Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 kwietnia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Paweł Rygiel
Sędziowie:	SSA Hanna Nowicka de Poraj SSA Grzegorz Krężołek (spr.)
Protokolant:	st. sekr. sądowy Urszula Kłosińska

po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2019 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa Banku (...) w B.

przeciwko Zarządcy (...) w Z. w restrukturyzacji

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 17 stycznia 2018 r. sygn. akt IX GC 286/17

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od (...) spółka jawna (...)w Z.w restrukturyzacji na rzecz Banku (...) w B. kwotę 18750 zł (osiemnaście tysięcy siedemset pięćdziesiąt złotych ) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Hanna Nowicka de Poraj SSA Paweł Rygiel SSA Grzegorz Krężołek

Sygn. akt I AGa 325/18

UZASADNIENIE

Bank (...) w B. w pozwie skierowanym przeciwko (...) Spółka jawna- (...) spółki jawnej w Z. domagał się zasądzenia kwoty 6.426.399,78 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu z zastrzeżeniem odpowiedzialności strony pozwanej do nieruchomości stanowiącej jej własność, a położonej w Z., dla której Sąd Rejonowy w Z.prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Wniósł również o obciążemnie strony przwecinej kosztami procesu.

Motywujac żądanie wskazał ,iż w stosunku do(...) S.A. przysługiwała mu wierzytelność z tytułu umowy kredytu z 14 grudnia 2012 r. Zabezpieczeniem jego spłaty była m. in. hipoteka umowna łączna do kwoty11.655.000 zł na nieruchomości, stanowiacej własność strony pozwanej.

Wobec braku spłaty kredytu umowa została kredytobiorczyni wypowiedziana, a bank dochodzi naleznosci wynikajacej z tej umowy od pozwanej jako dłuznika rzeczowego.

Na dochodzoną pozwem kwotę składaja się :

kwota 6.094.855,37 zł tytułem należności głównej i 331.544,41 zł tytułem skapitalizowanych odsetek. Swojej wierzytelności bank nie orzymał także od innych dłużników ponoszących odpowiedzialnośc z tytułu zabezpieczeń przewidzianych w umowie kredytowej ani od dłuznika osobistego.

Strona przeciwna także dobrowolnie jej nie zaspokoiła mimo , że była o to wzywana przd wszczęciem postępopwania.

W dniu 2 września 2016 r. Sąd I instancji wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym , uwzględnijaxcy w całosci żądanie strony powodowej.

W sprzeciwie od tego orzeczenia pozwana , negujac żadanie w całosci, domagała się oddalenia powództwa oraz obciążenia banku kosztami postępowania

W uzasadnieniu swojego stanowiska zarzuciła po pierwsze , że pozew powinien zostac zwrócony albowiem nie czynił zadośc wymaganiu z art. 187 § 2 pkt 3 kpc. Bank nie podjęł próby mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiazania sporu.

Jej zdaniem powództwo powinno zostac oddalone także dlatego , że stanowi przejaw nadużycia prawa podmiotowego.

Strona powodowa bowiem równocześnie wystąpiła o to samo roszczenie wobec trzech poreczuycieli weksla , który miał również zabezpieczac spłatę kredytu , a ponadto wobec dłuznika osobistego , zgłaszajac tę samą wierzyrtelkośc, w ramach prowadzonego przeciwko kredytobiorcy postępowania upadłościowego. Tym samym , jej zdaniem, bank nadużył swojego prawa dlatego , że jego postępowanie może doprowadzic do funkcjonowania w obrocie kilku tytułów wykonanwczych , obejmujacych tę samą należnośc .

Wniosek taki jest tyym bardziej usprawiedliwiony , gdy wziąć pod rozwage , że w równocześnie propwadzonych przd Sadem Okregowym w N. postępowaniach zostały już , w postepowaniu nakazowym , wydane nakazy zapłaty przeciwko wskazanym wyżej poreczycielom.

Nadużyciem prawa było również skierowanie roszczenia do dłużnika rzeczowego z pominięciem dłużnika osobistego.

Bank nie wykazał także , że dłużnik osobisty nie wykonywał świadczenia jeszcze przed ogłoszeniem jego upadłości. Dłużnik osobisty nie odmówił zaspokojenia roszczeń strony powodowej, ale w związku z ogłoszeniem jego upadłości nie móg tego uczynić. Dopiero po zakończeniu postępowania upadłościowego będzie możliwe stwierdzenie, czy syndyk nie zapokoił wierzytelności strony powodowej.

Pozwana zarzuciła także , że wierzytlkenoś banku została zabezpieczona poprzez wpis hipoteki z naruszeniem art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece gdyż obciążenie rzeczowe zostało ustanowione na kilku nieruchomościach [ w tym realnosci popzwabnej ] równocześnie . Stąd doszło do niedoppuszczalnego nadzabezpieczenia.

Pozwana broniła się także zarzutem niewymagalności długu , podnosząc , iż bank nie dokomnał wypowiedzenia wobec niej jako dłużnika wierzytelności hipotecznej, do czego zobowiązywała go norma art. 78 ust. 1 tej ustawy.

Powództwo powinno zostac oddalone także dlatego , że spółka nie ma legitymacji biernej w tym sporze albowiem mają ją – łącznie - dopiero wszyscy właściciele nieruchomosci objetych hipoteką [ umowną łaczną ] na rzecz banku , którzy poza pozwaną , nie biorą udziału w procesie zainicjowanym przez stronę powodową .

Ten zarzut został uzupełniony twierdzenie , że bank mógłby dokonac takiego wyboru , którego wyrazem jest jego powództwo , w zakresie tego, przeciwko któremu z dłuzników rzeczowych / hipotecznych / dochodzi roszczenia tylko wówczas gdyby hipotekę łaczną uzyskał ex lege , co w tym przypadku nie miało miejsca.

Postanowieniem z 27 marca 2017 r. Sąd zawiesił postępowanie stosownie do art. 174 § 1 pkt 4 kpc, wezwał zarządcę (...) Spółka jawna- (...)spółki jawnej w restrukturyzacji do udziału w sprawie po stronie pozwanej i podjął postępowanie z udziałem zarządcy. Było to następstwem otwarcia wobec pozwanej postępowania restrukturyzacyjnego[ sanacyjnego] z jednoczesnym jego wyznaczeniem.

Zarządca przystepujac do postępowania podtrzymywał dotychczasowe stanowisko procesowe pozwanej.

Pełnomocnik strony powodowej oświadczył, że ani dłużnik osobisty, ani pozostali dłużnicy rzeczowi nie uregulowali należności dochodzonej pozwem. Strona pozwana jego zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy nie kwestionowała.

Wyrokiem z dnia 17 stycznia 2018r , Sąd Okregowy w Krakowie :

- zasądził od (...) Spółka jawna- (...) spółki jawnej w restrukturyzacji w Z. na rzecz Banku (...) w B. kwotę 6.426.399,78 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 12 sierpnia 2016 r., zastrzegając stronie pozwanej prawo powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności do stanowiącej jej własnośc nieruchomości , położonej w Z., dla której Sąd Rejonowy w Z., V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz do wysokości hipoteki umownej łącznej , w wysokości 11.655.000 zł , obciążającej tę nieruchomość[ pkt I ] oraz

- zasądził od (...) Spółka jawna-(...) spółki jawnej w restrukturyzacji w Z. na rzecz strony powodowej kwotę 114.417 zł, tytułem kosztów procesu [ pkt II setemncji wyroku ].

Jako niesporne pomiędzy stronami Sąd I instancji uznał nastepujące okoliczności faktyczne :

Strona powodowa zawarła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. w dniu 14 grudnia 2012 r. umowę o kredyt obrotowy, na podstawie której udzieliła tej spółce kredytu w wysokości 7.770.000 zł, który miał być spłacany w miesiecznych ratach począwszy od 1 lutego 2013 r. do dnia 31 grudnia 2022 r.

Zabezpieczeniem jego spłaty było m. in. ustanowienie hipoteki umownej łącznej do kwoty 11.655.000 zł na czterech nieruchomościach, w tym na nieruchomości położonej w Z., stanowiacej własność strony pozwanej, dla której Sąd Rejonowy w Z. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...).

(...) sp. z o.o. została przekształcona w Hotel (...) S.A.

Pismem z dnia 21 grudnia 2015 r. strona powodowa złożyła spółce Hotel (...) S.A oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu. Spółka otrzymała wypowiedzenie w dniu 21 grudnia 2015 r.

Pismem z dnia 6 maja 2016 r. Bank(...) w B. wezwał Hotel (...) S.A.oraz stronę pozwaną do zapłaty kwoty 6.094.855,37 zł wraz z odsetkami, a to w związku z wypowiedzeniem umowy kredytu z powodu niespłacania zobowiązania umownego w terminie.

(...) S.A. zmieniła firmę na(...) S.A.

Postanowieniem z 7 czerwca 2016 r. ogłoszono upadłość spółki(...) S.A. obejmująca likwidację majątku dłużnika.

W zakresie okoliczności spornych Sąd I instancji ustalił, że :

Hipoteka umowna łączna na kwotę 11.655.000 zł zabezpieczała nie tylko kredyt, ale i odsetki, prowizje, opłaty, koszty postępowania oraz inne roszczenia o świadczenia uboczne wynikające z umowy kredytu z 14 grudnia 2012 r.

Zadłużenie kredytobiorcy(...) S.A. względem strony powodowej z tytułu tej umowy , na datę wypowiedzenia umowy wyniosło 6.426.399,78 zł.

Na te kwotę skladały się :

-

suma 6.094.855,37 zł jako niespłacony kapitał oraz

-

suma 331.544,41zł,tytułem skapitalizowanych odsetek od zadłużenia przeterminowanego, naliczonych do dnia 8 sierpnia 2016 r.

Wezwanie do zapłaty z dnia 6 maja 2016 r., skierowane przez stronę powodową zostało doręczone pozwanej w dniu 12 maja 2016 r.

Uznajac żądanie strony powodowej za usprawiedliwione w całości , odnosząc sie , w ramach oceny prawnej do zarzutów , którymi broniła się w sporzez pozwana, Sąd I instancji wskazal , że :

- brak było podstaw do zwrotu pozwu z powodu naruszenia art. 187 § 1 pkt 3 kpc. Nieuczynienie zadość powołanemu przepisowi nie jest brakiem formalnym uniemożliwiającym nadanie biegu sprawie. Przede wszystkim zarzut ten nie jest zasadny dlatego , że bank przed wytoczeniem powództwa skierował do strony pozwanej wezwanie do dobrowolnej zapłaty należności, na które spółka nie zareagowała . Wobec tego nie można , w sposób usprawiedliwiony, zarzucić stronie powodowej brak podjęcia próby pozasądowego , rozwiązania sporu,

- Bank (...) w B. zawarł z (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością umowę kredytową w rozumieniu art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe. Na skutek powstania zaległości w spłacie kredytu wypowiedział ją. Uprawnienie do wypowiedzenia umowy wynikało z postanowień umownych. W jego wyniku wymagalna stała się wierzytelność o zapłatę całego niespłaconego zobowiązania i odsetek od przeterminowanych należności, dalej naliczanych po wypowiedzeniu,

- odpowiedzialność strony pozwanej za zobowiązania kredytobiorcy ( (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w O. , a następnie (...) S.A.) wynikała z faktu, że strona pozwana była właścicielem nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Z. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), obciążoną hipoteką umową łączną na kwotę 11.655.000 zł zabezpieczającą kredyt, odsetki, prowizje, opłaty, koszty postępowania oraz inne roszczenia o świadczenia uboczne wynikające z umowy kredytu z 14 grudnia 2012 r.

Wbrew zarzutowi strony pozwanej z umowy kredytu i wpisu w księdze wieczystej jednoznacznie wynikało, że hipoteka zabezpieczała nie tylko kredyt, ale i należności uboczne (w tym odsetki).

- Aby móc dochodzić zaspokojenia wierzytelności z nieruchomości obciążonej hipoteką uprawniony z niej wierzyciel musi dysponować tytułem wykonawczym przeciwko właścicielowi przedmiotu zabezpieczenia [ dłużnikowi hipotecznemu ] albowiem takie zaspokojenie następuje według przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym .

- nieruchomość pozwanej była obciążona hipoteką umowną łączną. Do takiej hipoteki ma, poza art. 76 ust 3 zastosowanie także art. 76 ust. 2 zd. 1 k.w. i h, zgodnie z którym wierzyciel, któremu przysługuje hipoteka łączna, może według swego uznania żądać zaspokojenia w całości lub w części z każdej nieruchomości z osobna, z niektórych z nich lub ze wszystkich łącznie .

W konsekwencji wierzyciel nie jest zobowiązany do pozwania wszystkich właścicieli nieruchomości, na których ustanowiono taką hipotekę .

Stąd wykluczona jest zasadność zarzutu pozwanej o braku jej legitymacji do występowania w postępowaniu w charakterze strony biernej , bez udziału w nim, w tej samej roli także pozostałych właścicieli trzech innych nieruchomości , obciążonych tą hipoteką., tym bardziej , że jej ustanowienie jest równoznaczne z dokonaniem kilku obciążeń rzeczowych tego rodzaju , a nie ustanowieniem jednej hipoteki na wszystkich nieruchomościach .

- niezasadny jest ten zarzut pozwanej , w ramach którego podnosiła ona okoliczność , iż bank uzyskał równocześnie nakazy zapłaty , obejmujące tę samą wierzytelność wobec poręczycieli weksla [ także zabezpieczającego spłatę kredytu zaciągniętego na podstawie umowy z 14 grudnia 2012r] . Fakt ten jest bez znaczenia dla oceny zasadności roszczenia banku w rozstrzyganym sporze.

Jeżeli wierzytelność strony powodowej zostanie zaspokojona na podstawie innych tytułów, to pozwanej będzie przysługiwało stosowne roszczenie zmierzające do pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego- orzeczenia w niniejszej sprawie,

- chybionym jest zarzut , że bank był zobowiązani do podziału swojej wierzytelności pomiedzy wszystkie nieruchomości , których dotyczyła hipoteka łączna. Wynikający z art. 76 ust. 2 zd. drugie u.k.w i h. ewentualny podział wierzytelności , w ten sposób zabezpieczanej rzeczowo, stanowi uprawnienie a nie obowiązek wierzyciela. Nie można zatem mówić o nieuprawnionym nad zabezpieczeniu, którego pozwana w toku sporu mnie dowiodła.

- niezasadnie także pozwana podnosi brak cechy wymagalności wierzytelności banku wobec niej jako dłużnika rzeczowego.

Odwołując się do art. 78 ust. 1 u. k.w. i h. , Sąd I instancji wskazał ,że w rozstrzyganej sprawie wymagalność wierzytelności zależała od wypowiedzenia umowy kredytu przez stronę powodową.

Oświadczenie z 21 grudnia 2015 r. o wypowiedzeniu umowy zostało skierowane wyłącznie do kredytobiorcy.

Tym nie mniej , w wezwaniu z dnia 6 maja 2016 r. do zapłaty kwoty kapitału i odsetek wynikających z umowy kredytu, skierowanym nie tylko do kredytobiorcy, ale i do strony pozwanej jako dłużnika rzeczowego , wskazano przyczynę powstania wierzytelności i jej wymagalności, podając , że wypowiedzenie umowy nastąpiło z powodu nieregulowania zadłużenia w terminie.

Strona pozwana otrzymała wezwanie w dniu 12 maja 2016 r. Wezwanie to było wobec pozwanej skuteczną formą wypowiedzenia wierzytelności hipotecznej.

- nie ma racji (...) s. j. podnosząc zarzut sprzeczności roszczenia strony powodowej z zasadami współżycia społecznego

Bank(...) w B. formułując je realizował swoje prawo, w sposób , który w świetle dokonanych w sprawie ustaleń faktycznych, zarzucanego mu nadużycia nie potwierdza.

Z istoty hipoteki umownej łącznej wynika uprawnienie do żądania zaspokojenia w całości lub w części z każdej nieruchomości z osobna, z niektórych z nich lub ze wszystkich łącznie. Wierzyciel nie musi przy tym skierować swojego roszczenia do dłużnika osobistego- chociaż strona powodowa także to uczyniła - zgłaszając swoja wierzytelność w ramach postępowania upadłościowego , obejmującego likwidację majątku kredytobiorcy.

W świetle zaprezentowanego stanowiska prawnego , Sąd I instancji stanął na stanowisku , że brak było uzasadnionych podstaw aby prowadzić postulowany przez pozwana dowód z pism procesowych stron złożonych w sprawie (...) Sądu Okręgowego w Ł. z powództwa zarządcy (...) Spółka jawna- (...) spółki jawnej w Z. w restrukturyzacji przeciwko Bankowi (...)w B. o uznanie czynności prawnej ustanowienia hipoteki za bezskuteczną w stosunku do masy sanacyjnej albowiem nawet w warunkach, gdyby dochodzone w tym sporze roszczenie okazało się zasadne , pozwanej będzie służyło wobec banku powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności.

Ten argument zdecydował także , że Sąd I instancji odmówił wnioskowi pozwanej o zawieszenie postępowania do czasu prawomocnego zakończenia wskazanego wyżej procesu.

Rozstrzygniecie w przedmiocie odsetek od należności głównej Sąd Okręgowy oprał na normie art. 481 § 1 i 2 kc

W końcowej części motywów wskazał, wyjaśniając podstawę ograniczenia odpowiedzialności pozwanej do przymiotu zabezpieczenia hipotecznego , że jej źródłem jest art.319 kpc w zw z 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu był art. 98 §1 i 3 w zw z art. 99 kpc.

W apelacji od tego wyroku strona pozwana , zaskarżając go w całości , domagała się , w pierwszej kolejności jego zmiany i oddalenia powództwa oraz obciążenia banku kosztami postępowania za obydwie instancje.

Jako wniosek ewentualny formułowała żądnie wydania przez Sąd Apelacyjny rozstrzygnięcia kasatoryjnego i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Środek odwoławczy został oparty na następujących zarzutach :

- naruszenia prawa procesowego , w sposób mający dla treści rozstrzygnięcia istotne znaczenie , a to :

- art. 177 § 1 kpc 1 kpc , wobec jego niepoprawnego niezastosowania i w konsekwencji nie uwzględnienia wniosku skarżącej o zawieszenie postępowania do czasu prawomocnego zakończenia procesu prowadzonego przez strony Sądem Okręgowym w Ł.w sprawie o sygnaturze(...)mimo , że jego wynik ma znaczenie prejudycjalne dla wyniku postępowania zakończonego zaskarżonym wyrokiem,

- art. 232 kpc w zw z art. 6 kc , jako następstwa wadliwiej oceny rozkładu ciężaru dowodzenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia i niepoprawnym uznaniu przez Sąd Okręgowy , iż to skarżąca była zobowiązana dowieść faktów wskazujących na to , iż ustanowienie hipoteki umownej łącznej na kilku nieruchomościach, w tym nieruchomości pozwanej było formą nad zabezpieczenia wierzytelności banku. Następstwem tego błędu było nieuprawnione obciążenie apelującej procesowymi następstwami niewykazania tych faktów.

2. sprzeczności istotnych okoliczności faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego , wobec stwierdzenia przez Sąd , iż apelująca nie sprecyzowała podczas postępowania przedmiotu sprawy prowadzonej przed Sądem Okręgowym w Ł. , mimo , że to uczyniła w sposób wystarczający dla podjęcia decyzji o zawieszeniu postępowania.

3. naruszenia prawa materialnego , wobec niezastosowania art. 5 kc i nie oddalenia powództwa mimo , że roszczenia strony powodowej nie da się pogodzić , w świetle ustalonych w sprawie faktów , z zasadami współżycia społecznego , skoro zostało skierowane wobec tylko jednego dłużnika rzeczowego , przy pominięciu , jak wskazuje

Skarżąca, dłużnika osobistego , jako tego , który powinien pretensję banku zaspokoić.

Odpowiadając na apelację , strona powodowa domagała się jej oddalenia jako pozbawionej uzasadnionych podstaw oraz zasądzenia na swoją rzecz od przeciwniczki kosztów postępowania apelacyjnego.

Rozpoznając apelacje , Sąd Apelacyjny rozważył :

Środek odwoławczy strony pozwanej nie jest uzasadniony i podlega oddaleniu.

Rozpoczynając ocenę zarzutów na których opiera się jego konstrukcja od tych o charakterze procesowym , przypomnieć należy , że może on zostać uwzględniony jedynie wówczas , gdy następstwa wadliwego sposobu postępowania Sądu , przy jego potwierdzeniu , miał rzeczywisty wpływ na treść wydanego orzeczenia , objętego kontrola instancyjną .

Nieco inaczej rzecz ujmując , zarzut procesowy jest zasadny tylko wówczas , jeżeli wynik postepowania mógłby być inny gdyby nie następstwo nieprawidłowości formalnej Sądu, skutecznie wytkniętej przez stronę skarżącą.

Czyniąc to zastrzeżenie powiedzieć należy , że żaden z zarzutów tego rodzaju , które zostały podniesione przez apelującą , dla braku opisanych następstw dla treści zaskarżonego wyroku, względnie wobec nie wykazania , że rzeczywiście Sąd I instancji proceduralnie postępował nieprawidłowo , nie może zostać uznany za usprawiedliwiony.

Nie ma racji apelująca gdy podnosi zarzut naruszenia art. 177 §1 pkt 1 kpc , jako następstwa nie uwzględnienia przez Sąd jej wniosku o zawieszenie postępowania.

Norma ta jest podstawą do zawieszenia postępowania wprawdzie nawet z urzędu ale tak jak i pozostałe wymienione w tym przepisie, dają Sądowi jedynie uprawnienie do doprowadzenia do czasowego spoczywania procesu , nie obligując go do tego nawet , wtedy gdy stwierdzi realizację jednej z nich.

Zależność o jakiej mowa w art. 177 §1 pkt 1 kpc polega na tym, że dla rozstrzygnięcia sprawy niezbędne jest wystąpienie określonego faktu w postaci wydania przez sąd cywilny orzeczenia rozstrzygającego określoną kwestię . Zależność ta musi być tego rodzaju, że orzeczenie, które ma zapaść w innym postępowaniu cywilnym, będzie prejudykatem, czyli podstawą rozstrzygnięcia sprawy, w której postępowanie ma być zawieszone.

Kwestia wstępna musi być przy tym taki charakter , że nie może jej rozstrzygnąć Sąd prowadzą „ własne „ postępowanie ale tylko inny Sąd , prowadzący postepowanie równolegle np. ze względu na tryb rozpoznawania sprawy lub rodzaj roszczenia objętego sporem stron.

Wbrew stanowisku skarżącej, Sąd Okręgowy nie popełnił błędu formalnego, odmawiając zawieszenia postępowania z uwagi na fakt prowadzenia pomiedzy stronami , chociaż w przeciwnych rolach procesowych , sporu przed Sądem Okręgowym w Ł. , w sprawie o sygnaturze (...)

Zważywszy na jego przedmiot nie spełnia on bowiem wymienionych wyżej warunków rozstrzygnięcia prejudycjalnego wobec postępowania prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Krakowie.

Po pierwsze zauważyć należy , że w warunkach gdy otwarto wobec pozwanej postępowanie restrukturyzacyjne [ sanacyjne ] w czasie kiedy postępowanie przed Sądem I instancji było już prowadzone, zarządca masy sanacyjnej [ reprezentowany przez tego samego pełnomocnika procesowego , co pozwana ] , mógł skorzystać z tym postępowaniu z zarzutu bezskuteczności czynności ustanowienia hipoteki wobec masy, czego jednak nie uczynił , w piśmie procesowym z dnia 4 maja 2017r podtrzymując jedynie zarzuty pozwanej spółki jawnej wśród których nie było tych kwestionujących podstawę ustanowienia umownej hipoteki łącznej m. in. na nieruchomości w Z..

Zarządca zdecydował się na wytoczenie odrębnego powództwa , co jednak tym bardziej wskazuje na brak prejudycjalnej współzależności obu procesów.

Po wtóre zauważyć należy , że hipoteka obciążająca nieruchomość strony pozwanej powstała z chwilą wpisu tego obciążenia do księgi wieczystej i będzie tam ujawniona do chwili jego wykreślenia.

Tymczasem nawet pozytywny dla pozwanej wynik postępowania przed Sądem OkręgowymŁ. , pomijając już nawet być może długotrwałe oczekiwanie na jego prawomocne zakończenie, nie doprowadzi bezpośrednio do wykreślenia tego obciążenia z którego bank wywodzi swoje roszczenie w sprawie obecnie rozstrzyganej. Wyrok ten nie będzie stanowił podstawy do niego.

Po trzecie pomimo kontynuowania postępowania , na co trafnie zwraca również uwagę Sąd I instancji, strona pozwana nie zostanie pozbawiona instrumentu obronnego wobec realizującego wyrok banku, w warunkach pozytywnego dla spółki jawnej rozstrzygnięcia przed Sądem Okręgowym Ł.

Uzyskanie prawomocnego orzeczenia uwzględniającego roszczenie zarządy nie byłoby dostateczną podstawą [ o czym była już mowa ] dla oddalenia powództwa strony powodowej.

Natomiast kolejne postępowanie z udziałem stron i w jego wyniku ewentualne wykreślenie wpisu hipoteki banku obciążającej nieruchomość w Z. na rzecz strony powodowej będą mogły być podstawą sformułowania przez pozwaną spółkę powództwa przeciw egzekucyjnego.

W tym kontekście odeprzeć trzeba , nawiązujący do tego zarzutu procesowego , zarzut sprzeczności istotnych ustaleń z treścią zebranego materiału procesowego.

Zarzucana wada ustaleń nie miała znaczenia dla treści rozstrzygnięcia.

Sąd I instancji, wbrew temu co stwierdził w końcowej części motywów orzeczenia

/por. str. 11 uzasadnienia wyroku / , miał możliwość , w oparciu o materiały przedstawione przez pozwaną, ustalić przymiot postępowania przed Sądem OkręgowymŁ.

Podnoszona trafnie przez skarżącą nieprawidłowość pozostaje jednak dla oceny rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego irrelewantna, skoro jak wynika także z tych motywów , właściwie ten, nie będący , [ co wynika także pośrednio z treści odpowiedzi na apelację,] źródłem kontrowersji procesowej pomiedzy stronami , przymiot określił , oceniając wpływ rozstrzygnięcia o nim przez Sąd w Ł.dla wyniku sprawy , którą prowadził , w sposób wyżej opisany .

Odeprzeć trzeba , jako nietrafny , kolejny zarzut procesowy , naruszenia art. 232 kpc w zw z art. 6 kc.

Sprowadza się on do stwierdzenia , że Sąd I instancji niepoprawnie dokonując rozkładu ciężaru dowodzenia , pozwaną obciążył obowiązkiem udowodnienia okoliczności , które obowiązany był wykazywać w sporze powodowy bank.

Tak motywowany zarzut jest niezasadny.

Nie może budzić wątpliwości , że to strona pozwana twierdząc , że hipoteka na jej nieruchomości , której beneficjentem jest Bank(...)w B. stanowi nad zabezpieczenie jego wierzytelności z tytułu umowy kredytowej, była zobowiązana dowieść tego , że w okolicznościach faktycznych sprawy taka sytuacja ma miejsce , a ona, jako dłużnik hipoteczny , jest nadmiernie obciążona.

/ por w tej kwestii wyrażający podobny pogląd judykat Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2010r , sygn. II CSK 218/ 10/

W związku z tym to pozwaną spółkę i jej sytuacji procesowej w sporze z bankiem musiały dotknąć następstwa nie wykazania takich okoliczności.

Trzeba bowiem pamiętać , że obowiązek dowodzenia okoliczności doniosłych dla rozstrzygnięcia wynikający z normy art. 232 kpc w zw z art. 6 kc nie ma charakteru „jednokierunkowego „ i dotyczy także strony pozwanej , w zakresie takich faktów , których dowodowe potwierdzenie stanowić mają podstawę dla oceny , że jej zarzuty zmierzające do oddalenia powództwa są usprawiedliwione.

Stan nad zabezpieczenia po stronie wierzyciela i nadmiernego obciążenia jej jako dłużnika rzeczowego do tej kategorii okoliczności w rozstrzyganej sprawie należał.

Odmowa zasadności dotąd zweryfikowanych zarzutów , przy równoczesnym nie podniesieniu przez skarżącą tych , które negowałyby sposób przeprowadzenia przez Sąd niższej instancji oceny dowodów , mają łącznie to następstwo , że ustalenia , które Sąd Okręgowy uczynił podstawą faktyczna zaskarżonego wyroku , jako poprawne i kompletne , Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne.

Nie ma też racji strona pozwana podnosząc zarzut materialny naruszenia art. 5 kc przez to , iż Sąd niższej instancji nie zakwalifikował roszczenia dochodzonego pozwem jako przejawu nadużycia prawa podmiotowego i udzielił mu [ niezasadnie zdaniem apelującej ] ochrony

Stanowisko Sądu I instancji jest prawidłowe .

Nie można , w sposób uzasadniony , mówić o tym , że wierzyciel uprawniony z hipoteki realizując swoje prawo wobec dłużnika rzeczowego , którego zakres odpowiedzialności jest ograniczony tylko do przedmiotu obciążenia, którego niezbędnym elementem jest uzyskanie przeciwko niemu tytułu wykonawczego, działa w warunkach nadużycia swojego uprawnienia o charakterze podmiotowym.

Bez konieczności opowiadania się po jednej ze stron doktrynalnego sporu czy w wypadku ustanowienia umownej hipoteki łącznej na kilku nieruchomościach mamy do czynienia z jedną hipoteka na kilku realnościach czy z kilkoma hipotekami służącymi temu samemu wierzycielowi , obciążającymi więcej niż jedną nieruchomość dłużnika osobistego i [ lub ] osób trzecich, powiedzieć należy do beneficjenta hipoteki umownej łącznej - w tym przypadku banku - należy wybór w jaki sposób będzie realizował swojej uprawnienie , w tym także czy zdecyduje się dochodzić wierzytelności z przedmiotu hipoteki , tylko od i jedynie jednego [spośród kilku ] dłużnika hipotecznego czy też wobec dłużnika hipotecznego [ dłużników hipotecznych ] i dłużnika osobistego. Taki lub inny wybór w granicach jego uprawnień jest prawem wierzyciela , które nie może przez jego dokonanie być uznawane za nadużycie sprzeczne z art.5 kc.

W tym kontekście, jako tym bardziej nietrafny , jest argument skarżącej wspierający weryfikowany zarzut , że strona powodowa , podejmując kroki zmierzające do zaspokojenia wierzytelności z nieruchomości spółki jawnej pominęła dłużnika osobistego.

Z ustaleń dokonanych w sprawie wynika , że tak oczywiście nie jest , skoro wierzytelność banku została zgłoszona do mady upadłości kredytobiorcy.

Z rozważanego punktu widzenia nieistotne jest również to , iż bank zdecydował się dochodzić realizacji zabezpieczenia wobec poręczycieli wekslowych.

Świadczy to tylko o jego zapobiegliwości w dążeniu do zaspokojenia swojej niespłaconej pretensji finansowej z umowy kredytu , a mechanizm powództwa przeciw egzekucyjnego zapobiegnie ewentualnemu funkcjonowaniu w obrocie więcej niż jednego tytułu wykonawczego obejmującego wierzytelność strony powodowej , której umowa ta jest źródłem.

Podobnie nie może być niezgodne z zasadami współżycia społecznego nie dokonanie podziału wierzytelności powodowego banku na wszystkie lub niektóre spośród obciążonych hipotecznie, czterech nieruchomości. Tego rodzaju podział , jak trafnie zauważył Sąd I instancji, nie jest obowiązkiem ale również tylko uprawnieniem wierzyciela z którego może ale nie musi skorzystać .

Uznając z tych przyczyn za niezasadny także zarzut materialny , Sąd Apelacyjny apelację pozwanej oddalił , na podstawie art. 385 kpc w zw z art. 76 ust. 2 i 3 oraz 78 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece z 6 lipca 1982 [ jedn. tekst DzU z 2013 poz. 707 ze zm ]

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego była norma art. 98 §1 i 3 w zw z art. 99 kpc oraz 108 §1 i 391 §1 kpc i wynikająca z niej , dla wzajemnego ich rozliczenia pomiedzy stronami, zasada odpowiedzialności za wynik sprawy.

Zważywszy na wskazaną w ablacji wartość przedmiotu zaskarżenia oraz to , że koszty wygrywającej strony pozwanej wyczerpywały się w wynagrodzeniu jej profesjonalnego pełnomocnika będącego radcą prawnym , należna jej z tego tytułu od przeciwnika procesowego kwota , została ustalona na podstawie §2 pkt 9 w zw z §10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności radców prawnych z 22 października 2015 [ jedn. tekst DzU z 2018 poz. 265]

SSA Grzegorz Krężołek SSA Paweł Rygiel SSA Hanna Nowicka de Poraj