Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2019 roku

Sąd Okręgowy w Toruniu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Wojciech Modrzyński

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Dorota Kwiatkowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 grudnia 2019 roku w Toruniu

sprawy z powództwa (...) Bank (...) S.A. w W.

przeciwko P. S. i A. S.

o zapłatę

I.  zasądza solidarnie od pozwanych P. S. i A. S. na rzecz powoda (...) Bank (...) S.A. w W. kwotę 253.145,06 zł (dwieście pięćdziesiąt trzy tysiące sto czterdzieści pięć złotych 06/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 31 lipca 2019 roku do dnia zapłaty,

II.  zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 12.658,00 zł (dwanaście tysięcy sześćset pięćdziesiąt osiem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu

Wojciech Modrzyński

IC 1927/19

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

T.,(...)

(...)

I C 1927/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 18 lipca 2019 .r powód (...) Bank (...) S.A. w W. wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty, że pozwani F. S. i D. S. są solidarnie zobowiązani do zapłaty na rzecz Powoda kwoty 253.145,06 zł wraz z dalszymi odsetkami cywilnoprawnymi za opóźnienie w spłacie naliczonymi zgodnie z art. 841§2 k.c. od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania według norm przepisanych. W przypadku wniesienia zarzutów powód wniósł o utrzymanie nakazu w mocy i zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postepowania.

W uzasadnieniu wskazano, że powód zawarł z pozwanymi umowę kredytu inwestycyjnego w rachunku kredytowym (...) nr (...). W związku z zaległymi płatnościami powód wypowiedział w/w umowę i wezwał pozwanych do zapłaty w pismach z dnia 04 grudnia 2018 r. Wypowiedzenie doręczone zostało w dniu 21 grudnia 2018 r., wobec czego kredyt stał się wymagalny w całości po upływie 30 dniowego okresu wypowiedzenia, w dniu 21 stycznia 2019 r. W dniu 28 marca 2019 r. powód skierował do pozwanych przedsądowe wezwanie do zapłaty – doręczone w dniu 16 kwietnia 2019 r. – które jednak pozostało bez odpowiedzi. (k. 3-5)

Wobec stwierdzenia baku podstaw do wydania nakazu w postępowaniu nakazowym, postanowieniem Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 12 września 2019 r., sygn. akt (...)sprawę skierowano do rozpoznania w postępowaniu upominawczym (k. 50)

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 30 września 2019 r., sygn. akt (...) Sąd Okręgowy w Toruniu nakazał pozwanym P. S. i A. S., aby zapłacili solidarnie powodowi kwotę 253.145,06 zł (dwieście pięćdziesiąt trzy tysiące sto czterdzieści pięć 6/100) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 31 lipca 2019 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 3.182,00 zł (trzy tysiące sto osiemdziesiąt dwa) złote tytułem zwrotu kosztów procesu w terminie dwutygodniowym od dnia doręczenia niniejszego nakazu, albo wnieśli w tym terminie do tutejszego Sądu sprzeciw. (k. 54)

Pismem z dnia 17 października 2019 r., stanowiącym sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty, pozwani P. S. i A. S. zaskarżyli go w całości i wnieśli o oddalenie powództwa, zasądzenie od powoda solidarnie na rzecz pozwanych kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego i m. in. o przekazanie sprawy do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Toruniu I Wydziałowi Cywilnemu. Ewentualnie wnieśli również o nieobciążanie ich kosztami procesu.

W uzasadnieniu wskazali, iż zaprzeczają twierdzeniom powoda zawartym w pozwie i kwestionują przedłożone przez niego dokumenty. Z ostrożności procesowej wskazali również, że umowa na podstawie której powód dochodzi roszczenia w niniejszym postepowaniu zawiera klauzule abuzywne. (k. 59-61)

Na mocy zarządzenia z dnia 21 października 2019 r. sprawę przekazano do I Wydziału Cywilnego tut. Sądu. (k. 1)

Strona powodowa w piśmie z dnia 04 listopada 2019 r. stanowiącym odpowiedź na sprzeciw od nakazu zapłaty wniosła o utrzymanie nakazu w całości, przecząc wszystkim zarzutom i okolicznościom podniesionym przez pozwanych. (k. 83-85)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 31 grudnia 2015 r. pomiędzy A. S. i P. S. – kredytobiorcami, a Bankiem (...) S.A. zs. w W. (obecnie (...) Bank (...) S.A. zs. w W.) zawarta została umowa nr (...) kredytu inwestycyjnego w rachunku kredytowym (...). Mocą wspomnianej umowy, zgodnie z § 1, Bank udzielił kredytobiorcom kredytu inwestycyjnego w kwocie 270.000,00 zł, przeznaczonej na zakup gruntów rolnych o łącznej powierzchni 34,6040 ha w tym 32,7472 ha użytków rolnych. Kredyt udzielony został na okres od 31 grudnia 2015 r. do dnia 30 listopada 2035 r.

Zgodnie z § 4 umowy, oprocentowanie kredytu było zmienne i ustalane w oparciu o stopę referencyjną WIBOR 3M, zaokrąglona do drugiego miejsca po przecinku, powiększoną o marżę banku w wysokości 5 punktów procentowych w okresie do trzeciego dnia następującego po dniu uprawomocnienia się wpisu hipoteki na rzecz Banku, a po upływie tego okresu w wysokości 3 punktów procentowych. W dniu zawarcia umowy oprocentowanie wynosiło 6,72% w stosunku rocznym. Pierwsza zmiana oprocentowania następowała po upływie 3 miesięcy od dnia podpisania umowy, a każda następna po upływie 3 miesięcy od poprzedniej zmiany. Odsetki od kredytu naliczane były w okresach miesięcznych od dnia wykorzystania kredytu do dnia poprzedzającego dzień spłaty.

W § 5 postanowiono, iż bank z tytułu udzielenia kredytu pobiera od kredytobiorcy prowizje za administrację (płatna w dniu uruchomienia transzy Kredytu); za gotowość od niewykorzystanej kwoty kredytu w wysokości 3% w stosunku rocznym; rekompensacyjną od przedterminowo spłaconej kwoty kredytu w wysokości 1,5%. Stwierdzono również, że bank może pobierać opłaty związane z udzielonym kredytem w wysokości określonej w obowiązującej w banku taryfie prowizji i opłat, w tym w szczególności opłatę za wezwanie kredytobiorcy do zapłaty.

W § 6 umowy wskazano, iż prawne zabezpieczenie spłaty kredytu wraz z odsetkami i innymi należnościami banku z tytułu umowy stanowi hipoteka umowna do sumy 2.025.000,00 zł, pełnomocnictwo do rachunku bieżącego kredytobiorcy prowadzonego w banku oraz weksel in blanco z wystawienia kredytobiorcy wraz z deklaracja wekslowa na rzecz (...) S.A.

Zgodnie z § 7 umowy, kredytobiorcy zobowiązali się do spłaty kredytu w 20 ratach rocznych. Od niespłaconej w terminie raty kredytu lub z upływem okresu wypowiedzenia umowy, bank pobiera odsetki podwyższone w wysokości 1,5 stopy oprocentowania kredytu obowiązującej w okresach, za które odsetki są naliczane.

W myśl § 10 umowy, w przypadku stwierdzenia, że warunki udzielenia kredytu nie zostały przez kredytobiorcę dotrzymane, bank mógł, m.in. wypowiedzieć umowę z 30 dniowym okresem wypowiedzenia.

Powyższa umowa została nieznacznie zmieniona na mocy aneksu nr (...) zawartego w dniu 12 stycznia 2016 r. – w zakresie § 6, tj. co hipoteki stanowiącej zabezpieczenie spłaty kredytu, oraz na mocy aneksu nr (...) z dnia 22 stycznia 2016 r. – w zakresie § 3, tj. co do sposobu wykorzystania kredytu.

dowód : umowa nr (...) kredytu inwestycyjnego w rachunku kredytowym (...) z dnia 31 grudnia 2015 r. (k. 10-18), aneks nr (...) z dnia 12 stycznia 2016 r. (k. 19-20), aneks nr (...) z dnia 22 stycznia 2016 r. (k. 21-22)

Pozwani początkowo regulowali zobowiązanie.

dowód : historia rachunku klienta (k. 86-91)

Po pewnym czasie zaprzestali uiszczania rat w związku z czym pismami z dnia 04 grudnia 2018 r. powodowy bank oświadczył, iż w związku z niedotrzymaniem przez kredytobiorców warunków udzielenia kredytu, tj. brakiem spłaty zadłużenia wymagalnego, wypowiada umowę nr (...) z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia. W piśmie poinformowano, że kwota zadłużenia na dzień jego sporządzenia wynosi 243.000,00 zł tytułem kapitału niewymagalnego; 152,32 zł tytułem kapitału wymagalnego; 6.914,52 zł tytułem odsetek umownych; 0,00 zł tytułem odsetek karnych; 330,00 zł tytułem kosztów.

Pozwani wezwani zostali zapłaty powyższego zadłużenia wraz z dalszymi odsetkami najpóźniej do dnia upływu okresu wypowiedzenia. Pouczono również, że wraz z upływem okresu wypowiedzenia kredyt stanie się w całości wymagalny i Bank będzie uprawniony do naliczania odsetek za opóźnienie w spłacie.

Powyższe pisma doręczone zostały pozwanym w dniu 21 grudnia 2018 r.

dowód : wypowiedzenia wraz z wezwaniem do zapłaty z dnia 04 grudnia 2018 r. wraz z potwierdzeniami odbioru (k. 23-26)

Pozwani nie uregulowali zadłużenia we wskazanym terminie, nie dokonując żadnych wpłat, wobec czego w pismach z dnia 28 marca 2019 r. powód skierował do pozwanych przedsądowe wezwania do zapłaty, w których wezwał ich do spłaty w terminie 14 dni zadłużenia wymagalnego wynikającego z umowy, wynoszącego 243.000,00 zł tytułem kapitału wymagalnego; 10.145,06 zł tytułem odsetek umownych; 0,00 zł tytułem odsetek karych; 350,00 zł tytułem kosztów. Poinformowano również, iż nieuregulowanie w/w zadłużenia w wymaganym terminie lub tez nienawiązanie w tym terminie kontaktu z bankiem w celu ustalenia polubownego sposobu spłaty zadłużenia, skutkowało będzie skierowaniem sprawy na drogę postępowania sądowego.

Powyższe pisma doręczone zostały pozwanym w dniu 16 kwietnia 2019 r.

dowód : przedsądowe wezwania do zapłaty z dnia 28 marca 2019 r. wraz z potwierdzeniami odbioru (k. 27-30)

Wezwanie do zapłaty pozostało bez odpowiedzi. Z wyciągu z ksiąg banku nr (...) z dnia 18 lipca 2019 r. wynika, iż pozwani są solidarnie zobowiązani do zapłaty na rzecz powoda z tytułu niespłaconego kredytu, udzielonego na podstawie umowy nr (...), kwoty 253.145,06 zł, na co składa się: kapitał wymagalny w wysokości 243.000,00 zł; odsetki umowne zapadłe naliczone wg podwyższonej stopy procentowej w wysokości 10.145,06 zł; odsetki umowne zapadłe naliczone wg podwyższonej stopy procentowej 0,00 zł; koszty 0,00 zł.

dowód : wyciąg z ksiąg banku nr (...) z dnia 18 lipca 2019 r. (k. 31)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu dokumenty złożone do akt sprawy. Dokumenty te nie budziły wątpliwości Sądu w zakresie ich prawdziwości i prawidłowości sporządzenia. Z tych też względów Sąd uznał je za w pełni wiarygodne.

Co prawda, strona pozwana ogólnikowo kwestionowała wiarygodność umowy kredytowej wraz z załącznikami, wnosząc o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego grafologa, co wskazywało na kwestionowanie wiarygodności złożonych podpisów, jednak nie umotywowała w żaden sposób swojego stanowiska. Wobec powyższego Sąd pominął rzeczony wniosek dowodowy, jako w sposób oczywisty zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania. Warto podkreślić, iż jak wynika z treści załączonych dokumentów pozwani spłacali kredyt przez okres około dwóch lat od zawarcia umowy (do 2018 roku). Dodatkowo w sprzeciwie od nakazu zapłaty żądali skierowania sprawy do mediacji. Okoliczności te stoją w sprzeczności z wnioskiem o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego grafologa. Skoro pozwani, jak twierdzą nie zawarli powyższej umowy, to jej dobrowolna spłata, czy żądanie skierowania sprawy do mediacji, pozostają w oczywistej sprzeczności ze złożonym wnioskiem o dowód z opinii biegłego wobec kwestionowania faktu zawarcia umowy.

W omawianej sprawie strony zawarły umowę kredytu bankowego. Zgodnie z art. 69 ust. 1 prawa bankowego, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Udzielanie kredytów jest jedną z czynności banków przewidzianą w prawie bankowym. Do essentialia negotii umowy kredytu należą: oddanie przez bank do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie ściśle określonej kwoty środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel oraz zobowiązanie kredytobiorcy do korzystania z oddanych do dyspozycji środków pieniężnych na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu (patrz. Arkadiusz Kawulski, Komentarz do prawa bankowego. Uwagi do art. 69, LEX 2013). Umowa kredytu stanowi zatem odrębny typ umowy nazwanej. Jest to umowa konsensualna, dwustronnie zobowiązująca, odpłatna.

W myśl art. 75 prawa bankowego, w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w przypadku utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu, o ile ustawa z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne nie stanowi inaczej. Termin wypowiedzenia, o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu, wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy - 7 dni.

Zgodnie natomiast z art. 75c prawa bankowego, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, o którym wyżej mowa, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego jasno wynika, iż ze względu na wystąpienie okoliczności ujętych w dyspozycji powyższych przepisów, powód – bank – skierował do pozwanych pismo, w którym wypowiedział umowę kredytu.

Pozwani odebrali powyższe oświadczenie, w związku z czym udzielony im kredyt stał się w całości wymagalny. Następnie powód skierował do pozwanych przedsądowe wezwanie do zapłaty, wzywają ich do spłaty wymagalnego zadłużenia w terminie 14 dni, bądź też nawiązania w tym terminie kontaktu z bankiem, celem ustalenia polubownego sposobu spłaty zadłużenia. Również to wezwanie zostało odebrane przez pozwanych, jednak nie dokonali oni spłaty zadłużenia, jak i również nie wyrazili woli polubownego rozwiązania zaistniałej sytuacji.

W omawianej sprawie, jak wyżej wskazano, strony zawarły umowę kredytu bankowego. Zgodnie z umową pozwani byli zobowiązani do spłaty kredytu w ratach określonych w umowie. Pozwani zaprzestali spłacania rat zaciągniętego kredytu i doprowadzili do jego wypowiedzenia. Powodowy bank wypowiadając umowę i wzywając do spłaty wymagalnego zadłużenia dochował trybu przewidzianego w ustawie prawo bankowe, co zresztą nie było kwestionowane przez stronę pozwaną.

Nie zasługiwała na uwzględnienie argumentacja strony pozwanej, w której wskazuje ona ogólnikowo, iż bliżej niesprecyzowane przez klauzule zawarte w umowie powinny podlegać kontroli w oparciu o art. 58§1 k.c. (nieważność bezwzględna) oraz 385 ¹ §1 k.c. (niedozwolone postanowienia umowne). Zgodnie z art. 503§1 k.p.c. (w brzmieniu obowiązującym w chwili wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i złożenia sprzeciwu) Pismo zawierające sprzeciw wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty, a w przypadku nakazu wydanego przez referendarza sądowego - do sądu, przed którym wytoczono powództwo. W piśmie pozwany powinien wskazać, czy zaskarża nakaz w całości, czy w części, przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, oraz okoliczności faktyczne i dowody. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w sprzeciwie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Jak wyżej wskazano w omawianej sprawie pozwani w sposób lakoniczny zakwestionowali złożone dokumenty i w podobny sposób podnieśli zarzuty nieważności czy abuzywności postanowień umowy, bez ich sprecyzowania. W ocenie Sądu za niewystarczające uznać należy ogólnikowe zaprzeczanie okolicznościom przytoczonym w pozwie, szczególnie w sytuacji gdy strona pozwana jest reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika. W takiej sytuacji obowiązkiem pełnomocnika jest dokładne i precyzyjne wskazanie okoliczności jakie kwestionuje ze wskazaniem przyczyny kwestionowania i dołączenie dowodów na potwierdzenie swojego stanowiska. Podobnie ocenić należy obowiązki pełnomocnika w przypadku podniesienia zarzutów: nieważności czy abuzywności poszczególnych postanowień umowy. W takiej sytuacji pełnomocnik winien wskazać, które z postanowień umowy kwestionuje i z jakiego powodu. W przedmiotowej sprawie pełnomocnik pozwanych temu obowiązkowi nie sprostał.

Stosownie do art. 505§2 k.p.c. z chwilą wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty traci moc. Oceniając zgromadzony materiał dowodowy Sąd uznał roszczenie powoda za uzasadnione zarówno, co do zasady jak i wysokości. Okoliczności zawarcia przez strony umowy kredytu bankowego nie budzą wątpliwości, a złożone do akt dokumenty potwierdzają wysokość zadłużenia pozwanych.

W związku z powyższym, Sąd zgodnie z powołanymi wyżej przepisami orzekł jak w sentencji orzeczenia.

O kosztach Sąd orzekł w myśl art. 98 i 99 k.p.c. statuujących ogólną zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Pozwani jako przegrywający sprawę, są zobligowani do zwrotu powodowi poniesionych kosztów postępowania, na które składa się opłata od pozwu.

W ocenie Sądu nie było podstaw do nieobciążania strony pozwanej kosztami procesu, o co wnioskowali pozwani. Zgodnie z art. 102 k.p.c., w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis ten ma charakter wyjątkowy i za jego zastosowaniem powinny przemawiać nie tylko okoliczności związane z obiektywnie złą sytuacją finansowo-majątkową strony sporu. Sama trudna sytuacja finansowa nie może być jedyną przesłanką do odstąpienia od obciążania strony kosztami procesu. Takie działanie stałoby w sprzeczności z ogólną zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Jeżeli pozwany nie spełnił świadczenia dobrowolnie, to wystąpienie przez powoda na drogę sądową celem odzyskania swoich należności było całkowicie zasadne, a pozwany, który nie spełnił świadczenia, powinien ponosić tego konsekwencje. Odstąpienie od ponoszenia przez niego kosztów postępowania prowadziłoby do niezasadnego obciążania powoda kosztami opłaty sądowej, zastępstwa prawnego i opłaty skarbowej, które to koszty powód zmuszony był ponieść z wyłącznej winy pozwanego.

Pozwani mieli szansę nawiązać kontakt z bankiem w celu ustalenia polubownego sposobu spłaty zadłużenia wynikającego z umowy, co pozwoliłoby na uniknięcie ewentualnych dodatkowych kosztów oraz niedogodności związanych z postępowaniem sądowym i egzekucyjnym – o czym zostali poinformowani w piśmie stanowiącym przedsądowe wezwanie do zapłaty. Pozwani nie skorzystali z tego rozwiązania, nie nawiązali kontaktu z bankiem, w związki z czy należy uznać, że byli w pełni świadomi konsekwencji swojego postępowania.

SSO Wojciech Modrzyński

(...)

ZARZĄDZENIE

1)  (...)

2)  (...)

T.,(...)

(...)