Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lutego 2020 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2020 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Banku S.A. we W.

przeciwko Ł. F.

o zapłatę:

oddala powództwo.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn akt I C 1613/19

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank S. A. We W. wniósł przeciwko pozwanemu Ł. F. pozew o zapłatę 106.992,71 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP z ograniczeniem do odsetek maksymalnych za opóźnienie od kwoty 98.662,69 zł od dnia 12.03.2019 r. do dnia zapłaty. Na uzasadnienie wskazał, że strony zawarły w dniu 29.10.2015 r. umowę kredytową nr (...). Pozwany w treści tej umowy zobowiązał się do spłaty zadłużenia wg zasad określonych w umowie i regulaminie. Wobec braku spłaty zadłużenia w terminach określonych harmonogramem umowy (...) Bank S. A. podjął działania windykacyjne, które jednak nie przyniosły spodziewanych efektów, toteż zadłużenie wzrastało. Z powodu powstania zaległości w spłacie umowa kredytowa została wypowiedziana, a pozostała do zapłaty kwota została postawiona w stan natychmiastowej wykonalności. Po wypowiedzeniu umowy powód nadal dążył do pozasądowego rozwiązania sporu, co jednak nie doprowadziło do spłaty zadłużenia, więc wezwał pozwanego do spłaty zadłużenia. Pozwany nie uregulował zadłużenia, toteż sprawę skierowano na drogę sądową załączając wyciąg z ksiąg banku.

Sąd wydał w sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym na podstawie art. 485 § 3 kpc.

Pozwany Ł. F. złożył w sprawie zarzuty od nakazu zapłaty. Co prawda opłata od zarzutów nie została uiszczona, lecz na mocy art. 11 ust. 2 pkt 2 Ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. O zmianie ustawy kpc i niektórych innych ustaw w sprawach wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy rozpoznawanych w postępowaniu nakazowym, w których powód wniósł o wydanie nakazu zapłaty wyłącznie na podstawie art. 485 § 3 kpc, nieprawomocny nakaz zapłaty sąd z urzędu uchyla w całości postanowieniem, po czym rozpoznaje sprawę ponownie z pominięciem przepisów o postępowaniu nakazowym. W związku z powyższym, postanowieniem z dnia 3 grudnia 2019 r. sąd uchylił z urzędu nakaz zapłaty.

Pozwany w zarzutach od nakazu wskazał, że rzeczywiście zawarł z powodem umowę kredytu (...) z dnia 29.10.2015 r. Umowa zawierana była przez pośrednika, w ekspresowym tempie, bez możliwości zapoznania się z jego treścią. Pozwany zarzucił, że na zawarcie umowy nie było zgody jego małżonki, z którą pozwany ma wspólność majątkową. Przy zawieraniu umowy został poinformowany, że istnieje możliwość wzięcia tzw. wakacji kredytowych w razie problemów ze spłatą. Niestety, kiedy próbował skorzystać z tej możliwości okazało się to niemożliwe. Ł. F. wskazał, ze po odmowie przez bank udzielenia przerwy w spłacie rat, sporządził wniosek o restrukturyzację kredytu, lecz proponowane raty były za wysokie. Nie było także wg pozwanego możliwości wypowiedzenia ubezpieczenia. Pozwany podniósł, że starał się spłacać raty regularnie, ale w końcu stwierdził że zbyt go pogrążają. Kredyt wg pozwanego został zawarty w niekorzystnych warunkach, bez analizy sytuacji życiowej kredytobiorcy. W ocenie Ł. F. pobrano od niego wygórowaną prowizję bankową – 18.774,50 zł i składkę ubezpieczeniową – 27.985,62 zł. Oświadczył, że rozumie obowiązek spłaty kredytu, ale kwestionuje wysokość opłat dodatkowych, jako rażąco zawyżonych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 29.10.2015 r. (...) Bank Spółka Akcyjna we W. zawarli umowę kredytu konsolidacyjnego. Kredytobiorcy udzielono kredytu w kwocie 138.783,12 zł z czego 24.000 zł z przeznaczeniem na dowolny cel konsumpcyjny, 18.774,50 na prowizję bankową od udzielonego kredytu, 27.985,62 zł na składkę ubezpieczeniową (od śmierci i całkowitej niezdolności do pracy), a pozostała kwota na spłatę zobowiązań we wskazanych przez kredytobiorcę bankach. W zawarciu umowy nie uczestniczyła żona Ł. F., choć był żonaty od 2007 r.

(dowód: umowa kredytu nr (...) – k. 7-10, informacje zawarte w wydruku PESEL_SAD – k. 31-35)

Pismem z dnia 12.11.2017 r. Ł. F. zwrócił się do banku o restrukturyzację kredytu przez obniżkę wysokości raty do najniższej możliwej kwoty. We wniosku opisał trudną sytuację związaną ze zdarzeniami losowymi, które spotkały jego rodzinę. Negocjacje nie doprowadziły do wypracowania warunków ugody.

(bezsporne, nadto: wniosek o przeprowadzenie restrukturyzacji kredytu – k. 51)

W piśmie z dnia 11.09.2018 r. bank kredytujący zawarł wypowiedzenie umowy kredytu z dniem 18.10.2018 r. z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia i postawił całość kredytu w stan natychmiastowej wykonalności. W ostatnim akapicie pisma zawarto zapis, że bezzwłoczna wpłata co najmniej 10.043,11 zł spowoduje, że Bank może rozważyć możliwość wycofania wypowiedzenia. Brak jest dowodu, że wypowiedzenie to doręczono kredytobiorcy.

(dowód: wypowiedzenie umowy – k. 20)

W piśmie z dnia 14.11.2018 r. (...) Bank S. A. wystosował do Ł. F. przesądowe wezwanie do zapłaty na kwotę 103.803,07 zł. Wezwanie to kredytobiorca odebrał 26.11.2018 r.

(dowód: przesądowe wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 21, 22)

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód domagał się w niniejszej sprawie zapłaty kwoty 106.992,71 zł wraz z należnymi odsetkami tytułem zaspokojenia zobowiązania powstałego w wyniku zawarcia, niespłacania a następnie wypowiedzenia umowy kredytu konsolidacyjnego. Samo zawarcie umowy było pomiędzy stronami bezsporne. Pozwany podnosił jednak szereg zarzutów dotyczących warunków zawartej umowy.

Zgodnie z ogólna zasadą dotyczącą ciężaru dowodu zawartą w art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Wynika z tego, że okoliczności dotyczące prawidłowego zawarcia, niespłacania i prawidłowego (a więc skutecznego) wypowiedzenia umowy udowodnić musi bank, który na tych faktach opiera swoje żądanie.

Pozwany nie przeczył, że miał zaległości w spłacie rat, z uwagi na trudną sytuację osobistą i finansową. Nie kwestionował przy tym, że zaszły podstawy do wypowiedzenia umowy kredytowej przewidziane w § 5 ust. 6 umowy.

Powód nie wykazał jednak aby dokonał skutecznego wypowiedzenia umowy. Niewątpliwym bowiem warunkiem wystąpienia skutków prawnych złożonego oświadczenia jest w tym przypadku złożenie go drugiej stronie w taki sposób, by mogła się z nim zapoznać. Bank nie przedłożył natomiast ani dowodu doręczenia pozwanemu wypowiedzenia umowy ani nawet dowodu wysłania tego dokumentu pod wskazany adres. W tej sytuacji nie sposób uznać wypowiedzenia za skuteczne. Nie może go też zastąpić pozew i jego doręczenie w toku postępowania z uwagi na szczególny tryb jakim wypowiedzenie winno zostać poprzedzone (tak np. SA w G. w wyroku z dnia 21.03.2019 r. w sprawie (...)).

Tryb ten przewiduje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. Zgodnie z art. 75c tejże ustawy jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, o którym mowa, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy.

W świetle przeprowadzonego postępowania dowodowego nie ulega wątpliwości, że powód nie poprzedził dokonanego wypowiedzenia (o ile w ogóle je pozwanemu doręczył) wezwaniem do zapłaty z wyznaczeniem 14 dniowego terminu i pouczeniem o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację.

Nie wypełnia warunków ustawowych dodane na końcu wypowiedzenia zastrzeżenie, że w razie wpłaty określonej kwoty bank może rozważyć możliwość cofnięcia wypowiedzenia.

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem sądów bank nie może swobodnie wypowiedzieć umowy kredytowej, gdy kredytobiorca popadł w opóźnienie ze spłatą kredytu. Zgodnie z określoną w art. 75 c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. ustawy Prawo bankowe procedurą w pierwszej kolejności bank winien doręczyć kredytobiorcy wezwanie oraz odczekać do upływu dodatkowego terminu na spłatę zadłużenia wyznaczonego w wezwaniu (nie krótszego niż 14 dni roboczych). Dopiero po upływie tego terminu bank może złożyć wobec kredytobiorcy oświadczenie woli w sprawie wypowiedzenia umowy kredytowej. W przypadku, gdy powyższe przesłanki nie zostały spełnione, czynność prawna banku polegająca na wypowiedzeniu umowy jest nieważna (art. 58 § 1 KC). W szczególności nie prowadzi ona do wymagalności wierzytelności banku o spłatę tej części kredytu, co do której kredytobiorca nie pozostawał w opóźnieniu. Twierdzenia, iż procedura wynikająca z art. 75c ustawy Prawo bankowe może być przeprowadzona także po złożeniu oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu, uznać należy za błędne. Przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący, tym samym wypowiedzenie umowy kredytu nie może być konwalidowane poprzez późniejsze działania. Wskazany przepis prawa bankowego stanowi w całości przepis semidyspozytywny. Może zostać zmieniony w umowie kredytu albo osobnym porozumieniu jedynie na korzyść kredytobiorcy (np. przez wydłużenie terminu na złożenie wniosku w sprawie restrukturyzacji kredytu) (tak SA w G.w wyroku z dnia 15.04.2019 r. wydanym w sprawie (...)).

Konkludując – pomimo istniejącego po stronie kredytobiorcy bezspornego zadłużenia bank kredytujący nie dokonał skutecznego wypowiedzenia umowy w pierwszej kolejności z uwagi na to, że wypowiedzenie nie zostało pozwanemu doręczone, a nawet gdyby w istocie doszło do doręczenia – nie było ono poprzedzone obowiązkową procedurą wezwania do zapłaty i pouczenia o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację.

Z uwagi na powyższe – na podstawie art. 6 kc i art. 75 c Prawa bankowego a contrario, na leżało orzec jak w sentencji.

Na oryginale właściwy podpis.