Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lipca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący : SSA Marek Szymanowski (spr.)

Sędziowie : SA Barbara Orechwa – Zawadzka

: SA Dorota Elżbieta Zarzecka

Protokolant : Edyta Katarzyna Radziwońska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 lipca 2019 r. w B.

sprawy z odwołania M. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o ustalenie obowiązku ubezpieczenia

na skutek apelacji odwołującego M. G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 26 marca 2019 r. sygn. akt V U 610/18

I. oddala apelację;

II. zasądza od M. G. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa za II instancję.

Sygn. akt III AUa 287/19

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z 26 kwietnia 2018 r., na podstawie art. 83a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.) w związku z art. 5 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz art. 11 ust. 3 lit. a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, po przeprowadzeniu z urzędu postępowania w sprawie zasadności wydania zaświadczeń A1:

1. wycofał zaświadczenia A1 potwierdzające, że w okresach: od 13 kwietnia 2015 r. do 20 grudnia 2015 r., od 18 kwietnia 2016 r. do 20 grudnia 2016 r., 09 stycznia 2017 r. do 10 kwietnia 2017 r. oraz od 24 kwietnia 2017 r. do 15 grudnia 2017 r. znajduje do M. G. zastosowanie ustawodawstwo polskie;

2. stwierdził, że M. G. jako osoba prowadząca działalność na własny rachunek nie podlega ustawodawstwu polskiemu od 27 marca 2015 r.

W odwołaniu od powyższej decyzji M. G. wniósł o jej zmianę poprzez ustalenie, że jako osoba prowadząca działalność na własny rachunek podlega on ustawodawstwu polskiemu od 27 marca 2015 r. Ponadto domagał się zasądzenia od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kosztów procesu. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie następujących przepisów:

1.  niewłaściwe zastosowanie art. 11 ust. 3a Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i

Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE nr L 166/1 z 30 kwietnia 2004 r.), art. 14 ust. 3, 8, art. 19 ust. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE nr L 284/1 z 30 października 2009 r.) - polegające na bezzasadnym uznaniu, że odwołujący nie podlega polskiemu ustawodawstwu w okresie wskazanym w decyzji, podczas gdy prawidłowa analiza stanu faktycznego i prawnego prowadzi do wniosku, iż odwołujący podlega ustawodawstwu polskiemu,

2.  art. 13 ust. 2 Rozporządzenia nr 883/2004 - poprzez jego niezastosowanie w sytuacji,

gdy odwołujący w okresie objętym zaskarżoną decyzją normalnie wykonywał pracę na własny rachunek w dwóch Państwach Członkowskich Unii Europejskiej (Polsce i Belgii).

Wyrokiem z dnia 26 marca 2019 roku Sąd Okręgowy w Białymstoku oddalił odwołanie oraz zasądził od wnioskodawcy M. G. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Sąd Okręgowy ustalił, że M. G. od 15 lipca 2008 r. zarejestrował działalność gospodarczą pod nazwą M. M. G.. Z tego tytułu podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników. M. G. z tytułu wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej zgłosił się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce od 27 marca 2015 r. W związku z tym Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego decyzją z 31 marca 2015 r. stwierdził ustanie ubezpieczenia społecznego rolników M. G. od 27 marca 2015 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na podstawie złożonych wniosków poświadczył odwołującemu formularze A1 o zastosowaniu polskiego ustawodawstwa w trybie art. 12 ust. 2 Rozporządzenia Nr 883/2004 w związku z delegowaniem działalności na własny rachunek na teren Belgii: w dniu 02 kwietnia 2015 r. na okres od 13 kwietnia 2015 r. do 13 czerwca 2015 r., w dniu 27 maja 2015 r. na okres od 14 czerwca 2015 r. do 29 września 2015 r., w dniu 01 września 2015 r. na okres od 30 września 2015 r. do 20 grudnia 2015 r., w dniu 15 kwietnia 2016 r. na okres od 18 kwietnia 2016 r. do 20 lipca 2016 r., w dniu 20 lipca 2016 r. na okres od 21 lipca 2016 r. do 28 października 2016 r., w dniu 26 października 2016 r. na okres od 29 października 2016 r. do 20 grudnia 2016 r., w dniu 23 grudnia 2016 r. na okres od 09 stycznia 2017 r. do 10 kwietnia 2017 r., w dniu 18 kwietnia 2017 r. na okres od 24 kwietnia 2017 r. do 15 grudnia 2017 r.

W dniu 21 listopada 2017 r. wpłynęło do organu rentowego pismo instytucji belgijskiej (...) z prośbą o weryfikację formularzy A1, gdyż okres oddelegowania podany w belgijskim systemie L. od 18 kwietnia 2016 r. do 20 lipca 2016 r. nie ma pokrycia w wydanych odwołującemu zaświadczeniach A1 oraz okresy od 05 maja 2014 r. do 22 lutego 2015 r., od 28 marca 2015 r. do 12 kwietnia 2015 r., od 21 grudnia 2015 r. do 17 kwietnia 2016 r., od 21 grudnia 2016 r. do 09 stycznia 2017 r., od 11 kwietnia 2017 r. do 13 kwietnia 2017 r. nie mają pokrycia w dokumentach A1 ani w systemie L..

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadził postępowanie wyjaśniające celem weryfikacji zasadności poświadczenia M. G. formularzy A1 o zastosowaniu ustawodawstwa polskiego. W wyniku tego postępowania wydał zaskarżoną decyzję.

Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego ostateczną decyzją z 27 lutego 2018 r. stwierdził ustanie ubezpieczenia społecznego rolników M. G. oraz ustanie obowiązku opłacania składek na te ubezpieczenia od 05 maja 2014 r. do 26 marca 2015 r. bowiem w tym okresie prowadził działalność gospodarczą na terenie Belgii.

Oceniając stan faktyczny Sąd Okręgowy sprawy należy wskazał, że zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 oraz art. 8 ust. 6 pkt 1 i art. 13 pkt 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.) osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. W przypadku wykonywania działalności gospodarczej poza obszarem Rzeczypospolitej Polskiej zastosowanie mają przepisy zawarte w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U.UE. (...).166.1) i rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dotyczącym wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U.UE. (...).284.1).

Podstawową zasadą określoną w art. 11 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 jest podleganie ustawodawstwu tylko jednego państwa członkowskiego, w którym znajduje się miejsce wykonywania pracy ( art. 11 ust. 3 lit. a). Zgodnie z art. 12 ust. 2 rozporządzenia osoba, która normalnie wykonuje działalność jako osoba pracująca na własny rachunek w Państwie Członkowskim, a która udaje się, by wykonywać podobną działalność w innym Państwie Członkowskim, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego Państwa Członkowskiego, pod warunkiem, że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy. W myśl art. 14 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 do celów stosowania art. 12 ust. 2 rozporządzenia podstawowego określenie "która normalnie wykonuje działalność jako osoba pracująca na własny rachunek" odnosi się do osoby, która zwykle prowadzi znaczną część działalności na terytorium Państwa Członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę. W szczególności osoba taka musi już prowadzić działalność od pewnego czasu przed dniem, od którego zamierza skorzystać z przepisów tego artykułu, oraz w każdym okresie prowadzenia tymczasowej działalności w innym państwie członkowskim, musi nadal spełniać w państwie członkowskim, w którym ma siedzibę, wymogi konieczne do prowadzenia działalności pozwalające na jej ponowne podjęcie po powrocie.

W wydanej przez Komisję Administracyjną ds. Koordynacji (...) Zabezpieczenia (...) decyzji (...) z dnia 12 czerwca 2009 (Dz.Urz.UE. (...)) wskazano, że wymóg, do którego odnoszą się słowa "o d pewnego czasu przed dniem, od którego zamierza skorzystać z przepisów tego artykułu", można uważać za spełniony, jeśli dana osoba prowadzi swą działalność przez co najmniej dwa miesiące.

Na podstawie art. 19 ust. 2 rozporządzenia nr 987/2009 na wniosek zainteresowanego lub pracodawcy instytucja właściwa państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie, zgodnie z przepisami tytułu II rozporządzenia podstawowego poświadcza, że to ustawodawstwo ma zastosowanie oraz w stosownych przypadkach wskazuje, jak długo i na jakich warunkach ma ono zastosowanie.

Zgodnie z art. 5 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 w razie pojawienia się wątpliwości, co do ważności dokumentu lub dokładności przedstawienia okoliczności, na których opierają się informacje zawarte w tym dokumencie, instytucja Państwa Członkowskiego, która otrzymuje dokument, zwraca się do instytucji, która ten dokument wydała o niezbędne wyjaśnienia oraz, w stosownych przypadkach o wycofanie tego dokumentu. Instytucja wydająca dokument ponownie rozpatruje podstawy jego wystawienia i w stosownych przypadkach wycofuje go.

W ocenie Sądu Okręgowego analiza materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wskazuje, że M. G. nie jest osobą normalnie prowadzącą działalność na własny rachunek w Polsce o której mowa w art. 12 ust. 2 rozporządzenia 883/2004.

M. G. przesłuchany w charakterze strony podtrzymał wcześniejsze wyjaśnienia, z których wynika, że podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników od 1999 r. do 2015 r. Działalność gospodarczą prowadzi od 2008 r. Jest to działalność ogólnobudowlana. W prasie umieszcza ogłoszenia o działalności. Nie zatrudnia pracowników. Pierwszy raz do Belgii wyjechał w 2014 r. na 2-3 miesiące. Wykonywał pracę jako prowadzący działalność gospodarczą, zajmował się remontami i pracami wykończeniowymi. Dalej prowadził działalność w Polsce. Za drugim razem jak był w Belgii zażądano od niego druku A1. W Belgii zgłaszał podjęcie zatrudnienia w biurze nadzorującym L.. Za każdą wykonaną pracę wystawiał rachunek. W Belgii nie przebywa więcej jak 6-7 miesięcy. W spornym okresie wyjeżdżał do Belgii na wyjazdy 2-3 tygodniowe. W tym czasie wykonywał usługi budowlane w Polsce u siostry B. S. oraz M. B. (1). W Belgii wystawiał rachunki od 2 lutego 2015 r. Zdaniem odwołującego więcej prac wykonywał w Polsce jednak nie wystawiał na nie rachunków, bo nie musiał.

Świadek H. G., żona odwołującego, zeznała, że prowadzi on dwie działalności: rolną od 1998 r. i budowlaną od 2008 r. Biuro odwołującego mieści się w domu w B.. Na domu nie ma szyldu. M. G. reklamuje się przez internet, znajomych, w gazecie. Ma sprzęt do pracy, który przechowuje w budynku gospodarczym, ma też samochód dostawczy. Więcej prac wykonuje w Polsce niż w Belgii. Jednak uwzględniając rachunki, to więcej pracy wykonuje w Belgii. Podczas pobytu w Belgii M. G. od 2014 r. wynajmuje pokoik, w którym jest zameldowany tymczasowo. Przed otrzymaniem druku A1 w Belgii nie wykonywał żadnej pracy. W Polsce wykonywał prace na rzecz siostry B. S. oraz kilka razy na rzecz M. B. (1). Nie zawsze wystawiał rachunki za prace wykonane dla brata czy matki.

Zdaniem Sądu Okręgowego zeznania M. G. i H. G. nie są wiarygodne, w zakresie w jakim wynika z nich, że odwołujący prowadzi działalność gospodarczą w Polsce, okazjonalnie świadcząc pracę w Belgii. Zeznania w/w osób we wskazanym zakresie nie znalazły potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym sprawie.

Dokumentacja zawarta w aktach ZUS potwierdza, że M. G. działalność gospodarczą w Belgii prowadził w sposób stały i ciągły, a w Polsce jedynie okazjonalnie. Za wykonane usługi w Belgii wystawił w 2015 r. - 11 rachunków, w 2016 r. - 18 rachunków, w 2017 r. – 18 rachunków. Natomiast w Polsce odwołujący od 2015 r. za wykonane usługi wystawił 3 rachunki. M. G., przed pierwszym wnioskiem o poświadczenie polskiego ustawodawstwa na formularzach A1, zawarł kontrakt na wykonywanie pracy w Belgi od 23 lutego 2015 r. do 27 marca 2015 r. oraz wystawił rachunki w dniu 05 marca 2015 r. i 10 marca 2015 r. za usługi wykonane w Belgii. Analiza dokumentów podatkowych wskazuje, że rachunki za usługi budowlane zostały ujęte w ewidencji przychodów a suma kwot jest zgodna z informacją złożoną w Urzędzie Skarbowym za lata 2014-2016.

W świetle przedstawionych okoliczności Zakład Ubezpieczeń Społecznych słusznie wycofał zaświadczenia A1 potwierdzające, że w okresach: od 13 kwietnia 2015 r. do 20 grudnia 2015 r., od 18 kwietnia 2016 r. do 20 grudnia 2016 r., 09 stycznia 2017 r. do 10 kwietnia 2017 r. oraz od 24 kwietnia 2017 r. do 15 grudnia 2017 r. znajduje do M. G. zastosowanie ustawodawstwo polskie oraz stwierdził, że M. G. jako osoba prowadząca działalność na własny rachunek nie podlega ustawodawstwu polskiemu od 27 marca 2015 r. Tym samym, w okresie wykonywania pracy na terytorium Belgii właściwym ustawodawstwem dla odwołującego jest ustawodawstwo belgijskie, zgodnie z art. 11 ust. 3a powołanego rozporządzenia nr (...).

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. odwołanie oddalił orzekł na podstawie art. 98 kpc i 99 kpc w zw. § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 265).

W apelacji od tego wyroku wywiedzionej M. G. zaskarżył powyższy go w całości i zarzucił:

1.  sprzeczność istotnych ustaleń sądu ze zgromadzonym w sprawie materiałem

dowodowym poprzez stwierdzenie, iż M. G. nie jest osobą normalnie prowadzącą działalność na własny rachunek w Polsce, o której mowa w art. 12 ust. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, w sytuacji, gdy na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego spełnia on wymogi przewidziane we wspomnianym przepisie, w szczególności: normalnie wykonywał działalność jako osoba pracująca na własny rachunek w Polsce, przewidywany czas pracy nie przekraczał 24 miesięcy, działalność prowadzona na terytorium Belgii była podobna do wykonywanej w Polsce, a odwołujący wciąż w każdym okresie prowadzenia tymczasowej działalności winnym państwie członkowskim, spełniał w Polsce wymogi konieczne do prowadzenia działalności pozwalające na jej ponowne podjęcie po powrocie.

2. naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 12 ust. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w zw. z art. 14 ust. 3 i 4 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego poprzez jego błędną wykładnię, co przejawiało się w:

a) utożsamieniu przez Sąd stwierdzenia „w każdym okresie prowadzenia tymczasowej działalności winnym państwie członkowskim, musi nadal spełniać w państwie członkowskim, w którym ma siedzibę, wymogi konieczne do prowadzenia działalności pozwalające na jej ponowne podjęcie po powrocie" z wykonywaniem pracy i wystawianiem rachunków na terytorium Polski, podczas gdy przepis stanowi jedynie o spełnianiu wymogów niezbędnych do podjęcia działalności po powrocie;

b) utożsamieniu przez Sąd stwierdzenia „ zwykle prowadzi znaczną część działalności na terenie państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę" z koniecznością jednoczesnego wykonywania prac na terytorium Polski i innego państwa członkowskiego, w sytuacji gdy w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, nie zatrudniając pracowników nie jest to możliwe, a nadto celem przepisu jest określenie zasad tymczasowego prowadzenia działalności na terytorium innego państwa członkowskiego, nie wykonując jednocześnie prac w państwie, w którym prowadzący działalność ma siedzibę;

3) naruszenie przepisów prawa procesowego - art. 233 § 1 k.p.c. - co przejawiało się w uznaniu zeznań M. G. i H. G. za niewiarygodne, w zakresie w jakim wynika z nich, że odwołujący prowadzi działalność gospodarczą w Polsce, okazjonalnie świadcząc pracę w Belgii, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, jak w szczególności wydruk z (...) odwołującego, zaświadczenie z Urzędu Skarbowego, zgłoszenie z 2009 r. księgowego do Urzędu Skarbowego, wydruki zamówień ogłoszeń drobnych w lokalnej prasie (wnioski zgłoszone na rozprawie w dniu 4 grudnia 2018 r.) wskazuje, iż działalność odwołującego jest prowadzona w przeważającej mierze w Polsce, tj. przez 7 lat przed wyjazdem do Belgii była prowadzona jedynie w kraju, jak również prowadzona jest nadal, po powrocie z Belgii, a wyjazd w celu wykonywania czynności do Belgii miał jedynie charakter tymczasowy.

Wskazując na powyższe zarzuty apelacja wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez ustalenie, iż odwołujący jako osoba prowadząca na własny rachunek podlega ustawodawstwu polskiemu od 27 marca 2015 r., ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania , a także o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przed sądem I i II instancji.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje

Apelacja podlegała oddaleniu.

W apelacji podniesiono w sposób nieuporządkowany zarzuty naruszenia prawa procesowego i materialnego , co czyni potrzebnym pewne uporządkowanie tych zarzutów co do sekwencji analizy ich zasadności. Logicznym jest, że rozważania Sądu Apelacyjnego wypada rozpocząć od oceny trafności podniesionych zarzutu prawa procesowego. Przestrzeganie bowiem przepisów prawa procesowego przez Sąd pierwszej instancji ma bowiem wpływ na prawidłowe ustalanie stanu faktycznego. Nie bez znaczenia jest też to, że tylko prawidłowo ustalony stan faktyczny może stanowić podstawę do oceny poprawności zastosowania prawa materialnego. Co więcej uprawnionym jest twierdzenie, iż zarzut naruszenia prawa materialnego w zasadzie można skutecznie podnosić jedynie wówczas, gdy nie kwestionuje się dokonanych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych. Zarzut naruszenia prawa materialnego winien być bowiem odnoszony do określonego stanu faktycznego - który skarżący akceptuje - a do którego to stanu faktycznego wadliwie zastosowano prawo materialne. Formułowanie w apelacji postulowanego przez siebie stanu faktycznego, którego Sąd pierwszej instancji za podstawę swego orzeczenia nie przyjął i odnoszenie do niego zarzutu naruszenia prawa materialnego nie jest prawidłowe i nie może odnieść skutku korzystnego dla skarżącego. Przechodząc do podniesionych w apelacji zarzutów sprzeczności istotnych ustaleń sądu ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym oraz zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. celowym jest łączne odniesienie się do tych zarzutów, bowiem nie ulega wątpliwości, iż w ocenie skarżącego wskazywana sprzeczność ustalań sądu ma być skutkiem naruszenia art. 233 §1 k.p.c., a zatem dokonania wadliwej oceny dowodów. Konsekwencją tych naruszeń miałoby być ostatecznie wadliwie przyjęcie przez Sąd Okręgowy za podstawę orzeczenia, iż odwołujący nie prowadzi normlanie działalności na własny rachunek w Polsce, gdyż w istocie działalność tę wykonuje w Belgii.

Ani sprzeczności ustaleń sądu ani wadliwej oceny dowodów Sąd Apelacyjny jednak się nie dopatruje . Jak wiadomo z art. 233 § 1 k.p.c. wprowadza się zasadę swobodnej oceny dowodów przez sąd orzekający. W myśl tego przepisu, Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem art. 233 §1 k.p.c. zawiera nakaz - nie doznający wyjątku, aby wyrażona ocena w aspekcie wiarygodności dokonana była na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału w sprawie oraz z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2002 r. IV CKN 1256/00 lex nr 80267 ; wyrok SN z dnia 26 stycznia 2000 r. III CKN 562/98 (...); postanowienie SN dnia 23 stycznia 2002 r. II CKN 691/99 LEX nr 54339, Prok.i Pr.-wkł. (...)). Wymóg dokonania oceny dowodów w odniesieniu do całości zgromadzonego materiału nie jest oczywiście jedynym wymogiem, jaki musi spełnić sąd wartościując materiał dowodowy. Uprawnienie sądu do oceny dowodów według własnego przekonania nie oznacza bowiem dowolności tej oceny, a poza sporem winno być, iż dokonując tej oceny sąd nie może ignorować zasad logiki, osiągnięć nauki, doświadczenia czy też wyciągać wniosków nie wynikających z materiału dowodowego lub wyciągać sprzeczne ze sobą wnioski. Dopuszczenie się obrazy art. 233 § 1 k.p.c. przez sąd może więc polegać albo na przekroczeniu granic swobody oceny wyznaczonej logiką, doświadczeniem, zasadami nauki albo też na nie dokonaniu przez sąd wszechstronnego rozważania sprawy. Swobodna ocena dowodów rozumiana jak wyżej jest prawem sądu orzekającego – stąd kontrola prawidłowości tej oceny dokonywana przez sąd odwoławczy musi być z reguły ostrożna, pamiętać bowiem należy o tym, iż sąd odwoławczy w tym zakresie dokonuje prawidłowości oceny dowodów, których sam nie przeprowadził. Podobna wykładnia art. 233 §1 k.p.c. była przedmiotem licznych orzeczeń Sądu Najwyższego ( por. m.in. wyrok SN 27.09.2002 r. II CKN 817/00; wyrok SN z 16.04.2002 r. V CKN 1446/00; wyrok SN z 14.03.2002 r. IV CKN 859/00 i inne). Dokonana przez Sąd Okręgowy ocena dowodów niniejszej sprawie nie jest wadliwa, nie pozostaje bowiem w sprzeczności z całokształtem materiału dowodowego, apelacja skarżącego w istocie czyniąc zarzut wadliwej oceny dowodów w istocie ogranicza się do zgłoszenia twierdzenia, iż odwołujący prowadził w mającym znaczenie okresie normalną działalność w Polsce, ale twierdzenie to nie osadza się na żadnym wiarygodnym materiale dowodowym, w przeciwieństwie do ustaleń organu rentowego i sądu I instancji. Sąd Okręgowy poczynił swoje ustalanie przede wszystkim w oparciu o dokumenty zgormadzone w sprawie, w tym w aktach rentowych potwierdzające, że M. G. działalność gospodarczą w Belgii prowadził w sposób stały i ciągły, a w Polsce jedynie okazjonalnie. Za wykonane usługi w Belgii wystawił w 2015 r. - 11 rachunków, w 2016 r. - 18 rachunków, w 2017 r. – 18 rachunków. Natomiast w Polsce odwołujący od 2015 r. za wykonane usługi wystawił 3 rachunki. Przy czym jeden z tych rachunków dotyczy usługi na rzecz siostry , co w okolicznościach niniejszej sprawy może budzić wątpliwość czy była to w istocie usługa zarobkowa czy jedynie pomoc rodzinna, a 2 pozostałe dotyczą tej samej osoby M. B. i rozdziela je roczna przerwa ( rentowe rachunek z 2.02.2015 r. i 29.01.2016 r.). Ilość tych rachunków, ich częstotliwość nie tyle świadczy o prowadzaniu normlanej działalności w Polsce co o pozorowaniu jej prowadzenia w Polsce.

Skarżący twierdził wprawdzie, wykonywał w Polsce wiele usług - a jednie nie wystawiał rachunków - ale nie zgłosił żadnego z domniemanych zleceniodawców z tych umów na świadka, który zeznałby przed Sądem pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, iż faktycznie taką prace wykonywał. Zarzut skarżącego, iż Sąd nie dał wiary skarżącemu oraz jego żonie zeznającej jako świadek nie świadczy o błędzie Sądu w zakresie oceny dowodów lecz odwrotnie świadczy o wszechstronnym, logicznym, zgodnym z doświadczeniem życiowym i wyprowadzenia właściwych wniosków z materiału dowodowego przez Sąd I instancji. Trudno dziwić się Sądowi I instancji, iż nie dał wiary skarżącemu, mając do oceny już samo zestawienie rachunków za sporny okres wystawionych w Belgii i Polsce, jak i fakt, iż odwołujący już ubiegając się o pierwsze zaświadczenie A1 podał orangowi nieprawdę. Bowiem we wniosku z dnia 1.04.2015r. wskazał, iż przed tą datą nie prowadził działalności w Belgii w sytuacji , gdy już w lutym 2015r. miał zawartą umowę z firma (...), a w marcu 2015r. wystawił z tytułu wykonywania tej umowy (...) rachunki. Trafnie też Sąd I instancji odmówił wiary żonie skarżącego, nie tylko z uwagi na bliski stosunek do skarżącego, ale z na fakt, iż sposób rozstrzygnięcie tej sprawy może wypływać wprost na jej prawa obowiązki. Trzeba bowiem zauważyć, iż w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 18 stycznia 2019r . III AUa 782/18 ( wyrok SO w Białymstoku z 30.08.2018r. V U 372/18 - k.137-146, z których to orzeczeń i uzasadnień Sąd Apelacyjny na rozprawie w dniu 9 lipca 2019r. k. 143 przeprowadził dowód ), brali udział oboje małżonkowie. Przedmiotem postępowania w tejże sprawie była decyzja Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z 27 lutego 2018 r., stwierdzająca ustanie ubezpieczenia społecznego rolników M. G. oraz ustanie obowiązku opłacania składek na te ubezpieczenia od 5 maja 2014 r. do 26 marca 2015 r. z uwagi na to, że w tym okresie M. G. prowadził działalność gospodarczą na terenie Belgii. Logiczna zatem i wszechstronna ocena zeznań skarżącego i jego żony w zestawieniu z brakiem materialnych, namacalnych i procesowo wykazanych aktywności przejawianej przez skarżącego w Polsce, z duża liczbą i kwotami rachunków wystawianych w Belgii. Śladowy zakres działalności w przypadku Polski sugeruje jedyne pozorowanie prowadzenia działalności w Polsce - co uprawniało Sąd I instancji do dokonania takiej oceny dowodów i ustaleń, jakich w istocie Sąd ten dokonał. Z tych przyczyn Sąd Apelacyjny nie uznaje podniesionych zarzutów sprzeczności ustaleń i wadliwości oceny dowodów za zasadne, w konsekwencji przyjmuje jej również za podstawę faktyczną swego orzeczenia. Dotyczy to w szczególności przyjęcia, iż M. G. nie był osobą normalnie prowadzącą działalność na własny rachunek w Polsce, co stanowiło podstawę faktyczną do wystawienia mu zaświadczeń A1 na okres objęte zaskarżoną decyzją.

Trafnie Sąd Okręgowy odniósł powyższe ustalenia do art. 12 ust. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE nr L 166/1 z 30 kwietnia 2004 r.), w myśl którego osoba, która normalnie wykonuje działalność jako osoba pracująca na własny rachunek w Państwie Członkowskim, a która udaje się, by wykonywać podobną działalność w innym Państwie Członkowskim, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego Państwa Członkowskiego, pod warunkiem że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy. Przesłanką zachowania możliwości podlegania swojemu ustawodawstw przez osobę pracująca na własny rachunek podejmującą podobną działalność w innym państwie członkowskim jest normalne wykonywanie takiej w swoim państwie przed jej rozpoczęciem w innym państwie członkowskim. Tymczasem niezależnie od prawidłowych i akceptowanych przez Sąd Apelacyjny ustaleń Sądu Okręgowego o przyjęciu braku prowadzania normalnej działalności w Polsce ( przed podjęcie jej wykonywania w Belgii) w niniejszej sprawie na przeszkodzie stoi już prawomocne rozstrzygnięcie w sprawie III AUa 782/18, w której przyjęto ustanie ubezpieczenia społecznego rolników M. G. w Polsce w okresie od 5 maja 2014 r. do 26 marca 2015 r. z uwagi na prowadzenie w tymże działalność gospodarczej na terenie Belgii. Już ta okoliczność wykluczała możliwość przyjęciu prowadzania normalnej działalności w Polsce i uzyskania zaświadczania A1 w ZUS na od 27 marca 2015r. W konsekwencji prawidłowo zatem organ rentowy wycofał wydane uprzednio poświadczenia A1 ( począwszy od 13.04.2015r.) podlegania polskiemu ustawodawstwu.

Przyjmując wykładnię pojęcia osoby, która normalnie wykonuje działalność jako osoba pracująca na własny rachunek (art. 12 ust. 2 rozporządzenia głównego) Sąd Okręgowy słusznie nawiązał art. 14 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 , gdzie doprecyzowano to pojęcie wskazując, iż do celów stosowania art. 12 ust. 2 rozporządzenia podstawowego określenie : " która normalnie wykonuje działalność jako osoba pracująca na własny rachunek" odnosi się do osoby, która zwykle prowadzi znaczną część działalności na terytorium Państwa Członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę. Nadto uwzględnił również decyzję (...) K. Administracyjną ds. Koordynacji (...) Zabezpieczenia (...) decyzji (...) z dnia 12 czerwca 2009 (Dz.Urz.UE. (...)) wskazano, że wymóg, do którego odnoszą się słowa "o d pewnego czasu przed dniem, od którego zamierza skorzystać z przepisów tego artykułu", można uważać za spełniony, jeśli dana osoba prowadzi swą działalność przez co najmniej dwa miesiące. Wykładnia powyższych regulacji przedstawiona przez Sąd Okręgowy pozostaje w zgodności z orzecznictwem Sądu Najwyższego, który definiując na tle art. 14 ust.3 rozporządzenia wykonawczego zwroty: " zwykle prowadzi znaczną część działalności", " prowadzi działalność od pewnego czasu przed dniem...", czy też " musi spełniać wymogi konieczne do jej podjęcia po powrocie" podkreśla, iż w omawianym przepisie chodzi o to, aby osoba zamierzająca podjąć prowadzenie działalności w innym państwie członkowskim wykazała nie tylko spełnienie formalnych wymogów prowadzenia działalności w państwie, z którego ma zamiar czasowo migrować, ale że ta działalność jest przez nią faktycznie "od pewnego czasu" prowadzona ( por. wyrok SN z 5 lipca 2017 II UK 302/16). Innymi słowy, chodzi o wyeliminowanie sytuacji, w której ograniczenie się przez osobę prowadzącą działalność do spełnienia jedynie formalnych wymogów prowadzenia takiej działalności byłoby środkiem do osiągnięcia rzeczywistego celu, jakim jest podjęcie działalności w innym państwie członkowskim z zachowaniem możliwości dalszego podlegania ustawodawstwu państwa, w którym działalność ta została zarejestrowana. Okoliczności sprawy wskazują jednoznacznie, iż skarżący w istocie nie wykonywał w rozumieniu przedawnionych wyżej regulacji Rozporządzeń i wykładnia przyjętej w decyzji Komisji Administracyjnej - normalnie działalności w Polsce ani przed uzyskaniem poświadczenia A1 ani w okresach , na które pozyskał takie zaświadczeni A1.

W tym stanie rzeczy apelacja wniesiona przez odwołującego podlegała na zasadzie art. 385 k.p.c. oddaleniu.

O kosztach procesu ( kosztach zastępstwa ) w sprawie orzeczono na podstawie art. 98 §1 i 3 k.p.c. w zw. art. 99 k.p.c. uwzględniając stawki wynagrodzenia radcy prawnego za obie instancje, o których mowa w § 9 ust. 2 i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U.2018.265 j.t. ).