępowania, wskazując, iż od momentu rozwiązania umowy łączącej (...) sp. z o.o. z MPWiK S.A. uczestnicy podejmowali działania dotyczące zawarcia nowej umowy, do której zawarcia nie doszło z przyczyn obiektywnych, związanych z koniecznością ustalenia treści poprzedniej umowy z MPWiK S.A., w tym w szczególności kwestii odpowiedzialności za poszczególne odcinki sieci wodociągowej oraz kanalizacyjnej. Podkreślono przy tym, że nie tylko w interesie uczestników, ale również wnioskodawców jest zawarcie umowy, która nie nałoży na strony niniejszego postępowania obowiązków, które powinno na siebie przyjąć MPWiK S.A.

Postanowieniem z dnia 13 lutego 2019 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Podgórza w Krakowie upoważnił wnioskodawców do zawarcia w imieniu współwłaścicieli nieruchomości położonej w K. przy ul. (...), umowy z Miejskim Przedsiębiorstwem Wodociągów i Kanalizacji S.A. w K. o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, na warunkach wskazanych w projekcie załączonym do wniosku, a stanowiącego integralną część postanowienia, na czas nieokreślony (pkt I), oddalił wniosek w pozostałym zakresie (pkt II) oraz zasądził od uczestnika K. C. na rzecz wnioskodawców kwotę 290 zł tytułem zwrotu połowy kosztów postępowania (pkt III), a także zasądził od uczestników H. C. i J. C. na rzecz wnioskodawców kwotę 290 zł tytułem zwrotu połowy kosztów postępowania.

Powyższe postanowienie zostało wydane w następującym stanie faktycznym częściowo ustalonym przez Sąd Rejonowy, a częściowo uznanym przez ten Sąd za niesporny między uczestnikami.

Dla nieruchomości położonej w K. zabudowanej budynkiem oznaczonym nr (...) przy ul. (...) prowadzona jest księga wieczysta (...), zgodnie z treścią której jej współwłaścicielami są właściciele poszczególnych lokali znajdujących się w budynku, a to A. L. w udziale wynoszącym 24.811/100.000 części (lokal nr (...)), E. K. i S. K. w udziale wynoszącym 24.811/100.000 części (lokal nr (...)), K. C. w udziale wynoszącym 25.189/100.000 części (lokal nr (...)) oraz H. C. i J. C. w udziale wynoszącym 25.189/100.000 części (lokal nr (...)).

Przedmiotowa nieruchomość posiada jedno przyłącze wodociągowe i kanalizacyjne. Z dniem 16 października 2007 r., (...) spółka z o.o. w K. wypowiedziało umowę o zarządzanie w/w nieruchomością wspólną stron.

W dniu 29 sierpnia 2018 r. wstrzymano dostawę wody do nieruchomości przy ul. (...) w K. poprzez demontaż wodomierza. Bezpośrednio po wstrzymaniu dostawy wody wnioskodawcy, jak i uczestnicy zwracali się o zawarcie umowy do MPWiK S.A. w K.. Zgodnie z zaoferowanym przez MPWiK S.A. w K. projektem umowy miejscem wydania wody miała być zasuwa przyłączeniowa, zaś miejscem odbioru ścieków pierwsza studzienka kanalizacyjna na terenie nieruchomości, licząc od strony sieci lub granic nieruchomości. Równocześnie Przedsiębiorstwo przyjęło odpowiedzialność za zapewnienie niezawodnego działania przyłącza/odcinka przyłącza kanalizacyjnego od sieci kanalizacyjnej do w/w miejsc odbioru ścieków. Uzasadniając takie warunki umowy MPWiK S.A. wskazała na warunki dotyczące warunków przyłączenia do miejskiej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej z dnia 23 kwietnia 2003 r. zgodnie z którymi „ doprowadzenie wody dla nieruchomości zostało zaakceptowane wyjątkowo i pod warunkiem, że całość rurociągu miejskiego do budynku pozostanie w eksploatacji użytkowników – współwłaścicieli nieruchomości przy ul. (...)”. Przyczyną powyższego było położenie przyłącza na nieruchomości stron w sposób uniemożliwiający dostęp do niego w celu przeprowadzenia ewentualnych prac naprawczych.

Uczestnicy K. C. oraz H. i J. małżonkowie C. nie wyrazili zgody na zawarcie umowy o zaopatrzenie w wodę przez pozostałych współwłaścicieli w zaoferowanej przez MPWiK S.A. formie. Uczestnicy nie posiadają żadnej dokumentacji projektowej czy technicznej budynku przy ul. (...) w K..

W ocenie Sądu Rejonowego powyższy stan faktyczny uzasadniał uwzględnienie wniosku, jako znajdujący podstawę w art. 201 k.c. Sąd pierwszej instancji podniósł, że w okolicznościach niniejszej sprawy wnioskodawcy posiadający mniejszościowe udziały w nieruchomości wspólnej przy ul. (...) w K., wobec sprzeciwu uczestników posiadających większość udziałów w tej nieruchomości, nie mogli samodzielnie dokonać żądanej czynności. Według Sądu Rejonowego czynność w postaci upoważnienia do zawarcia umowy na dostawę do nieruchomości wody oraz odprowadzanie ścieków należało uznać za czynność zwykłego zarządu. W ocenie Sądu Rejonowego, w realiach współczesnych warunków życia dostęp do bieżącej wody stanowi podstawowe medium w budynkach mieszkalnych. Podniósł także, iż ocena taka jest szczególnie uzasadniona w okolicznościach rozpoznawanej sprawy, gdzie do wspólnej nieruchomości była już uprzednio dostarczana woda przez MPWiK S.A. W konsekwencji Sąd Rejonowy za słuszny uznał wniosek mniejszościowych właścicieli, chcących zapewnić możliwość normalnego korzystania z nieruchomości poprzez zapewnienie dostaw wody i odprowadzania ścieków. Zdaniem Sądu Rejonowego przeciwna argumentacja uczestników nie była przekonująca, a także była poparta jakimikolwiek dowodami.

Sąd Rejonowy zwrócił uwagę na stanowisko MPWiK S.A., co do treści umowy, w szczególności w zakresie przyjętego miejsca wydania wody przy zasuwie przyłączeniowej i odbioru ścieków przy pierwszej studzience kanalizacyjnej na terenie nieruchomości licząc od strony sieci lub granic nieruchomości. A także, iż powody takiego uregulowania stosunku prawnego jasno wynikają z przedłożonej do akt sprawy korespondencji prowadzonej przez uczestników z MPWiK S.A. i wskazują na logiczne motywy tego przedsiębiorstwa. W świetle tych wyjaśnień, Sąd pierwszej instancji, za zrozumiałe uznał stanowisko MPWiK S.A., które w zaistniałym stanie rzeczy nie chce przyjąć na siebie odpowiedzialności za część przyłącza, do którego nie ma dostępu lub dostęp ten jest znacznie utrudniony i w przypadku awarii powoduje konieczność poważnych robót, rodzących niewątpliwie koszty. W ocenie Sądu Rejonowego na rozstrzygniecie sprawy nie miały znaczenia kwestie ewentualnej nierzetelności dewelopera, od którego strony nabyły nieruchomość w zakresie w jakim nie wydał stosownej dokumentacji technicznej czy też odmowa udostępnienia przez MPWiK S.A. poprzednio obowiązujących umów dotyczących dostawy wody do przedmiotowej nieruchomości, a których jej aktualni właściciele nie byli stronami. Sąd podniósł, że niniejsze postępowanie dotyczyło sporu między współwłaścicielami nieruchomości, który nie ma, ani nie miał związku z wyżej wskazanymi osobami trzecimi.

Sąd Rejonowy stwierdził, że nie uwzględnił dalej idącego wniosku, a to o upoważnienie wyłącznie wnioskodawców do rozwiązania przedmiotowej umowy, zwracając uwagę, że na podstawie powołanego przepisu art.201 k.c. Sąd może jedynie upoważnić współwłaściciela do dokonania danej czynności, natomiast brak jest podstaw prawnych umożliwiających sądowi na wniosek jednego ze współwłaścicieli ograniczenia wykonywania prawa własności przez innego współwłaściciela, w dodatku bezterminowo.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł zgodnie z dyspozycją art.520 § 3 k.p.c., obciążając nimi uczestników.

Apelację od postanowienia Sądu Rejonowego wnieśli uczestnicy J. C., H. C. i K. C., zaskarżając je w całości oraz zarzucając:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że w dacie wydania warunków przyłączenia do miejskiej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, tj. w dniu 23 kwietnia 2003 r. przyłącze było położone na nieruchomości stron w sposób uniemożliwiający dostęp do niego w celu przeprowadzenia ewentualnych prac naprawczych, mimo że nieruchomość została ogrodzona dopiero w 2004 r.,

2.  naruszenie art. 321 § 1 k.p.c. w zw. art. 13 § 2 k.p.c. poprzez orzeczenie ponad żądanie wniosku w zakresie upoważnienia wnioskodawców w pkt I postanowienia do zawarcia z MPWiK S.A. umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków na warunkach wskazanych w projekcie załączonym do wniosku, a stanowiącym integralną część postanowienia, co miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia,

3.  naruszenie art. 201 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w sprawie oraz art. 199 k.c. poprzez brak zastosowania, mimo że zawarcie umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzenie ścieków jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu, jak również brak rzetelnej oceny zasadności zawarcia przez strony umowy z MPWiK S.A. na warunkach narzuconych przez MPWiK S.A.,

4.  naruszenie art. 520 § 3 k.p.c. poprzez jego nieuzasadnione zastosowanie, ewentualnie art. 102 k.p.c. poprzez brak jego zastosowania w sprawie.

Uczestnicy wnieśli o zmianę zaskarżonego postanowienia i oddalenie wniosku oraz zasądzenie od wnioskodawców kosztów postępowania, ewentualnie uchylenie postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd Okręgowy przyjął za własny stan faktyczny ustalony przez Sąd pierwszej instancji oraz uznany przez ten Sąd za niesporny w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie była zasadna.

Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zakwestionowania prawidłowości ustaleń Sądu Rejonowego i w pełni je podzielił. Ustalenia te wynikają bowiem ze zgromadzonego materiału dowodowego, zaś wyprowadzone wnioski nie naruszają zasady swobodnej oceny dowodów. Wszelkie elementy stanu faktycznego niniejszej sprawy zostały ustalone w oparciu o wszechstronną analizę materiału dowodowego, zgromadzonego zgodnie z przepisami procesowymi i poddanego kompleksowej ocenie, czemu Sąd pierwszej instancji dał wyraz w szczegółowych motywach zaskarżonego wyroku. Powzięte na tej podstawie wnioski nie budzą zastrzeżeń i zasługują na uwzględnienie, zatem ustalenia te Sąd Okręgowy przyjął, jako podstawę swojego rozstrzygnięcia.

Podnoszone przez stronę apelującą zarzuty odnośnie błędnych ustaleń faktycznych nie mają dla sprawy istotnego znaczenia i nie mogły mieć wpływu na treść rozstrzygnięcia.

Istotą żądania wnioskodawców było w rozpoznawanej sprawie doprowadzenie do przywrócenia stanu, który istniał na nieruchomości wspólnej przez lata, a zatem zaopatrzenia budynku w wodę. Każdy ze współwłaścicieli, niezależnie od wysokości udziału, ma prawo do zażądania upoważnienia sądowego do dokonania czynności. Zadaniem sądu przed udzieleniem żądanego upoważnienia do dokonania czynności zarządu rzeczą wspólną była ocena przesłanek wynikających z art. 201 k.c., tj. czy czynność jest celowa z uwagi na interes gospodarczy, czy nie spowoduje pokrzywdzenia któregoś ze współwłaścicieli, a także czy dana czynność jest niezbędna i mieści się mieści się w granicach zwykłego zarządu. Uwzględnienie wniosku w rozpoznawanej sprawie nie narusza art. 201 k.c. W świetle poglądów judykatury, które Sąd Okręgowy w pełni aprobuje, instalowanie wodociągu do nieruchomości wspólnej należy uznać za czynność zwykłego zarządu (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 lipca 2010 r., II OSK 906/09, Legalis nr 543742, uchwała Sądu Najwyższego z 19 kwietnia 2002 r., III CZP 18/02, Legalis nr 53521). W realiach współczesnych warunków życia dostęp do bieżącej wody stanowi podstawowe medium w budynku mieszkalnym, a zatem trudno przyjąć, iż jest to czynność która miałaby wymagać zgody wszystkich współwłaścicieli jako przekraczająca zwykły zarząd. Podkreślić też trzeba, że celem wnioskodawców nie było stworzenie na nieruchomości nowego stanu rzeczy, który wcześniej na niej nie istniał, lecz przywrócenie takiego stanu, jaki przez wiele lat funkcjonował z pełną akceptacją wszystkich współwłaścicieli, a nadto który nie uległ zmianie z ich własnej woli, lecz wskutek działań osoby trzeciej, która była stroną poprzedniej umowy zawartej z przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym.

Podnieść należy, iż jakkolwiek brak zgody uczestników na zawarcie nowej umowy z MPWiK S.A. w K. o dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków wynikał z nieakceptowania warunków nowej umowy zaproponowanej przez dostawcę wody na terenie K., to jednak uczestnicy nie wykazali jednocześnie, by brzmienie umowy różniło się w jakimkolwiek zakresie od umowy poprzednio obowiązującej dla nieruchomości. Nie przedstawili również w toku postępowania alternatywnego sposobu wyjścia z sytuacji, w tym między innymi możliwości zawarcia umowy na dostawę wody z innym podmiotem, ani z MPWiK na innych zasadach niż w wskazane w ofercie. Nie ujawniono również, by odnośnie dostawy wody do spornej nieruchomości w sposób odpowiadający woli uczestników toczyło się jakiekolwiek postępowanie sądowe. Stanowisko uczestników w istocie zmierza więc do utrzymania stanu, w którym nieruchomość wspólna pozbawiona jest dostępu do bieżącej wody, podczas gdy wnioskodawcy chcą przywrócić stan poprzedni.

Przedmiotem postępowania dowodowego w niniejszej sprawie nie było ustalenie, dlaczego na nieruchomości wykonano takie a nie inne przyłącze wodociągowo-kanalizacyjne. Skarżący nie przedstawili w tym zakresie żadnej dokumentacji, argumentując że ta nie została im wydana przez dostawcę wody. Jednocześnie jednak nie wykazali w toku postępowania, by zwracali się o jej udostępnienie do poprzedniego zarządcy nieruchomości, który uprzednio był stroną umowy z MPWiK S.A. Podkreślić należy, że uwzględnienie wniosku w niniejszej sprawie nie kształtuje trwale sytuacji współwłaścicieli nieruchomości. Uczestnicy w dalszym ciągu mogą ubiegać się o zmianę warunków umowy na dostawę wody, każdy z właścicieli będzie mógł również zawrzeć umowy indywidualnie, jeżeli spełnione zostaną odpowiednie warunki techniczne wynikające z treści art. 6 ust. 6 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. z 2019r. poz. 1437). Na chwilę obecną jednak uwzględnienie wniosku jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania i korzystania z nieruchomości, albowiem alternatywą jest dalszy brak dostępu do bieżącej zimnej wody, co stanowi bardzo istotne ograniczenie standardu zamieszkiwania na terenie nieruchomości przez wszystkich współwłaścicieli, a w szczególności przez tych którzy chcą korzystać z powszechnie istniejących udogodnień w budownictwie mieszkaniowym i nie tylko mieszkaniowym.

Odnośnie zarzutu naruszenia art. 321 k.p.c., należy stwierdzić, że jest on nieuzasadniony. Przepis ten niewątpliwie doznaje pewnych ograniczeń odpowiednio stosowany w postępowaniu nieprocesowym. W rozpoznawanej sprawie Sąd doprecyzował żądanie zgłoszone we wniosku, w istocie zawężając jego treść, a nie wychodząc ponad żądanie. Sąd upoważnił wnioskodawców do zawarcia umowy na warunkach, które wynikają z uzasadnienia wniosków, brak zatem podstaw do stwierdzenia, że art. 321 k.p.c. został naruszony w niniejszej sprawie.

Apelacja podlegała oddaleniu również w zakresie kosztów postępowania. Według zasady wyrażonej w art. 520 §1 k.p.c. koszty postępowania nieprocesowego nie podlegają rozliczeniu pomiędzy uczestnikami tego postępowania, lecz każdy z uczestników ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie. Reguła ta doznaje ograniczeń, jeżeli uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne (art. 520 §2 i §3 k.p.c.). W niniejszej sprawie sprzeczność żądań wnioskodawców i uczestników nie budziła jakichkolwiek wątpliwości, zatem w sytuacji gdy wnioski uczestników nie zostały uwzględnione, należało nakazać im zwrot kosztów poniesionych przez wnioskodawców.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy oddalił apelację zgodnie z art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., o kosztach postępowania apelacyjnego orzekając zgodnie z art. 520 § 3 k.p.c. Koszty zasądzone od uczestników na rzecz wnioskodawców stanowi wydatek poniesiony przez wnioskodawców na pomoc prawną w tym postępowaniu, a jej wysokość została określona na podstawie §5 pkt 7 w zw. z §10 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018r. poz. 265), przy czym pełna wysokość tych kosztów została podzielona w częściach równych pomiędzy uczestnika K. C. oraz uczestników J. i H. C..

SSO Grzegorz Buła SSO Beata Tabaka SSO Joanna Ćwik-Bielińska