Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2020r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 stycznia 2020r.

sprawy A. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o świadczenie przedemerytalne

na skutek odwołania A. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 20 maja 2019 roku, znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje A. Z. prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 16 maja 2019r.

UZASADNIENIE

A. Z. w dniu 17 czerwca 2019r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. z dnia 20 maja 2019r., znak:(...)wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego zgodnie z wnioskiem złożonym do organu rentowego.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, że jego stosunek pracy ustał w związku z rozwiązaniem przez pracodawcę umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. Nie zgodził się jednak z decyzją pracodawcy, która ostatecznie została uznana za wadliwą w wyniku postępowania mediacyjnego zakończonego ugodą. Dalej wskazał, że w jego ocenie rozwiązanie umowy o pracę było jednostronną decyzją podjętą przez Centrum Doradztwa Rolniczego, która została podjęta bez jego udziału, z przyczyn leżących wyłącznie po stronie pracodawcy. Ubezpieczony stanął na stanowisku, że zaakceptowana przez niego propozycja pracodawcy wypłaty odszkodowania i zmiany treści świadectwa pracy świadczy o zlikwidowaniu jego stanowiska pracy. W tej sytuacji wykładnia przepisów dotyczących sposobu ustalania przyczyn rozwiązania stosunku pracy nie powinna być dokonywana w sposób zawężający jedynie w oparciu o treść świadectwa pracy, które jest wynikiem ugodowego zakończenia sporu sądowego z pracodawcą oraz nie odzwierciedla rzeczywistego przebiegu i przyczyn rozwiązania stosunku pracy. Jego zdaniem organ rentowy powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności w sprawie, ponieważ do rozwiązania umowy o pracę doszło bez jego winy, wskutek jednostronnej decyzji pracodawcy, który w trakcie postępowania mediacyjnego zmienił treść świadectwa pracy (odwołanie z dnia 14 czerwca 2019r., k. 3-6 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy, powołując się na art. 2 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych, wskazał, że ubezpieczony nie spełnia warunków do przyznania świadczenia przedemerytalnego, ponieważ w sprostowanym świadectwie pracy z dnia 27 kwietnia 2018r. wskazano, że rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło za porozumieniem stron na podstawie art. 30 § 1 pkt 1 k.p. W dalszej części, cytując fragment orzeczenia Sądu Najwyższego w sprawie I UK 291/16, Zakład podkreślił, że wymagane jest ustalenie nie tylko, że stanowisko pracy zostało zlikwidowane, ale również przyczyn likwidacji i powiązania między rozwiązaniem stosunku pracy a zlikwidowaniem stanowiska. Należy wykazać, że u podstaw decyzji o likwidacji stanowiska pracy skutkującej rozwiązaniem stosunku pracy choćby z powodu upływu czasu, na jaki została zawarta umowa o pracę, znalazły się przyczyny ekonomiczne, produkcyjne albo technologiczne. Tymczasem ze sprostowanego świadectwa pracy z dnia 27 kwietnia 2018r. nie wynika, czy rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego likwidacji bądź likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych. ZUS jednocześnie zaznaczył, że pierwotnie w świadectwie pracy z dnia 31 stycznia 2017r. pracodawca wskazał jako przyczynę rozwiązania stosunku pracy ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych zgodnie z art. 52 § 1 k.p. (odpowiedź na odwołanie z dnia 9 lipca 2019r., k. 8-9 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. Z. został zatrudniony w Centrum Doradztwa Rolniczego z siedzibą w B. w dniu 28 stycznia 2011r. na stanowisku specjalisty w dziale administracyjno-gospodarczym. Ubezpieczony podpisując zakres czynności i odpowiedzialności z dnia 1 sierpnia 2011r. zobowiązał się m.in. do: prowadzenia spraw z zakresu koordynowania oraz realizacji zamówień publicznych, prowadzenia rejestru wniosków o ich udzielenie, bieżącej analizy wartościowej zakupów i usług, przygotowywania projektów zarządzeń w sprawie powoływania komisji przetargowej, prowadzenia obsługi techniczno-administracyjnej oraz gospodarki środkami trwałymi i wyposażeniem (...) i ich rejestru. Faktycznie ubezpieczony przez około 30% czasu pracy wykonywał zadania związane z zamówieniami publicznymi. Przez resztę dnia pracy zajmował się m.in. obsługą floty samochodowej, rozliczaniem paliwa, zakupem i sprzedażą starych samochodów, opłacaniem ubezpieczeń, likwidowaniem szkód, wystawianiem kart drogowych czy rozliczaniem kart oraz rachunków za paliwo. Do zakresu obowiązków A. Z. należało również organizowanie inwestycji za kwotę około 800.000 zł, związanej z ocieplaniem budynku, a także serwisowanie pomp ciepła. Ubezpieczony dysponował oprogramowaniem zainstalowanym na komputerze, dzięki któremu miał możliwość usuwania awarii. Podlegał bezpośrednio kierownikowi G. M., który zajmował się nadzorowaniem pomp, gdyż tylko on miał odpowiednie uprawnienia. Z kolei podpis na protokołach dotyczących zamówień publicznych składał dyrektor, który odpowiedzialny był za całokształt spraw prowadzonych w Centrum (zakres czynności i odpowiedzialności z dnia 1 stycznia 2011r., k. 4B akt osobowych, zeznania świadków: J. W. i G. M., k. 35-36 i 60-61 a.s. oraz zeznania ubezpieczonego, k. 39-40 a.s.).

W sierpniu 2016r. pracę na stanowisku dyrektora Centrum Doradztwa Rolniczego w B. zaczął J. W., co zapoczątkowało przeprowadzanie zmian kadrowych w dziale administracyjnym. J. W. podczas kontrolowania prac swoich podwładnych uznał m.in. że czynności w zakresie zamówień publicznych były wykonywane w sposób nieprawidłowy, co miało obciążać A. Z.. Nadto, w ocenie J. W., ubezpieczony w jednej ze spraw rażąco naruszył obowiązujące przepisy prawa. Pracodawca brał pod uwagę ukaranie ubezpieczonego karą porządkową. Ostatecznie jednak rozwiązał z nim umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. bez wypowiedzenia z winy pracownika. Nastąpiło to w dniu 31 stycznia 2017r. Jako potwierdzenie ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych przez ubezpieczonego wskazano nieprawidłowe wypełnianie obowiązków w zakresie zamówień publicznych oraz nieprzestrzeganie obowiązujących wewnętrznych procedur w zakresie udzielania zamówień publicznych, określonych zarządzeniem Nr 32/08 Dyrektora Centrum Doradztwa Rolniczego w B. z dnia 28 lipca 2008r. w sprawie zasad postępowania przy realizacji zamówień publicznych oraz Regulaminu komisji przetargowej w Centrum Doradztwa Rolniczego w B., zmienionym zarządzeniem Nr 22/14 z dnia 17 grudnia 2014r. (świadectwo pracy z dnia 31 stycznia 2017r., k. 7 a.s., zeznania świadków J. W. i G. M., k. 35-36 i 60-61 a.s. oraz zeznania ubezpieczonego, k. 39-40 a.s.).

Centrum Doradztwa Rolniczego w B. w okresie od 1 lipca 2016r. do 30 czerwca 2017r. zatrudniło trzech nowych pracowników, w tym L. Ż. na podstawie umowy o pracę, zawartej w dniu 21 grudnia 2016r. Na jej podstawie L. Ż. został zatrudniony na stanowisku starszego specjalisty w D. Administracyjno-Gospodarczym, w pełnym wymiarze czasu pracy. Do jego obowiązków należało m.in.: przygotowywanie i przeprowadzanie postępowań o udzielenie zamówień publicznych, koordynowanie wykonywania zadań dotyczących zamówień publicznych w zakresie obejmującym zadania pracodawcy, opracowywanie projektu Planu zamówień publicznych oraz jego przekazywanie merytorycznym komórkom pracodawcy, prowadzenie rejestru wniosków o udzielenie zamówień publicznych, aktualizowanie strony internetowej, przygotowywanie projektów zarządzeń w sprawie powoływania komisji przetargowych oraz ich organizowanie i koordynowanie czy przygotowywanie wzorów umów (tabela z wykazem pracowników zwolnionych i zatrudnionych, umowa o pracę z dnia 21 grudnia 2016r., zakres obowiązków z dnia 2 stycznia 2017r., k. 48-53 a.s.).

Po rozwiązaniu umowy o pracę z A. Z. jego obowiązki w zakresie prowadzenia zamówień publicznych zostały przejęte przez L. Ż.. Natomiast zadania związane z obsługiwaniem floty pojazdów wykonywał częściowo G. M., a częściowo inni pracownicy zatrudnieni w Centrum, po czym zadania te, jako zbędne, zostały zlikwidowane (zeznania świadków J. W. i G. M., k. 35-36 i 60-61 a.s. oraz zeznania ubezpieczonego, k. 39-40 a.s.).

Centrum Doradztwa Rolniczego, poza A. Z., rozwiązało umowy z czterema innymi pracownikami, w tym za porozumieniem stron z kierownikiem G. M., co nastąpiło z dniem 31 maja 2017r. (tabela z wykazem pracowników zwolnionych i zatrudnionych, k. 48 a.s.).

A. Z. w dniu 9 marca 2017r. złożył do Sądu Rejonowego dla Warszawy-Żoliborza w W. pozew przeciwko Centrum Doradztwa Rolniczego z siedzibą w B. o przywrócenie do pracy na dotychczas zajmowanym stanowisku z zachowaniem warunków pracy i płacy w związku z nieuzasadnionym rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia oraz o zasądzenie od pozwanego wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy w wysokości stanowiącej wartość trzymiesięcznego wynagrodzenia w kwocie 8.280 zł (odwołanie od oświadczenia pracodawcy o rozwiązaniu stosunku pracy w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p., k. 1-10 a.s. VII P 215/17, zeznania ubezpieczonego, k. 39-40 a.s.). W toku postępowania sądowego strony procesu w dniu 10 stycznia 2018r. zawarły ugodę mediacyjną, zgodnie z którą Centrum Doradztwa Rolniczego z siedzibą w B. zobowiązało się zapłacić ubezpieczonemu kwotę 17.000,00 zł tytułem odszkodowania w terminie 14 dni od jej zatwierdzenia przez Sąd. W § 3 ugody pracodawca ubezpieczonego zobowiązał się również zmienić sposób rozwiązania umowy o pracę na rozwiązanie za porozumieniem stron i wystawić nowe świadectwo pracy w terminie 14 dni od zatwierdzenia ugody przez Sąd. Ubezpieczony zaś wycofał pozew i zrzekł się wszelkich roszczeń wynikających ze stosunku pracy (ugoda mediacyjna z dnia 10 stycznia 2018r., k. 196-197 a.s. VII P 215/17, zeznania ubezpieczonego, k. 39-40 a.s.).

Sąd Rejonowy dla Warszawy-Żoliborza w W. VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych postanowieniem z dnia 2 marca 2018r. nadał klauzulę wykonalności odnośnie punktu 1 ugody zawartej w dniu 10 stycznia 2018r. przed mediatorami H. K. i A. M. w sprawie o sygn. akt VII P 215/17, zatwierdził ugodę w pozostałym zakresie oraz umorzył postępowanie (postanowienie z dnia 2 marca 2018r., k. 200-201 a.s. VII P 215/17, zeznania ubezpieczonego, k. 39-40 a.s.).

Wykonując wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy-Żoliborza w (...) Centrum Doradztwa Rolniczego z siedzibą w B. sprostowało świadectwo pracy wydane ubezpieczonemu. Zgodne z nowym dokumentem stosunek pracy ubezpieczonego ustał w wyniku rozwiązania umowy o pracę w trybie art. 30 § 1 pkt 1 k.p. na mocy porozumienia stron (świadectwo pracy – sprostowanie, k. 64B akt osobowych, zeznania ubezpieczonego, k. 39-40 a.s.).

A. Z. był zarejestrowany w Urzędzie Pracy (...) W. jako bezrobotny od dnia 14 lutego 2018r. W okresie od 14 lutego 2018r. do 13 lutego 2019r. pobierał zasiłek w wysokości 120%. W okresie 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia (zaświadczenie z dnia 20 marca 2019r., k. 40 a.e.).

A. Z. w dniu 3 kwietnia 2019r. złożył wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. o świadczenie przedemerytalne (wniosek z dnia 3 kwietnia 2019r., k. 1 a.e.). Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W., po rozpoznaniu wniosku, wydał decyzję z dnia 26 kwietnia 2019r., znak: (...) w której omówił przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego, ponieważ stosunek pracy został rozwiązany w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p., tj. z winy pracownika (decyzja z dnia 26 kwietnia 2019r., k. 51 a.e.). A. Z. nie odwołał się od tej decyzji, tylko w dniu 15 maja 2019r. złożył wniosek o ponowne rozpatrzenie jego wniosku o świadczenie przedemerytalne. Dołączył sprostowane świadectwo pracy (protokół z 15 maja 2019r., k. 56 a.e.). Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w dniu 20 maja 2019r., znak: (...)wydał decyzję, w której ponownie odmówił ubezpieczonemu prawa do świadczenia przedemerytalnego, a w uzasadnieniu swego stanowiska wskazał, że zgodnie ze złożonym przez wnioskodawcę świadectwem pracy z dnia 27 kwietnia 2018r. rozwiązanie umowy nastąpiło za porozumieniem stron. Nie zostało podane jednak, czy doszło do tego z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, czy jego likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych (decyzja z dnia 20 maja 2019r., k. 58 a.e.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach sprawy, w tym w aktach osobowych A. Z. i w aktach organu rentowego oraz pochodzące z akt Sądu Rejonowego dla Warszawy – Żoliborza o sygn. VIIP 215/17. Podstawę dokonanych ustaleń stanowiły również zeznania świadków J. W. i G. M. oraz ubezpieczonego.

Dokumenty zgromadzone w toku postępowania sądowego zostały ocenione jako wiarygodne, gdyż ich treść nie była kwestionowana przez strony procesu i nie budziła wątpliwości Sądu. Zeznaniom świadków i ubezpieczonego Sąd również dał wiarę w zakresie, w jakim ustalono na ich podstawie stan faktyczny, ponieważ były spójne, za wyjątkiem tego co zeznał ubezpieczony, wskazując że jego stanowisko pracy zostało zlikwidowane po rozwiązaniu z nim umowy o pracę. Zarówno J. W., jak i G. M. zbieżnie zeznali, że zakres obowiązków ubezpieczonego dotyczący zamówień publicznych został przejęty przez osobę nowozatrudnioną. Również inne czynności wykonywane przez ubezpieczonego zostały początkowo przejęte przez G. M. i innych pracowników, nie można zatem mówić o likwidacji stanowiska pracy A. Z., tak jak wskazywał ubezpieczony.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie A. Z. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 20 maja 2019r., znak: (...) podlegało uwzględnieniu.

Stosownie do treści art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych (t.j. Dz. U. z 2019r., poz. 2173) prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która:

1)  do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta oraz 61 lat - mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn,

2)  do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zwanej dalej „ustawą o promocji zatrudnienia”, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn,

3)  do dnia ogłoszenia upadłości prowadziła nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące pozarolniczą działalność, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanej dalej „ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych”, i za ten okres opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne oraz do dnia ogłoszenia upadłości ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta i 61 lat - mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn,

4)  zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat, i do dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn,

5)  do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn,

6)  do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego, z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn.

Cytowany przepis wskazuje na sześć grup osób uprawnionych do świadczenia przedemerytalnego, przy czym grupy te są względem siebie rozłączne. Do nabycia w/w świadczenia wystarczające jest spełnienie przesłanek zawartych w jednym z wymienionych punktów, które dotyczą wymogu określonego stażu, wieku, a także pozostawania bez pracy ze względu na wymienione enumeratywnie przyczyny. Poza tym każdorazowo konieczne jest spełnienie przesłanek określonych w art. 2 ust. 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, który stanowi, że świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1)  nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna,

2)  w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych,

3)  złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych (art. 2 ust. 3).

W stanie faktycznym przedmiotowej sprawy niesporne było, że A. Z. spełnił część przesłanek koniecznych do przyznania świadczenia przedemerytalnego. Był zatrudniony u ostatniego pracodawcy w Centrum Doradztwa Rolniczego w B. przez okres dłuższy niż 6 miesięcy i do dnia rozwiązania stosunku pracy ukończył 60 lat, legitymuje się co najmniej 35 letnim stażem pracy, a ponadto nadal jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna i przedstawił zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy, z którego wynika, że pobierał zasiłek dla bezrobotnych przez okres co najmniej 180 dni i w trakcie tego okresu nie odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Powyższych okoliczności organ rentowy nie kwestionował. Powołał się natomiast na niespełnienie przez ubezpieczonego przesłanki określonej w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych, a dotyczącej przyczyn rozwiązania stosunku pracy, które zdaniem organu rentowego nie nastąpiło za wypowiedzeniem pracodawcy wskutek redukcji etatu z przyczyn ekonomicznych dotyczących zakładu pracy. Ubezpieczony natomiast podnosił, że w jego ocenie doszło do likwidacji stanowiska pracy.

Art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, którego zastosowanie w przedmiotowej sprawie Sąd rozważał, wskazuje na konieczność rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Ta ustawa zaś w art. 2 ust. 1 pkt 29 wskazuje, że przyczyny dotyczące zakładu pracy oznaczają:

a)  rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn niedotyczących pracowników, zgodnie z przepisami o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników lub zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), w przypadku rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z tych przyczyn u pracodawcy zatrudniającego mniej niż 20 pracowników,

b)  rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych,

c)  wygaśnięcie stosunku pracy lub stosunku służbowego w przypadku śmierci pracodawcy lub gdy odrębne przepisy przewidują wygaśnięcie stosunku pracy lub stosunku służbowego w wyniku przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę i niezaproponowania przez tego pracodawcę nowych warunków pracy i płacy,

d)  rozwiązanie stosunku pracy przez pracownika na podstawie art. 55 § 1 ¹ ustawy z 26 czerwca 1974r. - Kodeks pracy z uwagi na ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika.

Wskazana definicja nie obejmuje swym zakresem tylko likwidacji stanowiska pracy, na którym koncentrował się organ rentowy. Rozszerza ona pojęcie przyczyn dotyczących zakładu pracy, na przyczyny niedotyczące pracowników, zgodnie z przepisami o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, a dokładniej zgodnie z ustawą z dnia 13 marca 2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90, poz. 844 ze zm.) zwanej dalej ,,ustawą o zwolnieniach grupowych’’ bądź zgodnie z przepisami ustawy – Kodeks pracy. Ustawa o zwolnieniach grupowych nie definiuje przyczyn niedotyczących pracownika. Dla określenia powodu zwolnienia ustawa używa liczby mnogiej ("z przyczyn niedotyczących pracowników" - art. 1 ust. 1), do zwolnienia pracownika wystarczy jednakże jedna przyczyna jego niedotycząca. Nadto grupowe zwolnienie może być spowodowane kilkoma przyczynami, odrębnymi dla poszczególnych pracowników zwalnianych z danego zakładu. Najogólniej rzecz ujmując, przyczyny dotyczące pracownika są to okoliczności związane ze sposobem wykonywania przez niego pracy oraz jego osobą (psychiczną i fizyczną możliwością świadczenia pracy). Przyczyny niedotyczące pracownika są to z kolei nie tylko przyczyny dotyczące pracodawcy, ale także inne przyczyny, niezwiązane z żadną ze stron stosunku pracy (na przykład zmiana przepisów zakazująca pracodawcy wykonywania dotychczasowej produkcji). Kodeks pracy również nie definiuje pojęcia „przyczyn niedotyczących pracownika”, jednak przyczyna faktyczna leżąca u podstaw zwolnienia nie może leżeć po stronie pracownika. Analiza powyższych przepisów prowadzi do wniosku, iż dla oceny, czy do rozwiązania stosunku pracy doszło z przyczyn dotyczących zakładu pracy, istotne znaczenie ma nie to, czy doszło do zwolnień grupowych w zakładzie, lecz czy do rozwiązania stosunku pracy doszło z przyczyn dotyczących wyłącznie pracodawcy. Nie można dokonywać różnicowania pracowników zwalnianych z przyczyn dotyczących pracodawców, w zależności od liczby zatrudnionych pracowników. W definicji zamieszczonej w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, która była cytowana, wskazano to kryterium, ale jedynie w zakresie trybu konsultacji, powiadamiania i prawa do odprawy. Niezależnie od tego, czy dochodzi do zwolnień grupowych czy nie, w przypadku rozwiązania umowy z przyczyn dotyczących wyłącznie pracodawcy, a więc niedotyczących pracownika, dochodzi do rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 i 5 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych w związku z art. 2 ust. 1 pkt 29a ustawy o promocji zatrudnienia.

Analiza tych przepisów prowadzi do wniosku, że obejmują one wszystkie sytuacje, w których dochodzi do zaprzestania zatrudnienia z przyczyn niedotyczących pracowników. Na uwadze należy mieć przy tym fakt, że powyższy przepis odwołuje się jedynie do sposobów rozwiązania stosunku pracy. Ani z przepisów ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, ani z przepisów ustawy o promocji zatrudnienia nie wynika natomiast, aby do rozwiązania stosunku pracy musiało dojść na skutek oświadczenia złożonego przez pracodawcę. Jednocześnie zgodnie z art. 30 § 1 k.p. umowa o pracę rozwiązuje się:

1)  na mocy porozumienia stron;

2)  przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem);

3)  przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia);

4)  z upływem czasu, na który była zawarta.

Z powyższego wynika zatem, że niewykluczona jest sytuacja rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony na mocy porozumienia stron. Prawidłowość powyższego stanowiska potwierdził także Sąd Najwyższy, który w wyroku z dnia 26 października 2016r. w sprawie sygn. akt II UK 375/15 wskazał na taką możliwość.

W ocenie Sądu Okręgowego w rozpatrywanej sprawie rozwiązanie umowy o pracę z ubezpieczonym nastąpiło z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu powoływanej ustawy o promocji zatrudnienia. Co prawda Centrum Doradztwa Rolniczego w B. w dniu 31 stycznia 2017r. rozwiązało z A. Z. umowę o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. bez wypowiedzenia z winy pracownika. Zdaniem pracodawcy ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych było związane z nieprawidłowym wypełnianiem przez ubezpieczonego czynności w zakresie zamówień publicznych oraz nieprzestrzeganiem obowiązujących wewnętrznych procedur w zakresie udzielania zamówień publicznych określonych zarządzeniem Nr 32/08 Dyrektora Centrum Doradztwa Rolniczego w B. z dnia 28 lipca 2008r. w sprawie zasad postępowania przy realizacji zamówień publicznych oraz Regulaminu komisji przetargowej w Centrum Doradztwa Rolniczego w B., zmienionym zarządzeniem Nr 22/14 z dnia 17 grudnia 2014r. Ubezpieczony złożył jednak pozew do Sądu i w postępowaniu sądowym doszło do zawarcia ugody mediacyjnej. W jej wyniku nastąpiła zmiana trybu rozwiązania umowy o pracę na rozwiązanie za porozumieniem stron, wobec czego wystawiono ubezpieczonemu nowe świadectwo pracy. Podkreślić przy tym trzeba, że jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 kwietnia 2004r. (I PK 512/03), ugoda sądowa, w której strony zmieniły jedynie tryb rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika na porozumienie stron, nie przekreśla przyczyn, które zadecydowały o rozwiązaniu przez pracodawcę stosunku pracy, szczególnie jeśli w ugodzie strony nie zawarły żadnych postanowień co do świadczeń, które miałyby przysługiwać pracownikowi. W przedmiotowej sprawie, poza zmianą trybu rozwiązania umowy o pracę pracodawca zobowiązał się jednak zapłacić ubezpieczonemu kwotę 17.000 zł tytułem odszkodowania, co w ocenie Sądu powoduje, że uprawnione jest stwierdzenie, że przyczyny, które pracodawca wskazał i tryb, który zastosował, nie były zgodne z prawem i nie stanowiły rzeczywistej i uzasadnionej przyczyny rozwiązania z A. Z. umowy o pracę. Do wyciągnięcia takiego wniosku skłoniło Sąd nie tylko wspomniane zawarcie ugody przez ubezpieczonego i Centrum Doradztwa Rolniczego w B., ale także ustalenia, które Sąd poczynił samodzielnie w zakresie przyczyn rozwiązania przez strony umowy o pracę. Wskazują one, że pracodawca A. Z., w związku ze zmianą kierownictwa, dokonywał zmian organizacyjno – kadrowych. Przede wszystkim doszło do zwolnienia kilku osób i zatrudnienia nowych, co dotyczyło też D., w którym pracował powód. W przypadku powoda miała też miejsca innego rodzaju zmiana wiążąca się z tym, że pracodawca zadania powoda związane z zamówieniami publicznymi, a stanowiące około 1/3 jego obowiązków, przekazał innej nowozatrudnionej osobie, zaś pozostałe przejęli inni pracownicy, w tym przełożony A. Z. G. M., a potem – jak wskazał J. W. – najprawdopodobniej doszło do zlikwidowania tych zadań. Przy tym w kontekście okoliczności, o których mowa, niezwykle istotne jest to, że L. Ż., który wykonywał zadania związane z zamówieniami publicznymi, nie został zatrudniony w związku ze zwolnieniem A. Z. związanym z niewłaściwym wykonywaniem przez tego ostatniego jego obowiązków pracowniczych. Gdyby tak było występowałoby następstwo czasowe tego rodzaju, że po złożeniu ubezpieczonemu oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia pracodawca poszukiwałyby nowej osoby, a potem ją zatrudnił. Tymczasem chronologia tych zdarzeń w czasie była odwrotna. L. Ż. podpisał umowę o pracę z Centrum Doradztwa Rolniczego w dniu 21 grudnia 2016r., a więc wówczas, kiedy wedle argumentacji zamieszczonej w odpowiedzi na pozew w sprawie VIIP 215/17, Centrum Doradztwa Rolniczego nie miało jeszcze wiedzy o uchybieniach A. Z.. J. W. podpisany pod odpowiedzią na pozew argumentował, że pracodawca przed styczniem 2017r. nie miał wiedzy o naruszeniach A. Z.. W związku z tym kluczowe w tej sytuacji jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, dlaczego - skoro pracodawca w grudniu 2016r. nie miał jeszcze zastrzeżeń do pracy ubezpieczonego - zatrudnił na jego miejsce inną osobę. Opisana kolejność zdarzeń, a także inne powołane wcześniej okoliczności, zdaniem Sądu świadczą o tym, że do rozwiązania umowy o pracę doszło – tak jak zeznał G. M. – bo ówczesny dyrektor Centrum Doradztwa Rolniczego dokonywał wymiany kadr, a także zmian w organizacji i funkcjonowaniu tej jednostki, które w odniesieniu do osoby A. Z. sprowadzały się z jednej strony do zwolnienia go z pracy, z drugiej zaś wiązały się z przekazaniem innej osobie tylko części zadań, które A. Z. wykonywał (około 30%) oraz likwidacją pozostałej. Zdaniem Sądu nie bez znaczenia w opisanej sytuacji było także i to, że G. M. – bezpośredni przełożony ubezpieczonego, nie brał udziału w podejmowaniu decyzji o rozwiązaniu umowy o pracę z A. Z., a nadto jako bezpośrednio nadzorujący jego pracę, nie miał do jego pracy zastrzeżeń.

Powyższe oznacza, że przyczyną rozwiązania stosunku pracy z ubezpieczonym były przyczyny niedotyczące pracownika w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 29 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia, a zrazem dotyczące zakładu pracy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. To wskazuje na wadliwość decyzji ZUS i spełnienie przez A. Z. przesłanek do uzyskania świadczenia przedemerytalnego.

Ustalając datę powstania prawa do świadczenia przedemerytalnego Sąd Okręgowy zastosował art. 7 ust. 1 oraz ust. 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych , zgodnie
z którym prawo do świadczenia przedemerytalnego ustala się na wniosek osoby zainteresowanej, od następnego dnia po dniu złożenia wniosku wraz z dokumentami. A. Z. ponowny wniosek o świadczenie przedemerytalne złożył w dniu 15 maja 2019r., dlatego mając na uwadze powołane rozważania, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał prawo do świadczenia przedemerytalnego poczynając od dnia 16 maja 2019 roku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć:

- ubezpieczonemu A. Z.;

-(...)