Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 marca 2020 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Choczaj

Protokolant: st. sekr. sąd. Iwona Bartel

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2020 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank S.A. z siedzibą w W.

przeciwko M. M.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej M. M. na rzecz powoda (...) Bank S.A. z siedzibą w W. kwotę:

a)  159 755,60 zł (sto pięćdziesiąt dziewięć tysięcy siedemset pięćdziesiąt pięć złotych 60/100) z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 11 lutego 2019 r. do dnia zapłaty;

b)  9 852,86 zł (dziewięć tysięcy osiemset pięćdziesiąt dwa złote 86/100) tytułem zwrotu części kosztów procesu;

2.  umarza postępowanie w zakresie dotyczącym żądania odsetek umownych za okres od 8 lutego 2019 r do dnia 10 lutego 2019 r. wobec cofnięcia pozwu;

3.  oddala powództwo w pozostałej części.

Sygn. akt I C 116/19

UZASADNIENIE

(...) Bank S.A. z siedzibą w W. wniósł w postępowaniu elektronicznym o zasądzenie od M. M. kwoty 164 055,77 zł
z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie
od 8 lutego 2019 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu.

W pozwie wskazał, że w razie wniesienia sprzeciwu żąda kwoty 164 055,77 zł z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie
od dnia wniesienia pozwu (11 lutego 2019 r.) do dnia zapłaty.

Nakazem zapłaty z 28 lutego 2019 r. wydanym w sprawie o sygn. akt
VI Nc-e (...) Sąd Rejonowy Lublin - Zachód w Lublinie uwzględnił
w całości żądanie pozwu.

Pozwana złożyła skutecznie sprzeciw, wnosząc w nim o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Dlatego Sąd Rejonowy Lublin - Zachód w Lublinie postanowieniem z 20 marca 2019 r. stwierdził utratę mocy nakazu zapłaty i przekazał niniejszą sprawę do rozpoznania tut. Sądowi.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 20 kwietnia 2016 r. poprzednik prawny powoda zawarł z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., którą reprezentował prezes zarządu R. K., umowę o współpracy trójstronnej nr (...). Na mocy tej umowy pośrednik, czyli (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., miał na rzecz poprzednika prawnego powoda wykonywał czynności faktyczne i prawne związane z oferowaniem i sprzedażą produktów banku, w tym produktów powiązanych z produktami ubezpieczeniowymi. Firma ta mogła m.in. zawierać umowy dotyczące tych produktów. Za wykonaną pracę pośrednik miał otrzymywać wynagrodzenie uzależnione od rodzaju uruchomionego produktu banku, (dowód: umowa - k. 135 - 146) .

Powód, w imieniu którego występowała firma (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., zawarł z M. M. umowę nr (...)
o udzielenie kredytu gotówkowego „A. biznes kredyt w ratach” oraz
o prowadzenie rachunku i usług bankowych z pakietem elastycznym. Całkowita kwota kredytu wynosiła 149 710,41 zł. Okres kredytowania wynosił 144 miesięcy. Miał zostać przeznaczony częściowo na finansowanie potrzeb związanych
z działalności gospodarczą powódki i pokrycie kosztów prowizji przygotowawczej i ubezpieczenia spłaty kredytu oraz częściowo na spłatę innych zobowiązań kredytowych, (dowód: umowa - k. 52 - 59; załączniki - k. 60 - 64; regulamin - k. 65 - 66; tabele opłat, prowizji i oprocentowania - k. 67 - 71) .

Oprocentowanie kredytu było zmienne i w dniu jego udzielenia wynosiło
10 %. Stanowiło ono sumę stopy bazowe WIBOR 3M i marży banku, która była stała i wynosiła 8,27 punktów procentowych. Stopa bazowa na dzień zawarcia umowy była równa średniej ze stóp bazowych WIBOR 3M obowiązujących
w 5. dniach roboczych poprzedzających ostatni dzień roboczy miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nastąpiło zawarcie umowy. Natomiast stopa bazowa na kolejny trzymiesięczny okres kalendarzowy była równa średniej ze stóp bazowych WIBOR 3M obowiązujących w 5. dniach roboczych poprzedzających ostatni dzień roboczy miesiąca poprzedniego trzymiesięcznego okresu kalendarzowego. Oprocentowanie kredytu miało ulegać zmianie w okresach trzymiesięcznych, liczonych od pierwszego dnia miesiąca, w którym została uruchomiona umowa. Maksymalna kwota odsetek naliczonych od kredytu (zadłużenia) nie mogła w stosunku rocznym przekroczyć dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (odsetek maksymalnych). Maksymalna wysokość odsetek
za opóźnienie naliczonych od zaległej kwoty kredytu nie mogła w stosunku rocznym przekroczyć dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie. Informacja o zmianie stopy referencyjnej miała być udostępniana na stronie internetowej banku, (dowód: umowa - k. 52 - 59; załączniki - k. 60 - 64; regulamin - k. 65 - 66; tabele opłat, prowizji i oprocentowania - k. 67 - 71) .

Za wykonanie czynności związanych z udzieleniem i obsługą kredytu powód pobrał prowizję przygotowawczą w wysokości 12 710,41 zł i jednorazową opłatę za pakiet elastyczny w wysokości 5 500,00 zł. Ponadto w okresach miesięcznych miał pobierać opłatę za prowadzenie rachunku kredytowego, zgodnie z tabelą opłat i prowizji, (dowód: umowa - k. 52 - 59; załączniki - k. 60 - 64; regulamin - k. 65 - 66; tabele opłat, prowizji i oprocentowania - k. 67 - 71) .

Uruchomienie kredytu miało nastąpić w formie przelewu zgodnie
z dyspozycją uruchomienia kredytu, która była załącznikiem nr 1 do umowy,
w terminie pięciu dni roboczych od jej wystawienia. Pozwana była zobowiązana w terminie 30 dni od daty umowy do przedstawienia m.in. podpisanej dyspozycji uruchomienia kredytu, stanowiącej załącznik nr 1 do umowy, podpisanych warunków uruchomienia kredyty, stanowiących załącznik nr 2 do umowy
i dokumentów zgodnych z załącznikiem nr 2 do umowy. Takie warunki pozwana spełniła, (dowód: umowa - k. 52 - 59; załączniki - k. 60 - 64; regulamin - k. 65 - 66; tabele opłat, prowizji i oprocentowania - k. 67 - 71) .

Z dyspozycji uruchomienia kredytu, która została podpisana przez pozwaną, wynikało, że kwota 65 271,01 zł miała być przelana na rachunek Banku (...), kwota 19 811,02 zł również na rachunek Banku (...), kwota 33 267,97 zł na rachunek (...) Bank S.A., a kwota 13 150,00 zł
na rachunek powoda w celu zapłaty (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. wynagrodzenia za pośrednictwo finansowe, (dowód: umowa - k. 52 - 59; załącznik nr 1 - k. 60) .

Pozwana wyraziła zgodę na pobranie z kredytu udzielonego przez powoda wyżej wymienionego wynagrodzenia dla pośrednika - (...) Sp. z o.o.
z siedzibą w W., (dowód: umowa - k. 52 - 59; załącznik nr 2 - k. 64) .

Zgodnie z powyższą umowa harmonogram spłaty kredytu miał zostać przesłany pozwanej na adres e-mail. Pozwana zobowiązała się dokonywać spłat kredytu w terminach ustalonych w tym harmonogramie raz do zapewnienia odpowiedniej ilości środków na rachunku na pokrycie zobowiązań. W przypadku braku tych środków, bank miał doliczać od dnia, w którym miała nastąpić spłata, odsetki dla zadłużenia przeterminowanego, które były określone w tabeli oprocentowania, a które na dzień zawarcia umowy wynosiły 14 % w skali roku, (dowód: umowa - k. 52 - 59; załączniki - k. 60 - 64; regulamin - k. 65 - 66; tabele opłat, prowizji i oprocentowania - k. 67 - 71) .

W przypadku niespłacenia kredytu powód mógł podejmować działania windykacyjne za opłatą, która była określona w tabeli prowizji i opłat, (dowód: umowa - k. 52 - 59; załączniki - k. 60 - 64; regulamin - k. 65 - 66; tabele opłat, prowizji i oprocentowania - k. 67 - 71) .

Strony umowy ustaliły, że powód będzie mógł pobierać jeszcze inne opłaty za podejmowane przez powoda czynności, które szczegółowo zostały określone
w tabeli opłat i prowizji, (dowód: umowa - k. 52 - 59; załączniki - k. 60 - 64; regulamin - k. 65 - 66; tabele opłat, prowizji i oprocentowania - k. 67 - 71) .

Powód mógł wypowiedzieć umowę z zachowaniem trzydziestodniowego terminu w przypadku niedotrzymania przez pozwaną warunków umowy albo
w razie utraty przez pozwaną zdolności kredytowej. W przypadku wypowiedzenia umowy pozwana była zobowiązana do spłaty całego niespłaconego kredytu wraz z odsetkami i innymi kosztami wynikającymi z umowy najpóźniej następnego dnia po upływie okresu wypowiedzenia, w innym przypadku zadłużenie stawało
się zadłużeniem przeterminowanym, od którego należały się odsetki określone
w tabeli oprocentowania. Przed wypowiedzeniem umowy, gdy pozwana opóźniałaby się ze spłatą zadłużenia, powód miał obowiązek wezwać
ją do uregulowania zadłużenia, wyznaczając 14. dniowy termin i poinformować o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację kredytu, (dowód: umowa - k. 52 - 59; załączniki - k. 60 - 64; regulamin - k. 65 - 66; tabele opłat, prowizji
i oprocentowania - k. 67 - 71) .

Przez pewien czas pozwana spłacała kredyt. Gdy pojawiły się zaległości, powód wzywał ją do zapłaty w terminie 14 dni i poinformował o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację, (dowód: wezwania i dokument ze śledzenia przesyłek pocztowych - k. 101 - 113; wyciąg z konta - k. 83 - 84; zestawienie należności i spłat - k. 85 - 85 a, k. 88 - 89; historia naliczania odsetek - k. 86 - 87; raport - k. 90; stan zadłużenia - k. 147- 159; harmonogram spłat - k. 160 - 164; zestawienie odsetek umownych i karnych - k. 165 - 166; opinia biegłego rachunkowości B. T. - k. 170 - 183) .

Te wezwania nie przyniosły oczekiwanego efektu i dlatego powód wypowiedział umowę pismem z 18 lipca 2018 r., które podpisała za niego jego pełnomocnik A. P.. Następnie wystawił wyciąg z ksiąg banku,
w którym ustalił wysokość zadłużenia na kwotę 169 163,73 zł, w tym 147 581,50 zł z tytułu kapitału, 5 683,57 zł z tytułu odsetek umownych, które zostały naliczone od 14 maja 2018 r do 3 września 2018 r., 1 720,00 zł z tytułu opłat i 14 178,66 zł w tytułem odsetek za zwłokę, które zostały naliczone od 14 maja 2018 r. do 6 maja 2019 r, (dowód: wypowiedzenie z dowodem nadania listu poleconego - k. 72 -79; pełnomocnictwo - k. 81 - 82; wyciąg z ksiąg banku - k. 80) .

Na dzień złożenia pozwu zaległość pozwanej względem powoda
z przedmiotowej umowy wynosiła 159 755,60 zł, w tym 146 955,15 zł tytułem kapitału, 8 697,50 zł tytułem odsetek za opóźnienie od 14 maja 2018 r. do 6 lutego 2019 r. i 4 102,95 zł tytułem odsetek umownych za okres od 14 maja 2018 r.
do 3 września 2018 r., (dowód: opinia biegłego rachunkowości B. T. - k. 170 - 183; częściowo: wyciąg z ksiąg banku - k. 80, wyciąg
z konta - k. 83 - 84, zestawienie należności i spłat - k. 85 - 85 a, k. 88 - 89, historia naliczania odsetek - k. 86 - 87, raport - k. 90, stan zadłużenia - k. 147- 159, harmonogram spłat - k. 160 - 164, zestawienie odsetek umownych i karnych - k. 165 - 166) .

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie przedstawionych przez powoda dokumentów prywatnych i innych środków dowodowych, które Sąd uznał w zasadzie w całości za wiarygodne, a także na podstawie opinii biegłego B. T., którą uznał za jasną, wnikliwą, zrozumiałą
i wszechstronną. Biegły w sposób szczegółowy wyjaśnił w jaki sposób obliczył należność i dlaczego uznał, że w części wyliczenie należności dokonane przez powoda jest nieprawidłowe. Sąd nie dostrzegł przy tym żadnych czynników osłabiających zaufanie do wiedzy biegłego i jego bezstronności, ani żadnych ważnych względów, które zmuszałyby do dopuszczenia dowodu z opinii innego biegłego z zakresu księgowości i bankowości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie prawie w całości.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że roszczenie nie jest przedawnione (termin trzyletni określony w art. 118 k.p.c.), gdyż wypowiedzenie umowy nastąpiło w 2018 r., a pozew został złożony w 2019 r.

Mając na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy należy stwierdzić, że roszczenie powoda praktycznie w całości zostało udowodnione. Natomiast pozwana nie złożyła żadnych wniosków dowodowych na poparcie swoich twierdzeń.

Trzeba w tym miejscu dodać, że zgodnie z treścią art. 6 k.c. , ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis ten określa reguły dowodzenia, tj. przedmiot dowodu oraz osobę, na której spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie
dla rozstrzygnięcia sprawy. Zaznaczyć też trzeba, że przy rozpoznawaniu sprawy na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron
i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających
do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy ( art. 232 k.p.c. ). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach ( art. 3 k.p.c. ),
a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie ( art. 227 k.p.c. ) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne. Zaprzeczenie dokonane przez stronę procesową powoduje, że istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności stają się sporne i muszą być udowodnione. W razie ich nieudowodnienia Sąd oceni je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu, chyba że miał możność przekonać się o prawdziwości tych twierdzeń na innej podstawie.

Z dowodów zaoferowanych przez powoda wynika, iż strony zawarły umowę o kredyt. Powód dołączyć do pozwu umowę o kredyt i umowę o współpracy trójstronnej, z której wynika, że w imieniu powoda umowę o kredyt mogła zawierać firma (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Zatem na pozwanej spoczywał obowiązek udowodnienia, że nie zawarła umowy o kredyt lub udowodnienia, że umowa o kredyt jest nieważna. Pozwana nie przedstawiła jednak jakichkolwiek dowodów, z których takie okoliczności by wynikały, czyli
nie udźwignęła ciężaru obowiązku wynikającego z treści art. 6 k.c.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika także, że powód wykonała swoje zobowiązanie. Faktem jest, że powód nie przedstawił dowodu przelewu określonych w umowie kwot na rzecz pozwanej lub jakiegokolwiek innego dowodu potwierdzającego wykonanie swojego zobowiązania, lecz mając na uwadze to, że pozwana przystąpiła do spłaty kredytu, można stwierdzić
w oparciu o zasady doświadczenia życiowego i logiki, że otrzymała środki z tego kredyt. Gdyby było inaczej, to z cała pewnością nie przystąpiłaby do spłaty kredytu. Zatem należy po raz kolejny stwierdzić, że pozwana swojego obowiązku wynikającego z treści art. 6 k.c. nie udźwignęła, gdyż nie przedstawiła dowodów, z których jej twierdzenia w tym zakresie by wynikały.

Mając na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy należy stwierdzić, że powód prawidłowo wypowiedział umowę kredyty, wcześniej wzywając pozwaną do zapłaty i informując o możliwości złożenia wniosku
o restrukturyzację. Nawet gdyby przyjąć hipotetycznie, że powód nie pouczył pozwanej o możliwości restrukturyzacji kredytu, to i tak nie miałoby to wpływu
na skuteczność czy ważność wypowiedzenia umowy (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 13 czerwca 2019 r., I ACa 1506/18). Trzeba
też dodać, że w momencie złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu pozwana
nie wykonywała warunków umowy - nie spłacała swojego zobowiązania. Ponadto pismo o wypowiedzeniu podpisała osoba, będąca do tego przez powoda upoważniona. Należy także zauważyć, że z treści oświadczenia o wypowiedzeniu jednoznacznie wynika, że powód wypowiedział umowę o kredyt. Nawet gdyby uznać, że wypowiedzenie zastrzegało warunek, to jednak zostało przez powoda uczynione na korzyść pozwanej, dawało bowiem pozwanej możliwość doprowadzenia do kontynuacji stosunku kredytowego (spłata w terminie wypowiedzenia), co w przypadku wypowiedzenia bezwarunkowego nie byłoby możliwe. Z tego samego względu oświadczenie powoda nie stwarzało jakiejkolwiek niepewności w sytuacji prawnej pozwanej, (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z 8 września 2016 r., II CSK 750/15 i wyrok Sądu Apelacyjnego
w Łodzi z 5 września 2017 r, I ACa 102/17).

Z dokumentów dołączonych do akt oraz z opinii biegłego B. T. wynika, że na dzień złożenia pozwu zaległość pozwanej względem powoda, wynikająca z przedmiotowej umowy, wynosiła 159 755,60 zł, w tym 146 955,15 zł tytułem kapitału, 8 697,50 zł tytułem odsetek za opóźnienie
za okres od 14 maja 2018 r. do 6 lutego 2019 r. i 4 102,95 zł tytułem odsetek umownych za okres od 14 maja 2018 r. do 3 września 2018 r. Ponadto w aktach sprawy znajdują się: wyciąg z ksiąg banku i bankowe dokumenty wygenerowane elektronicznie, które są w rozumieniu art. 308 k.p.c. i art. 309 k.p.c. innymi środkami dowodowym, a także wypowiedzenie umowy dokonane zgodnie z jej treścią, z których niezbicie wynika, że pozwana nie wykonała swojego zobowiązania, które stało się wymagalne z chwilą upływu terminu wypowiedzenia umowy i że zalega z płatnościami. Zatem na pozwanej spoczywał obowiązek udowodnienia, że wykonała swoje zobowiązanie w całości lub części wyższej. Jednakże w sprzeciwie od nakazu zapłaty oraz w toku procesu pozwana
nie odniosła się do wysokości żądania pozwu, czyli nie udźwignęła kolejny raz ciężaru obowiązku wynikającego z treści art. 6 k.c.

Ponadto z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika,
że pozwana zobowiązana była w oparciu o umowę o kredyt (załączniki stanowią integralną część umowy) do uregulowania kosztów pośredniczenia firmy (...) w zawarciu umowy Zatem koszty te również ją obciążają.

Z tych wszystkich względów Sąd orzekł, jak w pkt 1 a wyroku,
na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tekst jedn., Dz. U. z 2018 r., poz. 2187 ze zm.) w zw. z art. 353 k.c., art. 478 k.c. i art. 471 k.c. oraz na podstawie umowy o kredyt.

O odsetkach określonych w pkt 1 a Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c.
i 482 k.c. oraz na podstawie umowy o kredyt.

Sąd umorzył postępowanie w części dotyczącej żądania odsetek ustawowych za opóźnienie za okres od 8 lutego 2019 r. do 10 lutego 2019 r.,
o czym orzekł, jak w pkt 2 wyroku, na podstawie art. 355 k.p.c. w zw. z art.
203 § 1 k.p.c., gdyż w pozwie powód ograniczył żądanie pozwu, żądając odsetek od dnia wniesienia pozwu w sytuacji złożenia sprzeciwu od nakazu zapłaty. Zatem należy stwierdzić, że powód cofnął częściowo pozew wraz z zrzeczeniem
się roszczenia, co było zgodne z prawem i zasadami współżycia społecznego oraz nie zmierzało do obejścia prawa.

W pozostałej części Sąd powództwo oddalił, o czym orzekł, jak w pkt 3 wyroku, gdyż w toku procesu powód nie wykazał żadnym dowodem, że miał podstawę do obciążenia pozwanej opłatą w wysokości 1 720,00 zł, na co uwagę zwrócił również biegły z zakresu rachunkowości i księgowości.

O kosztach procesu należnych powodowi, określonych w pkt 1 b wyroku, Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c.

Powód poniósł koszty procesu w wysokości 10 260,48 zł, w tym: koszty zastępstwa prawnego w wysokości 5 400,00 zł, które zostały ustalone
na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 r. poz. 265), koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa
w wysokości 17,00 zł, koszty opłaty stosunkowej w wysokości 2 051,00 zł i zaliczki na pokrycie wynagrodzenia biegłego w wysokości 2 792,48 zł.

Pozwana poniosła koszty procesu w wysokości 5 417,00 zł, w tym: koszty zastępstwa prawnego w wysokości 7 200,00 zł, ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku
w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jedn., Dz. U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.) i koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł.

Przyjmując, że powód wygrał sprawę w 97,4 %, to należy uznać, że wygrał koszty procesu w wysokości 9 993,70 zł (97,4 % z kwoty 10 260,48 zł), natomiast przyjmując, że przegrał sprawę w 2,6 %, to należy uznać, że przegrał koszty procesu w wysokości 140,84 zł (2,6 % z kwoty 5 417,00 zł). Zatem pozwana winna zwrócić powodowi tytułem części kosztów procesu kwotę 9 852,86 zł (9 993,70 zł minus 140,84 zł).