Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2013 r. w Lublinie

sprawy S. A.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji wnioskodawcy S. A.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 5 października 2012 r. sygn. akt VII U 2758/12

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1067/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 maja 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił S. A. przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia.

Odwołanie od tej decyzji złożył S. A..

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 5 października 2012 r. Sad Okręgowy w Lublinie oddalił odwołanie.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących podstawach faktycznych i prawnych.

S. A., ur. dnia (...), uprawniony był do wcześniejszej emerytury przyznanej mu decyzją organu rentowego z dnia 23 lutego 1994 r. na podstawie przepisów Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 stycznia 1990 r. w sprawie wcześniejszych emerytur dla pracowników zwalnianych z pracy z przyczyn dotyczących zakładów pracy (Dz. U. Nr 4, poz. 27). Do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia Zakład przyjął wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek z pięciu lat kalendarzowych, tj. z okresu od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1993 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru określono na 166,40 %.

W decyzji z dnia 30 czerwca 1999 r. dokonano przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia przez przyjęcie do jego obliczenia wynagrodzeń z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 174,37 %. Podstawę wymiaru obliczono przez pomnożenie w/w wskaźnika przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia emerytury w wysokości 666,96 zł. W kolejnej decyzji z dnia 6 sierpnia 1999 r. podwyższono wskaźnik do kwoty 175,26 %. Sąd Okręgowy Sąd Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie wyrokiem z dnia 20 czerwca 2001 roku w sprawie VIII U 9450/99 oddalił odwołanie wnioskodawcy od w/w decyzji. Oddalona została również apelacja skarżącego złożona od tego wyroku (akta sprawy VIII U 9450/99).

W decyzji z dnia 24 listopada 2006 r. do obliczenia podstawy wymiaru emerytury S. A. przyjęto wynagrodzenie z 10 lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1976 r. do 31 grudnia 1985 r. z (...) 177,18 %. Do obliczenia świadczenia przyjęto kwotę bazową w wysokości 666,96 zł. Sąd Okręgowy w Lublinie wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2007 r. w sprawie VIII U 359/07 oddalił odwołanie wnioskodawcy od tej decyzji, a Sąd Apelacyjny w sprawie III AUa 707/07 oddalił apelację złożoną od powyższego wyroku. Sąd w tej sprawie przyjął, że ponieważ odwołujący nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu po przyznaniu emerytury, żądanie przeliczenia świadczenia w oparciu o kwotę bazową z innego okresu jest pozbawione podstaw prawnych (akta sprawy VIII U 359/07).

Za prawidłową Sąd Okręgowy uznał również decyzję ZUS z dnia 15 marca 2007 r., wydaną w oparciu o art. 194 a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, dotyczącą ponownego ustalenia wysokości emerytury od podwyższonej kwoty bazowej do 677,72 zł (wyrok z dnia 18 września 2008 r. - akta sprawy VIII U 2448/07).

W dniu 14 czerwca 2007 r. S. A. wystąpił z kolejnym wnioskiem o emeryturę. Decyzją z dnia 24 września 2007 r. organ rentowy przyznał mu emeryturę od dnia 1 maja 2007 r. na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Do ustalenia wysokości emerytury przyjęto podstawę wymiaru poprzedniego świadczenia. Sąd Okręgowy w Lublinie wyrokiem z dnia 28 stycznia 2008 r. w sprawie VIII U 4444/07 oddalił odwołanie wnioskodawcy od tej decyzji. Sąd Apelacyjny w Lublinie w dniu 13 maja 2008 r. oddalił apelację odwołującego złożoną od powyższego wyroku. Ustalono, że organ rentowy prawidłowo określił wysokość emerytury ubezpieczonego od podstawy wymiaru wcześniej przyznanego świadczenia, tj. przy zastosowaniu kwoty bazowej 677,72 zł. Sąd Apelacyjny podkreślił, że żądanie przyjęcia kwoty bazowej, obowiązującej w dacie zgłoszenia wniosku o emeryturę, nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach (akta sprawy VIII U 4444/07).

W dniu 10 stycznia 2012 r. skarżący wskazał na obniżenie jego świadczenia o 55 % w decyzji z dnia 4 marca 1998 r. i wnosił o prawidłowe wyliczenie emerytury. W piśmie z dnia 22 marca 2012 r. S. A. wniósł o przeliczenie emerytury. Do wniosku dołączył zaświadczenie RP7 dotyczące wysokości zarobków za lata 1966 – 1972, wydane przez Wytwórnię (...) Spółkę Akcyjną oraz kserokopię legitymacji ubezpieczeniowej zawierającą wpisy wynagrodzeń za lata 1990, 1991, 1992, 1993. Wskutek powyższego wniosku organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję odmawiającą przeliczenia emerytury.

Sąd Okręgowy stwierdził, że w świetle powyższych ustaleń, odwołanie S. A. nie zasługuje na uwzględnienie.

Podnoszona w odwołaniu kwestia prawidłowości wyliczenia przez ZUS jego emerytury była kilkakrotnie przedmiotem kontroli Sądu w związku z odwołaniami ubezpieczonego od kolejnych decyzji ustalających wysokość jego świadczenia. Przyjęto również, że do obliczenia emerytury została zastosowana właściwa kwota bazowa. Prawomocne orzeczenia zapadłe w w/w sprawach, z mocy art. 365 k.p.c. wiążą nie tylko strony i sąd, który je wydał, ale także inne sądy, a więc i sąd orzekający w sprawie niniejszej. Zaskarżona decyzja nie dotyczy jednakże tego przedmiotu. Natomiast możliwość przeliczenia świadczenia przewiduje art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) zgodnie, z którym wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenie emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego: 1/ z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia; 2/ z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty; 3/ z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty - a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Sąd wskazał, że w myśl art. 111 ust. 2 cyt. ustawy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art. 15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia. Po uwzględnieniu przedłożonych przez skarżącego dokumentów dotyczących wysokości zarobków: wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z 20 lat wybranych z całego okresu zatrudnienia wynosi 175,53 %, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z 10 kolejnych lat wybranych z 20 lat poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o przeliczenie świadczenia - 36,80 %. Wskaźniki te są więc niższe od przyjętego przez organ rentowy – 177,18 %.

Ponowne obliczenie świadczenia od podstawy wymiaru ustalonej w sposób wskazany w art. 15 z uwzględnieniem aktualnej kwoty bazowej, jest możliwe w sytuacji określonej w art. 110 tej ustawy, a mianowicie, gdy do obliczenia podano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Sąd Okręgowy stwierdził, że sytuacja taka nie zachodzi w sprawie niniejszej. Skarżący nie wykazał zarobków z okresu po przyznaniu świadczenia, zatem brak jest podstaw do jego przeliczenia w powyższy sposób.

Zarzuty podnoszone w odwołaniu dotyczą w istocie prawomocnych decyzji wydawanych w przeszłości, które były już przedmiotem oceny Sądu.

Z tych powodów decyzję organu rentowego odmawiającą przeliczenia emerytury wnioskodawcy należy uznać za prawidłową.

Apelację od powyższego wyroku wniósł S. A. domagając się przywrócenia emerytury w wysokości ustalonej pierwszą decyzją ZUS, tj. 110, 26%.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny materiału dowodowego.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, że przy przejściu na wcześniejszą emeryturę po ponad 40 latach pracy miał ustalone świadczenie z 5 kolejnych lat pracy z ostatnich 14 lat zatrudnienia i wynagrodzenie ustalone w wysokości: 1/ za lata 1989-1993 – 166,40%; 2/ z dwudziestu lat pracy wybranych dowolnie z całego okresu zatrudnienia – 175,53%; 3/ z 10-iu kolejnych lat pracy wybranych z 20-tu ostatnich lat zatrudnienia 177,18%. Organ rentowy w piśmie z dnia 8 maja 2012 r. celowo zasugerował Sądowi Okręgowemu mylną interpretację wynagrodzeń skarżącego z 10 kolejnych lat kalendarzowych, wybranych z 20 lat poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o przeliczenie świadczenia wynoszącego 36,80%. Powyższy wskaźnik to wskaźnik wynagrodzenia skarżącego, znacznie i w bezprawny sposób zaniżony. W tym stanie rzeczy świadczenie emerytalne skarżącego powinno zostać ponownie przeliczone zgodnie z art. 110 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Skarżący podniósł, że w jego przypadku kwota bazowa została przyjęta do ustalenia wysokości świadczenia w wysokości 777,72 zł, zamiast 1128,40 zł. Zatem w oparciu o tę drugą kwotę świadczenie powinno zostać przeliczone. Skarżący podkreślił, że w swoich odwołaniach zawsze domagał się przywrócenia świadczenia w wysokości ustalonej przez organ rentowy, określonej w decyzji przyznającej świadczenie w wysokości 110,26%.

Do apelacji dołączył orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

apelacja jest niezasadna i podlega oddaleniu.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela zarówno ustalenia faktyczne, jak i rozważania prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego jeżeli uzasadnienie orzeczenia pierwszoinstancyjnego, sporządzonego zgodnie z wymaganiami art. 328 § 2 k.p.c., spotyka się z pełną akceptacją sądu drugiej instancji, to wystarczy, że da on temu wyraz w treści uzasadnienia swego orzeczenia, bez powtarzania szczegółowych ustaleń faktycznych i wnioskowań prawniczych zawartych w motywach zaskarżonego orzeczenia (por. orzeczenia publikowane w OSNP 1998 r. z. 3, poz. 104, OSNAP 1999 r. z. 24, poz.776, OSNAP 2000 r. z 4, poz. 143, OSNAP 2001 r., z. 7, poz. 231).

Odnosząc się bezpośrednio do zarzutów apelacji stwierdzić należy ich bezzasadność.

W pierwszej kolejności za niezasadny uznać należy, zawarty w apelacji, zarzut przekroczenia przez Sąd I instancji granicy swobodnej oceny dowodów, bowiem skuteczna obrona stanowiska skarżącego w tym zakresie wymagałaby wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego oraz brak jest wszechstronnej oceny wszystkich istotnych dowodów (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 29 lipca 1998 r. II UKN 151/98 – OSNAPiUS 1999/15/492; z 4 lutego 1999 r. II UKN 459/98 – OSNAPiUS 2000/6/252; z 5 stycznia 1999 r. II UKN 76/99 – OSNAPiUS 2000/19/732). Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych, to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (por. wyrok SN z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00 LEX nr 56906). Zdaniem Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy należycie wyjaśnił sprawę, a przeprowadzona ocena dowodów jest prawidłowa i odpowiada powyższym kryteriom. Apelacja nie wykazuje uchybień w rozumowaniu Sądu, które podważałyby prawidłowość dokonanej oceny. Naruszenie zasad swobodnej oceny dowodów nie może polegać na przedstawieniu przez stronę alternatywnego stanu faktycznego, a tylko na podważeniu przesłanek tej oceny z wykazaniem, że jest ona rażąco wadliwa lub oczywiście błędna – czego, zdaniem Sądu Apelacyjnego, skarżący we wniesionej apelacji nie uczynił.

W niniejszej sprawie skarżący przywołuje decyzję organu rentowego z dnia 23 lutego 1994 r., wydaną na podstawie przepisów Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 stycznia 1990 r. w sprawie wcześniejszych emerytur dla pracowników zwalnianych z pracy z przyczyn dotyczących zakładów pracy (Dz. U. Nr 4, poz. 27), przyznającą mu prawo do wcześniejszej emerytury. Powołuje się również na inne, przeszłe decyzje wydane w przedmiocie świadczenia emerytalnego. Tymczasem decyzje te nie mogą być weryfikowane w niniejszym postępowaniu. Podkreślić należy, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przedmiot rozpoznania sprawy sądowej wyznacza decyzja organu rentowego, od której wniesiono odwołanie (art. 477 ⁹ i art. 477 ¹⁴ k.p.c.) i tylko w tym zakresie podlega ona kontroli sądu zarówno pod względem jej formalnej poprawności, jak i merytorycznej zasadności. Postępowanie sądowe zmierza do kontroli prawidłowości lub zasadności konkretnej, zaskarżonej decyzji (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 22 lutego 2012 r., sygn. II UK 275/11, LEX nr 1215286). Decyzją, która poddana została kontroli w niniejszym postępowaniu wskutek odwołania ubezpieczonego, jest decyzja 8 maja 2012 r. odmawiająca przeliczenia podstawy wymiaru emerytury. Wbrew twierdzeniom skarżącego przeliczenie nie mogło nastąpić na podstawie art. 110 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, bowiem zgodnie z powyższym przepisem wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie od podstawy wymiaru ustalonej w sposób określony w art. 15, z uwzględnieniem ust. 3, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego. Tymczasem skarżący po przyznaniu prawa do emerytury nie wykazywał nowych okresów ubezpieczenia.

Wobec powyższego organ rentowy zasadnie zastosował w zaskarżonej decyzji przepis art. 111 ust. 1 cyt. ustawy.

Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu Okręgowego, iż do obliczenia emerytury została zastosowana właściwa kwota bazowa, jakkolwiek sprawa niniejsza nie dotyczyła powyższej kwestii. O prawidłowości kwoty bazowej wypowiedział się Sąd Okręgowy w wyroku z dnia 18 września 2008 r., sygn. VIII U 2448/07. Po uwzględnieniu przedłożonych przez skarżącego dokumentów dotyczących wysokości zarobków: wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z 20 lat wybranych z całego okresu zatrudnienia wynosi 175,53 %, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z 10 kolejnych lat wybranych z 20 lat poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o przeliczenie świadczenia - 36,80 %. Wskaźniki te są więc niższe od przyjętego przez organ rentowy – 177,18 %. Wobec powyższego zaskarżona decyzja odmawiająca przeliczenia emerytury wnioskodawcy słusznie uznana została przez Sad Okręgowy za prawidłową. Podkreślić należy, że w obecnym stanie faktycznym i prawnym nie jest możliwe przeliczenie świadczenia zgodnie z żądaniem skarżącego, tj. w wysokości ustalonej decyzją organu rentowego z dnia 23 lutego 1994 r.

Argumentacja zawarta w apelacji nie przemawia za uwzględnieniem wniesionego środka zaskarżenia. Stanowi w istocie powtórzenie zarzutów sformułowanych przez skarżącego w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji względem decyzji wydawanych w przeszłości, które były już przedmiotem oceny sądu w innych postępowaniach, prawomocnie zakończonych.

W tym stanie rzeczy zaskarżony wyrok jest prawidłowy i musi się ostać.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 385 k.p.c., jak w sentencji.