Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lipca 2019 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Jacek Witkowski

Sędziowie: Ireneusz Lejczak (spr.)

Barbara Staśkiewicz

Protokolant: Monika Horabik

po rozpoznaniu w dniu 25 lipca 2019 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy J. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.     

o wypłatę emerytury

na skutek apelacji J. G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Opolu Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 10 stycznia 2019 r. sygn. akt V U 1932/17

I.  oddala apelację,

II.  zasądza do wnioskodawcy na rzecz strony pozwanej kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym,

III.  przyznaje adwokatowi B. F. (1) z Kancelarii Adwokackiej w O. od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Opolu kwotę 147,60 zł (w tym VAT) tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną wnioskodawcy z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 10 stycznia 2019 r. Sąd Okręgowy w Opolu Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie wnioskodawcy J. G. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 28 września 2017 r., która to decyzją organ rentowy ustalił wysokość i podjął wypłatę emerytury wnioskodawcy od dnia 1 sierpnia 2017 r. (pkt I), zasądził od wnioskodawcy na rzecz organu rentowego kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt II) oraz przyznał na rzecz adwokata B. F. (1) ze środków budżetowych Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Opolu kwotę 90 zł wraz z podatkiem VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu (pkt III).

Powyższy wyrok wnioskodawca zaskarżył apelacją w całości, zarzucając mu:

1)  naruszenie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. w zw. z art. 129 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz art. 9 k.p.a. w zw. z art. 124 ww. ustawy poprzez nieuwzględnienie przez Sąd I instancji odwołania wnioskodawcy, podczas gdy w zaskarżonej decyzji organu rentowego nieprawidłowo przyjęte datę wypłaty świadczenia emerytalnego na rzecz wnioskodawcy od dnia 1 sierpnia 2017 r., pomimo nabycia prawa do tego świadczenia emerytalnego przez wnioskodawcę i jego wypłaty od dnia 3 marca 2016 r. z uwagi na niespełnienie w tym dniu wszystkich koniecznych przesłanek do nabycia ww. świadczenia emerytalnego i jego wypłaty oraz braku wystąpienia od dnia 3 marca 2016 r. do chwili obecnej negatywnych przesłanek uzasadniających zawiedzenie wypłaty ww. świadczenia emerytalnego;

2)  naruszenie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. w zw. z art. 83 ust. 1 pkt 6 ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez nieuwzględnienie przez Sąd I instancji odwołania wnioskodawcy, mimo że organ rentowy nie rozpoznał merytorycznego złożonego przez wnioskodawcę wniosku o przywrócenie terminu do złożenia przez niego dokumentów o ustaniu umowy z (...) R., mimo prawidłowego złożenia przedmiotowego wniosku przez wnioskodawcę.

W oparciu o podniesione zarzuty apelujący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie odwołania wnioskodawcy, ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji oraz zasądzenia od organu rentowego na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego udzielonego przez pełnomocnika z urzędu.

W odpowiedzi na apelację organ rentowy wniósł o jej oddalenie jako bezzasadnej oraz zasądzenie od wnioskodawcy na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie jest zasadna.

Na podstawie art. 387 § 2 ¹ k.p.c., uzasadnienie wyroku zawiera jedynie wyjaśnienie jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa, albowiem sąd apelacyjny nie przeprowadził postępowania dowodowego, ani nie zmienił ustaleń faktycznych sądu I instancji, a w apelacji nie zgłoszono zarzutów dotyczących tych ustaleń.

Na wstępie Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, iż treść apelacji stanowi w całości powtórzenie argumentacji podnoszonej już wielokrotnie w licznych pismach procesowych przez ubezpieczonego. Wskazać należy, że nie podniósł on w swojej apelacji praktycznie żadnych zarzutów merytorycznych, które nie zostałyby już prawidłowo zakwalifikowane, opisane i rozstrzygnięte przez Sąd Okręgowy i które mogłyby podważyć prawidłowość zaskarżonej w tej sprawie decyzji.

Wnioskodawca odwołał się w niniejszym postępowaniu do decyzji podejmującej wypłatę zawieszonej emerytury. Świadczenie to zostało z kolei zawieszone na podstawie decyzji z dnia 26 kwietnia 2017 r. (k. 90 a.e.), od której wnioskodawca nie wniósł odwołania, a więc decyzja ta stała się ostateczna. Jednak rozpoznanie sporu wymaga poczynienia dodatkowych rozważań w oparciu właśnie o tę prawomocną decyzję i na niej skupiają się zarzuty apelującego.

W sprawie istotne było to, czy organ rentowy w sposób prawidłowy zawiesił wypłatę emerytury wnioskodawcy, do której prawo wnioskodawca nabył w dniu 3 marca 2016 r., a więc z chwilą osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Apelujący zarówno w odwołaniu od decyzji z dnia 28 września 2017 r., w dalszych pismach procesowych oraz w samej apelacji konsekwentnie stoi na stanowisku, że ZUS nie wydał prawidłowej w świetle przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego decyzji, która zawieszała świadczenie emerytalne wnioskodawcy, gdyż rozstrzygnięcie w przedmiocie zawieszenia zawarł on jedynie w uzasadnieniu samej decyzji.

Stanowisko apelującego, zarzucające wyżej wskazane wadliwości decyzji, które odmawiają jej mocy prawnej, jest nieuzasadnione.

Zasady postępowania przed organem rentowym określone są przepisami kodeksu postępowania administracyjnego. Zgodnie z art. 107 § 1 k.p.a. decyzja powinna zawierać: oznaczenie organu administracji państwowej, datę wydania, oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji. W myśl § 3 powołanego przepisu uzasadnienie decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne – wyjaśnienia podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa. Należy stwierdzić, że przeprowadzenie kontroli zasadności rozstrzygnięcia zawartego w decyzji jest możliwe tylko wówczas, gdy poddana tej kontroli decyzja odpowiada wymogom, o jakich mowa w art. 106 k.p.a. Decyzja z 26 kwietnia 2017 r., mimo że nie została przez wnioskodawcę zaskarżona i stała się ostateczna, wymogom tym w pełni odpowiada. Przede wszystkim organ rentowy w sposób kategoryczny rozstrzygnął o zawieszeniu wypłaty emerytury J. G. z uwagi na kontynuowanie przez niego zatrudnienia. Dalej pouczył on wnioskodawcę o możliwości podjęcia wypłaty świadczenia przy spełnieniu określonych w treści decyzji warunków (udokumentowanie zakończenia zatrudnienia). Zatem decyzja zawiera konstytutywne elementy, które nadają jej walor mocy prawnej.

Należy z całą mocą podkreślić, że ustawodawca wprowadzając regulację zawartą w art. 103a ustawy emerytalnej miał na uwadze uniemożliwienie ubezpieczonym równoczesnej realizacji prawa do emerytury przez wypłatę tego świadczenia z osiąganiem jakiegokolwiek przychodu u pracodawcy, na rzecz którego realizowali je przed nabyciem prawa do wymienionego świadczenia. Jak już zostało wyżej zaznaczone, osoba ubiegająca się o emeryturę i pozostająca w zatrudnieniu musiała liczyć się z tym, iż z dniem spełnienia wszystkich ustawowych warunków niezbędnych do nabycia prawa do wnioskowanego świadczenia wprawdzie prawo to uzyska, jednakże realizacja tego prawa na jej rzecz (wypłata świadczenia) nastąpi dopiero wówczas, gdy rozwiąże ona stosunek pracy łączący ją z pracodawcą (pracodawcami), na rzecz którego świadczyła pracę bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury. W przeciwnym razie prawo do emerytury ulegnie zawieszeniu, skutkując wstrzymaniem jego realizacji do czasu rozwiązania stosunku pracy. Przy czym nie jest istotne, zgodnie z twierdzeniami apelującego, czy wynagrodzenie uzyskiwane przez ubezpieczonego w ramach jego zatrudnienia na terenie Niemiec podlegało oskładkowaniu, a więc pochodną wynagrodzenia były tez składki na ubezpieczenia społeczne wnioskodawcy, gdyż ustawodawca w przepisie art. 103a ww. ustawy przewidział jedynie konieczność pozostawania w stosunku zatrudnienia (choćby cząstkowym), a więc dotyczy to wymogu formalnego pozostawania w stosunku pracowniczym. Taki stosunek bezsprzecznie wynikał z dokumentacji przedłożonej przez wnioskodawcę, w tym z zaświadczenia z dnia 5 września 2017 r. (k.127-128 a.e.).

Nie ma wątpliwości co do tego, że w dacie złożenia wniosku z 25 kwietnia 2016 r. (data wpływu do ZUS w O.) o przyznanie emerytury wnioskodawca kontynuował zatrudnienia, na co wskazują adnotacje uczynione we wniosku oraz wskazanie zawarte w pkt. 4 przez samego wnioskodawcę. Następnie ZUS w decyzji z dnia 26 kwietnia 2017 r., zawieszającej świadczenie z ww. przyczyny, wskazał, jakie dokumenty powinny zostać dostarczone przez wnioskodawcę w celu podjęcia wypłaty emerytury. Od tej decyzji wnioskodawca nie odwoływał się, nie składał żadnych innych pism do organu, a wiec decyzja w tym zakresie stała się ostateczna. Podjęcie zaś zawieszonego świadczenia mogło nastąpić jedynie na podstawie wniosku, co wynika wprost z art. 116 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Taki wniosek ubezpieczony złożył dopiero w dniu 25 sierpnia 2017 r. Zgodnie zaś z art. 129 ww. ustawy świadczenia, w tym po przeliczeniu wypłaca się od dnia nabycia prawa, ale maksymalną datą wsteczną jest pierwszy dzień miesiąca złożenia wniosku. Odnośnie podjęcia wypłaty świadczenia w świetle ustawy o emeryturach i rentach z FUS właściwy jest przepis szczegółowy art. 135 ust. 1, który został prawidłowo powołany przez Sąd I instancji. Zatem podjęcie wypłaty zawieszonej emerytury nastąpiło od pierwszego dnia miesiąca, w którym ubezpieczony złożył skutecznie wniosek wraz ze wskazaniem, że nie kontynuuje on w dalszym ciągu zatrudnienia.

Bezzasadny był zarzut apelacyjny, w którym ubezpieczony wskazywał na brak rozpoznania przez organ rentowy wniosku o przywrócenie terminu do złożenia dokumentów zaświadczających po ustaniu stosunku pracy. Wnioskodawca informacje o ustaniu stosunku zatrudnienia złożył skutecznie wraz z wnioskiem o podjęcie wypłaty emerytury w dniu 25 sierpnia 2017 r. i organ rentowy uznając podniesione okoliczności za uzasadnione decyzją z dnia 28 września 2017 r. ustalił na nowo wysokość emerytury wnioskodawcy oraz podjął jej wypłatę. Fakt kontynuowania zatrudnienia aż do 31 stycznia 2017 r. uniemożliwiał w świetle jednoznacznie brzmiących przepisów ustawy emerytalnej podjęcie wypłaty świadczenia przed tą datą, a z treści apelacji wynika właśnie taki wniosek.

Powyższe rozważania prowadza do wniosku, że decyzja z dnia 26 kwietnia 2017 r., zawieszająca wypłatę emerytury, przyznanej wnioskodawcy od dnia 3 marca 2016 r., była formalnie poprawna w świetle art. 107 k.p.a., oraz była merytorycznie uzasadniona, gdyż wnioskodawca do 31 stycznia 2017 r. pozostawał w stosunku pracy.

Mając to na uwadze Sąd Apelacyjny, na mocy art. 385 k.p.c., orzekł o oddaleniu apelacji, jak w sentencji.

Rozstrzygnięcie o kosztach, zawarte w pkt. II wyroku, wydane zostało na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. oraz § 9 ust. 2 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2018 poz. 265 tekst jednolity ze zm.).

Koszty pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu Sąd Apelacyjny ustalił na podstawie § 15 ust. 2 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2016 r. poz. 1714). Zgodnie zaś z § 4 ust. 3 cytowanego rozporządzenia w sprawach, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu, opłaty za czynności adwokata sąd podwyższa o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tych opłatach. Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny przyznał adwokatowi B. F. (1) ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Opolu kwotę 147,60 zł, w tym z należną stawką podatku od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną wnioskodawcy z urzędu.

Ireneusz Lejczak Jacek Witkowski Barbara Staśkiewicz

R.S.