Pełny tekst orzeczenia

Formularz UWO

Sygnatura akt

XII Ko 59/18

WNIOSKODAWCA

A. T.

ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA

1.

Odszkodowanie (kwota główna)

Odsetki

1.

2.

Zadośćuczynienie (kwota główna)

Odsetki

1.

55.750,00 zł

odsetki ustawowe

2.

z tytułu niesłusznego umieszczenia w Strzeżonym Ośrodku dla Cudzoziemców w okresie od 6 września 2017 r. do 17 kwietnia 2018 r.

3.

Inne

1.

Ustalenie faktów

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.1.1.

W dniu 4 kwietnia 2016 r. A. T. wraz z żoną i trójką dzieci przybył do Polski przez przejście graniczne w T.. A. T. w imieniu swoim, żony i dzieci złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej. Zostali umieszczeni w ośrodku recepcyjnym dla uchodźców w D.. W dniu 7 września 2016 r. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców odmówił nadania w/w rodzinie ochrony międzynarodowej a decyzja w tym przedmiocie została w dniu 01 marca 2017 r. utrzymana przez Radę ds. Uchodźców. Z uwagi na grożącą deportację A. T. wraz z rodziną wyjechali, bez wymaganych dokumentów do Niemiec, gdzie zwrócili się o udzielenie ochrony międzynarodowej. W związku z tym, że cudzoziemcy zwrócili się wcześniej z takim wnioskiem w RP w dniu 14 czerwca 2017 r. strona niemiecka wystąpiła do strony (...) z wnioskiem o przyjęcie A. T. wraz z rodziną ponownie do Polski w trybie Rozporządzenia Unii Europejskiej nr (...) z dnia 26 czerwca 2013 r.

W dniu 5 września 2017 r. funkcjonariusze z Inspekcji Policji Federalnej P. przekazali do Polski A. T. wraz z rodziną. W trakcie procedury związanej z przekazaniem A. T. dokonał samookaleczenia. A. T. i jego żona R. M. (1) po przekazaniu zostali zatrzymani przez funkcjonariuszy Placówki Straży Granicznej w S. na podstawie art. 394 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach w związku z pobytem na terytorium RP bez żadnej wizy lub innego ważnego dokumentu uprawniającego do wjazdu i pobytu na nim oraz z nielegalnym przekroczeniem granicy z Polski do Niemiec tj. w związku z art. 302 us.1 i 10 w/w ustawy. Komendant Placówki Straży Granicznej w dniu 5 września 2017 r. wszczął postępowanie administracyjne wobec A. T. oraz jego żony w sprawie zobowiązania do powrotu. Tego samego dnia R. M. (1) złożyła w imieniu całej rodziny wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej. Komendant Placówki SG w S. uznał iż złożenie ponownego wniosku udzielenie ochrony międzynarodowej miało na celu opóźnienie wydania albo opóźnienia lub uniemożliwienia wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu. W celu zapewnienia prawidłowego przebiegu postępowania w sprawie jego wniosku o udzielenie ochrony a także w sprawie wydania i wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu zwrócił się z wnioskiem do właściwego Sądu Rejonowego o umieszczenie cudzoziemca w strzeżonym ośrodku.

Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie postanowieniem z dnia 6 września 2017 r. sygn. akt VI Ko/Cu 1405/17 zdecydował o umieszczeniu wnioskodawcy w Strzeżonym Ośrodku dla Cudzoziemców w K. na okres nie dłuższy niż 60 dni, tj. do dnia 3 listopada 2017 r. do godz. 12:00. Jako podstawę umieszczenia w ośrodku Sąd Rejonowy wskazał art. 88a ust. 1 w zw. z art. 87 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wnioskodawca wraz z rodziną został umieszczony w Strzeżonym Ośrodku dla Cudzoziemców K.. Sąd Okręgowy w Szczecinie postanowieniem z dnia 19 października 2017 r. sygn. akt IV Kz 1015/17 utrzymał w mocy postanowienie Sądu Rejonowego.

W dniu 23 października 2017 r. Komendant Placówki Straży Granicznej zobowiązał do powrotu oraz orzekał 3 letni zakaz ponownego wjazdu na terytorium RP i innych Państw Schengen dla A. T. a decyzja ta została utrzymana w mocy przez Szefa Urzędu ds. Cudzoziemców w dniu 26 stycznia 2018 r.

W dniu 27 października 2017 r. Sąd Rejonowy w Kętrzynie sygn. akt II Ko 1605/17/Cu, przedłużył okres pobytu A. T. w ośrodku strzeżonym do dnia 3 marca 2018 r. tj. na czas niezbędny do wydania ostatecznej decyzji w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej.

W dniu 6 listopada 2017 r. Szef Urzędu do spraw Cudzoziemców uznał za niedopuszczalny wniosek złożony przez R. M. o udzielenie ochrony międzynarodowej a decyzja ta została utrzymana w mocy przez Radę ds. Uchodźców w dniu 15 lutego 2018 r.

W dniu 1 grudnia 2017 Sąd Okręgowy w Olsztynie sygn. akt VII Kz 597/17 utrzymał w mocy postanowienie Sądu Rejonowego w Kętrzynie z 27 października 2017 r.

Postanowieniem z dnia 28 lutego 2018 r. Sąd Rejonowy w Kętrzynie ( sygn. akt II Ko 389/18) na podstawie art. 403 ust. 2a pkt 2 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach przedłużył na dalszy okres tj. do dnia 31 maja 2018 r. okres pobytu A. T. w Strzeżonym Ośrodku dla Cudzoziemców w K. uznając iż jest to niezbędny czas do wydania i wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu.

Postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2018 r. Komendant (...) Oddziału Straży Granicznej działając na podstawie art. 406 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12.12.2013 r. o cudzoziemcach zwolnił ze Strzeżonego Ośrodka dla Cudzoziemców w K. A. T. wraz z rodziną z uwagi na przeciwskazania zdrowotne do dalszego pobytu w ośrodku strzeżonym małoletniego M. T., co wynikało z opinii lekarskiej z dnia 17 kwietnia 2018 r. wydanej po przeprowadzanej w dniu 16 kwietnia 2018 r. konsultacji psychiatrycznej.

Z udziałem A. T. toczyło się postępowanie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym, bowiem w dniu 12 lutego 2018 r. złożył on skargę na decyzję Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z dnia 26 stycznia 2018 r. w przedmiocie zobowiązania go do powrotu. Wojewódzki Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 25 października 2018 r. w sprawie IV SA/Wa 820/18 po rozpoznaniu skargi A. T. uchylił decyzję Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z dnia 26 stycznia 2018 r. w przedmiocie zobowiązania do powrotu oraz zakazu ponownego wjazdu na terytorium RP i innych państw obszaru Schengen. Zdaniem Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego decyzja zobowiązująca A. T. do powrotu była podjęta przedwcześnie. Nakazano uzupełnić postępowanie dowodowe w celu ustalenia czy w sprawie występują przesłanki udzielenia zgody na pobyt ze względów humanitarnych na podstawie art. 348 pkt 3 ustawy o cudzoziemcach.

wniosek o umieszczenie cudzoziemca w Strzeżonym Ośrodku

k. 1-2 akt VI Ko 1405/17

protokół zatrzymania A. T.

k. 6

akt VI Ko 1405/17

postanowienie z dnia 6 września 2017 r.

k. 16-17

akt VI Ko 1405/17

decyzja Szefa Urzędu do Spraw cudzoziemców z dnia 7 września 2016 r.

k. 44-51

akt VI Ko 1405/17

Decyzja Rady do Spraw Uchodźców

k. 52-63

akt VI Ko 1405/17

Postanowienie z dnia 19 października 2017 r.

k. 66-67

akt VI Ko 1405/17

Postanowienie z dnia 27 października 2017 r.

k. 8-10 akt II Ko 1605/17

Postanowienie z dnia 1 grudnia 2017 r.

k. 59-60 akt II Ko 1605/17

Decyzja z dnia 23 października 2017 r. Komendanta P. S. G.

k. 86-89

II Ko 1605/17

Decyzja Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z dnia 6 listopada 2017 r.

k. 90-92

II Ko 1605/17

Decyzja Rady do Spraw Uchodźców dnia 15 lutego 2018 r.

k. 94-97

II Ko 1605/17

Decyzja Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z dnia 6 listopada 2017 r.

k. 99-106

II Ko 1605/17

Postanowienie z dnia 28 lutego 2018 r. II Ko 389/18/Cu

k. 114-115

II Ko

k. 1605/17

II Ko 1605/17

Postanowienie Komendanta (...) Oddziału Straży Granicznej z dnia 20 lutego 2018 r.

k. 128-129 akt sygn. II Ko 1605/17

Postanowienie SR w Kętrzynie z dnia 7 marca 2018 r.

k. 133-134

II Ko 1605/17

Postanowienie Komendanta (...) Oddziału Straży Granicznej z dnia 17 kwietnia 2018 r.

k. 212-213

II Ko 1605/17

Postanowienie Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 20 kwietnia 2018 r.

k. 215-216

II Ko 1605/17

Postanowienie WSA w Warszawie z dnia 11 kwietnia 2018 r.

k. 144-146

II Ko 1605/17

Postanowienie WSA w Warszawie z dnia 5 września 2018 r.

k. 164-167 XII Ko 59/18

wyrok wojewódzkiego Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 25.10.2018 r.

k. 225-212

XII Ko 59/18

zeznania świadka A. T.

k. 341-344

XII Ko 59/18

zeznania świadka R. M. (3)

k. 344v-349 XII Ko 59/18

3.1.2.

Jak ustalono wcześniej A. T. w trakcie procedury przekazania go z rodziną stronie (...) dokonał samookaleczenia w okolicach prawego nadgarstka (rana cięta o długości 6 cm i głębokości 0,5 cm). Została mu udzielona pomoc lekarska. Z informacji udzielonej przez A. T. co do jego stanu zdrowia wynikało, iż leczył się z powodu depresji oraz epilepsji.

W czasie pobytu w Ośrodku od momentu przyjęcia do 11 kwietnia 2018 r. A. T. był pod stałą opieka lekarską, w tym był konsultowany psychiatrycznie czy laryngologicznie.Po opuszczeniu Ośrodka Strzeżonego A. T. kontynuował leczenie psychiatryczne zgłaszając się w dniu 12 września 2018 r. do lekarza psychiatry w Poradni (...) w W.. Jak wynika rozpoznano u A. T. zaburzenia stresowe pourazowe ( F.43.1).

Poza A. T., cała rodzina korzystała z opieki specjalistycznej, w tym jego syn M. T. pozostawał pod stałą opieką psychologiczną, także psychologa spoza terenu ośrodka. W dniu 12 lutego 2018 r. odbyła się konsultacja M. T. z lekarzem psychiatrą. Zalecono wprowadzenie terapii psychologicznej w/w dziecka oraz włączono leczenie farmakologiczne. Na dzień wystawiana informacji lekarskiej nie stwierdzono by dalszy pobyt rodziny w Strzeżonym Ośrodku dla Cudzoziemców w K. mógł spowodować niebezpieczeństwo zagrożenia ich życia bądź zdrowia. Psycholog dziecięca M. G., która pracowała z M. od listopada 2017 r. na początku kwietnia 2018 r. poinformowała K. P., psychologa z Sekcji (...)Wychowawczej Strzeżonego Ośrodka dla Cudzoziemców, iż obecny stan zdrowia chłopca nie rokuje poprawy i z uwagi na jego dobro należy kontynuować leczenie w warunkach dziennego oddziału psychiatrycznego. W dniu 16 kwietnia 2018 r. doszło do konsultacji psychiatrycznej, która potwierdziła iż dalszy pobyt M. T. może zagrażać jego życiu i zdrowiu. W dniu 17 kwietnia 2018 r. z uwagi na ww. okoliczności dotyczące M. T. cała rodzina została zwolniona ze Strzeżonego Ośrodka dla Cudzoziemców w K..

.

notatka służbowa z dnia 16 lutego 2018 r.

k. 107

II Ko 1605/17

informacja lekarska z dnia 17 lutego 2018 r.

k. 108

II Ko 1605/17

dokumentacja medyczna A. T.

k. 64, k. 352-357

akt o sygn. XII Ko 59/18

ocena psychologiczna dotycząca M. T.

k. 58-62 akt o sygn. XII Ko 59/18

notatka służbowa z 23 lutego 2018 r.

k. 74 akt o sygn. XII Ko 59/18

zaświadczenie lekarskie z 16 kwietnia 2018 r.

k. 159 akt o sygn. XII Ko 59/18

Opinia lekarska psychiatryczna dot. M. T. z dnia 20.08.2018 r.

k. 184-187

akt o sygn. XII Ko 59/18

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.2.1.

ocena DOWODów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 3.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

zeznania świadka A. T.

Zdaniem Sądu co do zasady zeznania A. T. w zakresie podawanych faktów dotyczących ich pobytu w ośrodku uznać należy za wiarygodne jako znajdujące oparcie w pozostałym materiale dowodowym.

zeznania świadka R. M. (3)

Dokumenty zawarte w aktach spraw, wskazane w części uzasadnienia w pkt 3.1.

Zdaniem Sądu co do zasady zeznania R. M. w zakresie podawanych faktów dotyczących ich pobytu w ośrodku uznać należy za wiarygodne jako znajdujące oparcie w pozostałym materiale dowodowym.

Zdaniem sądu poszczególne dokumenty zostały uznane za wiarygodne, zostały sporządzone przez uprawnione organy zaś żadna ze stron nie podważała ich wiarygodności. Sąd uznał za wiarygodne informacje lekarskie dotyczące oceny stanu zdrowia A. T. czy M. T. gdyż także zostały sporządzone przez uprawnione osoby, w tym lekarzy posiadających wymagane specjalizacje oraz wiedzę pozwalającą ocenić stan zdrowia wnioskodawcy czy jego syna M. T..

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

PODSTAWA PRAWNA

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

1.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

1.

oddalony wniosek

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

na podstawie art. 407 ust 1 Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r. poz. 2206 ) w zw. z art. 552 k.p.k.

Inne

3.

1.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA

Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

1.

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

1.

wniosek oddalony w całości

2.

Zgodnie z treścią art. 407 ust. 1 Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach – cudzoziemcowi przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w przypadku niewątpliwie niesłusznego umieszczenia w strzeżonym ośrodku lub zastosowania wobec niego aresztu w celu wydalenia. Sprawy takie Sąd rozstrzyga na podstawie przepisów Kodeksu Postępowania Karnego dotyczących odszkodowania za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie, a więc na podstawie art. 552 k.p.k. i następnych.

W związku z powyższym przyjąć należało, iż odpowiedzialność Skarbu Państwa z tytułu niewątpliwie niesłusznego umieszczenia w strzeżonym ośrodku opiera się – tak jak w przypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania - na zasadzie ryzyka i że niewątpliwie niesłusznym jest tylko takie umieszczenie w ośrodku strzeżonym, które było stosowane z obrazą przepisów rozdziału 9 i 10 Ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach oraz powodujące dolegliwość, której cudzoziemiec nie powinien doznać, w świetle całokształtu okoliczności ustalonych w sprawie.

Odnosząc powyższe do realiów przedmiotowej sprawy Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, iż wniosek A. T. o zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne umieszczenie go w Strzeżonym Ośrodku dla Cudzoziemców jest niezasadny.

Decyzje dotyczące umieszczenia wnioskodawcy w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców wraz z rodziną zostały wydane w celu zapewnienia sprawnego przebiegu postępowania w przedmiocie złożonego przez jego żonę wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej zaś w przypadku przedłużenia okresu jego pobytu w ośrodku od 3 marca 2018 r. do 31 maja 2018 r. na czas niezbędny do wydania i wykonania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, w przypadku gdy cudzoziemcowi została wydana ostateczna decyzja o uznaniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej za niedopuszczalny. Istotnym elementem w przypadku przedłużenia pobytu A. T. w ośrodku był dla poszczególnych sądów fakt nielegalnego przekroczenia granicy przez wnioskodawcę z rodziną, co rodziło w jego przypadku realną nie zaś jedynie domniemaną ucieczkę poza teren RP. Dodatkowym argumentem dla poszczególnych sądów była niemożność zastosowania środków alternatywnych do detencji z uwagi na brak stałego miejsca zamieszkania A. T. w Polsce oraz niedysponowanie środkami finansowymi pozwalającymi a samodzielne utrzymanie się na terytorium RP.

W dacie zastosowania wobec A. T. tego środka ora jego przedłużania, nie istniały również jakiekolwiek przesłanki, które uniemożliwiałyby podjęcia pozytywnej decyzji o umieszczeniu go w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców. Katalog takich przesłanek wymieniony został w ustawie, z których wynika, iż postanowienia nie wydaje się, jeżeli mogłoby to spowodować niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia cudzoziemca. Sytuacje opisane w tym przepisie to sytuacje, w których rodzaj schorzenia na jakie cierpi cudzoziemiec, rozmiar doznanego przez niego uszkodzenia ciała są tego rodzaju, że wymagają takiego sposobu leczenia, który nie może być zapewniony w warunkach strzeżonego ośrodka.

Poszczególne sądy, w tym te podejmujące decyzje, co do przedłużenia dalszego pobytu w ośrodku strzeżonym badały czy stan zdrowia A. T. nie stanowił przeszkody do dalszego stosowania wobec niego środka detencji. Jak wynikało z przekazanych sądowi informacji A. T. miał zapewnioną opiekę lekarską, w tym specjalistyczną opiekę psychologiczną. Fakt samookaleczenia, jaki miał miejsce w Niemczech także nie dawał podstaw do uznania, że pobyt w strzeżonym ośrodku mógłby spowodować dla jego życia i zdrowia niebezpieczeństwo.

W kontekście przedstawionych dokumentów monitorowana była także sytuacja zdrowotna najstarszego syna wnioskodawcy M. T., Faktycznie wystawiane były zaświadczenia (opinie prywatne, w tym ta z 04.12.2017 r. z k. 58-59), z których wynikało, iż konieczne jest jak najszybsze opuszczenie Strzeżonego Ośrodka dla Cudzoziemców przez małoletniego i kontynuowanie leczenia w ośrodku otwartym, jednak innej treści zaświadczenia były wystawiane przez służby medyczne ośrodka a z których wynikało, iż małoletni może być leczony na terenie ośrodka ( k. 108 II Ko 1605/17) Dopiero na skutek wyników konsultacji psychiatrycznej z dnia 16 kwietnia 2018 r. ( k. 159 XII Ko 59/18) i wydanego w dniu 17 kwietnia 2018 r. zaświadczenia lekarskiego, z których wynikało, iż dalszy pobyt w Ośrodku stwarza realne zagrożenie dla życia i zdrowia dziecka, niezwłocznie, bowiem tego samego dnia Komendant (...) Oddziału Straży Granicznej działając na podstawie art. 406 ust. 1 pkt 3 ustawy o cudzoziemcach zwolnił wnioskodawcę A. T. wraz z rodziną ze Strzeżonego Ośrodka dla Cudzoziemców w K. .

Sąd nie podzielił argumentacji przedstawionej we wniosku by zostały naruszone przepisy ustaw dotyczących cudzoziemców i udzielania im ochrony na terytorium RP czy dyrektywy unijne a co za tym idzie bezzasadne było zastosowanie czy przedłużanie środka detencji wobec wnioskodawcy. Podobne argumenty dotyczące naruszenia tych przepisów podnoszone były w zażaleniach na decyzje w zakresie zastosowania i przedłużania tego środka, co zostało rozstrzygnięte przez poszczególne sądy odwoławcze a tutejszy Sąd Okręgowy tę argumentację podziela.

Inne

3.

1.

Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pk. 2

Zgodnie z art. 554 § 2 k.p.k. koszty postępowań w sprawach o odszkodowanie ponosi Skarb Państwa

PODPIS