Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 15 kwietnia 2019 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie, I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Jan Kremer

po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2019 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) w P. (Litwa)

przeciwko Firmie (...) spółce z ograniczaną odpowiedzialnością w M.

o zapłatę

na skutek zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 9 stycznia 2019 r. sygn. akt IX GC 790/14 w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych

postanawia:

zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że

„ zwolnić stronę powodową od wpisu od apelacji”

Sygn. akt I AGz 78/19

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 9 stycznia 2019 r. Sąd Okręgowy w Krakowie oddalił wniosek strony powodowej (...) w P. (Litwa) o zwolnienie od opłaty sądowej od apelacji.

W uzasadnieniu Sąd Okręgowy wskazał, że przepis art. 103 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wprowadza dwie przesłanki zwolnienia osoby prawnej od kosztów sądowych: pierwsza dotycząca sfery faktów – brak dostatecznych środków na ich uiszczenie, druga dotycząca sfery dowodzenia – wykazanie przez stronę tego braku. Z przedłożonego oświadczenia z dnia 14 listopada 2018 r. wynika, że strona powodowa posiada samochody(...), (...), (...), (...), (...). Majątek powodowej spółki objęty jest zajęciem na kwotę 5.182.912,36 euro, zaś wartość majątku przy zajęciu została określona na kwotę 39.500 euro. Strona powodowa nie przedłożyła dokumentów wskazujących na całkowite zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej. Wobec strony powodowej toczy się postępowanie egzekucyjne. Zdaniem Sądu Okręgowego strona powodowa nie wykazała zasadności wniosku, gdyż wytaczając powództwo zdawała sobie sprawę, że postępowanie sądowe jest płatne. Jej działalność w okresie wytaczania powództwa przynosiła zyski, wobec czego mogła poczynić oszczędności. W ocenie Sądu Okręgowego strona powodowa licząc się z obowiązkiem poniesienia kosztów sądowych powinna wykorzystać w tym celu w pełni swoje przychody. Brak zgromadzenia stosowych oszczędności z dochodów osiąganych z prowadzenia działalności nie jest dostateczną podstawą do uwzględnienia wniosku o zwolnienie od opłaty od apelacji.

Zażalenie na powyższe postanowienie wniosła strona pozwana, zaskarżając je w całości.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła naruszenie następujących przepisów postępowania:

1/ art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie, że:

a/ sytuację finansową strony powodowej charakteryzuje posiadanie środków finansowych a także realizacja zobowiązań finansowych wobec innych podmiotów, w sytuacji, gdy z przedłożonych dokumentów wynika że strona powodowa nie posiada środków finansowych oraz nie jest w stanie regulować swoich najmniejszych

zobowiązań finansowych, w konsekwencji nawet najmniejsze kwoty wierzyciele muszą ściągnąć w drodze postępowań egzekucyjnych;

b/ nie zostały przedłożone dokumenty wskazujące na całkowite zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej, podczas gdy przedłożone dokumenty wskazują, że strona powodowa nie prowadzi faktycznie działalności gospodarczej oraz nie ma realnej możliwości prowadzenia tej działalności z uwagi na swoją sytuację finansową;

c/ gdyby strona powodowa dokonała oszczędności w przeszłości, to mogłaby uiścić opłatę sądową, podczas gdy byłoby to nieracjonalne w sytuacji w jakiej znajduje się strona powodowa. Nawet gdyby strona powodowa pięć lat temu dokonała oszczędności, to nie mogłaby uiścić opłaty sądowej, gdyż środki te uległyby zajęciu.

2/ art. 103 u.k.s.c. poprzez oddalenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych podczas gdy strona powodowa wykazała, że nie posiada dostatecznych środków na uiszczenie opłaty sądowej od apelacji. Strona powodowa nie posiada wolnych składników majątkowych, gdyż środki finansowe na rachunkach bankowych są zajęte w związku z prowadzonymi postępowaniami egzekucyjnymi, a pozostały majątek spółki jest również zajęty do kwoty 5.182.912,36 euro. Okoliczności te wskazują, że strona powodowa nie jest w stanie prowadzić działalności gospodarczej

W konkluzji strona powodowa wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez uwzględnienie jej wniosku o zwolnienie od opłaty sądowej od apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie jest zasadne.

W rozpoznawanej sprawie strona powodowa jednoznacznie oświadczyła, że nie dysponuje środkami finansowymi na opłatę od zażalenia. Wskazała na zajęcie jej majątku na kwotę powyżej 5 mln euro przez uprawnione organy państwowe przy wskazaniu, że majątek strony w dacie zajęcia wynosił 39 500 Euro. Istotnym w sprawie jest też treść wniosku strony pozwanej o zezwolenie na złożenia do depozytu sądowego kwoty 183 488,30zł ( k. 1150 ) i treść apelacji strony pozwanej. Z pism tych wynika, że strona pozwana potwierdza fakt zajęcia majątku strony powodowej w tym z odwołaniem do zeznań świadków. Ponadto wskazuje na przyczyny nie dokonania zakupu samochodów przez stronę powodową i na nałożone na nią zakazy dokonywania określonych czynności. W tym kontekście wykazano brak środków na opłatę. Powyższe wystarczająco uzasadnia zmianę zaskarżonego orzeczenia i uwzględnienie wniosku o zwolnienie od opłaty od apelacji.

Na marginesie Sąd Apelacyjny zauważa, że strona powodowa mogła w przeszłości poczynić oszczędności by dysponować środkami na opłatę sądową. Stwierdzenie to nie jest uzasadnione, gdyż ewentualne środki podlegałyby zajęciu i także nie mogłyby zostać przeznaczone na uiszczenie opłaty.

Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżone orzeczenie na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.