Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie II Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2017 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa M. F.

przeciwko Skarbowi Państwa - Wojewodzie (...)

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  ustala, iż powódka M. F. przegrała sprawę w całości i powinna ponieść koszty procesu, przy czym szczegółowe wyliczenie kosztów procesu pozostawia referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się wyroku.

Sygn. akt II C 41/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 15 stycznia 2015 r. (data nadania) M. F. oraz K. Z. wniosły o zasądzenie od Skarbu Państwa – Wojewody (...) odszkodowania za szkodę, jaką poniosły w wyniku wydania wadliwego orzeczenia administracyjnego Prezydium Rady Narodowej z dnia 10 października 1950 r. o nr (...), odmawiającego przyznania, poprzednikom prawnym powódek, własności czasowej do gruntu nieruchomości (...) położonej przy ul. (...), oznaczoną hip. Nr (...) o powierzchni 874,05 m2, stanowiącej aktualnie część działki ewidencyjnej o nr (...) z obrębu (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta o nr (...), której nieważność stwierdziło Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. decyzją z dnia 13 stycznia 2014 r. (sygn. KOC/3751/Go/13). M. F. domagała się zasądzenia odszkodowania na swoją rzecz w wysokości 2.500.000 zł, a K. Z. w wysokości 7.500.000 zł, wraz z odsetkami ustawowymi od każdej z tych kwot liczonym od dnia następnego po dniu wydania wyroku do dnia zapłaty. Jak wyjaśniły powódki, wysokość dochodzonego przez nie odszkodowania została ustalona na podstawie dokonanego rozeznania w cenach podobnych nieruchomości, konsultacji z rzeczoznawcami, agencjami obrotu nieruchomościami i analizie rynku nieruchomości (we własnym zakresie). Nadto powódki wniosły o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. (pozew k. 4-7)

Zarządzeniem z dnia 21 maja 2015 r. zwrócono pozew w części, to jest w zakresie dotyczącym powódki K. Z.. (zarządzenie k. 78-79)

Pismem procesowym z dnia 21 lipca 2015 r. (data nadania) M. F. zmodyfikowała powództwo, w zakresie dochodzonego roszczenia odszkodowawczego, w ten sposób, iż wniosła o zasądzenie od Skarbu Państwa – Wojewody (...) na swoją rzecz kwoty 10.000.000 zł. Uzasadniając modyfikację powództwa wskazała, iż w dniu 15 stycznia 2015 r. wraz z K. Z. wniosła powództwo o zasądzenie łącznie 10.000.000 zł od Skarbu Państwa. Powódce przysługiwał udział ¼ w roszczeniu, natomiast K. Z. udział ¾ w roszczeniu. Powódce przysługuje aktualnie uprawnienie do dochodzenia całej w/w kwoty, bowiem w dniu 10 lipca 2015 r. zawarła z K. Z. umowę darowizny, na mocy której K. Z. zbyła na jej rzecz przysługujący jej udział w roszczeniu odszkodowawczym. (pismo procesowe k. 86)

W odpowiedzi na pozew z dnia 31 lipca 2015 r. (data nadania) Skarb Państwa – Wojewoda (...) wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych na rzecz Skarbu Państwa, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej SP.

Uzasadniając swoje stanowisko podniósł, iż stwierdzenie nieważności decyzji dekretowej nie oznacza automatycznie zrealizowania wszystkich przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej. Zdaniem pozwanego, w sprawie niniejszej również z innych przyczyn, niż uznane za bezprawne, Prezydium Rady Narodowej mogło wydać decyzję odmowną. Z analizy dokumentacji nieruchomości położonej w W. przy ul. (...) wynika wprost, iż już pod koniec 1945 r. wiadomym było, że teren nieruchomości przy ul. (...) przeznaczony jest pod poszerzenie ul. (...). Tym samym, należy uznać twierdzenia powódki za nieudowodnione, że korzystanie z gruntu przez dawnych właścicieli dało się faktycznie pogodzić z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego. W ocenie pozwanego, niezależnie od wadliwości decyzji dekretowej, w tej dacie winna zapaść prawidłowa i zgodna z prawem decyzja odmawiająca dotychczasowym współwłaścicielom przyznania prawa majątkowego do gruntu z uwagi na niezgodność korzystania z gruntu przez dotychczasowych właścicieli z przeznaczeniem tego gruntu. Zatem brak szkody oraz związku przyczynowego pomiędzy wadliwą decyzją dekretową a szkodą w postaci utraty prawa do gruntu przesądza w konsekwencji o braku podstaw do dochodzenia od pozwanego odszkodowania.

Zamiarem pozwanego nie jest poddawanie ocenie Sądu decyzji administracyjnej, to jest decyzji nadzorczej Samorządowego Kolegium Odwoławczego, gdyż oznaczałoby to niedopuszczalne wkroczenie w materię zastrzeżoną dla drogi postępowania administracyjnego, stwierdzającą nieważność decyzji lub jej wydanie z naruszeniem prawa. Zdaniem strony pozwanej, w okolicznościach niniejszej sprawy, niezależnie od negatywnego rozstrzygnięcia zawartego w treści decyzji dekretowej z dni 10 października 1950 r. ziściłby się taki sam skutek jak wywołany wadliwą decyzją.

W dalszej kolejności pozwany wskazał, iż strona powodowa nie przedstawiła dowodów pozwalających na określenie wysokości szkody. Z uwagi na powyższe, pozwany zakwestionował oszacowanie wysokości odszkodowania przyjęte przez stronę powodową. (odpowiedź na pozew k. 92-98)

Sąd ustalił, następujący stan faktyczny:

Nieruchomość położona w W. przy ul. (...) nr hip. (...) stanowiła własność A. N. A. S. (1), poprzedniczki prawnej M. F. oraz K. Z.. A. S. (2) zmarła w dniu 10 października 1939 r. (okoliczność bezsporna, zaświadczenie k. 12, kserokopia mapy k. 30, fotografia k. 31 )

Pismem z dnia 31 grudnia 1945 r. Biuro Odbudowy Stolicy – Wydział Urbanistyki poinformował Wydział Nadzoru – Dział Inspekcji Budowlanej, iż remont (odbudowa) budynku położonego w W. przy ul. (...) jest niemożliwa za uwagi na projektowane poszerzenie ul. (...). O braku możliwości prowadzenia prac remontowo – budowlanych na w/w nieruchomości, został poinformowany J. S. (1) pismem Biura Odbudowy Stolicy z dnia 18 grudnia 1946 r. W uzasadnieniu podano, iż nieruchomość leży na trasie ul. (...). (pisma Biura Odbudowy Stolicy k. 105-106)

W dniu 30 września 1948 r. J. S. (1) i H. Z. złożyli wniosek o przyznanie prawa własności czasowej do przedmiotowej nieruchomości. Wniosek był złożony w terminie. (okoliczność bezsporna, decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego k. 24-26, pismo k. 13,)

W dniu 6 maja 1949 r., na wniosek Ministra Odbudowy, uchwalono plan miejscowy o nr (...). Obwieszczenie o uchwaleniu rzeczowego planu ogłoszono w dniu 25 maja 1949 r. w Monitorze Polskim (część „A”, nr A-32, poz. 484). Zgodnie z postanowieniami rzeczowego planu miejscowego wskazano, iż nieruchomość hip. nr (...), położona przy ul. (...) w W., położona będzie w całości na terenie przeznaczonym wyłącznie na drogi wraz z urządzeniami pomocniczymi. (kserokopia części miejscowego planu nr (...) k. 142-148, k. 164-167, opinia geodezyjna k. 229-232)

W lipcu oraz sierpniu 1950 r. wykonano rozbiórkę pozostałości po budynku położonym przy ul. (...) w W.. (sprawozdanie k. 116, warunki na wykonanie państwowych robót budowlanych – rozbiórkowych k. 117-122, dziennik rozbiórki k. 123-132)

Orzeczeniem administracyjnym z dnia 10 października 1950 r. nr (...) Prezydium Rady Narodowej w m.st. W.odmówiło przyznania prawa własności czasowej do rzeczowej nieruchomości A. S. (2), H. S., L. S. i J. S. (1). W uzasadnieniu organ wskazał, iż zgodnie z opracowanym planem zagospodarowania przestrzennego teren nieruchomości jest przeznaczony pod społeczne budownictwo mieszkaniowe. (orzeczenie k. 23)

Decyzją z dnia 13 stycznia 2014 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. stwierdziło, na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. w zw. z art. 158 § 1 k.p.a. (organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która została wydana bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa), nieważność orzeczenia administracyjnego Prezydium Rady Narodowej w (...) W. z dnia 10 października 1950 r. nr (...). W uzasadnieniu wskazano, iż w kwestionowanym orzeczeniu administracyjnym organ nie wskazał planu zagospodarowania przestrzennego ustalającego przeznaczenie przedmiotowej nieruchomości, powołując się jedynie na plan „opracowywany” i w żaden sposób nie wyjaśnił, w jaki sposób dotychczasowi właściciele chcieli korzystać z nieruchomości oraz dlaczego to korzystanie nie dało się pogodzić z przeznaczeniem nieruchomości. Uchybienia te w ocenie Samorządowego Kolegium Odwoławczego stanowią rażące naruszenie art. 7 ust. 2 dekretu z 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. W., a tym samym uzasadniając stwierdzenie nieważności kwestionowanej decyzji. W uzasadnieniu wskazano, iż organ nadzoru nie jest zobligowany do badania faktycznego przeznaczenia gruntu w planie zabudowy obowiązującym w dacie wydania decyzji odmawiającej prawa własności czasowej. Wystarczającą podstawą stwierdzenia nieważności takiej decyzji jest ustalenie, że organ odmawiając prawa własności czasowej nie wskazał planu, z którym niezgodne miało być korzystanie z gruntu (decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego k. 24-26)

Postanowieniem z dnia 30 stycznia 1992 r. Sąd Rejonowy dla m.st. W. stwierdził, iż spadek po A. S. (2), ostatnio stale zamieszkałej w (...) przy ul. (...) na podstawie testamentu notarialnego z dnia 17 grudnia 1938 r. otwartego i ogłoszonego przed Sądem Okręgowym w Warszawie w dniu 28 listopada 1939 r. nabyły dzieci stryjecznego brata zmarłej L. S. – H. S. z d. S., J. S. (1) i L. W. J. S. (2) po 1/3 części spadku każde z nich. Spadek po L. S. nabyło rodzeństwo J. S. (1) i H. Z. po ½ części spadku każdy z nich. Spadek po H. Z. nabyła jej córka K. Z. w całości. Spadek po J. S. (1) nabyli żona E. S. (1) z domu D. oraz siostrzenica zmarłego K. Z. po ½ części każda z nich. Spadek zaś po E. S. (2) nabyła na podstawie testamentu notarialnego z dnia 10 sierpnia 2000 r. M. F. w całości.

K. Z. posiada aktualnie prawo do ¾, a M. F. do ¼ spadku po A. S. (2). (postanowienie Sądu Rejonowego dla m.st. W. z dnia 30 stycznia 1992 r. k. 14, postanowienie Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi z dnia 26 maja 1986 r. k. 15, postanowienie Sądu Rejonowego w Tomaszowie – Mazowieckim z dnia 30 kwietnia 1991 r. k. 18, postanowienie Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy z dnia 12 czerwca 1991 r. k. 19, postanowienie Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie z dnia 15 stycznia 2013 r. k. 22)

Decyzją z dnia 18 marca 2014 r. Prezydent m.st. W., po rozpatrzeniu wniosku J. S. (1) i H. Z. z dnia 30 września 1948 r. o przyznanie prawa własności czasowej do gruntu położonego w W. przy ul. (...) hip. Nr (...), odmówił K. Z. oraz M. F. ustanowienia prawa użytkowania wieczystego działki ewidencyjnej nr (...) z obrębu (...), w skład której wchodzi dawna nieruchomość (...) położona przy ul, (...) hip. Nr (...). W uzasadnieniu podjętego rozstrzygnięcia podniesiono, iż aktualnie dawną nieruchomość hip. nr (...) stanowi część działki ewidencyjnej nr (...) z obrębu (...), a wedle informacji z rejestru gruntów przedmiotowa działka (oznaczona symbolem dr) stanowi drogę publiczną – Plac (...). Rzeczowy grunt będący częścią drogi publicznej stanowi przestrzeń ogólnodostępną, służącą ogółowi mieszkańców oraz zapewniającą ład komunikacyjny. Wobec powyższego brak jest możliwości ustanowienia prawa użytkowania wieczystego do w/w gruntu na rzecz spadkobierców dawnej właścicielki hipotecznej, ponieważ przesłanki z art. 7 ust. 2 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. W. nie zostały spełnione, spadkobiercy dawnej właścicielki nie mogą korzystać z gruntu zgodnie z jego obecnym przeznaczeniem. (decyzja Prezydenta m.st. W. k. 27-28)

Pismem z dnia 8 kwietnia 2014 r. Naczelnik Wydziału Spraw Dekretowych i Związków Wyznaniowych – Biura Gospodarki Nieruchomościami m.st. Warszawy poinformował K. Z. oraz M. F., iż m.st. W.nie oferowało i nie oferuje gruntu, o którym mowa w art. 7 ust. 4 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. W. . Ów przepis nie nakłada na m.st. (...)obowiązku przyznania gruntu zamiennego, a jedynie stwarza możliwość jego przyznania w miarę posiadania zapasu gruntów. Nadto nie daje on podstawy do przyznania dotychczasowemu właścicielowi roszczenia o ustanowienie własności czasowej. (pismo Naczelnika Wydziału Spraw Dekretowych i Związków Wyznaniowych k. 29)

Dawna nieruchomość (...) położona przy ul. (...) nr hip. (...) stanowi obecnie część działki nr (...) z obrębu (...), jest własnością m.st. W., nie jest zabudowana i stanowi część drogi publicznej (część placu (...)). Wartość rynkowa nieruchomości gruntowej, Plac (...) (dawnej ul. (...)), położonej w W. na terenie dzielnicy Ś., stanowiącej obecnie część działki ewidencyjnej nr (...) z obrębu (...) (dawna nieruchomość (...) oznaczona nr hip. (...)), według stanu na dzień 10 października 1950 r., a poziomu cen rynkowych na dzień 29 marca 2016 r. wynosi 5.165.636 zł. (opinia biegłego rzeczoznawcy majątkowego S. S. k. 306-327, pisemna opinia uzupełniająca k. 368-371, k. 457-461, ustna opinia uzupełniająca k. 488-490)

Na mocy zawartej w dniu 10 lipca 2015 r. umowy darowizny roszczeń (w formie aktu notarialnego) K. Z. darowała na rzecz swojej bratanicy M. F. przysługujący jej udział we wszystkich roszczeniach odnoszących się do nieruchomości opisanej jako nieruchomość (...) położona przy ul. (...) hip. nr (...), w szczególności wynikające z brzmienia art. 7 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. W., w tym wszelkie prawa i roszczenia przysługujące jej z jakiegokolwiek tytułu, w tym także wszelkie niezaspokojone roszczenia oraz prawo do odszkodowania z jakiegokolwiek tytułu – w odniesieniu do przedmiotowej nieruchomości, a M. F. oświadczyła, iż powyższą darowiznę przyjmuje. (umowa darowizny roszczeń k. 87-90)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wymienionych dowodów, a przede wszystkim złożonych do akt kopii dokumentów. Sąd dał wiarę powołanym wyżej kopiom, których autentyczność nie budziła wątpliwości Sądu, a nadto nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania, dlatego też Sąd mógł oprzeć się na nich, jako na dowodach.

Podstawę ustaleń Sądu w zakresie wartości nieruchomości stanowiła opinia biegłego sądowego S. S. z dnia 29 marca 2016, a także pisemne opinie uzupełniające z dnia 20 maja 2016 r. i 23 września 2016 r. oraz ustną opinię uzupełniającą, w których biegły ustosunkował się w sposób pełny i wyczerpujący do postawionych mu przez strony zarzutów i wniosków.

Powyższa opinia została sporządzone w sposób systematyczny i czytelny, jej wywody prowadzą do jednoznacznych i logicznych wniosków, a autorem jest osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje fachowe.

Sąd oddalił wniosek powódki zgłoszony na rozprawie w dniu 18 stycznia 2017 r. o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego rzeczoznawcy majątkowego jako zbędny, albowiem wszelkie istotne okoliczności niniejszej sprawy – niezbędne do wydania rozstrzygnięcia - zostały już ustalone. Tym samym, wniosek ów zmierzał jedynie do bezzasadnego przedłużania niniejszego postępowania.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

W pierwszej kolejności wskazać należało, iż modyfikacja powództwa dokonana przez M. F. była dopuszczalna, bowiem odpowiadała dyspozycji art. 193 § 1 k.p.c., zgodnie z którym to artykułem, zmiana powództwa jest dopuszczalna, jeżeli nie wpływa na właściwość sądu.

Przechodząc do meritum sprawy wskazać należy co następuje. Według art. 160 § 1 k.p.a. w brzmieniu obowiązującym przed 1 września 2004 roku stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 k.p.a. albo stwierdzenia nieważności takiej decyzji, służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę, chyba że ponosi ona winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie. Do odszkodowania stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem art. 418 tego kodeksu (art. 160 § 2 k.p.a.). Przytoczony przepis utracił moc z dniem 1 września 2004 roku, niemniej jednak zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie Sądu Najwyższego stanowiskiem, które Sąd Okręgowy aprobuje, znajduje on zastosowanie do roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej ostateczną decyzją administracyjną wydaną przed dniem 1 września 2004 r., której nieważność lub wydanie z naruszeniem art. 156 § 1 k.p.a. stwierdzono po tym dniu (tak też Sąd Najwyższy w uchwale z 31 marca 2011 roku, III CZP 112/10, OSNC 2011/7-8/75). Nie reguluje on wyczerpująco przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej, stąd odesłanie w art. 160 § 2 k.p.a. do odpowiedniego stosowania przepisów kodeksu cywilnego.

W konsekwencji zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c.) na stronie powodowej spoczywa obowiązek wykazania szkody oraz normalnego związku przyczynowego pomiędzy powstałą szkodą a wadliwą decyzją administracyjną. Stwierdzenie nieważności ostatecznej decyzji administracyjnej przesądza jedynie o bezprawności i winie funkcjonariusza państwowego przy wykonywaniu powierzonej mu czynności (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 maja 1985 roku, II CR 121/85, OSNC 1986, nr 4, poz. 53). W realiach rozpoznawanej sprawy nie może budzić wątpliwości, że wskazywane jako źródło szkody przez powódkę decyzje Prezydium Rady Narodowej (...) W. z dnia 10 października 1950 roku o odmowie ustanowienia własności czasowej miały charakter bezprawny, co potwierdził organ nadzorczy, stwierdzając ich nieważność.

Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. każda osoba zobowiązana do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Powyższe oznacza, że konieczne jest wskazanie zdarzenia, z którym osoba dochodząca odszkodowania wiąże powstanie szkody, określenie tej szkody oraz ustalenie, czy wskazane zdarzenie jest przyczyną tejże szkody, a więc czy było ono koniecznym warunkiem jej wystąpienia, przy czym normalny związek przyczynowy zachodzi tylko wtedy, gdy w zestawie wszystkich przyczyn i skutków określone przyczyny wywołują normalnie, w zwykłej kolejności rzeczy albo z wysokim prawdopodobieństwem tego rodzaju skutki. Ocena, czy skutek jest normalny powinna być zobiektywizowana i oparta na całokształcie okoliczności sprawy oraz opierać się na doświadczeniu życiowym.

W niniejszej sprawie powódka jako zdarzenie wyrządzające szkodę wskazała orzeczenie administracyjne z dnia 10 października 1950 r. nr (...) Prezydium Rady Narodowej w m.st. W. odmawiającego dotychczasowym właścicielom prawa własności czasowej nieruchomości (...), oznaczonej nr hipotecznym (...), położonej przy ul. (...), której nieważność stwierdzono decyzją Ministra Infrastruktury z dnia 11 marca 2011 r., a jako szkodę utratę prawa użytkowania wieczystego gruntu.

Ocenić zatem należało, czy między tymi dwoma zdarzeniami zachodzi normalny związek przyczynowy, we wskazanym wyżej rozumieniu.

Nie może budzić wątpliwości, że orzeczenie o odmowie przyznania prawa użytkowania wieczystego dotychczasowym właścicielom zostało wydanie z naruszeniem prawa. Rozstrzygnął o tym organ administracyjny – Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. ostateczną decyzją z dnia 13 stycznia 2014 r. Tym samym bezprawność zachowania władzy publicznej, w jej szczególnej postaci przewidzianej w art. 160 § 1 k.p.a., została przesądzona w sposób wiążący dla sądu cywilnego.

Działka nr (...) z obrębu (...) (dawniej nieruchomość (...) położona przy ul. (...) nr hip. (...)) ma powierzchnię 874,05 m ^{( 2)}. Owa działka, co do której prawo własności przysługuje miastu stołecznemu W. jest niezabudowana i stanowi część drogi publicznej (część placu (...)).

W świetle opinii geodezyjnych złożonych co prawda przez strony postępowania, ale niekwestionowane oraz opinii biegłego rzeczoznawcy majątkowego rzeczowa działka według planu miejscowego nr (...), ogłoszonym dnia 25 maja z 1949 r., znajdowała się na terenach przeznaczonych wyłącznie na drogi publiczne wraz z urządzeniami pomocniczymi (poszerzenie ulicy (...)). Z analizy korespondencji prowadzonej na przełomie 1945 r. i 1946 r., pomiędzy ówczesnymi jednostkami władzy publicznej (tj. Biurem Odbudowy Stolicy – Wydziałem Urbanistyki oraz Wydziałem Nadzoru – Działem Inspekcji Budowlanej) wynika również, iż planowane było poszerzenie ul. (...) obejmujące nieruchomość (...) położoną przy ul. (...). O przeznaczeniu rzeczowej nieruchomości został nadto poinformowany pismem z dnia 18 grudnia 1946 r. J. S. (1) (poprzednik prawny powódki) ( pisma Biura Odbudowy Stolicy k. 105-106, opinia biegłego rzeczoznawcy majątkowego S. S. k. 306-327).

Powyższe w ocenie Sądu świadczy o tym, iż w/w działka w dacie zdarzenia szkodzącego była faktycznie przeznaczona na wykorzystanie pod ulicę i korzystanie z niej przez dotychczasowego właściciela hipotecznego nie dało się pogodzić z przeznaczeniem gruntu według planu zabudowania (opinia geodezyjna, zawierająca omówienie planu miejscowego nr (...) k. 222-231). Wobec powyższego poprzednicy prawni powódki nie uzyskaliby na swoją rzecz pozytywnej decyzji dekretowej co skutkuje brakiem związku przyczynowego miedzy zachowaniem pozwanego polegającym na wydaniu wadliwego orzeczenia dekretowego, a szkodą powódki polegającą na utracie prawa użytkowania wieczystego do gruntu dawnej nieruchomości hipotecznej stanowiącej obecnie działkę nr (...). Drogi stanowią rzeczy wyłączone z powszechnego obrotu i wyłączenie to ma charakter bezwzględny. Nikt poza Skarbem Państwa i jednostką samorządu terytorialnego nie może być właścicielem gruntu przeznaczonego pod drogę publiczną, nadto wyłączona jest również możliwość ustanowienia na gruncie zajętym pod drogę publiczną prawa wieczystego użytkowania na rzecz osoby fizycznej. Również obowiązujące w latach 50-tych regulacje prawne nie przewidywały możliwości urządzenia drogi publicznej na gruncie stanowiącym własność prywatną. Ustawa z dnia 10 grudnia 1920 r. o budowie i utrzymywaniu dróg publicznych w Rzeczypospolitej Polskiej obowiązującą do 1962 r. do dróg publicznych zaliczała: drogi państwowe, drogi powiatowe, drogi gminne oraz ulice i place miejskie i wiejskie. Drogi niezbędne są, jak stanowi art. 2 ustawy, do komunikacji publicznej. Zgodnie z art. 12 ustawy budowa i utrzymanie dróg państwowych należała do zakresu działania administracji państwowej, a dróg powiatowych i gminnych do zakresu działania właściwych związków samorządu terytorialnego. Sąd Najwyższy w orzeczeniach nr 143/25, 15/26 i 156/27 wyjaśnił, iż poza drogami, wyliczonymi w art. 1 ustawy z dnia 10 grudnia 1920 r., istnieją inne drogi użytku powszechnego, każda zaś droga służąca do przejazdu, o ile nie jest zamknięta dla ruchu powszechnego, z samej swej istoty jest dostępna dla wszystkich, a więc publiczna (wyrok SN z 09.09.1930 r. II K 746/30). Należy zatem uznać, iż poprzednicy prawni powódki nie mogli na tej części nieruchomości uzyskać orzeczenia przyznającego własność czasową z uwagi na niezgodność korzystania z gruntu przez dotychczasowych właścicieli z przeznaczeniem tego gruntu. Zatem wadliwa odmowna decyzja dekretowa nie spowodowała szkody w majątku powódki.

W ocenie Sądu powódka nie wykazała, że jej poprzednicy prawni mogli pogodzić korzystanie z nieruchomości z przeznaczeniem wynikającym z planu zagospodarowania przestrzennego jak również nie wykazała, że owa działka miała zostać wykorzystana w inny sposób niż jako droga.

Mając powyższe na uwadze należało oddalić powództwo w całości (punkt I wyroku).

Orzekając o kosztach procesu, sąd miał na uwadze, iż zgodnie z art. 98 k.p.c., strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Mając na względzie wynik niniejszego postępowania, uznać należało, że powódka M. F. przegrała niniejszy proces w całości. Szczegółowe wyliczenie kosztów zostało pozostawione referendarzowi sądowemu na podstawie art. 108 § 1 k.p.c.