Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie – XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Bogdan Gierzyński

Protokolant – st. sekr. sądowy Joanna Preizner

po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2019 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego (...) spółki jawnej J. B. (1), J. N. z siedzibą w Z.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 31 grudnia 2015 r. nr(...)

I.  zmienia pkt 2 zaskarżonej decyzji w ten sposób, że obniża karę pieniężną do kwoty 15 000,00 zł,-(piętnaście tysięcy złotych).

II.  znosi wzajemnie koszty postępowania za obie instancje.

Sędzia SO Bogdan Gierzyński

Sygn. akt XVII AmE 223/19

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany) decyzją z dnia 31 grudnia 2015 r., znak (...) orzekł, że:

I.  Przedsiębiorstwo Handlowo -Usługowe (...) spółka jawna J. B. (2), J. N. z siedzibą w miejscowości Z. (Przedsiębiorca, Spółka, powód) prowadziło w okresie od dnia 26 września 2014 r. do dnia 1 kwietnia 2015 r. działalność gospodarczą w zakresie obrotu paliwami ciekłymi bez wymaganej dla tego typu działalności przez art. 32 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059 z późn. zm. dalej Pe), koncesji.

II.  z tytułu stwierdzonego naruszenia nałożył na Spółkę karę pieniężną w wysokości 148 203 zł.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyło Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe (...) spółka jawna J. B. (2), J. N. z siedzibą w Z., zaskarżając ją w części, tj. co do punktu 2 decyzji.

Zaskarżonej decyzji powód zarzucił naruszenie:

1.  art. 56 ust. 6a Pe poprzez niezastosowanie tego przepisu;

2.  art. 56 ust. 3 w zw. z art. 56 ust. 6 Pe poprzez niewłaściwe zastosowanie;

3.  art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.

Wobec powyższego odwołujący wniósł o:

I.  zmianę zaskarżonej decyzji w pkt 2 poprzez odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej, ewentualnie

II.  zmianę zaskarżonej decyzji w pkt 2 poprzez zmniejszenie wymiaru nałożonej kary pieniężnej do kwoty 5.000 zł,

III.  zasadzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odwołujący stwierdził m.in., że przy wydawaniu zaskarżonej decyzji Prezes URE nie przeanalizował określonych w art. 56 ust. 6a P.e. przesłanek możliwości odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej. Nie wziął bowiem pod uwagę, że Spółka zaprzestała naruszania prawa przed wszczęciem postępowania. Przedsiębiorca podkreślił również, że 10 lat prowadził działalność gospodarczą bez naruszenia prawa, odprowadzał podatki oraz składki ZUS, jak również nie był karany za naruszenie prawa. Przedsiębiorstwo jest niewielkich rozmiarów i osiąga niewielkie zyski, zatem stopień szkodliwości czynu jest znikomy. Zdaniem odwołującego, w decyzji nie wyjaśniono, dlaczego Prezes URE nie znalazł podstaw do zastosowania art. 56 ust. 6a P.e. i uznał działanie powoda za wielce szkodliwe. Zarzucił również pozwanemu brak analizy okoliczności sprawy mających wpływ na ocenę szkodliwości czynu i wyjaśnienia, czy celem działania powoda był zysk, jaki był zasięg terytorialny i rozmiar przedsiębiorstwa oraz zachowanie powodów po wykryciu nieprawidłowości. Zdaniem powoda niewielki stopień szkodliwości czynu w związku z okolicznością zaprzestania naruszenia, uzasadniało odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej. Nałożenie kary w górnej granicy 15% przychodu, przewidzianej w art. 56 ust 3 P.e. odwołujący uznał za niezrozumiałe. Wskazał przy tym, iż nałożona kara wielokrotnie przewyższa nie tylko roczne przychody Spółki, ale również wartość jej majątku. Zarzucił, że przy wymierzaniu kary Prezes URE całkowicie pominął przesłanki wymienione w art. 56 ust. 6 P.e. i stwierdził, iż brak podstaw do wymierzenia kary poniżej 15% przychodów przedsiębiorcy. Odwołujący wskazał, że zgodnie z przyjętym orzecznictwem kara w maksymalnej wysokości powinna być stosowana tylko w przypadku szczególnie poważnych naruszeń warunków działalności koncesjonowanej. Stopień zawinienia działań powoda nie uzasadniał wymierzenia mu kary w maksymalnej wysokości. Uchybienie Przedsiębiorcy było, w jego ocenie, zwykłym i niezamierzonym przeoczeniem terminu wygaśnięcia koncesji, wynikającym ponadto z osobistych przeżyć jednego ze wspólników spółki. Nie było to działanie celowe, nastawione na osiągniecie korzyści majątkowej. Powód zarzucił Prezesowi URE także nieuwzględnienie możliwości finansowych Spółki, stopnia szkodliwości naruszenia oraz faktu, że nie był dotychczas karany. Wskazał na niewielki rozmiar działalności Spółki, sprzedającej paliwo na niewielkiej stacji paliw i stosującej niskie marże. W roku 2014 powodowa spółka osiągnęła zysk w kwocie jedynie (...) zł, a w poprzednich latach osiągała podobne dochody. Ponadto w latach 2013, 2010 i 2007 spółka zanotowała straty. Powód wskazał ponadto, że pomimo uiszczenia kary pieniężnej przedsiębiorca powinien zachować środki na prowadzenie działalności gospodarczej. Zapłata kary może doprowadzić do utraty płynności finansowej i upadłości Spółki. Podniósł, że kara powinna spełniać funkcje ustawowe, być skuteczna i proporcjonalna lecz nie może być irracjonalna, albowiem narusza to określoną w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP zasadę proporcjonalności. Odwołujący zarzucił, iż wysokość kary została naliczona na podstawie całego przychodu osiągniętego przez Spółkę w 2014 r., także od przychodu niezwiązanego z działalnością koncesjonowaną, mimo, że zgodnie z art. 56 ust. 3 P.e. kara pieniężna powinna być naliczona wyłącznie od przychodu uzyskanego z działalności koncesjonowanej. Ponadto w momencie wykrycia nieprawidłowości, jeszcze przed wszczęciem postępowania przez Prezesa URE, powód niezwłocznie wystąpił o wydanie nowej koncesji, co świadczy o tym, że nie miał zamiaru działać niezgodnie z prawem.

W odpowiedzi na odwołanie Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o jego oddalenie oraz oddalenie wniosków powoda o przeprowadzenie dowodów wymienionych w odwołaniu na okoliczności w nich wskazane, za wyjątkiem dowodów z akt postępowania administracyjnego przedmiotowej sprawy, jako niemających istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Pozwany nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji. Podtrzymał w całości swoje stanowisko w sprawie. Zawarte w odwołaniu zarzuty uznał za bezzasadne. Prezes URE podkreślił, że okoliczność prowadzenia przez powoda w okresie od 26 września 2014 r. do 1 kwietnia 2015 r. sprzedaży paliw ciekłych bez wymaganej koncesji była bezsporna. Stwierdził, że w myśl z art. 56 ust. 1 pkt 12a P.e. prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi bez koncesji podlega karze pieniężnej, która zgodnie z art. 56 ust. 2d pkt 3 P.e. wynosi od 200.000 zł do 1.000.000 zł. Z kolei art. 56 ust. 1 i ust. 2 P.e. stanowią samodzielną podstawę do wymierzenia przez Prezesa URE kary pieniężnej bez konieczności wykazania winy podmiotu, który dopuścił się naruszenia. Wynikająca z art. 56 ust. 1 pkt 12a P.e. odpowiedzialność przedsiębiorcy ma charakter obiektywny. Nałożenie kary pieniężnej opiera się na zasadzie bezprawności działania lub zaniechania. Stwierdzenie prowadzenia działalności bez koncesji jest wystarczającą przesłanką do nałożenia kary pieniężnej. Prezes URE, mając na uwadze, iż przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej należy uwzględnić art. 56 ust. 3 P.e. zastosował wobec powoda karę niższą niż dolna granica określona w art. 56 ust. 1 pkt 12a P.e. Nałożył na powoda karę pieniężna w wysokości odpowiadającej 15% uzyskanego przez niego w 2014 r. przychodu z działalności koncesjonowanej wynoszącego (...) zł. Pozwany podkreślił, że z tytułu tego rodzaju naruszenia ustawodawca przewidział bardziej restrykcyjną sankcję. Wskazał, że uwzględniając art. 56 ust. 3 P.e. przyjął rozwiązanie względniejsze i bardziej korzystne dla powoda. W tej sytuacji, mając na uwadze, że powód działając profesjonalnie powinien mieć świadomość bezprawności swoich działań, Prezes URE uznał, iż wymienione w art. 56 ust. 6 P.e. przesłanki nie dają podstaw do wymierzenia powodowi kary znacznie poniżej 15 % uzyskanego przychodu.

Pozwany nie podzielił zasadności zarzutu naruszenia art. 56 ust. 3 P.e. w zw. z art. 56 ust. 6 P.e. Stwierdził bowiem, że działania powoda nie można usprawiedliwić mało istotnym przeoczeniem, lub zapomnieniem odnowienia koncesji oraz prowadzeniem działalności przez 10 lat w niewielkim rozmiarze i osiąganiem z tego tytułu niewielkich zysków. Zdaniem Prezesa URE w sprawie nie zostały spełnione przesłanki do zastosowania art. 56 ust. 6a P.e. Stopień szkodliwości czynu powoda nie był znikomy. Pozwany podkreślił, że wymieniony przepis uprawnia do odstąpienia od nałożenia kary, ale nie nakłada na organ administracji takiego obowiązku nawet w przypadku spełnienia obu wymienionych w nim przesłanek. Zauważył, że wniosek o udzielenie koncesji powód złożył w dniu 17 lutego 2015 r. Jednak złożenie wniosku nie stanowi zaprzestania naruszania prawa. Do dnia udzielenia koncesji powód prowadził obrót paliwami ciekłymi bez posiadania koncesji. Powołał się na dotyczące kwestii zaprzestania naruszenia stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 grudnia 2015 r., sygn. akt. VI ACa 1764/14. Prezes URE zaprzeczył, że wysokość nałożonej na powoda kary pieniężnej została obliczona z uwzględnieniem całego przychodu powoda, również niezwiązanego z koncesjonowaną działalnością gospodarczą. Wyjaśnił, że wysokość kary ustalił na podstawie złożonego przez powoda Formularza opłaty z tytułu udzielonej koncesji za 2015 r., którego wynika, że w 2014 r. przychody powoda z działalności objętej koncesją wyniosły (...)zł (k.50 akt adm.).

Na rozprawie w dniu 22 maja 2018 r. pełnomocnik powoda podniósł, że przepisy Prawa energetycznego, stanowiące podstawę nałożenia na Spółkę kary pieniężnej i ustalenia wysokości kary z tytułu stwierdzonego naruszenia zostały przez ustawodawcę uchylone.

Wyrokiem z dnia 22 maja 2018 r. Sąd Okręgowy w Warszawie uchylił zaskarżona decyzję oraz orzekł o kosztach procesu.

Na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 18 marca 2019 r., sygn. akt VII AGa 1925/18 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie – Sądowi Ochrony Konkurencji i Konsumentów, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny wskazał m.in., że Sąd I instancji uchylając zaskarżoną decyzję uznał, że brak sankcji administracyjnej stwarza względniejszy dla powoda stan prawny, zaś obecnie obowiązujących przepisów karnych nie można zastosować wobec powoda, ponieważ w okresie naruszenia nie było przewidzianego takiego zagrożenia. W ocenie Sądu Apelacyjnego wniosek o względniejszym stanie prawnym jest przedwczesny i nie poprzedzony analizą, która sankcja jest w istocie łagodniejsza oraz, czy ustawodawca zakwestionował ratio legis istnienia obowiązku naruszonego przez powoda. W konsekwencji Sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy, stąd konieczne stało się uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W swych wytycznych Sąd Apelacyjny wskazał, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd I instancji oceni:

-

jaki był cel ustawodawcy przy zmianie przepisów dotyczących karania za prowadzenie działalności gospodarczej bez wymaganej koncesji,

-

który przepisy jest względniejszy dla sprawcy,

-

który przepis winien mieć zastosowanie w niniejszej sprawie, przy uwzględnieniu wskazanych na wstępie zasad obowiązujących w sprawach regulacyjnych (t.j. ocena prawidłowości i legalności decyzji dokonywana według stanu rzeczy z chwili jej wydania, stosowanie ustawy nowej, jeżeli jej przepisy są względniejsze dla sprawcy).

Jeżeli Sąd I instancji dojdzie do wniosku, że zastosowanie znajdzie przepis art. 56 ust. 1 pkt 12a P.t. (przewidujący sankcję administracyjno-prawną), oceni w dalszej kolejności zasadność zarzutów powoda dotyczących wysokości kary pieniężnej nałożonej na powoda w granicach określonych w art. 56 ust. 2d pkt 3 P.e., w szczególności oceni, czy kara w wysokości 148.203 zł uwzględnia możliwości finansowe powoda i nie zagraża mu upadłością.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Prezes URE decyzją z dnia 16 września 2004 r. udzielił J. N. i J. B. (2) prowadzącym działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod nazwą Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe (...) s.c. z siedzibą w miejscowości Z. koncesji na obrót paliwami ciekłymi na okres od 25 września 2004 r. do 25 września 2014 r. /k. 7 akt adm./

Uchwałą wspólników z dnia 23 stycznia 2006 r. spółka cywilna została przekształcona w Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe (...) spółka jawna J. B. (2), J. N.. Spółka została wpisana do rejestru przedsiębiorców KRS w dniu 21 lutego 2006 r. /k. 29 akt adm./

W dniu 17 lutego 2015 r. Przedsiębiorca złożył do Prezesa URE wniosek o udzielenie koncesji na obrót paliwami ciekłymi w związku z upływem terminu obowiązywania koncesji udzielonej decyzją z dnia 16 września 2004 r. /okoliczność przyznana przez powoda/

Decyzją z dnia 2 kwietnia 2015 r. Prezes URE udzielił Przedsiębiorcy koncesji na obrót paliwami ciekłym na okres od 2 kwietnia 2015 r. do 2 kwietnia 2025 r. /k.15 akt adm./

Pismem z dnia 18 czerwca 2015 r. Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o wszczęciu postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w zw. z prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi bez wymaganej koncesji i wezwał do złożenia informacji dotyczących zakresu prowadzonej działalności po dniu 25 września 2014 r. oraz podania informacji o wysokości uzyskanego we wskazanych okresach przychodu. /k. 1 akt adm./

W piśmie z dnia 9 marca 2015 r. (uzupełnionym pismem z dnia 25 marca 2015 r.) Przedsiębiorca przyznał, że po dniu 25 września 2014 r. prowadził działalność gospodarczą polegającą na obrocie paliwami ciekłymi. Przedstawił również informacje dotyczące przychodu uzyskanego z działalności obrotu paliwem w okresie po 25 września 2014 r. do końca 2014 r. /k. 5-6 akt adm./

Następnie w piśmie z 10 lipca 2015 r. podał szczegółowe informacje dotyczące przychodu uzyskanego w okresie po 25 września 2014 r. do 1 kwietnia 2015 r., przedstawił informacje na temat prowadzonej działalności gospodarczej oraz wyjaśnił przyczyny niezłożenia w terminie wniosku o udzielenie koncesji na następny okres. /k. 21 akt adm./

W 2014 r. Spółka osiągnęła przychód z działalności koncesjonowane w wysokości (...) zł i osiągnęła zysk wynoszący (...) zł. /k. 41 akt adm./

Pismem z 15 września 2015 r. Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o zakończeniu postępowania dowodowego i możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym (k.63 akt adm.). W dniu 6 listopada 2015 r. do Prezesa URE wpłynęło pismo powodów zawierające zeznania wspólników Spółki o wysokości osiągniętego w 2014 r. dochodu. /k. 68 akt adm./

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym oraz sądowym, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje.

Odwołanie zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Fakt prowadzenia przez powoda w okresie od dnia 26 września 2014 r. do dnia 1 kwietnia 2015 r. działalność gospodarczą w zakresie obrotu paliwami ciekłymi bez wymaganej dla tego typu działalności przez art. 32 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne jest bezsporny. Sporne pozostaje zatem jedynie to, czy zasadne było nałożenie na powoda kary pieniężnej i w jakim rozmiarze.

Zgodnie z wytycznymi Sądu Apelacyjnego, przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd I instancji ocenił:

-

jaki był cel ustawodawcy przy zmianie przepisów dotyczących karania za prowadzenie działalności gospodarczej bez wymaganej koncesji,

-

który przepisy jest względniejszy dla sprawcy,

-

który przepis winien mieć zastosowanie w niniejszej sprawie, przy uwzględnieniu wskazanych na wstępie zasad obowiązujących w sprawach regulacyjnych (t.j. ocena prawidłowości i legalności decyzji dokonywana według stanu rzeczy z chwili jej wydania, stosowanie ustawy nowej, jeżeli jej przepisy są względniejsze dla sprawcy).

W świetle powyższego zważyć należało, że koncesja jest środkiem o charakterze reglamentacyjnym, przyznawanym dla przedsiębiorców w przypadku zamiaru wykonywania działalności gospodarczej mającej szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny, gdy jednak działalność ta nie może być wykonywana jako wolna albo po uzyskaniu wpisu do rejestru działalności regulowanej albo zezwolenia. Zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo energetyczne, uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie obrotu paliwami lub energią, z wyłączeniem:

a) obrotu paliwami stałymi, obrotu energią elektryczną za pomocą instalacji o napięciu poniżej 1 kV będącej własnością odbiorcy, obrotu skroplonym gazem ziemnym dostarczonym z zagranicy dokonanego w punkcie dostawy do terminalu w rozumieniu art. 1 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Ś. (Dz. U. z 2017 r. poz. 2302 oraz z 2018 r. poz. 1590), obrotu paliwami gazowymi, jeżeli roczna wartość obrotu nie przekracza równowartości 100 000 euro lub jeżeli sprzedaż ma na celu likwidację zapasów obowiązkowych gazu ziemnego utrzymywanych zgodnie z art. 25 ust. 10 ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym, obrotu gazem płynnym, jeżeli roczna wartość obrotu nie przekracza równowartości 10 000 euro oraz obrotu ciepłem, jeżeli moc zamówiona przez odbiorców nie przekracza 5 MW;

b) obrotu paliwami gazowymi lub energią elektryczną dokonywanego na giełdzie towarowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych lub rynku organizowanym przez podmiot prowadzący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regulowany w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi przez towarowe domy maklerskie lub domy maklerskie prowadzące działalność maklerską w zakresie obrotu towarami giełdowymi oraz przez spółkę prowadzącą giełdę towarową, giełdową izbę rozrachunkową, (...) S.A. lub przez spółkę, której (...) S.A. przekazał wykonywanie czynności z zakresu zadań, o których mowa w art. 48 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, nabywające paliwa gazowe lub energię elektryczną, z tytułu realizacji zadań określonych w ustawie z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych,

c) obrotu paliwami gazowymi lub energią elektryczną innego, niż określony w lit. b, dokonywanego przez giełdową izbę rozrachunkową, przez (...) S.A., lub przez spółkę, której (...) S.A. przekazał wykonywanie czynności z zakresu zadań, o których mowa w art. 48 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, nabywające lub zbywające paliwa gazowe lub energię elektryczną, z tytułu realizacji zadań określonych w ustawie z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych, w odniesieniu do transakcji zawieranych poza giełdą towarową lub rynkiem, o których mowa w lit.

W przypadku tego rodzaju działalności związanej z gromadzeniem dużych ilości materiałów ropopochodnych oczywiste jest wynikające z tego faktu potencjalne zagrożenie pożarem, wybuchem, czy skażeniem środowiska. Nadto sprzedawane paliwa służą do utrzymywania ruchu pojazdów i innych maszyn. Znaczenia dla prawidłowego działania tych pojazdów i maszyn ma zgodność jakościowa sprzedawanych paliw z obowiązującymi przepisami.

W ocenie sądu bezpieczeństwo obywateli jak również interes publiczny definiowany jako potrzeba ochrony środowiska naturalnego uzasadnia obowiązek koncesyjny wynikający z art. 32 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo energetyczne.

Sąd podziela stanowisko zajęte przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 18 kwietnia 2000 r. (sygn. K. 23/99, OTK ZU nr 3/2000, poz. 89), że tam gdzie przepisy nakładają na osoby fizyczne lub prawne obowiązki, winien się również znaleźć przepis określający konsekwencję niespełnienia obowiązku. Brak stosownej sankcji powoduje, że przepis staje się martwy, a niespełnianie obowiązku nagminne.

Kara pieniężna wymierzana przez Prezesa URE na podstawie art. 56 Prawa energetycznego spełnia cele represyjne za niestosowanie się do bezwzględnie obowiązujących wymagań tego prawa, a ponadto prewencyjnie zmierza do wymuszenia na ukaranych przedsiębiorcach energetycznych przestrzeganie tych imperatywnych reguł w przyszłości. Dlatego legalności wymierzenia kary pieniężnej nie uchyla dostosowanie się w kolejnych okresach, których nie dotyczy kara, przez ukarane przedsiębiorstwo do obowiązku wynikającego z ustawy lub decyzji Prezesa urzędu, aczkolwiek po 11 marca 2010 r. Prezes urzędu ma obowiązek wyjaśnić z jakich powodów nie skorzystał z instytucji odstąpienia od wymierzenia kary. (Wyrok SN z dnia 13 maja 2010 Sygn. Akt SK 42/09)

Taką też funkcję spełniał obowiązujący w dacie wydania zaskarżonej decyzji art. 56 ust. 12 a ustawy Prawo energetyczne.

Powyższy przepis, jak i przepis art. 56 ust. 2d powyższej ustawy (określający granice wymiaru kary) w okresie od wydania zaskarżone decyzji do chwili wydania niniejszego wyroku podlegał zmianom.

Tak więc pierwotnie, w dacie wydania decyzji, wysokość kary pieniężnej wymierzonej w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 12a, wynosił od 200.000 zł do 1.000.000 zł, a od dnia 1.07.2016 r. z mocy art. 179 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii zmieniona została treść art. 56 ust. 2d ustawy Prawo energetyczne, w ten sposób, że przepis ten nie określał wysokości sankcji za naruszenie. Wysokość sankcji po 1.07.2016 r. określał przepis art. art. 56 ust. 3 ustawy Prawo energetyczne, zgodnie z którym kara pieniężna pozostaje w granicach uznania Prezesa URE, nie może jednak przekroczyć 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, a jeżeli kara pieniężna związana jest z działalnością prowadzoną na podstawie koncesji, wysokość kary nie może przekroczyć 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z działalności koncesjonowanej, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym.

Ustawą z dnia 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw uchylony został przepis art. 56 ust. 12 ustawy Prawo energetyczne został uchylony jednak równocześnie została wprowadzona inna sankcja za prowadzenie działalności gospodarczej bez wymaganej koncesji. Sankcje tę określił art. 57g ust. 1ustawy Prawo energetyczne, zgodnie z którym kto prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania, magazynowania lub przeładunku, przesyłania lub dystrybucji, obrotu paliwami ciekłymi, w tym obrotu tymi paliwami z zagranicą, bez wymaganej koncesji, podlega grzywnie do 5 000 000 zł albo karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.

Do decyzji nakładającej karę pieniężną obowiązuje wyższy standard ochrony praw przedsiębiorcy ze względu na konieczność zapewnienia skuteczności w polskim porządku prawnym przepisom Europejskiej konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wartości w zakresie w jaki Europejski Trybunał Praw Człowieka przyjmuje gdy dochodzi do wymierzenia przedsiębiorcy kary pieniężnej, zasady sądowej weryfikacji prawidłowości orzeczenia organu regulacji w tym zakresie, powinny odpowiadać wymogom analogicznym do tych, które obowiązują sad orzekający w sprawie karnej (vide Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21.09.2010 r. sygn. III Sk 8/10 niepubl. i Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12.01.2011 r. syn VI Ca 782/10 niepubl.), w szczególności zastosowania mają unormowania art. 4 § 2 Kodeksu karnego i art. 2 § 1 Kodeksu wykroczeń, że stosuje się ustawę nową, chyba że dawna jest względniejsza dla sprawcy.

W rozpoznawanej sprawie nastąpiła dwukrotna zmiana sankcji za prowadzenie działalności gospodarczej bez wymaganej koncesji:

- do 1.07.2016 r. – kara pieniężna w wysokości od 200.000 zł do 1.000.000 zł,

- od 1.07.2015 do 2.08.2016 r. – kara pieniężna do wysokości 15% przychodu ((...) zł. w dacie wydania decyzji)

-od 2.09.2016 r. grzywnie do 5 000 000 zł albo kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.

W ocenie sądu najwzględniejsze dla powoda były przepisy Prawa energetycznego obowiązujące w okresie od 1.07.2015 do 2.08.2016 r. (kara pieniężna do wysokości 15% przychodu), gdyż górna granica jej wymiaru wynosiła według podstaw z daty wydania decyzji(...) zł. Równocześnie dolna granica jej wymiaru była niższa niż e stanie prawnym wcześniejszym i równa w stanie prawnym obowiązującym po 2.09.2016 r.

Z przedstawionych wyżej względów zastosowanie w niniejszej sprawie przy wymierzę kary, że zastosowanie powinny mieć zastosowanie przepisy obowiązujące w okresie od 1.07.2015 do 2.08.2016 r.

Określając wysokość kary należy mieć, zgodnie z art.56 ust.6 ustawy Prawo energetyczne, stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe.

Sąd podziela stanowisko pozwanego, że stopień szkodliwości popełnionego przez powoda czynu jest znaczny. Okres prowadzenia działalności bez wymaganej koncesji przekraczał 6 miesięcy. W tym czasie nie były określone warunki prowadzenia działalności, co w istotny sposób naruszało interes publiczny.

W ocenie sądu przedmiotowe naruszenie prawa było co najmniej skutkiem rażącego niedbalstwa po stronie powoda, gdyż koncesja była podstawowym dokumentem warunkującym legalność prowadzonej działalności. Dbałość o jego aktualność należała zatem do podstawowych obowiązków przedsiębiorcy. Nie stanowi zatem żadnego usprawiedliwienia wewnętrzy podział obowiązków pomiędzy wspólnikami, czy sytuacja rodzinna jednego z nich wywołująca stres.

Bezsporne jest, że powód nie był dotychczas karany za naruszenie przepisów Prawa energetycznego.

Powyższe okoliczności uzasadniają, w ocenie sądu, nałożenie na powoda kary w wysokości 15.000 zł. Kara ta, w ocenie sądu, uwzględnia możliwości finansowe powoda, nie przekraczając dochodów spółki w 2019 r. należy przy tym mieć na względzie, że pierwotnie kara na powoda została nałożona 31.12.2015 r. Nie kwestionując zatem okoliczności faktycznych sprawy, w tym co do zasady prowadzenia działalności gospodarczej bez wymaganej koncesji, powód powinien liczyć się z koniecznością poniesienia tego skutków, a w szczególności, że zostanie nałożona na niego kara. Powód dysponował zatem dostatecznie długim czasem dla stworzenia na ten cel odpowiedniej rezerwy.

Z przedstawionych wyżej względów zaskarżaną decyzję należało zmienić i orzec jak w sentencji (art. 479 ⁵³ § 2 k.p.c.).

O kosztach postępowania za obie instancje orzeczono stosownie do wyniku sporu znosząc je pomiędzy stronami (art. 100 k.p.c.)