Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Ewa Oknińska
Protokolant:	sekretarz sądowy Paula Łożyńska

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2020 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa K. G., M. G.

przeciwko (...) Bankowi (...) Spółka Akcyjna w W.

o zapłatę

I zasądza od pozwanego (...) Bank (...) S.A. w W. na rzecz powodów K. G. i M. G. kwotę 13.201,26 (trzynaście tysięcy dwieście jeden 26/100) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 08 sierpnia 2018 r. do dnia zapłaty,

II zasądza od pozwanego na rzecz powoda K. G. kwotę 78.225,25 (siedemdziesiąt osiem tysięcy dwieście dwadzieścia pięć 25/100) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 08 sierpnia 2018 r. do dnia zapłaty,

III oddala powództwo w pozostałym zakresie,

IV zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 4.590,04 zł tytułem kosztów procesu,

V zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.590,05 zł tytułem kosztów procesu.

sędzia Ewa Oknińska

Sygn. akt: I C 436/18

UZASADNIENIE

Powodowie K. G. i M. G. wnieśli o zasądzenie solidarnie na ich rzecz od pozwanego Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą we W. (obecnie: (...) Bank (...) S.A. w W.) kwoty 13.201,26 zł wraz z ustawowymi odsetkami i ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty:

a)  596,56 zł od dnia 18 sierpnia 2009 r. do dnia zapłaty,

b)  589,38 zł od dnia 16 września 2009 r. do dnia zapłaty,

c)  617,64 zł od dnia 16 października 2009 r. do dnia zapłaty,

d)  571,60 zł od dnia 17 listopada 2009 r. do dnia zapłaty,

e)  585,96 zł od dnia 5 stycznia 2010 r. do dnia zapłaty,

f)  567,13 zł od dnia 22 stycznia 2010 r. do dnia zapłaty,

g)  568,19 zł od dnia 16 lutego 2010 r. do dnia zapłaty,

h)  529,10 zł od dnia 16 marca 2010 r. do dnia zapłaty,

i)  540,66 zł od dnia 16 kwietnia 2010 r. do dnia zapłaty,

j)  648,48 zł od dnia 18 maja 2010 r. do dnia zapłaty,

k)  672,34 zł od dnia 16 czerwca 2010 r. do dnia zapłaty,

l)  753,60 zł od dnia 16 lipca 2010 r. do dnia zapłaty,

m)  731 zł od dnia 17 sierpnia 2010 r. do dnia zapłaty,

n)  745,20 zł od dnia 16 września 2010 r. do dnia zapłaty,

o)  672,69 zł od dnia 16 października 2010 r. do dnia zapłaty,

p)  713,19 zł od dnia 25 listopada 2010 r. do dnia zapłaty,

q)  805,25 zł od dnia 18 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty,

r)  734,13 zł od dnia 18 stycznia 2011 r. do dnia zapłaty,

s)  739,27 zł od dnia 16 lutego 2011 r. do dnia zapłaty,

t)  819,89 zł od dnia 16 marca 2011 r. do dnia zapłaty,

Ponadto, powód K. G. wniósł o zasądzenie na jego rzecz kwoty 82.758,71 zł wraz z ustawowymi odsetkami i ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty:

a)  777,41 zł od dnia 19 kwietnia 2011 r. do dnia zapłaty,

b)  813,05 zł od dnia 17 maja 2011 r. do dnia zapłaty,

c)  866,41 zł od dnia 16 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

d)  1.040,39 zł od dnia 16 lipca 2011 r. do dnia zapłaty,

e)  1.151,10 zł od dnia 17 sierpnia 2011 r. do dnia zapłaty,

f)  1.116,97 zł od dnia 16 września 2011 r. do dnia zapłaty,

g)  1.006,92 zł od dnia 18 października 2011 r. do dnia zapłaty,

h)  1.064,27 zł od dnia 16 listopada 2011 r. do dnia zapłaty,

i)  1.147,09 zł od dnia 16 grudnia 2011 r. do dnia zapłaty,

j)  1.110,55 zł od dnia 17 stycznia 2012 r. do dnia zapłaty,

k)  1.024,95 zł od dnia 17 lutego 2012 r. do dnia zapłaty,

l)  987,39 zł od dnia 16 marca 2012 r. do dnia zapłaty,

m)  1.021,85 zł od dnia 17 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty,

n)  1.113,40 zł od dnia 17 maja 2012 r. do dnia zapłaty,

o)  1.075,36 zł od dnia 16 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty,

p)  1.030,61 zł od dnia 17 lipca 2012 r. do dnia zapłaty,

q)  973,14 zł od dnia 17 sierpnia 2012 r. do dnia zapłaty,

r)  932,35 zł od dnia 18 września 2012 r. do dnia zapłaty,

s)  961,56 zł od dnia 16 października 2012 r. do dnia zapłaty,

t)  1.007,58 zł od dnia 16 listopada 2012 r. do dnia zapłaty,

u)  953,01 zł od dnia 19 grudnia 2012 r. do dnia zapłaty,

v)  902,76 zł od dnia 16 stycznia 2013 r. do dnia zapłaty,

w)  940,76 zł od dnia 16 lutego 2013 r. do dnia zapłaty,

x)  929,20 zł od dnia 16 marca 2013 r. do dnia zapłaty,

y)  942,75 zł od dnia 18 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty,

z)  918,99 zł od dnia 17 maja 2013 r. do dnia zapłaty,

aa)  963,90 zł od dnia 19 czerwca 2013 r. do dnia zapłaty,

bb)  985,58 zł od dnia 17 lipca 2013 r. do dnia zapłaty,

cc)  959,31 zł od dnia 20 sierpnia 2013 r. do dnia zapłaty,

dd)  938,18 zł od dnia 17 września 2013 r. do dnia zapłaty,

ee)  945,13 zł od dnia 16 października 2013 r. do dnia zapłaty,

ff)  934,08 zł od dnia 19 listopada 2013 r. do dnia zapłaty,

gg)  966,27 zł od dnia 17 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty,

hh)  925,70 zł od dnia 16 stycznia 2014 r. do dnia zapłaty,

ii)  948,27 zł od dnia 18 lutego 2014 r. do dnia zapłaty,

jj)  1.002,33 zł od dnia 18 marca 2014 r. do dnia zapłaty,

kk)  984,75 zł od dnia 17 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty,

ll)  974,53 zł od dnia 17 maja 2014 r. do dnia zapłaty,

mm)  951,42 zł od dnia 17 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty,

nn)  962,29 zł od dnia 16 lipca 2014 r. do dnia zapłaty,

oo)  981,90 zł od dnia 19 sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty,

pp)  998,59 zł od dnia 17 września 2014 r. do dnia zapłaty,

qq)  1.043,72 zł od dnia 25 października 2014 r. do dnia zapłaty,

rr)  923,54 zł od dnia 6 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty,

ss)  902,21 zł od dnia 17 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty,

tt)  1.386,58 zł od dnia 20 stycznia 2015 r. do dnia zapłaty,

uu)  1.210,27 zł od dnia 19 lutego 2015 r. do dnia zapłaty,

vv)  1.308,26 zł od dnia 18 marca 2015 r. do dnia zapłaty,

ww)  1.080,80 zł od dnia 17 kwietnia 2015 r. do dnia zapłaty,

xx)  1.062,85 zł od dnia 16 maja 2015 r. do dnia zapłaty,

yy)  1.124,30 zł od dnia 1 lipca 2015 r. do dnia zapłaty,

zz)  1.130,01 zł od dnia 18 lipca 2015 r. do dnia zapłaty,

aaa)  1.072,41 zł od dnia 18 sierpnia 2015 r. do dnia zapłaty,

bbb)  1.052,11 zł od dnia 16 września 2015 r. do dnia zapłaty,

ccc)  1.103,26 zł od dnia 16 października 2015 r. do dnia zapłaty,

ddd)  1.120,10 zł od dnia 17 listopada 2015 r. do dnia zapłaty,

eee)  1.178,15 zł od dnia 22 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty,

fff)  1.166,34 zł od dnia 16 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

ggg)  1.144,88 zł od dnia 16 lutego 2016 r. do dnia zapłaty,

hhh)  1.109,27 zł od dnia 16 marca 2016 r. do dnia zapłaty,

(...))  1.116,92 zł od dnia 16 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty,

jjj)  1.127,98 zł od dnia 17 maja 2016 r. do dnia zapłaty,

kkk)  1.197, 18 zł od dnia 16 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty,

lll)  1.186,37 zł od dnia 16 lipca 2016 r. do dnia zapłaty,

mmm)  1.118,36 zł od dnia 17 sierpnia 2016 r. do dnia zapłaty,

nnn)  1.131,53 zł od dnia 27 września 2016 r. do dnia zapłaty,

ooo)  1.150,72 zł od dnia 18 października 2016 r. do dnia zapłaty,

ppp)  1.228,33 zł od dnia 29 listopada 2016 r. do dnia zapłaty,

qqq)  1.230,33 zł od dnia 16 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty,

rrr)  1.203,98 zł od dnia 17 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty,

sss)  1.182,93 zł od dnia 16 lutego 2017 r. do dnia zapłaty,

ttt)  1.179,21 zł od dnia 16 marca 2017 r. do dnia zapłaty,

uuu)  1.138,92 zł od dnia 19 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty,

vvv)  1.077,76 zł od dnia 16 maja 2017 r. do dnia zapłaty,

www)  1.091,11 zł od dnia 17 czerwca 2017 r. do dnia zapłaty,

xxx)  1.061,38 zł od dnia 18 lipca 2017 r. do dnia zapłaty,

yyy)  1.018,02 zł od dnia 17 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty,

zzz)  1.010,44 zł od dnia 16 września 2017 r. do dnia zapłaty,

aaaa)  983,06 zł od dnia 17 października 2017 r. do dnia zapłaty.

Ponadto, domagali się zasądzenia solidarnie na ich rzecz od pozwanego kosztów procesu w ramach roszczenia co do kwoty 13.201,26 zł według norm przepisanych o ile nie zostanie złożony w sprawie spis kosztów oraz w ramach roszczenia o zapłatę kwoty 82.758,71 zł – zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda K. G. kosztów procesu według norm przepisanych, o ile nie zostanie złożony odrębny spis kosztów.

W uzasadnieniu powodowie wskazali, że Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W. jest następcą prawnym (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. z którym łączyła ich umowa o kredyt na cele mieszkaniowe E. nr (...). Umowa została zawarta na kwotę kredytu 326.950 zł, która miała zostać określona według kursu kupna dewiz dla (...) zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu wykorzystania kredytu lub transzy kredytu. Spłata rat kapitałowo – odsetkowych oraz należnych odsetek dokonywana miała być w złotych polskich po uprzednim przeliczeniu według kursu sprzedaży dewiz dla (...) zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu spłaty. W ocenie powodów taki sposób przeliczeń stanowi niedozwolone postanowienia umowne, jako nieuzgodnione indywidualnie z konsumentem oraz narzucone wzorcem umownym. Ponadto, treść zawartych postanowień kształtuje prawa i obowiązki powodów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając ich interesy. Ponadto, od momentu zawarcia, przedmiotowa umowa została ukształtowana z pominięciem równowagi kontraktowej, gdyż klauzula waloryzacyjna z góry zakłada nierównomierne rozłożenie ryzyka walutowego.

Zdaniem powodów, umowa o kredyt była umową o kredyt w walucie polskiej, bowiem wyłącznie kwota określona w złotych polskich została im przekazana do dyspozycji. Zwrot kwoty także następował w walucie polskiej. Złotowy charakter łączącej strony umowy potwierdza ustanowiona hipoteka umowna kaucyjna w walucie polskiej.

Odnośnie klauzuli indeksacyjnej – powodowie stoją na stanowisku, iż winni spłacać jedynie kwotę nominalną kredytu, a odsetki winny być naliczane od udostępnionej im kwoty nominalnej kredytu.

Niezależnie od tego powodowie wskazali również rozwiązanie w postaci uznania umowy za nieważną. Za nieważnością umowy przemawia brak możliwości zastąpienia abuzywnych postanowień jakimikolwiek przepisami dyspozytywnymi. W ocenie powodów umowa kredytu jest sprzeczna z art. 353 ¹ k,c. i zasadami współżycia społecznego. Bank zaniechał wypełnienia ciążącego na nim obowiązku informacyjnego. Powodowie nie zostali poinformowani na temat mechanizmu działania kredytu indeksowanego i ryzyka kursowego. Sama umowa w swojej treści nie wyjaśnia mechanizmu waloryzacji do waluty obcej, jej działania oraz specyfiki. W ocenie powodów wyższy poziom ochrony będzie uzyskany przez uznanie umowy kredytu za nieważną.

Roszczenie o zapłatę wynika z różnicy pomiędzy sumą rat kapitałowo – odsetkowych od kredytu uiszczonych na rzecz pozwanej w okresie od dnia 17 sierpnia 2009 r. do dnia 16 października 2017 r., a sumą rat, którą powodowie byliby zobowiązani do zapłaty, gdyby saldo kredytu nie uległo indeksacji.

W odpowiedzi na pozew pozwany Bank (...) S.A. z siedzibą we W. (obecnie: (...) Bank (...) S.A. w W.) wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od strony powodowej na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Argumentując swoje stanowisko, przyznał, iż strony łączyła umowa o kredyt na cele mieszkaniowe. W jego ocenie roszczenie powodów jest bezzasadne. Za powyższym przemawia dopuszczalność w świetle prawa bankowego zawierania umów o kredyt indeksowany do waluty obcej. Pozwany Bank zakwestionował abuzywność postanowień odwołujących się do tabel kursowych wskazując, że kurs kupna i sprzedaży (...) nie był określany w sposób dowolny i arbitralny lecz na podstawie kursów rynkowych. Ryzyko kursowe działa dwustronnie co oznacza, że w przypadku korzystnej zmiany waluty, powodowie mieli także korzystniejsze warunki umowy.

Zdaniem pozwanego, wyeliminowanie abuzywnej klauzuli nie może prowadzić do zmiany charakteru prawnego umowy, a w przypadku wyeliminowania poszczególnych postanowień umownych, takie przekształcenie byłoby z tym równoznaczne. Dodatkowo, waluta hipoteki, jako prawa akcesoryjnego, nie może przesądzać o prawnych charakterze kredytu, zaś na czas zawarcia umowy nie istniał prawny obowiązek zamieszczania w umowie o kredyt informacji o wysokości spreadu walutowego. Kolejno wskazał, że funkcją odsetek kapitałowych jest wynagrodzenie należne bankowi.

Z daleko posuniętej ostrożności procesowej pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia w zakresie obejmującym odsetkową część rat kapitałowo – odsetkowych za okres od dnia zawarcia umowy kredytu do 4 lipca 2015 r., z uwagi na fakt, że roszczenia te powstały ponad 3 lata przed wniesieniem pozwu, a w konsekwencji należy je uznać za przedawnione. Analogicznie za przedawnione należy uznać roszczenie o zapłatę odsetek ustawowych oraz odsetek ustawowych za opóźnienie za okres od 18 sierpnia 2009 r. do 4 lipca 2015 r. – w zakresie każdej z rat kapitałowo – odsetkowych objętych powyższym okresem wskazanych w pozwie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 18 lipca 2008 r. powodowie K. G. i M. G. zawarli z (...) Bankiem Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowę kredytu E. nr (...). Kredyt przeznaczony był na sfinansowanie inwestycji realizowanej przez dewelopera tj. (...) Przedsiębiorstwo Budowlane (...), polegającej na wybudowaniu lokalu nr (...) w budynku nr (...) położonego w O. przy ul. (...) (§ 3 ust. 1 pkt. 4 umowy).

Zgodnie z § 2 ust. 1 umowy Bank udzielił pozwanym kredytu w kwocie łącznej 326.950,00 zł indeksowanego kursem (...) na okres 360 miesięcy, przy czym spłata miała być dokonywana w równych ratach kapitałowo – odsetkowych określonych w harmonogramie spłat. Kwota kredytu lub jego transzy miała być określona według kursu kupna dewiz dla waluty (...) zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu wykorzystania kredytu lub transzy kredytu. Wykorzystanie kredytu następowało w złotych polskich, przy jednoczesnym przeliczeniu kwoty kredytu według kursu kupna dewiz dla (...) zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu wykorzystania kredytu.

Oprocentowanie kredytu było zmienne stanowiąc zmienną stawkę odniesienia oraz stałej marzy Banku w wysokości 2,32 punktów procentowych. W dniu zawarcia umowy oprocentowanie wynosiło 5,11 % w stosunku rocznym i było równe stawce odniesienia, LIBOR – 3 miesięczny z zaokrągleniem do dwóch miejsc po przecinku, powiększonej o marżę banku.

Stosownie do § 9 ust. 2 umowy kredytu kredytobiorca zobowiązał się do spłaty kredytu w 348 ratach miesięcznych w dniu 15 każdego miesiąca. Wysokość rat kapitałowo – odsetkowych określona była w (...). Spłata następowała w złotych po uprzednim przeliczeniu rat kapitałowo – odsetkowych według kursu sprzedaży dewiz dla (...) zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu spłaty. Wysokość tychże rat zależała od wysokości kursu sprzedaży dewiz dla (...) obowiązującego w Banku w dniu spłaty.

Kredytobiorcy zobowiązali się do spłaty odsetek w każdym miesiącu w okresie wykorzystania/ karencji w spłacie kredytu w dniu 15 każdego miesiąca. Przy czym, wysokość należnych odsetek określona była w (...). Spłata zaś następowała w złotych polskich po uprzednim przeliczeniu według kursu sprzedaży dewiz dla (...) z zastosowaniem „Tabeli kursów” (§ 9 ust. 6 umowy).

W §11 ust. 4 i 5 powodowie oświadczyli, iż zostali poinformowani przez Bank o ryzyku związanym ze zmianą kursów walut oraz, że akceptują zasady funkcjonowania kredytu w walucie wymienialnej, w szczególności zasady dotyczące określenia kwoty kredytu.

(dowód: umowa kredytu na cele mieszkaniowe – k. 104-106, ogólne warunki kredytowania w zakresie udzielania kredytów na cele mieszkaniowe – k. 110-115, dyspozycja wypłaty środków z kredytu – k. 137, porównanie spłaty rat kapitałowo – odsetkowych – k. 142 -144)

Uruchomienie kredytu nastąpiło jednorazowo w dniu 4 sierpnia 2008 r. w kwocie 326.950,00 zł, która po przeliczeniu w dniu uruchomienia kredytu na walutę (...) stanowiła różnowartość 170.847,05 (...).

(dowód: zaświadczenie – k. 138-141, zestawienie – k. 365)

Aneksem z dnia 17 grudnia 2008 r. zmieniono § 3 ust. 1 pkt. 4 umowy, w ten sposób, że w miejsce położenia nieruchomości / prawa tj. lokalu nr (...) w budynku nr (...) położonego w O. przy ul. (...), wpisano ul. (...) lokal nr (...) w O..

(dowód: aneks nr (...) do umowy kredytu na cele mieszkaniowe e. – k. 129-131)

Podczas zawierania umowy o kredyt, strony nie prowadziły negocjacji co do kursu walut. Umowa była skonstruowana według wzorca wprowadzonego przez pozwany Bank.

(dowód: zeznania powoda protokół – k. 406-407, 754-755, zeznania powódki protokół – k. 407, 755, zeznania świadków M. K. – protokół - k. 718, K. Ż. – protokół k. 719 )

Aktem notarialnym (...) Nr (...) sporządzonym w dniu 23 marca 2011 r. w Kancelarii Notarialnej w O. przy ulicy (...) przed notariuszem E. M., powodowie ustanowili rozdzielność majątkową

(dowód: akt notarialny (...) nr (...) k. 132-134)

Wyrkiem z dnia 20 lutego 2013 r. wydanym w sprawie o sygn. akt: (...)Sąd Okręgowy w O.rozwiązał przez rozwód małżeństwo M. G. i K. G..

(dowód: wyrok Sądu Okręgowego w O.– k. 135-136)

Powodowie wspólnie dokonywali spłat na poczet rat, zaś od dnia ustanowienia rozdzielności majątkowej, raty były spłacane wyłącznie przez powoda K. G..

(dowód: zeznania powoda protokół – k. 406-407, zeznania powódki protokół – k. 755)

Biegły sądowy z zakresu bankowości M. M. wyliczył rozliczenie kredytu w złotych polskich z pominięciem waloryzacji kredytu do franka szwajcarskiego, wskazując na powstałą nadpłatę w złotych polskich za okres od dnia 17 sierpnia 2009 r. do dnia 16 października 2017 r. w wysokości 95.599,99 zł.

Łączna wysokość rat kredytu, które powodowie zobowiązani byliby uiścić na rzecz pozwanego w okresie od dnia 17 sierpnia 2009 r. do 16 października 2017 r. przy założeniu że początkowe saldo kredytu nie uległo waloryzacji do waluty (...) oraz spłacie w ratach wskazanych w umowie – niepodlegających przeliczeniu z (...) na PLN, jednak płatnych w PLN i naliczonych od salda początkowego kredytu wynosi:

a)  raty kapitału w PLN – 82.435,10 zł,

b)  raty odsetek w PLN – 27.998,66 zł.

(dowód: opinia biegłego sądowego – k. 502-511)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części. Sąd dokonał ustaleń faktycznych w sprawie w oparciu o załączone do akt – niekwestionowane przez strony – dokumenty, nie stwierdzając podstaw do podważenia ich wiarygodności, a także, w zakresie, w jakim korespondowały z tymi dowodami, zeznania powodów oraz zawnioskowanych świadków K. Ż., M. K., P. R.. Ponadto Sąd uwzględnił opinię biegłego, której wiarygodności i rzetelności nie zakwestionowała skutecznie żadna ze stron.

W pierwszej kolejności, należało ustosunkować się do najdalej idącego zarzutu tj. nieważności umowy o kredyt na cele mieszkaniowe E., zawartej przez powodów K. G. i M. G. w dniu 18 lipca 2008 r. z poprzednikiem prawnym pozwanego (...) Bankiem Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. I Oddział w O.. W świetle tak zgromadzonego materiału dowodowego, Sąd nie znalazł podstaw do jego uwzględnienia.

Zgodnie art. 69 ust. 1 i 2 ustawy – prawo bankowe, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności: strony umowy, kwotę i walutę kredytu, cel, na który kredyt został udzielony, zasady i termin spłaty kredytu, wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany, sposób zabezpieczenia spłaty kredytu, zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu, terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych, wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje, warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

Stosownie zaś do treści art. 58 § 1 i 2 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Nieważna jest także czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Przy dotknięciu nieważnością tylko części czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana (art. 58 § 3 k.c.).

O sprzeczności umowy z ustawą przesądzają nie tylko postanowienia z nią sprzeczne bądź brak tych które ustawa nakazuje lecz także czynności podjęte w celu osiągnięcia zakazanego skutku, nawet wtedy, gdy nie są one objęte zakazem prawnym. Art. 58 k.c. na równi z czynnościami sprzecznymi z ustawą traktuje pod względem skutków czynności służące obejściu ustawy. Są to czynności, których treść nie zawiera elementów zabronionych przez prawo, lecz która służy realizacji celu zabronionego przez ustawę. Celem, z powodu którego czynność prawna może być uznana za nieważną, jest taki skutek, który nie mieści się w jej treści i nie jest jej typowym celem, ale który czynność ta pozwala osiągnąć. Taki cel powinien być nie tylko wiadomy stronom czynności, ale także objęty ich zamiarem (albo przynajmniej jednej z nich, gdy chodzi o cel skierowany w stosunku do drugiej strony umowy), a czynność jest podejmowana tylko dla jego osiągnięcia (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2013 r., sygn. akt: II CSK 557/12).

Przenosząc powyższe na grunt sprawy niniejszej, w pierwszej kolejności stwierdzić należy, że umowa o kredyt na cele mieszkaniowe zawarta przez strony, zawiera wszystkie essentialia negoti umowy kredytowej w rozumieniu ustawy Prawo bankowe.

Strony zawierając umowę, umówiły się, że kwota kapitału kredytu w wysokości 325.900 zł, początkowo wyrażona w walucie polskiej zostanie, w drodze indeksacji przeliczona na walutę obcą i oprocentowana w sposób właściwy dla tej waluty, niemniej jednak z zastosowaniem tabeli kursów obowiązującej w pozwanym Banku. Powodowie zawnioskowali o kredyt określając jego kwotę, który został wypłacony na ich wniosek w złotówkach, zaś wysokość zadłużenia w walucie kredytu (...) obliczana była według kursu kupna waluty względem waluty krajowej, tj. złotych polskich, w momencie wypłaty środków pieniężnych.

Nie budzi zatem wątpliwości, że strony zgodnie postanowiły, iż kredyt adekwatnie do postulatu powodów zostanie im udzielony i wypłacony w złotych polskich i w tej samej walucie będzie się odbywała jego spłata, przy założeniu jednak, że w obu przypadkach będzie on indeksowany do kursu waluty obcej, czyli franka szwajcarskiego.

Umowa kredytu E. zawiera elementy wymagane ustawą do istnienia zobowiązania. W umowie określono kwotę kredytu wyrażoną liczbowo oraz słownie, nadto jej walutę – przy zastosowaniu klauzuli indeksacyjnej do franka szwajcarskiego. Wskazano w niej nadto przeznaczenie, okres kredytowania, terminy i zasady zwrotu kredytu, a także jego oprocentowanie, co czyni zadość art. 69 ust. 1 i 2 pkt. ustawy Prawo bankowe. Przy czym, przepisy ustawy Prawo bankowe na dzień zawarcia umowy kredytu z dnia 18 lipca 2008 r. dopuszczały możliwość zawierania umów kredytu ze wskazaniem waluty obcej. Nie sposób zatem zgodzić się ze stanowiskiem powodów, iż umowa pozostaje w sprzeczności z ustawą ewentualnie, że zmierza do jej obejścia.

Konstrukcja umowy kredytu przedstawiona na gruncie sprawy niniejszej zatem mieści się w granicach swobody umów i nie stanowi – wbrew stanowisku powodów – naruszenia art. 69 ust. 1 i 2 ustawy Prawo bankowe.

Zatem, nie sposób uwzględnić zarzutu sprzeczności umowy z ustawą albowiem łącząca strony umowa kredytu z dnia 18 lipca 2008 r. mieści się w konstrukcji ogólnej umowy kredytu bankowego.

Przechodząc kolejno do zarzutu sprzeczności umowy z zasadami współżycia społecznego, należy także uznać go za chybiony.

Wyrażenie zasady współżycia społecznego jest terminem niedookreślonym. W tym zakresie Sąd posiłkował się uzasadnieniem uchwały Sądu Najwyższego z dnia 29 września 1987 r., sygn. akt: III CZP 51/87, w którym to określono zasady współżycia społecznego jako zagadnienie kontekstu faktycznego, tj. okoliczności konkretnego wypadku i jakakolwiek próba uogólnień adekwatnych do każdej sytuacji z góry byłaby skazana na niepowodzenie. Czynnościami prawnymi sprzecznymi z zasadami współżycia społecznego mogą być czynności rażąco krzywdzące jedną ze stron (naruszające słuszność kontraktową), umowy sprzeczne z uczciwością i lojalnością, umowy ograniczające wolność człowieka albo wolność prowadzenia działalności gospodarczej, czy też umowy związane z pogwałcenie etyki zawodowej.

Powodowie – wbrew złożonym zeznaniom – mieli świadomość zarówno rodzaju zawartej umowy o kredyt, jak też wiążących się z tym konsekwencji prawnych i finansowych. Kursy walut z natury swojego funkcjonowania cechują się zmienną wartością, wykazując raz tendencję zwyżkową, a innym razem spadkową. Znaczne osłabienie złotego do franka szwajcarskiego nastąpiło dopiero później, mając wpływ na wysokość zobowiązania określonego w odniesieniu do przeliczenia na walutę obcą. Jest to wpisane właśnie w ryzyko walutowe, które jest faktem powszechnie znanym, nie wymagającym dowodu.

Reasumując, skoro kredyt indeksowany nie jest sprzeczny z ustawą – Prawo bankowe, zaś sama umowa kredytu zawiera wszystkie essentialia negoti – brak było podstaw do uznania w świetle art. 58 § 1 k.c. za nieważną z tego powodu umowy kredytu zawartą między stronami, bowiem tak ujęta umowa kredytu indeksowanego mieści się w konstrukcji ogólnej umowy kredytu bankowego i stanowi jej możliwy wariant. Sąd nie znalazł także podstaw do uznania umowy o kredyt z dnia 18 lipca 2008 r. za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego. Ryzyko walutowe wpisane w przedmiotową umowę nie jest nacechowane jakimkolwiek poziomem złej woli po stronie przedsiębiorcy jako stronie „silniejszej” która doprowadziła do zawarcia umowy bądź umowy w sposób oczywisty niemożliwej do prawidłowego wykonania przez konsumenta, czego powodowie na gruncie sprawy niniejszej nie wykazali.

Kolejno, odnieść należało się do zgłoszonych przez powodów zarzutów odnośnie postanowień umownych zawartych w § 2 ust. 2, § 4 ust. 1 a, § 9 ust. 2, § 9 ust, 6 umowy. jako zawierających klauzule abuzywne. Dotyczy to klauzul indeksacyjnych określających sposób przeliczenia kwoty kredytu do wypłaty po kursie, który nie była znany w chwili zawarcia umowy, jak też kształtowania przez Bank wysokości kursu waluty, według którego rozliczano następnie spłatę kredytu.

W umowie zawartej pomiędzy stronami, określono dwa rodzaje kursów, a mianowicie kurs kupna, według którego po wypłacie kwoty kredytu miano ustalić wysokość udzielonego kredytu w walucie obcej, oraz kurs sprzedaży, według którego miało następować ustalenie wysokości kolejnych rat spłaty i ich rozliczenie. Tak ustalone przeliczenie wpływało na wysokość świadczenia poprzez doliczenie spreadu walutowego, do transakcji walutowej. Naliczanie spreadu ma ekonomiczne uzasadnienie w przypadku rzeczywiście zawieranych transakcji kupna i sprzedaży waluty, gdzie są ponoszone rzeczywiste koszty, które miały by być pokryte. Wątpliwości zaś budzi stosowanie spreadu przy rozliczaniu wypłaty i spłaty kredytu udzielanego, wypłacanego i spłacanego w walucie polskiej, a jedynie waloryzowanego kursem waluty obcej. W przypadku takiego kredytu nie dochodzi bowiem do żadnych realnych transakcji walutowych związanych bezpośrednio z udzieleniem kredytu, a jedynie do szeregu obliczeń matematycznych, których celem jest określenie wartości kredytu udzielonego w złotych polskich oraz wartości poszczególnych rat spłaty według miernika wartości, jakim jest kurs waluty obcej. Zatem, stosowanie w tym celu różnych kursów nie ma racjonalnego uzasadnienia.

Powyższe prowadzi do osiągniecia jednostronnego zysku po stronie pozwanego Banku, gdyż ten nie ponosi żadnych kosztów zakupu waluty w celu wypłaty konkretnego kredytu udzielonego w złotych polskich, ani tez kosztów jej sprzedaży na rzecz kredytobiorcy i nie powinien również oczekiwać ich zwrotu czy też dodatkowego wynagrodzenia, w postaci wspomnianego zysku, z tytułu takich że czynności. Zastosowanie dwóch różnych kursów, co istotne z których jeden jest wyższy (kurs sprzedaży, według którego jest ustalana wysokość rat spłaty), prowadzi do sytuacji, w której kredyt wypłacony w walucie polskiej, a następnie ustalony w walucie obcej według kursu niższego (kursu kupna), przy spłacie staje się kredytem w określonej kwocie wyższej. Wysokość raty spłaty jest bowiem ustalona według kursu wyższego (sprzedaży), co oznacza, że suma tych rat także jest wyższa niż obliczona z zastosowaniem kursu niższego, jaki obowiązywał przy wypłacie.

W ocenie Sądu, zastosowanie konstrukcji przeliczenia w sposób określenia różnego kursu w zależności od tego czy przeliczenie dotyczy wypłaconego kredytu, czy też wysokości raty w dniu przewidziany w harmonogramie spłat, należy uznać za naruszające interes konsumenta w sposób rażący. Nie budzi bowiem wątpliwości, że zastosowanie innego kursu dla przeliczenia kredytu uruchomianego – kursu kupna oraz innego dla przeliczenia kredytu spłacanego – kursu sprzedaży prowadzi do uzyskania przez Bank dodatkowej korzyści finansowej wynikłej z różnicy między tymi kursami. Tym bardziej, że nie było uzgodnione indywidualnie z kredytobiorcą, a wynikało ze wzorca stosowanego przy zawarciu umowy kredytu (z zresztą zostało potwierdzone zeznaniami świadków M. K. k. 718, K. Ż. – k. 719). W tym stanie rzeczy należało uznać, że nieuzgodnione indywidualnie postanowienie upoważniające pozwanego do dobrowolnego ustalania kursu kupna i sprzedaży, miało charakter niedozwolony w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c.

Ponadto w umowie nie zostały sprecyzowane jasne i obiektywne kryteria ustalania przez bank kursu waluty przyjmowanego do rozliczania spłat kredytu w sposób, który pozwalałby kredytobiorcy na weryfikację poprawności kursu, (np. przez odwołanie do parametrów finansowych publikowanych lub znanych powszechnie). Brak takiej możliwości i zastrzeżenie dla banku wyłącznej i niczym nieograniczonej kompetencji do ustalania wysokości kursu, według którego będzie rozliczana spłata kredytu i ustalana wysokość zobowiązania kredytobiorców jawi się zatem jako rażąco naruszające ich interesy. Takie rozwiązanie dawało Bankowi możliwość wpływania na wysokość zobowiązania do spłaty w złotych polskich, dawało możliwość przerzucenia na powodów całego ryzyka wynikającego ze zmiany kursów waluty indeksacyjnej. Bez znaczenia w tym zakresie pozostaje sposób wykonywania umowy przez bank (por. uchwała SN z 20 czerwca 2018 r., II CZP 29/17).

Dalszą kwestią wymagającą rozważenia były skutki uznania wspomnianych postanowień za niedozwolone.

Zgodnie z art. art. 385 ¹ § 1 i 2 k.c. postanowienia umowy zawierane z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Jeżeli powyższe postanowienie umowy nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie.

W realiach niniejszej sprawy oznacza to, że skutkiem uznania wskazanych wyżej zapisów za niedozwolone jest wyeliminowanie ich z tej umowy, z jednoczesnym uznaniem, że w pozostałym zakresie pozostaje ona wiążąca.

Wskutek wyeliminowania zawartych w umowie klauzul abuzywnych, brak jest wyraźnie oznaczonych zapisów dotyczących mechanizmu ustalania kursu waluty, jaki miałby być przyjmowany do ustalania wysokości rat spłaty w złotych polskich w kolejnych terminach płatności oraz rozliczenia wysokości pozostałego do spłaty zadłużenia powodów.

Zgodnie z aktualnym poglądem wyrażonym w orzecznictwie, klauzulę waloryzacyjną traktuje się jako główne świadczenie kredytobiorcy, gdyż wpływa ona na wysokość tego świadczenia (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2019 r. sygn. akt: I CSK 242/18, legalis nr 1966950, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białystoku z dnia 08 sierpnia 2019 r., I ACa 126/19). Zatem, w odniesieniu do przeliczenia należności stron brak jest możliwości zastępowania niedozwolonych klauzul umownych przepisami o charakterze ogólnym, które są przepisami dyspozytywnymi. Pogląd ten został wypracowany w oparciu o związanie wszystkich sądów Unii Europejskiej wykładnią dyrektywy 93/13/EWG dokonaną przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 3 października 2019 r. w sprawie C -260/18. TSUE podtrzymał pogląd, że w przypadku ustalenia, że w umowie zostało zawarte postanowienie niedozwolone w rozumieniu dyrektywy, skutkiem tego jest wyłącznie wyeliminowanie tego postanowienia z umowy, chyba że konsument następczo je zaakceptuje. Jedynie w drodze wyjątku możliwe jest zastosowanie w miejsce postanowienia niedozwolonego przepisu prawa o charakterze dyspozytywnym. Wyjątek ten obejmuje sytuacje w której jest zgoda stron na jego zastosowanie oraz okoliczność, że brak takiego zastąpienia skutkowałby upadkiem umowy i niekorzystnymi następstwami dla konsumenta, który na takie niekorzystne rozwiązanie się nie godzi.

Dotychczas, w przypadku kredytów indeksowanych, orzecznictwo usuwając z umowy klauzule abuzywne odwoływało się do norm ogólnych prawa cywilnego, zastępując klauzule waloryzacyjną średnim kursem walut obcych prezentowanym przez Narodowy Bank Polski czy też innych kursów walut wskazywanych przez strony w umowie. Zgodnie ze stanowiskiem TSUE nie jest możliwe zastąpienie postanowienia niedozwolonego przez odwołanie się do norm ogólnych prawa cywilnego, gdyż spowodowałoby to ingerencję, mogącą wpłynąć na równowagę interesów, powodując nadmierne ograniczenie swobody zawierania umów. Zresztą, pozostawałoby to także w sprzeczności z bytem klauzuli waloryzacyjnej jako świadczenia głównego kredytobiorcy.

Zatem kredyt zawierający klauzule waloryzacyjne należy traktować jako kredyt złotowy, oprocentowany według stawki LIBOR. I nie ma tu znaczenia to, że Bank najprawdopodobniej nie ustaliłby wysokości oprocentowania według stawki LIBOR, gdyby był świadomy abuzywności klauzuli indeksacyjnej.

W myśl zatem przepisu art. 385 ¹ § 2 k.c., w braku przesłanek do uznania przedmiotowej umowy o kredyt za nieważną, należało wyeliminować postanowienia umowne o charakterze niedozwolonym składające się na klauzulę waloryzacyjną uznając, że udzielony powodom kredyt stanowił kredyt złotowy niezawierający takiej klauzuli.

Po wyeliminowaniu z umowy postanowień niedozwolonych, nadal znana jest kwota i waluta kredytu, cel kredytu, okres i termin spłaty, wysokość prowizji oraz oprocentowanie. Zatem, tak skonstruowana umowa w pełni spełnia przesłanki umowy kredytu w świetle prawa bankowego i pozostaje zgodna z zasadą swobody kształtowania stosunków umownych, nie naruszając tym samym zasad współżycia społecznego.

W tym miejscu wskazać należy, że eliminacja klauzul abuzywnych czyni zadość celu przepisów odnoszących się do niedozwolonych klauzul umownych w zakresie wyłącznego niestosowania tych postanowień, gdyż umowa powinna nadal obowiązywać bez jakichkolwiek innych zmian, o ile jest to prawnie możliwe (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 2017 r. sygn. akt: II CSK 803/16. )

W związku z powyższym powodowie winni spłacać kredyt w złotych polskich w terminach przewidzianych w umowie i z zastosowaniem przewidzianego pierwotnie oprocentowania.

Powodom przysługuje roszczenie z tytułu nadpłaconych rat kapitałowo – odsetkowych kredytu, albowiem świadczenie z tego tytułu było nienależne. Podstawę dochodzonego roszczenia stanowią przepisy art. 410 §1 k.c. w zw. z art. 405 k.c.

Jak wynika z pisma powodów z dnia 24 września 2019 r., którzy dokonali wyliczenia nadpłaty w oparciu o opinię biegłego z podziałem na okres, w którym należność była uiszczona razem przez powodów (tj. od dnia 17 sierpnia 2009 r. do dnia 15 marca 2011 r.): nadpłata z tego tytułu wynosii 17. 374,74 zł, natomiast w okresie, w którym kredyt spłacał powód nadpłata wynosi 78.225,25 zł (tj. od dnia 18 kwietnia 2011 r. do dnia 16 października 2017 r.) Wskazać należy, że powyższe wyliczenia nie zostały podważone przez pozwanego.

W tym stanie rzeczy na podstawie powołanych przepisów zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 13.201, 26 zł (mając na względzie żądanie pozwu, strona powodowa na rozprawie w dniu 15 stycznia 2020 r. wskazała, że pismo z dnia 24 września 2020 r. nie stanowi zmiany żądania). Ponadto Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 78.225,25 zł zgodnie z wyliczeniem powoda. Zasądzone kwoty nie przekraczają kwot wynikających z wyliczeń w opinii biegłego.

Po stronie powodów nie zachodzi przypadek solidarności przewidziany w art. 367 k.c. Zgodnie z art. 369 k.c. zobowiązanie jest solidarne, jeżeli wynika z ustawy lub czynności prawnej. Z przepisów o nienależnym świadczeniu nie wynika solidarność wierzycieli.

Wskazać należy, że w niniejszej sprawie zostało wykazane przez powodów, że po ustanowieniu rozdzielności majątkowej między kredytobiorcami, raty kredytu były uiszczane jedynie przez powoda.

W ocenie Sądu niezasadny jest zarzut pozwanego, że w niniejszej sprawie wyłączony jest zwrot świadczenia na podstawie art. 411 k.c. Wskazać bowiem należy, że pozwany nie wykazał, że powodowie mieli wiedzę, że spełniali nienależne świadczenie. Ponadto powodowie spełniali świadczenie w celu uniknięcia przymusu. Niewątpliwie nieuiszczenie przez nich rat w wysokości wyliczonej przez Bank, mogło spowodować wypowiedzenie przez bank umowy kredytu.

Odnosząc się do zarzutu przedawnienia, zgłoszonego przez pozwanego wskazać należy, że jest on bezzasadny. Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa, w przypadku dochodzenia nadpłaconych rat kapitałowo - odsetkowych na podstawie konstrukcji świadczenia nienależnego okres przedawnienia wynosił 10 lat zgodnie z art. 118 k.c. W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustawach (Dz.U.2018.1104 z dnia 8 czerwca 2018 r.) termin przedawnienia wynosi 6 lat. Zgodnie z art. 5 ust. 2 cytowanej ustawy, jeżeli termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Niewątpliwie według dotychczasowych przepisów, termin przedawnienia nie upłynął (pozew został wniesiony w dniu 06 lipca 2018 r.) .

O obowiązku zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. Termin spełnienia świadczenia nienależnego wyznaczony powinien być zgodnie z art. 455 k.c., a zatem niezwłocznie po wezwaniu do spełnienia świadczenia. W niniejszej sprawie strona powodowa nie wykazała, aby przed wniesieniem pozwu wezwała pozwanego do zapłaty. Zatem pozwany winien spełnić świadczenie w terminie 2 tygodni od doręczenia pozwu. Roszczenie było bowiem sprecyzowane i dostatecznie umotywowane. Pozew w niniejszej sprawie został doręczony w dniu 24 lipca 2018 r., a zatem od dnia 08 sierpnia 2018 r. pozwany pozostaje w opóźnieniu w spełnieniu świadczenia i od tego dnia zasądzono ustawowe odsetki za opóźnienie.

Z powyższych względów Sąd orzekł jak w pkt I, II i III wyroku.

Sąd pominął przy tym wnioski dowodowe pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego uznając, że ustalenia faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia zostały poczynione w oparciu o przeprowadzone dowody.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o art. 100 k.p.c. zd. 2. Sąd włożył na pozwanego obowiązek zapłaty kosztów procesu, poniesionych przez powodów, mając na względzie, że powodowie nieznacznie ulegli żądaniu pozwu.

Strona powodowa złożyła w niniejszej sprawie spis kosztów procesu na łączną kwotę 11.676 zł, obejmujące:

- wynagrodzenie pełnomocnika powodów w kwocie 6.642 zł,,

- opłatę sądową od pozwu 1.000 zł,

- opłatę skarbową od 2 pełnomocnictw – 34 zł,

- zaliczkę na wynagrodzenie biegłych – 3.000 zł,

- dojazd na 2 rozprawy do Sądu w Warszawie – 1.000 zł,

Sąd przyjął, że koszty procesu poniesione przez stronę powodów wynoszą łącznie 9.180,09 zł w tym:

- wynagrodzenie pełnomocnika powodów w kwocie 6.642 zł,,

- opłatę sądową od pozwu 1.000 zł,

- opłatę skarbową od 2 pełnomocnictw – 34 zł,

- wydatki na wynagrodzenie biegłego – 1.004,09 zł (albowiem taką kwotę zaliczki wykorzystano),

- dojazd na 2 rozprawy do Sądu w Warszawie – 500 zł (Sąd uznał, że kwota 500 zł wystarczy na pokrycie kosztów dojazdu, powodowie nie wykazali, aby koszty dojazdu uzasadniały przyznanie wyższej kwoty).

Powyższe koszty zostały zasądzone na rzecz powodów po połowie, albowiem obowiązek solidarny zwrotu kosztów może być nałożony jedynie na współuczestników, którzy przegrali sprawę (por. art. 105 § 2 k.p.c.). Podkreślenia wymaga, że wynagrodzenie pełnomocnika przyznane powódce w kwocie 3.321 zł nie przekracza wysokości stawki minimalnej (stawka minimalna wynosi 3.600 zł).

Z powyższych względów orzeczono jak w pkt IV i V wyroku.

sędzia Ewa Oknińska