Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Dorota Kropiewnicka

Sędziowie SSO Anna Bałazińska – Goliszewska

SSO Krzysztof Głowacki (spr.)

Protokolant Justyna Gdula

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Elżbiety Okińczyc

po rozpoznaniu w dniu 12 marca 2014 r.

sprawy B. C.

oskarżonego o przestępstwo z art.270§1 kk. w zw. z art.64§1 kk., z art.284§2 kk. w zw. z art.64§1 kk., z art.284§2 kk. i art.276 kk. w zw. z art.11§2 kk. i w zw. z art.64§1 kk.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej

z dnia 1 lipca 2013 r. sygn. akt IIK 1101/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że z opisu czynu zawartego w pkt I części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku eliminuje fragment o działaniu oskarżonego w warunkach powrotu do przestępstwa, zaś z kwalifikacji prawnej i podstawy skazania tegoż czynu eliminuje przepis art.64§1 kk.;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze, w tym wymierza mu opłatę w kwocie 300 złotych za II instancję.

UZASADNIENIE

Prokurator Rejonowy dla Wrocławia – Fabrycznej oskarżył B. C. o to, że:

I.  w dniu 19 czerwca 2006 roku, we W., działając w warunkach powrotu do przestępstwa, w celu użycia za autentyczny, podrobił dokument w postaci umowy kupna - sprzedaży samochodu marki F. (...), o nr rej. (...), datowanej na dzień 19 czerwca 2006 roku, w ten sposób, że podrobił podpis A. T. w miejscu kupującego, tj. o czyn z art.270§1 kk. w zw. z art.64§1 kk.;

II.  w dniu 23 września 2009 roku, we W., działając w warunkach powrotu do przestępstwa, przywłaszczył sobie powierzony mu samochód osobowy marki V. (...), (...), o wartości 13.000 złotych, czym działał na szkodę G. K., tj. o czyn z art.284§2 kk. w zw. z art.64§1 kk.;

III.  w grudniu 2009 roku, we W., działając w warunkach powrotu do przestępstwa, dokonał przywłaszczenia powierzonego mu samochodu marki O. (...), o nr rej. (...), o wartości 4900 złotych wraz z kluczykami, dowodem rejestracyjnym, prawem jazdy wydanym na dane P. J., umową kupna-sprzedaży samochodu marki N. o nr rej. (...), czym działał na szkodę P. J. i K. Ż., tj. o czyn z art.284§2 kk., art.276 kk. i art.275§1 kk. w zw. z art.11§2 kk. i w zw. z art.64§1 kk.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Fabrycznej wyrokiem z dnia 1 lipca 2013 r., sygn. akt II K 1101/12,:

I.  uznał oskarżonego B. C. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, opisanego w pkt I części wstępnej wyroku, z tym, że jako podstawę do działania w warunkach powrotu do przestępstwa przyjął wymierzoną wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej z dnia 26 marca 2008 roku, sygn. akt IIK 431/07, karę łączną 3 lat pozbawienia wolności, łączącą skazania za przestępstwa z art. 270§1 kk. i art.272 kk. w zw. z art.11§2 kk., z art.286§1 kk. i art.270§1 kk. w zw. z art. 11§2 kk. i w zw. z art.91§1 kk. i w zw. z art.64§1 kk. i z art.286§1 kk. w zw. z art.64§1 kk. oraz z art.286§1 kk. w zw. z art.91§1 kk., którą to karę odbywał częściowo w okresach od 8 lipca 1998 roku do 10 lipca 1998 roku, od 11 sierpnia 2002 roku do 22 sierpnia 2002 roku, od 28 lipca 2005 roku do 19 sierpnia 2005 roku, od 7 grudnia 2008 roku do 13 stycznia 2009 roku i od 28 stycznia 2009 roku do 25 maja 2009 roku, tj. przestępstwa z art.270§1 kk. w zw. z art.64§1 kk. i za to na podstawie art.270§1 kk. wymierzył mu karę 6(sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  uznał oskarżonego B. C. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, opisanego w pkt II części wstępnej wyroku, z tym, że wartość pojazdu określił na kwotę nie większą niż 25.000 euro, a jako podstawę do działania w warunkach powrotu do przestępstwa przyjął wymierzoną wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej z dnia 26 marca 2008 roku, sygn. akt IIK 431/07, karę łączną 3 lat pozbawienia wolności, łączącą skazania za przestępstwa z art.270§1 kk. i art.272 kk. w zw. z art.11§2 kk., z art.286§1 kk. i art.270§1 kk. w zw. z art.11§2 kk. i w zw. z art.91§1 kk. i w zw. z art.64§1 kk. i z art.286§1 kk. w zw. z art.64§1 kk. oraz z art.286§1 kk. w zw. z art.91§1 kk., która to karę odbywał częściowo w okresach od 8 lipca 1998 roku do 10 lipca 1998 roku, od 11 sierpnia 2002 roku do 22 sierpnia 2002 roku, od 28 lipca 2005 roku do 19 sierpnia 2005 roku, od 7 grudnia 2008 roku do 13 stycznia 2009 roku i od 28 stycznia 2009 roku do 25 maja 2009 roku, tj. przestępstwa z art.284§2 kk. w zw. z art.64§1 kk. i za to na podstawie art.284§2 kk. wymierzył mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności;

III.  uznał oskarżonego B. C. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, opisanego w pkt III części wstępnej wyroku, z tym, że jako podstawę do działania w warunkach powrotu do przestępstwa przyjął wymierzoną wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej z dnia 26 marca 2008 roku, sygn. akt IIK 431/07, karę łączną 3 lat pozbawienia wolności, łączącą skazania za przestępstwa z art. 270§1 kk. i art.272 kk. w zw. z art.11§2 kk., z art.286§1 kk. i art.270§1 kk. w zw. z art. 11§2 kk. i w zw. z art.91§1 kk. i w zw. z art.64§1 kk. i z art.286§1 kk. w zw. z art.64§1 kk. oraz z art.286§1 kk. w zw. z art.91§1 kk., którą to karę odbywał częściowo w okresach od 8 lipca 1998 roku do 10 lipca 1998 roku, od 11 sierpnia 2002 roku do 22 sierpnia 2002 roku, od 28 lipca 2005 roku do 19 sierpnia 2005 roku, od 7 grudnia 2008 roku do 13 stycznia 2009 roku i od 28 stycznia 2009 roku do 25 maja 2009 roku, a nadto przyjmując, że czyn ten odpowiada kwalifikacji prawnej z art.284§2 kk. i art.276 kk. w zw. z art.11§2 kk. i w zw. z art.64§1 kk. i za to na podstawie art.284§2 kk. w zw. z art.11§3 kk. wymierzył mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności;

IV.  na podstawie art.85 kk. i art.86§1 kk. połączył orzeczone w stosunku do oskarżonego jednostkowe kary pozbawienia wolności i wymierzył mu karę łączną 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

V.  zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych.

Wyżej wskazany wyrok zaskarżył w całości obrońca oskarżonego i zarzucił:

1. obrazę prawa procesowego, a to art.167 kpk., poprzez niedopuszczenie dowodu z zeznań świadka G. K., podczas gdy przeprowadzenie tego dowodu jest doniosłe dla ustalenia okoliczności zarzucanego oskarżonemu przywłaszczenia samochodu należącego do G. K.;

2. obrazę prawa procesowego, a art.410 kpk. i 92 kpk. poprzez nierozpoznanie wszystkich okoliczności sprawy, w szczególności ewentualnego przywłaszczenia przez oskarżonego pojazdu marki V. (...) o nr rej.(...), należącego do G. K.;

3. obrazę prawa procesowego a to art.7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez odmowę waloru wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego przy jednoczesnym uznaniu za prawdziwe i spójne zeznań pokrzywdzonych P. J. i K. Ż..

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów ujętych w pkt II i III zaskarżonego wyroku, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Wprawdzie apelacja ta skierowana została przeciwko całości zaskarżonego rozstrzygnięcia, jednak, jak wynika z jej uzasadnienia, apelujący nie kwestionuje sprawstwa oskarżonego w zakresie czynu przypisanego mu w punkcie I zaskarżonego wyroku.

Postawione przez apelującego zarzuty naruszenia przepisów postępowania skutkujące wadliwym orzeczeniem w zakresie sprawstwa oskarżonego co do pozostałych przypisanych mu czynów uznać należy za całkowicie chybione.

Apelacja obrońcy skonstruowana została na zarzucie obrazy tych przepisów prawa procesowego, które regulują zasady oceny dowodów i negując prawidłowość oceny, której dokonał sąd orzekający, wskazuje na wadliwość poczynionych w jej następstwie ustaleń faktycznych.

Dla skuteczności tak skonstruowanego środka odwoławczego należy wykazać, którym wskazaniom wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego uchybił sąd orzekający, czyniąc kwestionowane ustalenia, czemu apelujący nie sprostał.

Wbrew twierdzeniom zawartym w apelacji obrońcy, Sąd Rejonowy dokonał swobodnej a nie dowolnej oceny materiału dowodowego, kierując się zasadami wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego. Wyprowadził logiczne i nie dające się podważyć wnioski, wskazujące na niewiarygodność przyjętej przez oskarżonego linii obrony.

Omówienie poszczególnych dowodów wskazuje na to, że Sąd I instancji analizował je dokładnie, rozważając wszelkie okoliczności sprawy. W pisemnych motywach Sąd meriti wskazał na przyczyny, dla których uznał zeznania G. K. i A. Z. oraz K. Ż. i P. J. za wiarygodne. Zeznania te układały się, w połączeniu z innymi dowodami, w logiczną całość pozwalającą na dokonanie kompletnych i pewnych ustaleń.

Sąd orzekający wskazał też precyzyjnie powody, którymi kierował się, nie dając wiary wyjaśnieniom oskarżonego. W świetle całokształtu przeprowadzonych dowodów nie zasługiwały na wiarygodność, co Sąd I instancji słusznie dostrzegł. Wersja podana przez oskarżonego, sprzeczna z opisem zdarzenia podanym przez obiektywnych świadków, nie pozostawia wątpliwości co do jej nieprawdopodobieństwa.

W ocenie Sądu Odwoławczego, rozumowanie Sądu I instancji jest prawidłowe, logiczne, wolne od błędu dowolności. W żadnym razie nie kłóci się też ze wskazaniami doświadczenia życiowego.

Wbrew zarzutom apelującego Sąd I instancji nie naruszył przepisu art.167 kpk. poprzez niedopuszczenie dowodu z zeznań G. K.. Istotnie Sąd Rejonowy nie przesłuchał w toku postępowania sądowego tego świadka, jednak możliwości takiej nie miał z uwagi na brak możliwości skutecznego wezwania go na rozprawę i ustalenia jego aktualnego miejsca pobytu a skarżący nie wykazał, jaki wpływ na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia, miało nieprzeprowadzenie bezpośrednio w postępowaniu sądowym tego dowodu.

Tymczasem w niniejszej sprawie spełnione zostały wszystkie przesłanki z art.391 kpk. Wskazany przepis daje możliwość odczytania poprzednio złożonych przez świadka zeznań (bądź uznania ich za ujawnione bez odczytywania) w przypadku, gdy nie można mu było doręczyć wezwania. Jest on wyjątkiem od zasady bezpośredniości, pozwalającym na przyjęcie dowodów osobowych właśnie wówczas, gdy zachodzą trudności albo niemożność uzyskania informacji, które świadek (oskarżony, podejrzany) przekazał wcześniej w formie procesowej. Tak odtworzony dowód, choć trudny w ocenie z powodu niemożności rozwinięcia wiedzy o dowodzie w bezpośrednim przesłuchaniu i obserwacji zachowania świadka, ma status procesowy pełnoprawnego dowodu, nie gorszego od innych.

W toku postępowania przygotowawczego G. K. złożył wyczerpujące zeznania, które nie budziły wątpliwości Sądu pod względem ich rzetelności. W myśl art.391§4 kpk. Sąd miał zatem prawo uznać je za ujawnione bez ich odczytywania.

Nie podziela też Sąd Okręgowy zarzutu apelacji, dotyczącego naruszenia przez Sąd meriti normy art.410 kpk. Oczywistym jest, że sąd - stosownie do treści tego przepisu - jest obowiązany przy wydaniu wyroku brać pod uwagę wszystkie okoliczności ujawnione w toku przewodu sądowego, jak i że obraza art.410 kpk. zachodzi wówczas, gdy sąd orzekający opiera swoje orzeczenie na materiale nieujawnionym na rozprawie głównej, bądź opiera się tylko na części materiału ujawnionego i to jego rozstrzygnięcie nie jest wynikiem analizy całokształtu ujawnionych okoliczności, a więc także i tych, które je podważają.

Apelujący stawiając zarzut naruszenia art.410 kpk. i art.92 kpk. poprzestał jedynie na lakonicznym stwierdzeniu o nierozpoznaniu wszystkich okoliczności sprawy, nie przedstawiając przy tym żadnych innych, nie rozważonych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku okoliczności, które byłyby w stanie podważyć prawidłowe rozstrzygnięcie.

W ocenie Sądu Odwoławczego Sąd I intancji przeprowadził postępowanie w przedmiotowej sprawie prawidłowo, a swoje rozstrzygnięcie odnośnie sprawstwa i winy w zakresie przypisanego oskarżonemu czynu oparł na podstawie całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego, respektując przy tym wymogi art.410 kpk., bowiem nie pominął żadnych dowodów ujawnionych w toku rozprawy ani też nie oparł się na dowodach, które nie zostały ujawnione na tej rozprawie. Odmienna od sądu ocena przez apelującego dowodu z zeznań G. K. i A. Z. nie może uzasadniać zarzutu naruszenia normy art.410 kpk.

Rozważając poprawność orzeczenia Sądu I instancji w odniesieniu do trzeciego z przypisanych oskarżonemu czynów, Sąd Okręgowy również nie dopatrzył się sugerowanej w apelacji obrazy art.7 kpk.

Zarzut o przekroczeniu granic zasady swobodnej oceny dowodów a konkretnie nadania waloru wiarygodności zeznaniom K. Ż. i P. J. i odmowy tego waloru wyjaśnieniom oskarżonego, uznać należy za pozbawiony podstaw.

Zeznania obojga świadków, w szczególności P. J. z uwagi na stwierdzone u niego zaburzenia, potraktowane zostały przez Sąd meriti z należytą ostrożnością i rozwagą. Nawet jeśli uznać, że wartość dowodowa zeznań P. J. jest obniżona z uwagi na rozpoznaną u niego schizofrenię paranoidalną, to jednak sprawstwo B. C. w tym zakresie potwierdzone zostało kategorycznymi w swej wymowie zeznaniami K. Ż., która rzeczowo opisała okoliczności wejścia przez oskarżonego w posiadanie należącego do niej i do P. J. pojazdu i zeznania te korespondują z zeznaniami P. J. wspierając ich wiarygodność. W ocenie Sądu Odwoławczego sąd meriti w uprawniony sposób oparł się na zeznaniach obu świadków i swe stanowisko należycie uzasadnił.

Przypomnieć należy w tym miejscu, że zarzut naruszenia art.7 kpk. nie może ograniczać się do wskazania wadliwości sędziowskiego przekonania o wiarygodności jednych, a niewiarygodności innych źródeł czy środków dowodowych, lecz powinien wykazywać konkretne błędy w samym sposobie dochodzenia do określonych ocen, przemawiające w zasadniczy sposób przeciwko dokonanemu rozstrzygnięciu. W grę może wchodzić np. pominięcie istotnych środków dowodowych, niedostrzeżenie ważnych rozbieżności, uchylenie się od oceny wewnętrznych czy wzajemnych sprzeczności (por. postanowienie SN z dnia 26 lipca 2007r., sygn. akt IV KK 175/07, Biul. PK 2007/15/40). Takich błędów apelujący nie wskazuje.

Sąd Rejonowy dokonał ustaleń faktycznych w sprawie opierając się na przekonaniu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych, która pozostaje pod ochroną przepisu art.7 kpk. Ocena ta poprzedzona została ujawnieniem w toku rozprawy głównej całości okoliczności sprawy. Jest ona zgodna ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego i została logicznie uargumentowana w uzasadnieniu wyroku.

Nie podzielając argumentacji obrońcy oskarżonego zawartej w apelacji Sąd Odwoławczy zważył jednak, iż koniecznej zmiany wymaga zaskarżony wyrok w zakresie przyjętego przez Sąd meriti opisu czynu zawartego w punkcie I części dyspozytywnej tego wyroku oraz jego kwalifikacji prawnej a w konsekwencji także podstawy skazania za ten czyn.

Jakkolwiek Sąd I instancji, opierając się na dowodach z dokumentów w postaci danych o karalności z K. R. K.oraz odpisu wyroku łącznego Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Fabrycznej z dnia 26 marca 2008 r., sygn. akt II K 431/07, wraz z adnotacją o odbyciu kary prawidłowo ustalił, że oskarżony odbywał karę łączną 3 lat pozbawienia wolności orzeczoną tym wyrokiem w okresach od 8 lipca 1998 r. do 10 lipca 1998 r., od 11 sierpnia 2002 r. do 22 sierpnia 2002 r., od 28 lipca 2005 r. do 19 sierpnia 2005 r., od 7 grudnia 2008 r. do 13 stycznia 2009 r. i od 28 stycznia 2009 r. do 25 maja 2009 r., to jednak błędnie przyjął, że czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie I zaskarżonego wyroku dopuścił się on w warunkach powrotu do przestępstwa, o których mowa w art.64§1 kk., a w konsekwencji błędnie zakwalifikował ten czyn z art.270§1 kk. w zw. z art.64§1 kk.

Wskazać bowiem należy, że B. C. zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie I części dyspozytywnej wyroku dopuścił się w dniu 19 czerwca 2006 r., nie została zatem spełniona jedna z przesłanek pozwalająca uznać działanie oskarżonego w warunkach powrotu do przestępstwa określonych w art.64§1 kk., a mianowicie fakt popełnienia podobnego przestępstwa po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności.

Z powyższych względów Sąd Odwoławczy dokonał zmiany zaskarżonego wyroku poprzez wyeliminowanie z opisu czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie I części dyspozytywnej wyroku działania oskarżonego w warunkach art.64§1 kk. a także wyeliminowanie przepisu art.64§1 kk. z kwalifikacji prawnej tego czynu i podstawy skazania za ten czyn.

Dokonując powyższego Sąd uwzględnił fakt, iż zmiana kwalifikacji na przyjętą przez Sąd Okręgowy nie wiąże się równocześnie ze zmianą ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd I instancji a wspomniana korekta mieści się w ramach powinności Sądu II instancji wymienionej w art.455 kpk.

Sąd Okręgowy dokonał także oceny zaskarżonego wyroku pod kątem trafności kary wymierzonej oskarżonemu, nie dopatrując się w niej rażącej i niewspółmiernej surowości. Także i w tym przedmiocie Sąd Rejonowy przedstawił racjonalne i zgodne z ustawowymi dyrektywami wymiaru kary uzasadnienie swego stanowiska, które należy podzielić. Stwierdzić należy, że orzeczona kara jest adekwatna do społecznego poczucia sprawiedliwości, jeśli zważyć na te wszystkie okoliczności, które podniósł Sąd Rejonowy uzasadniając wymiar orzeczonej kary.

W szczególności wskazać należy na uprzednią karalność oskarżonego, działanie w warunkach powrotu do przestępstwa oraz wyraźne lekceważenie zasad porządku prawnego. Oskarżony – jak wskazuje na to jego dotychczasowa linia życiowa - nie przejawia refleksji odnośnie swego zachowania i jego konsekwencji. W tej sytuacji orzeczona bezwzględna kara pozbawienia wolności, choć nie łagodna, jawi się jako sprawiedliwa i adekwatna zarówno do stopnia zawinienia jak też społecznej szkodliwości przypisanych mu czynów.

Poza wspomnianą wyżej konieczną zmianą dotyczącą opisu i kwalifikacji prawnej czynu opisanego w punkcie I części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku Sąd Odwoławczy uznał, że orzeczenie to nie wymaga w ramach kontroli instancyjnej żadnej dalej idącej ingerencji, dlatego też w pozostałej części wyrok ten utrzymał w mocy.

Orzeczenie o kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze oparto o przepisy art.627 kpk. w zw. z art.634 kpk. oraz art.8 w zw. z art.2 ust.1 pkt.4 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych.