Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Jarząbek

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 27 listopada 2019 r.

w Warszawie

sprawy A. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania A. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 21 grudnia 2018 r. znak:(...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

A. W. w dniu 15 stycznia 2019 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 21 grudnia 2018 r., znak: (...)Odwołujący wskazał, że charakter jego schorzeń uzasadnia przyznanie mu prawa do świadczenia z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
W jego ocenie, nie jest on w stanie pracować w wyuczonym zawodzie. Jednocześnie wskazał, że od dnia 22 października 2014 r. nie poprawił się stan jego zdrowia. Ubezpieczony podniósł również, że był uprawniony do zasiłku dla bezrobotnych, ponieważ jego schorzenia uniemożliwiły mu podjęcie pracy ( odwołanie z dnia 15 stycznia 2019 r., k. 3 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 13 lutego 2019 r. wniósł o jego odrzucenie na podstawie art. 477 ⁹ § 3 ¹ k.p.c. lub oddalenie w myśl art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Organ rentowy w uzasadnieniu swojego stanowiska stwierdził, że odwołujący został uznany za częściowo niezdolnego do pracy od dnia 29 kwietnia 2016 r. do dnia 30 listopada 2019 r. Jednakże, w jego ocenie, odwołujący nie nabył prawa do świadczenia, ponieważ niezdolność do pracy nie powstała w czasie jego zatrudnienia, jak również w ciągu 18 miesięcy od dnia 22 października 2014 r., w którym ustało jego ostatnie ubezpieczenie. ZUS jednocześnie uznał, że złożone odwołanie podlega odrzuceniu, bowiem ubezpieczony nie wniósł sprzeciwu od orzeczenia wydanego przez lekarza orzecznika do Komisji Lekarskiej ZUS zgodnie z art. 14 ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( odpowiedź na odwołanie z dnia 13 lutego 2019r., k. 4 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. W., urodzony w dniu (...), jest z zawodu mechanikiem samochodowym i kierowcą. Odwołujący był uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy nieprzerwanie od dnia 1 maja 2001 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. Dopiero na mocy decyzji z dnia 16 stycznia 2014 r. i następnie z dnia 6 marca 2014 r. odmówiono ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia
1 stycznia 2014 r., ponieważ nie stwierdzono wówczas niezdolności do pracy ( świadectwo pracy z dnia 10 czerwca 1980 r., k. 4 tom I a. r., decyzje ZUS z dnia 28 czerwca 2001 r., 9 lipca 2002 r., 13 lipca 2004 r., 25 września 2006 r., 5 listopada 2007r., 20 stycznia 2011 r., 16 stycznia 2014 r. i 6 marca 2014 r., k. 26, 29, 34, 38, 44, 58, 76 i 94 tom I a. r.).

Odwołujący pobierał zasiłek dla bezrobotnych w okresie od dnia 23 kwietnia 2014 r. do dnia 22 października 2014 r., który był jego ostatnim tytułem podlegania do ubezpieczeń ( poświadczenie dla celów świadczeń emerytalno-rentowych, k. 20 tom I a. r.).

A. W. w dniu 5 listopada 2018 r. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. ponowny wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W toku postępowania wyjaśniającego lekarz orzecznik ZUS wskazał, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy od dnia 29 kwietnia 2016 r. do dnia 30 listopada 2019 r. Na tej podstawie organ rentowy wydał decyzję z dnia 21 grudnia 2018 r., znak: (...)na mocy której odmówił odwołującemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W ocenie Zakładu częściowa niezdolność do pracy nie powstała w okresie 18 miesięcy od dnia 22 października 2014 r., w którym ustał ostatni tytuł do ubezpieczeń społecznych ( wniosek z dnia 5 listopada 2018 r., k. 1 tom II a. r., orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 30 listopada 2018 r., k. 9 tom II a. r., decyzja z dnia 21 grudnia 2018 r., k. 23 tom II a. r.).

Po wniesieniu przez ubezpieczonego odwołania od decyzji z dnia 21 grudnia 2018r., znak: I/15/045187171, na etapie postępowania sądowego w zakresie neurologicznym rozpoznano u odwołującego zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa lędźwiowego z zespołem neurologicznym oraz zmiany wewnątrzkanałowe w odcinku lędźwiowym o nieustalonej etiologii. Nadto u ubezpieczonego występuje stan po resekcji żołądka z powodu choroby nowotworowej oraz niedobór VIT B12. Odwołujący jest częściowo niezdolny do pracy od dnia 21 kwietnia 2016 r. do dnia 30 kwietnia 2021 r. Data powstania niezdolności wiązała się bezpośrednio z przeprowadzonym badaniem (...), na skutek którego stwierdzono u odwołującego zmiany wewnątrzkanałowe ( opinia biegłego sądowego neurologa z dnia 14 marca 2019r., k. 17-18 a. s.).

Odwołujący ma zdiagnozowane również nadciśnienie tętnicze obecnie dobrze kontrolowane za pomocą leków hipotensyjnych bez narządowych powikłań, cech niewydolności wieńcowej, zaburzeń rytmu serca i niewydolności krążenia. Przebyta zaś przez ubezpieczonego w 2000 r. totalna resekcja żołądka z powodu raka
z przerzutami do węzłów chłonnych okazała się skuteczna. Obecnie nie stwierdzono cech wznowy procesu nowotworowego w obrębie zespolenia przełykowo-jelitowego ani objawów progresji choroby w układzie węzłów limfatycznych. Zatem w zakresie internistycznym odwołujący nie jest osobą niezdolną do pracy ( opinia biegłego sądowego internisty z dnia 30 lipca 2019 r., k. 35-37 a. s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zawarty materiał dowodowy
w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych. Autentyczność zgromadzonych dokumentów nie była kwestionowana przez żadną ze stron, dlatego Sąd uznał je za pełnowartościowy materiał dowodowy. W ocenie Sądu opinie biegłych sądowych neurologa i internisty są wiarygodnym dowodem w sprawie, gdyż wydane zostały
w oparciu o obiektywne wyniki badań odwołującego i bezpośrednie badania przez lekarzy. Opinie powołanych w sprawie biegłych nie pozostawiają żadnych wątpliwości co do dokładnego określenia stanu zdrowia A. W.. Należy również podkreślić, że strony postępowania nie wnosiły uwag ani zastrzeżeń do wniosków zawartych w opiniach. W związku z tym nadano im w pełni walor wiarygodności. W tym stanie rzeczy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy stanowił wystarczającą podstawę do wydania orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. W. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
(...)Oddział w W. z dnia 21 grudnia 2018 r., znak:(...), jako niezasadne, podlegało oddaleniu.

Na wstępie Sąd Okręgowy stwierdza, że odwołujący w toku postępowania administracyjnego nie wniósł sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 30 listopada 2018 r. do Komisji Lekarskiej ZUS, co zdaniem organu rentowego skutkować powinno odrzuceniem odwołania.

Zgodnie z art. 477 ⁹ § 3 ¹ k.p.c. sąd odrzuci odwołanie w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jeżeli podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a osoba zainteresowana nie wniosła sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie jest oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia. Jeżeli odwołanie opiera się także na zarzucie nierozpatrzenia wniesionego po terminie sprzeciwu od tego orzeczenia, a wniesienie sprzeciwu po terminie nastąpiło z przyczyn niezależnych od osoby zainteresowanej, sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie. W takim przypadku organ rentowy kieruje sprzeciw do rozpatrzenia do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Kompetencją do odrzucenia odwołania na podstawie art. 477 ⁹ § 3 ¹ k.p.c. dysponuje jedynie Sąd I instancji. Przede wszystkim jednak decydujące dla zastosowania tej normy pozostaje określenie przedmiotu odwołania. Jeśli nie obejmuje ono wyłącznie zarzutów dotyczących opinii lekarskiej, to nie jest wykluczone dowodzenie okoliczności dotyczących stanu zdrowia ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 2016 r., sygn. akt I UZ 42/16). W niniejszej sprawie odmowa przyznania prawa do świadczenia podyktowana była powstaniem częściowej niezdolności do pracy odwołującego po upływie 18-miesięcznego terminu od ustania ostatniego ubezpieczenia. Zatem Sąd uznał, że przedmiot odwołania nie był związany jedynie z kwestią dotyczącą ustalenia niezdolności do pracy, dlatego rozpoznał merytorycznie zasadność odwołania ubezpieczonego.

W myśl art. 57 ust. 1. ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2018 r., 1270 z późn. zm.) zwanej dalej ,,ustawą’’, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1.  jest niezdolny do pracy;

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3.  niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych wymienionych
w ustawie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Zgodnie z art. 58 ust 1 pkt 5 ustawy, warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Na wstępie podkreślenia wymaga, że prawo do świadczenia rentowego z tytułu niezdolności do pracy przysługuje w wypadku wypełnienia wszystkich przesłanek wynikających z art. 57 ust. 1 ustawy. W postępowaniu sądowym nie budziło wątpliwości stron, że odwołujący spełnił warunki wymagane art. 57 ust. 1 i 2 ustawy, tj. został uznany za niezdolnego do pracy oraz, że posiada wymagany okres składkowy i nieskładkowy. Ocenie podlegało jedynie, czy jego niezdolność do pracy powstała
w ciągu 18 miesięcy od ustania ostatniego okresu ubezpieczenia. Odwołujący nie kwestionował faktu, że pobierał zasiłek dla bezrobotnych w okresie od dnia 23 kwietnia 2014 r. do dnia 22 października 2014 r. będący jego ostatnim tytułem do ubezpieczenia.

Odwołujący w toku postępowania sądowego domagał się ustalenia, że jest osobą całkowicie niezdolną do pracy. Dla oceny zdolności do pracy konieczne jest ustalenie stanu zdrowia i jego wpływu na zdolność wykonywania pracy zarobkowej. Poczynienie takich ustaleń wymaga wiadomości specjalnych, wobec czego w postępowaniu sądowym niezbędne jest przeprowadzenie na tę okoliczność dowodu z opinii biegłych sądowych, ponieważ z reguły nie jest możliwe dokonanie takich ustaleń samodzielnie przez sąd ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2005 r., sygn. akt I UK 356/04). Sąd nie powinien bowiem zastępować biegłych, jeżeli chodzi o uzyskanie specjalnych wiadomości medycznych w zakresie podstawowej przesłanki przysługiwania uprawnień rentowych. Taka ocena nie może być abstrakcyjna i oderwana od rodzajów wcześniej wykonywanego zatrudnienia oraz posiadanych kwalifikacji zawodowych, a także możliwości i celowości przekwalifikowania zawodowego ubezpieczonego ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2005r., sygn. akt I UK 37/05).

W celu wyjaśnienia wskazanych okoliczności, Sąd dopuścił w sprawie dowód z opinii biegłych lekarzy neurologa i internisty. Biegły neurolog stwierdził, że odwołujący jest częściowo niezdolny do pracy od dnia 21 kwietnia 2016 r. do dnia 30 kwietnia 2021 r. Sąd doszedł do przekonania, że opinia została wydana przez biegłego o specjalności odpowiedniej do ujawnionych wcześniej jednostek chorobowych występujących u ubezpieczonego. Wnioski wyprowadzone przez biegłego sądowego lekarza internistę były odmienne od stanowiska biegłego lekarza neurologa. Wymaga podkreślenia, że główne schorzenia odwołującego są związane z jego dolegliwościami na tle neurologicznym, w związku z tym ustalony stan zdrowia czyni A. W. aktualnie częściowo niezdolnym do pracy od dnia 21 kwietnia 2016 r.

Biorąc pod uwagę powyższe, nie budzi wątpliwości, że ubezpieczony spełnia przesłankę określoną w art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy. Jednak w niniejszej sprawie Sąd uznał, że odwołującemu nie należy się prawo do przedmiotowego świadczenia, gdyż jego niezdolność do pracy nie powstała w okresach wskazanych w przepisach ustawy, jak też nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ich ustania. Powyższe ustalenia prowadziły do wniosku, że decyzja ZUS odmawiająca ubezpieczonemu prawa do renty jest zasadna, bo nie spełniał on przesłanki wynikającej z art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy.

W rozumieniu art. 57 ust. 2 ustawy, przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy. Od dnia 23 września 2011 r. artykuł 57 ust. 2 ustawy nie może już być interpretowany jako przepis samodzielnie określający warunki wymagane do nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale jako jedynie łagodzący w stosunku do osób w nim wymienionych przesłanki przewidziane w art. 57 ust. 1. Wskazani
w hipotezie normy art. 57 ust. 2 ustawy ubezpieczeni, u których stwierdzono całkowitą niezdolność do pracy i którzy legitymują się co najmniej 20 - letnim
(w przypadku kobiet) lub 25-letnim (w przypadku mężczyzn) okresem składkowym
i nieskładkowym, nie muszą bowiem wykazywać faktu powstania niezdolności do pracy w okresach wyszczególnionych w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy lub w ciągu osiemnastu miesięcy od ich ustania. Muszą natomiast, stosownie do art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy w związku z art. 58 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 ustawy, udokumentować co najmniej pięcioletni staż składkowy i nieskładkowy przypadający w dziesięcioleciu poprzedzającym datę wystąpienia z wnioskiem rentowym lub datę powstania niezdolności do pracy ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2015 r., sygn. akt I UK 225/14).

Odwołujący nie został uznany w toku postępowania sądowego za całkowicie niezdolnego do pracy. W związku z powyższym w celu przyznania prawa do świadczenia rentowego musiał spełnić przesłankę wynikającą z art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy. Zmieniając decyzję organu rentowego przez przyznanie prawa do renty
z tytułu niezdolności do pracy, sąd obowiązany jest sprawdzić, czy spełnione są wszystkie warunki do przyznania świadczenia, w tym warunek powstania niezdolności do pracy nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania okresów ubezpieczenia. Termin 18 miesięcy należy liczyć zgodnie z zasadą, że kończy się on z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca – zgodnie z art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy w związku z art. 180 § 1 k.p.a. ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2011 r., sygn. akt II UK 267/10).

Sąd Okręgowy odmówił przyznania świadczenia odwołującemu, bowiem na dzień wydania wyroku zważył, że od dnia ustania ostatniego okresu ubezpieczenia do dnia stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy minęło 18 miesięcy. W związku
z tym oddalono odwołanie na mocy art. 47714 § 1 k.p.c. Jednakże należy podkreślić, że umknęło uwadze Sądu, iż w porównaniu do orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, biegły sądowy ustalił inną datę częściowej niezdolności do pracy. W toku postępowania administracyjnego ustalono, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy od dnia 29 kwietnia 2016 r., natomiast biegły sądowy wskazał na dzień badania (...) 21 kwietnia 2016 r., od którego powinno liczyć się okres powstania niezdolności. Opinia biegłego sądowego w tym zakresie nie była kwestionowana przez strony postępowania, co czyni ją wiarygodnym dowodem w sprawie. W związku z tym Sąd zważył, że odwołujący spełnił wszystkie przesłanki określone przepisem art. 57 ust. 1 ustawy. Na skutek oczywistej omyłki Sąd wydał błędny wyrok. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że od dnia ostatniego tytułu do ubezpieczenia oznaczonego na dzień 22 października 2014 r. do dnia 21 kwietnia 2016 r. nie minęło 18 miesięcy. Zatem ubezpieczony powinien otrzymać prawo do świadczenia rentowego od dnia 1 listopada 2018 r. do dnia 30 kwietnia 2021 r. Z uwagi na nieprawidłowy wyrok Sądu odwołujący powinien złożyć środek zaskarżenia do Sądu Apelacyjnego w Warszawie, który będzie miał prawo zmienić zaskarżoną decyzję organu rentowego i przyznać świadczenie zgodnie z treścią opinii sporządzonej przez biegłego sądowego neurologa.

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć (...)