Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2020 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2020 r. w Toruniu

sprawy z powództwa (...) S. A. w W.

przeciwko M. M.

o zapłatę

oddala powództwo.

I C 1449/19

UZASADNIENIE

(...) S.A. w W. wniósł pozew przeciwko M. M. w elektronicznym postępowaniu upominawczym o zapłatę kwoty 14729,51 zł z odsetkami i kosztami. Dla uzasadnienia swojego żądania wskazał, że 27.06.2016r. strony zawarły umowę nr (...). Strona pozwana nie wywiązała się z warunków określonych w umowie, co spowodowało powstanie wymagalnego zadłużenia, które zostało stwierdzone wyciągiem z ksiąg bankowych i na które składają się kapitał w kwocie 13934,85zł, odsetki umowne w kwocie 529,16 zł, liczone za okres od 24.01.2018r. do 23.08.2018r. od kapitału według stopy 8,01% rocznie oraz odsetki karne w kwocie 265,50 zł, liczone za okres od 24.08.2018r. do 7.11.2018r. od zadłużenia przeterminowanego według stopy 8,01% rocznie.

Powództwo zostało uwzględnione nakazem zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, wydanym przez referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym Lublin - Zachód w Lublinie 18.01.2019r. ( k. 8v ).

W sprzeciwie od tego nakazu ( k.12v-13 ) pozwany wniósł o oddalenie powództwa. Zaprzeczył wszystkim twierdzeniom pozwanego. Wskazał, iż nie dysponuje egzemplarzem umowy zawartej z powodem, z której miałoby wynikać roszczenie, będące przedmiotem sporu. Nadto nie przypomina sobie aby taką umowę zawarł ani co mogło być jej ewentualnym przedmiotem. Nie otrzymał też wypowiedzenia umowy ani wyciągu z ksiąg banku, stwierdzającego wysokość zadłużenia.

Postanowieniem z 28.03.2019r. Sąd Rejonowy Lublin - Zachód w Lublinie przekazał sprawę w/g właściwości do Sądu Rejonowego w Toruniu ( k. 15v ).

W piśmie z 12.11.2-019r. ( k. 66 ) powód wskazał, że strony zawarły umowę kredytu gotówkowego nr (...), na mocy której pozwanemu została udostępniona kwota 19208,30 zł. Spłata kredytu miała nastąpić w 60-ciu miesięcznych ratach. Pozwany nie wywiązał się z obowiązku ratalnej spłaty. Regularnie świadczył raty kredytowe do dnia 22.01.2018r., następnie wystąpiła przerwa w spłacie i ostatnią ratę kredytu w pełnej wysokości uregulował w dniu 5.04.2018r. Tym samym powód wypowiedział pozwanemu umowę kredytową.

Sąd ustalił, co następuje.

W dniu 7.11.2018r. powód sporządził wyciąg ze swoich ksiąg , w którym wskazał, iż pozwany jest jego dłużnikiem z tytułu umowy o kredyt gotówkowy nr (...) z dnia 27.06.2016r. , a wysokość jego zobowiązań wynosi w sumie 14 729,51 zł, na co składa się należność główna w kwocie 13 934,85 zł, odsetki umowne w kwocie 529,16 zł i odsetki umowne karne w kwocie 265,50 zł . Zobowiązania ewidencjonowane są na rachunku bankowym, prowadzonym w ramach umowy o numerze (...).

( dowód: wyciąg z ksiąg banku k. 27 )

Sąd zważył, co następuje.

Przed przystąpieniem do zasadniczych rozważań celowe będzie, w ocenie sądu, wyjaśnienie kilku kwestii o charakterze ogólnym.

Przede wszystkim podkreślić wypada, iż w obecnym stanie prawnym proces cywilny ma charakter kontradyktoryjny, co oznacza, iż ciężar jego prowadzenia ( przedstawiania twierdzeń i dowodów ) spoczywa na stronach ( art. 3 kpc, art. 232 zd. 1kpc ). Sąd ma prawo dopuścić dowód nie wskazany przez strony ale – co do zasady – nie ma takiego obowiązku ( art. 232 zd. 2 kpc ). Zgodnie z art. 6 § 2 kpc strony są obowiązane przytaczać wszystkie okoliczności faktyczne i dowody bez zwłoki, aby postępowanie mogło być przeprowadzone sprawnie i szybko. Oznacza to, że powód powinien zasadniczo przedstawić fakty, uzasadniające żądanie pozwu i dowody na ich potwierdzenie już w pozwie ( art. 187 § 1 pkt 2 kpc w zw. z art. 126 § 1 pkt 3 kpc), zaś pozwany ( fakty uzasadniające podniesione zarzuty i dowody na ich potwierdzenie ) - na pierwszym posiedzeniu wyznaczonym na rozprawę, chyba że przewodniczący zobowiązał go do złożenia odpowiedzi na pozew, względnie sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym lub upominawczym; w takiej sytuacji powinien przedstawić wszystkie twierdzenia i dowody w odpowiedzi na pozew ( art. 207 § 2 i 6 kpc ), zarzutach ( art. 493 § 1 kpc ) lub sprzeciwie ( art. 503 § 1 kpc ). Ustawa nie ustanawia natomiast ograniczeń czasowych dla podnoszenia przez strony różnego rodzaju zarzutów ( poza nielicznymi wyjątkami co do zarzutów natury formalnej ). Nie jest też ograniczone czasowo prawo pozwanego do skorzystania z najprostszego środka obrony, jakim jest zaprzeczenie twierdzeniom faktycznym powoda.

Strona, strona która powołuje się na dokument, obowiązana jest przedstawić sądowi – co do zasady - jego oryginał. Reguła ta nie została w kodeksie postępowania cywilnego wyrażona expressis verbis ( jak się wydaje jedynie dlatego, że ustawodawca uznał, iż rozumie się to samo przez się – jeżeli strona wnosi aby sąd przeprowadził dowód z dokumentu, to jest oczywiste, że powinien go sądowi dostarczyć ). Pośrednio wynika jednak z art. 129 § 1 kpc. Stanowi on, że strona powołująca się w piśmie na dokument obowiązana jest, na żądanie przeciwnika, złożyć oryginał dokumentu w sądzie jeszcze przed rozprawą. W praktyce rozpowszechniony jest pogląd głoszący, iż z powołanego przepisu wynika, że strona ma obowiązek przedstawić oryginał dokumentu wyłącznie na żądanie strony przeciwnej. Pogląd ten jest, w ocenie sądu, błędny. Omawiany przepis ustanawia jedynie zasadę, iż na żądanie przeciwnika strona, powołująca się na dokument, ma obowiązek złożyć go w sądzie „jeszcze przed rozprawą”. Stosowne żądanie ma zatem jedynie takie znaczenie, że wykonanie obowiązku przedstawienia oryginału dokumentu przesuwa w czasie . Bez żądania strony przeciwnej obowiązek ten zaktualizowałby się dopiero na rozprawie, zaś zgłoszenie żądania powoduje, że musi być wykonany wcześniej ( przed rozprawą ). Na tym wyczerpuje się istota omawianego przepisu. Pogląd taki wyrażany był w doktrynie, jak też w orzecznictwie jeszcze przez zmianą art. 129 kpc, dokonaną ustawą z 23.10.2009r. o zmianie ustaw w zakresie uwierzytelniania dokumentów, Dz. U. nr 216, poz. 1676 ( vide: K. K.: Dokument w procesie cywilnym, P. 1993, str. 121i wyrok SN z 6.11.2002r., I CKN 1280/00, LEX nr 78358 ). Wskazywano przy tym, że zwykła odbitka ksero ( tj. odbitka niepotwierdzona, niestanowiąca dokumentu) nie może zastąpić dokumentu, na którego bazie powstała i podkreślano, iż niedopuszczalne jest również prowadzenie dowodu z tego rodzaju odbitek w trybie art. 308 kpc. Po zmianie kodeksu postępowania cywilnego, dokonanej w/w ustawą, argumentacja na rzecz tego poglądu uległa wzmocnieniu. Ustawodawca dopuścił bowiem możliwość zastąpienia oryginału dokumentu jedynie odpisem poświadczonym za zgodność z oryginałem przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej ( art.129 § 2 kpc ). Skoro tak, to trudno w dalszym ciągu bronić poglądu, że może być on również zastąpiony zwykłym, nieuwierzytelnionym odpisem ( którego najpowszechniejszym rodzajem jest kserokopia ). W obecnym stanie prawnym, po nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 10 lipca 2015r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. z 2015r., poz. 311 ), sprawa nie powinna już budzić wątpliwości. Zmiana treści art. 308 kpc powoduje bowiem, że nie może on już być podstawą wnioskowania o możliwości uznania kserokopii dokumentu za inny środek dowodowy w rozumieniu tego przepisu ( w ocenie sądu, pogląd taki nigdy nie był uprawniony ponieważ odpis dokumentu nie może być uznany za inny środek dowodowy od oryginału tego dokumentu ). Wyrażona w art. 129 § 1 i 2 kpc reguła - lege non distinguente – dotyczy również dokumentów elektronicznych. Ponieważ ustawodawca dopuścił elektroniczne poświadczenie dokumentu wyłącznie w postępowaniach obsługiwanych przez system teleinformatyczny ( art. 129 § 2 ¹ kpc ), we wszystkich innych przypadkach strona, która na taki dokument się powołuje, a nie zamierza przedstawić sądowi jego oryginału, powinna wykonać tradycyjny odpis dokumentu ( np. wydruk ) i złożyć go do akt sądowych – po uprzednim uwierzytelnieniu przy zachowaniu wymogów określonych w ustawach korporacyjnych ( art. 4 ust. 1b ustawy- Prawo o adwokaturze, art. 6 ust. 3 ustawy o radcach prawnych, art. 9 ust. 3 ustawy o rzecznikach patentowych, art. 31 ustawy o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej ).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy, stwierdzić należy, iż powód nie wykazał aby przysługiwała mu dochodzona pozwem wierzytelność.

Pozwany zaprzeczał twierdzeniom o zawarciu przez strony umowy kredytowej. Obowiązkiem powoda było zatem udowodnienie tego faktu. Powód powoływał się na dokumenty sporządzone w tradycyjnej formie pisemnej ( umowa, wypowiedzenie z dowodem doręczenia ), jak też dokumenty elektroniczne ( zestawienie operacji na rachunku ), jednak nie przedstawił ich oryginałów ani uwierzytelnionych odpisów. Zwykłe ( nieuwierzytelnione ) kopie lub wydruki oryginałów zastąpić nie mogły. Wniosek o przeprowadzenie dowodu z tych dokumentów podlegał zatem oddaleniu. Jedynie wyciąg z ksiąg banku został przedstawiony w oryginale. Nie jest to jednak dostateczny dowód zawarcia przez strony umowy i wysokości wierzytelności powoda. Wyciąg z ksiąg bankowych ma w postępowaniu cywilnym walor dokumentu prywatnego ( art. 95 ust. 1a pr. bank. ). Jest to rodzaj wyciągu z ksiąg handlowych, o którym mowa w art. 249 § 1 kpc . Przedstawiając sporny wyciąg powód wykazał, że w jego księgach widnieją zapisy dotyczące wierzytelności wobec pozwanego. Jest to jednak okoliczność, która dla rozstrzygnięcia sprawy nie ma istotnego znaczenia. Dokonanie wpisu do ksiąg banku nie skutkuje bowiem powstaniem zobowiązania. Umowę kredytu, podobnie jak każdą inną umowę cywilnoprawną, zawiera się poprzez złożenie zgodnych oświadczeń woli. W przypadku umów z bankiem regułą jest, że oświadczenia te składane są w formie pisemnej. Powód nie przedstawił dokumentu, obejmującego oświadczenia woli stron. Nie wykazał zatem aby strony zawarły umowę kredytu – co pozwany kwestionował. Warunkiem powstania zobowiązania kredytobiorcy do zwrotu kwoty kredytu jest ponadto postawienia do dyspozycji kredytobiorcy kwoty kredytu i jej całkowite lub częściowe wykorzystanie. Powód nie wykazał powyższych okoliczności.

Mając powyższe na uwadze i na podstawie powołanych przepisów prawa, sąd oddalił powództwo jako bezzasadne.