Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

R. S. skazany został następującymi prawomocnymi wyrokami:

1.  Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 20 czerwca 2013 r. (sygn. akt XVI K 68/13) za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. popełnione w okresie od dnia 3 września 2012 r. do dnia 1 października 2012 r., na karę 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres lat 5 przy czym postanowieniem Sądu Rejonowego w Nowym Tomyślu z dnia 7 grudnia 2016 r. zarządzono wykonanie tejże kary, którą skazany odbywać będzie w okresie od dnia 19 lipca 2018 r.;

2.  nakazowym Sądu Rejonowego w Nowym Tomyślu z dnia 2 września 2016 r. (sygn. akt II K 365/16), za przestępstwo z art. 284 § 1 k.k., popełnione w dniu 24 listopada 2014 r., na karę 200 stawek dziennych grzywny przy przyjęciu, iż jedna stawka dzienna wynosi 25,- zł;

3.  Sądu Rejonowego w Nowym Tomyślu z dnia 18 października 2016 r. (sygn. akt II K 333/16), za przestępstwo z art. 302 § 1 k.k. w zw. z art. 302 § 1 k.k. popełnione w okresie od dnia 24 kwietnia 2014 r. do dnia 30 kwietnia 2016 r., na krę 100 stawek dziennych grzywny przy przyjęciu, iż jedna stawka dzienna wynosi 10,- zł;

4.  Sądu Rejonowego w Malborku z dnia 10 marca 2017 r. (sygn. akt II K 984/16), za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. popełnione w dniu 2 kwietnia 2016 r. na karę 150 stawek dziennych grzywny przy przyjęciu, iż jedna stawka dzienna wynosi 20,- zł;

5.  Sądu Rejonowego w Nowym Targu z dnia 22 czerwca 2017 r. (sygn. akt II K 227/17), za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. popełnione w dniu 22 marca 2016 r., na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, którą aktualnie skazany odbywa od dnia 20 stycznia 2018 r.;

6.  Sądu Rejonowego w Jaworznie z dnia 11 lipca 2017 r. (sygn. akt II K 562/16), za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. popełnione w dniu 21 marca 2016 r., na karę 8 miesięcy ograniczenia wolności zobowiązując skazanego do wykonywania kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin miesięcznie.

Po rozpoznaniu kwestii łączenia kar orzeczonych przytoczonymi wyżej wyrokami, Sąd Okręgowy w Poznaniu, wyrokiem łącznym z dnia 24 kwietnia 2018 r. w sprawie XVI K 15/18, orzekł w ten sposób, że:

I.  na podst. 85 § 1 i 2 k.k., art. 86 § 1 k.k. i art. 87 § 1 k.k. (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2015 r.) łączy kary pozbawienia wolności i ograniczenia wolności wymierzone skazanemu wyrokami:

⚫

Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 20 czerwca 2013 r. (sygn. akt XVI K 68/13 – pkt 1),

⚫

Sądu Rejonowego w Nowym Targu z dnia 22 czerwca 2017 r. (sygn. akt II K 227/17 – pkt 5) oraz

⚫

Sądu Rejonowego w Jaworznie z dnia 11 lipca 2017 r. (sygn. akt II K 562/16 – pkt 6)

i wymierza R. S. karę łączną 2 (dwóch) lat i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podst. art. 63 § 1 k.k. zalicza skazanemu na poczet wymierzonej mu w pkt I kary łącznej pozbawienia wolności okres odbytej kary pozbawienia wolności w sprawie Sądu Rejonowego w Nowym Targu o sygn. II K 227/17 i to od dnia 20 stycznia 2018 r.;

III.  w pozostałym zakresie, na podst. art. 572 k.p.k., postępowanie umarza;

IV.  na podst. art. 624 § 1 k.p.k. zwalnia skazanego od obowiązku zapłaty Skarbowi Państwa kosztów sądowych związanych z wydaniem wyroku łącznego przy czym na podst. art. 632 pkt 2 k.p.k. – w części, w której umorzono postępowanie – kosztami postępowania w całości obciąża Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł obrońca skazanego, działający na podstawie udzielonego mu pełnomocnictwa adwokat K. A., zaskarżając go w części, tj. w punktach I oraz II i zarzucając obrazę prawa materialnego oraz przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, a dokładnie:

- obrazę art. 86 § 1 k.k. poprzez uznanie przez Sąd I instancji, iż zastosowanie zasady pełnej absorpcji i orzeczenie kary łącznej w wymiarze 2 lat pozbawienia wolności stanowiłoby nadmierną gratyfikację skazanego;

- obrazę art. 63 § 1 k.k. w zw. z art. 577 k.p.k. poprzez brak dokładnego wymienienia okresów zaliczonych na poczet kary łącznej tj. okresu odbywania kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Nowym Targu od dnia 20 stycznia 2018 r. do dnia 20 kwietnia 2018 r. oraz odbywania kary ograniczenia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Jaworznie od dnia 23 kwietnia 2018 r.

Podnosząc te zarzuty, apelujący obrońca wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. I i w miejsce wymierzonej tam kary łącznej 2 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności orzeczenie kary łącznej 2 lat pozbawienia wolności przy zastosowaniu zasady pełniej absorpcji,

2.  zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. II i na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczenie skazanemu na poczet orzeczonej w pkt. I kary łącznej okres odbywania kary pozbawienia wolności w sprawie II K 227/17 Sądu Rejonowego Nowym Targu, tj. od dnia 20 stycznia 2018 r. do 20 kwietnia 2018 r. oraz okres odbywania kary ograniczenia wolności w sprawie II K 562/16 Sądu Rejonowego w Jaworze od dnia 23 kwietnia 2018 i nadal do dnia prawomocnego rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

W pierwszej kolejności wskazać należało – co trafnie uwzględnił Sąd I instancji – że w przedmiotowej sprawie zastosowanie znajdowały przepisy rozdziału IX Kodeksu karnego w ich aktualnym brzmieniu, obowiązującym po nowelizacji, która weszła w życie w dniu 1 lipca 2015 r. Jak bowiem wynikało z przepisów art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2015.396), przepisów wskazanego rozdziału w ich nowym brzmieniu nie stosuje się do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem wejścia w życie owych zmian, chyba że zachodzi potrzeba orzeczenia kary łącznej w związku z prawomocnym skazaniem po dniu wejścia w życie wskazanej nowelizacji. Jakkolwiek zatem w przypadku skazanego, co do którego kary jednostkowe były wymierzane także po dniu 1 lipca 2015 r., istniała możliwość zastosowania przepisów w brzmieniu sprzed wspomnianej nowelizacji, to jednak wymagało to uprzedniej oceny kwestii względności tychże przepisów dla sprawcy. Jak zaś prawidłowo ocenił Sąd I instancji – czego apelujący w żaden sposób nie kwestionował – w przypadku skazanego brak było podstaw do przyjęcia, że przepisy w ich poprzednim brzmieniu były względniejsze.

W oparciu o wskazaną, aktualną regulację, Sąd I instancji zasadnie ustalił – czego apelujący również nie kwestionował – że w stosunku do skazanego zachodziły warunki do wydania wyroku łącznego, tak formalne, jak i merytoryczne, i to co do wyroków wskazanych w zaskarżonym orzeczeniu, obejmujących podlegający łączeniu ciąg skazań.

Odnosząc się zaś do pierwszego z zarzutów apelacji obrońcy skazanego, zauważyć należało, że kwestionował on de facto wymiar kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej wobec skazanego w ramach wyodrębnionego ciągu, to jest wymiar orzeczonej w pkt I części rozstrzygającej zaskarżonego wyroku kary 2 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności. Argumentacja przytoczona przez apelującego na poparcie jego stanowiska o nadmiernej surowości tej kary okazała się nietrafna; przy czym owa nietrafność uwidaczniała się nawet bez potrzeby odwoływania się do dogłębnej analizy tejże argumentacji. Wyrażała się ona bowiem w przyjętym przez apelującego sposobie argumentowania, sprowadzającym się de facto do prostej polemiki z sądowym wymiarem kary i przywołaniem przez obrońcę – w charakterze przesłanek łagodzących – wyłącznie okoliczności znanych i uwzględnionych przez Sąd I instancji, jak również przywołaniu okoliczności z zakresu przebiegu resocjalizacji sprawcy, które ze swej istoty przy miarkowaniu kary łącznej, mają charakter wyłącznie pomocniczy.

Jak zaś wykazała, wywołana apelacją obrońcy kontrola instancyjna zaskarżonego wyroku, Sąd I instancji dokonał prawidłowej oceny związku przedmiotowego pomiędzy poszczególnymi czynami przypisanymi skazanemu w ramach ustalonego ciągu przestępstw. W przedmiotowej sprawie – wbrew twierdzeniom apelującego – więź podmiotowo–przedmiotowa pomiędzy tymi czynami nie była ścisła na tyle by uzasadniała zastosowanie zasady absorpcji. Sąd I instancji w sposób należyty uwzględnił zatem przy wymiarze kary łącznej separację czasową popełnionych przestępstw, która w przypadku skazanego nie była nieznaczna, jako że przestępcza działalność skazanego, składająca się na wyszczególniony ciąg, obejmowała łączny okres od września 2012 r. do marca 2016 r. i obejmował czyny oddalone od siebie o cztery lata. Słusznie zatem rozpiętość czasowa pomiędzy poszczególnymi czynami skazanego potraktowana została jako argument przemawiający przeciwko łagodniejszemu potraktowaniu skazanego.

Argumentu przemawiającego za jeszcze łagodniejszym wymiarem kary łącznej nie dostarczały także okoliczności dotyczące podobieństwa popełnionych przez skazanego przestępstw, składających się na wyszczególniony ciąg. Jakkolwiek były to bowiem czyny podobne w rozumieniu art. 115 § 3 k.k., i naruszały to samo dobro prawem chronione, były to jednakowoż czyny popełnione na szkodę różnych osób pokrzywdzonych, w odmiennych sytuacjach i przy zastosowaniu różnych sposobów działania sprawcy. Brak było zatem przesłanek do tego, by okoliczności tej nadawać dalej idącą wymowę łagodzącą, niż uczynił to Sąd I instancji, wymierzając skazanemu – co należało przypomnieć – karę zdecydowanie bliższą absorpcji niż kumulacji.

Podkreślenia wymagało też, że wszystkie podlegające łączeniu kary jednostkowe wymierzono skazanemu za czyny o porównywalnej szkodliwości społecznej, przy których popełnianiu skazany ujawnił tak samo negatywne cechy, skłaniające go do systematycznego łamania porządku prawnego. Tym samym żadne ze skazań nie było w żadnym razie tak niewiele znaczące, by bez szkody dla sprawiedliwego rozstrzygnięcia zostać pochłoniętymi przez najwyższą z kar podlegających łączeniu.

Przytoczone okoliczności sprzeciwiały się postulowanemu przez apelującego uznaniu, że skazanemu winna być wymierzona kara łączna w mniejszym rozmiarze, niż uczynił to Sąd I instancji, w szczególności przy zastosowaniu zasady absorpcji.

Wskazania wymagało również, że dla wymiaru kary łącznej może mieć znaczenie także zachowanie skazanego w czasie wymierzania tejże kary, jednakże nie można mu nadawać nadmiernego znaczenia, przeważającego słuszność kary wynikającą ze stopnia związku zbiegających się przestępstw, bo ma ono jedynie funkcję subsydiarną (art. 571 § 1 k.p.k.), to jest ma pomóc w określeniu celowości kary łącznej (por: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 22 listopada 2006 roku, AKa 218/06, KZS 2006/12/23).

Podkreślenia wymagało zaś, że Sąd I instancji należycie uwzględnił generalnie pozytywną opinię o skazanym z czasu odbywania przezeń kar, początkowo w warunkach zakładu karnego, potem w systemie dozoru elektronicznego. W pełni prawidłowo Sąd I instancji okolicznościom z tego zakresu nadał charakter okoliczności łagodzących przy wymiarze kary łącznej – w konsekwencji wymierzając skazanemu tę karę przy zastosowaniu zasady asperacji i to – jak nadmieniono powyżej – w rozmiarze wyraźnie odbiegającym od wysokości wynikającej z zasady kumulacji (2 lata i 10 miesięcy). Zauważyć jednakże należało, że funkcjonowanie skazanego nie było w ocenianym okresie bez zarzutu, jako że skazany nie realizował należycie nałożonych nań wyrokiem obowiązków natury finansowej.

Omówione powyżej okoliczności w pełni upoważniały zatem Sąd I instancji do odstąpienia od zasady absorpcji i wymierzenia skazanemu kary łącznej z zastosowaniem reguły asperacji. Kara tak ukształtowana – w rozmiarze 2 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności – mieściła się w ustawowych granicach i nie mogła być uznana za rażąco nadmiernie surową, w szczególności wobec granic kary łącznej w przedmiotowej sprawie zamykających się pomiędzy 2 latami a wspomnianymi 2 latami i 10 miesiącami pozbawienia wolności. Tylko taka kara, jaką wymierzył Sąd I instancji – w obliczu omówionych powyżej okoliczności rzutujących na wymiar kary łącznej – była odpowiednia dla realizacji celów tak prewencji indywidualnej, jak i tych dotyczących kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Zauważyć przy tym należało, że – jakkolwiek nie stanowi to warunku prawidłowości orzekania kary łącznej – jej wysokość, jak wskazano wcześniej, niższa była od rzeczywistej sumy kar podlegających łączeniu, a także powodowała faktyczne zmniejszenie rozmiaru wykonywanej wobec niego obecnie represji karnej.

Tym samym Sąd Apelacyjny w pełni zaakceptował wysokość ocenianej kary łącznej pozbawienia wolności.

Odnosząc się do drugiego z zarzutów apelacji, stwierdzić należało, że jej autor miał rację w tym zakresie, w jakim wytknął brak precyzyjnego wskazania okresów podlegających zaliczeniu na poczet kary łącznej pozbawienia wolności. W zaskarżonym wyroku faktycznie dokonano bowiem tylko zaliczenia na poczet tej kary okresu odbytej przez skazanego kary pozbawienia wolności w sprawie Sądu Rejonowego w Nowym Targu o sygn. II K 227/17 i to od dnia 20 stycznia 2018 r. Tymczasem, w przypadku skazanego, oprócz wskazanej wyżej kary jednostkowej, wykonaniu podlegała także wchodząca w skład kary łącznej kara jednostkowa orzeczona wyrokiem Sądu Rejonowego w Jaworznie z dnia 11 lipca 2017 r. o sygn. akt II K 562/16, to jest kara 8 miesięcy ograniczenia wolności. Dokonanie precyzyjnego i wyczerpującego wskazania okresów podlegających zaliczeniu na poczet kary łącznej, wymaga zatem ustalenia, czy i w jakim rozmiarze skazany obie wymienione kary wykonał.

Z uwagi na wspomnianą konieczność poczynienia w tym zakresie dalszych ustaleń, wytknięty w apelacji brak co do zaliczenia skazanemu wszystkich okresów, o które orzeczona kara łączna powinna zostać umniejszona, winien zostać usunięty w drodze postanowienia uzupełniającego, wydanego w trybie art. 420 § 2 k.p.k.

Uwzględniając powyższe, Sąd Apelacyjny orzekł jak w punkcie I uzasadnianego wyroku, utrzymując zaskarżone orzeczenie w mocy.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono w oparciu o przepisy art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. i po uwzględnieniu sytuacji majątkowej skazanego, odbywającego karę pozbawienia wolności, zwolniono go od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Henryk Komisarski Mariusz Tomaszewski Przemysław Grajzer