Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lutego 2020 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2020r. w Gliwicach

sprawy z powództwa M. M.

przeciwko Zespołowi Szkół Ogólnokształcących nr (...) im. H. H.
w R.

o ustalenie istnienia stosunku pracy

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 27 maja 2019 r. sygn. akt IV P 643/18

uchyla zaskarżony wyrok w całości i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Zabrzu, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

(-) sędzia del. Anna Capik-Pater (-) sędzia Teresa Kalinka (spr.) (-) sędzia Patrycja Bogacińska-Piątek

Sygn. akt VIII Pa 172/19

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 27 maja 2019 roku Sąd rejonowy w Zabrzu oddalił powództwo M. M. przeciwko Zespołowi Szkół Ogólnokształcących nr (...) im. H. H. w R. o ustalenie stosunku pracy, dopuszczenie do pracy i odszkodowanie po ustaleniu następującego stanu faktycznego :

Powódka została zatrudniona u pozwanego na podstawie umów na czas określony: od 1 września 2014r. do dnia 31 sierpnia 2016 roku i od 1 września 2016r. do 31 sierpnia 2018r., na stanowisku nauczyciela matematyki w pełnym wymiarze etatu. W obu umowach wskazano, że zostają zawarte na podstawie art. 10 Karty Nauczyciela z przyczyn organizacyjnych. Obie umowy uległy rozwiązaniu z upływem okresów na jaki je zawarto.

Z powódką podpisywano umowy na czas określony z uwagi na zmniejszającą się od 2014 roku liczbę uczniów .

W 2018r powódka przebywała na urlopie rodzicielskim, który kończył się 31 sierpnia 2018 roku. W sierpniu 2018 roku zarówno w Wydziale Oświaty Urzędu Miejskiego w R. , jak i u pracodawcy odbyła szereg rozmów związanych z dalszym zatrudnieniem od dnia 1 września 2018 roku. Ostatecznie do nawiązania kolejnego stosunku pracy nie doszło, a zatrudniono inną osobę na czas określony na stanowisku nauczyciela matematyki.

Zdaniem Sądu I instancji roszczenie powódki nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 10 ust. 4 Karty Nauczyciela 4. Stosunek pracy z nauczycielem kontraktowym nawiązuje się na podstawie umowy o pracę zawieranej na czas nieokreślony, z zastrzeżeniem ust. 7. Natomiast ust. 7 art. 10 stanowi, że w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego, z osobą rozpoczynającą pracę w szkole, z nauczycielem kontraktowym lub z nauczycielami, o których mowa w ust. 5 stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony. Wobec powyższego kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia rozpatrywanego sporu miało ustalenie, czy w pozwanym Zespole Szkół istniały warunki do zatrudnienia powódki w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony.

Sąd I instancji ustalił, że począwszy od 2014r. liczba oddziałów w pozwanym Zespole Szkół stale uległa drastycznemu zmniejszeniu - w roku 2014 było 20 oddziałów, w roku szkolnym 2018/2019 było 10 oddziałów szkolnych. Ilość oddziałów przeciągu czterech lat uległa zmniejszeniu o połowę.

W odniesieniu do obu umów w świetle zgromadzonych dowodów nie mogło budzić wątpliwości, że właściwe było zawarcie umowy na czas określony. W ich treści zawarto zastrzeżenie, że zawarte zostają w związku z potrzebami organizacyjnymi pozwanego Zespołu Szkół.

Dalsze rozważania Sądu dotyczyły oceny możliwości zatrudnienia powódki od dnia 1 września 2018 roku.

Powódka zaskarżyła wyrok w całości domagając się jego zmiany i zasądzenia koszów postępowania .Wniosła też o uchylenie wyroku i skierowanie sprawy celem ponownego rozpoznania przez Sąd pierwszej instancji.

Powódka zarzuciła naruszenie:

1.  prawa materialnego to z art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela poprzez uznanie, że zachodzą przesłanki uprawniające do zawarcia z nauczycielem kontraktowym umowy na czas określony, gdy takie przesłanki nie zaistniały;

2.  prawa procesowego to jest art. 277 k.p.c. w związku z art. 233 § 2 k.p.c. podlegające na przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów poprzez błędne przyjęcie,

a)  że powódka odmówiła przyjęcia propozycji zatrudnienia na stanowisku nauczyciela matematyki w pełnym etacie,;

b)  że podstawą decyzji pracodawcy o ewentualnym zatrudnieniu powódki na 8/18 etatu była zapowiedź skarżącej o ewentualnym skorzystaniu z urlopu wychowawczego

c)  że planowała skorzystanie z urlopu wychowawczego przez co pracodawca miał prawo zatrudnić inną osobę, co stanowi przejaw dyskryminacji,

d)  że przyczyną konieczności zatrudnienia powódki na postawie umowy na czas określony jest malejąca liczba uczniów, gdy pozwany ze względu na brak kadry był zmuszony zatrudnić inną osobę, a pozostałą część godzin lekcyjnych przejął dodatkowo inny nauczyciel,

e)  nieuwzględnieniu że jeden z nauczycieli matematyki zrezygnował z pracy, co skutkowało brakami w obsadzie nauczycieli,

f)  nieuwzględnienie przy orzekaniu okoliczności postępowania pracodawcy, który najpierw skierował ją na badania lekarskie, po czym zmienił zdanie i odmówił zatrudnienia powódki.

3.  naruszenie prawa procesowego to jest art. 328 § 2 k.p.c. polegające na zbyt lakonicznym ogólnikowym sporządzeniu treści uzasadnienia, bez wskazania przyczyn, dla których dowodom załączonym do pozwu sąd odmówił wiarygodności i mocy dowodowej z

4.  błąd ustaleniach faktycznych polegający na ustaleniu , że z powódką podpisano dwie kolejne umowy na czas określony z powodu zmniejszającej się liczby uczniów, gdy takie okoliczności nie stanowiły podstawy decyzji pracodawcy.

W uzasadnienia apelacji powódka szczegółowo opisała brak przesłanek uprawniających pracodawcę do zawarcia z nią umowy na czas określony zgodnie z art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela.

Ostatecznie na rozprawie apelacyjnej powódka wskazała, jej żądanie dotyczyło i dotyczy ustalenia , że wiąże ją z pozwanym stosunek pracy zawarty na podstawie umowy na czas nieokreślony od dnia 1 września 2014 roku do nadal.

Pozwana wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wskazując, że nie doszło do naruszenia art. 233 § 2 k.p.c., bowiem Sąd przeprowadził obszerne postępowanie dowodowe i dopuścił wszystkie dowody zawnioskowane przez powódkę. Nie przekroczył swobodnej oceny produktów .. (...) zakresie zarzutu naruszenia art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela pozwany podniósł, że ruchy kadrowe w szkołach mają miejsce przed dokonaniem naboru a wiedzę o planowanej liczbie uczniów czerpie się z przebiegu naborów z lat poprzednich. Zatem w sytuacji sukcesywnego zmniejszania się z roku na rok ilości godzin planowanie ich w ilości większej wiązałoby się z koniecznością utrzymania nauczyciela, dla którego w ostatecznym rozrachunku godzin dydaktycznych nie było. W przypadku powódki mieliśmy do czynienia z taką sytuacją.

Sąd drugiej instancji zważył co następuje:

Apelacja powódki zasługuje na uwzględnienie, bowiem Sąd I instancji nie rozpoznał istoty sporu .

Powódka w pozwie domagała się „ustalenia że wiąże ją z pozwanym Zespołem Szkół Ogólnokształcących nr (...) i mieniem H. H. w R. stosunek pracy zawarty na podstawie umowy na czas nieokreślony od dnia 1 września 2014 roku do nadal”, dopuszczenia jej do pracy na dotychczasowych warunkach pracy i płacy.

W uzasadnieniu pozwu powoływała się na naruszenie przez pozwaną art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela. Dodatkowo opisała zdarzenia, które miały miejsce w sierpniu 2018 związane z zatrudnieniem od dnia 1 września 2018 roku.

Sąd Rejonowy rozpoznając sprawę skupił swoją uwagę głównie na ocenie zachowania stron w sierpniu 2018 roku, w sytuacji , gdy okoliczności mające wówczas miejsce mogły mieć jedynie marginalne znaczenie dla oceny zasadności zgłoszonego w pozwie żądania. ( fakt zatrudnienia kolejnej osoby na stanowisku nauczyciela matematyki od 1 września 2018 roku). Zachowanie powódki i pozwanego w tym okresie w kontekście zgłoszonego żądania nie ma znaczenia.

Faktem jest, że Sąd Rejonowy wydając rozstrzygnięcie uznał, że do naruszenia art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela nie doszło, ponieważ pozwana wykazała że od 2014 roku do 2018 roku następowało sukcesywne zmniejszenie liczby oddziałów. Zebrany w sprawie materiał dowodowy jest niewystarczający do oceny zarzutów podniesionych w pozwie. Sąd I instancji nie wyjaśnił dlaczego z powódką w 2016 roku zawarto drugą umowę o pracę , pominął fakt, że od chwili zawarcia umowy o pracę istniała możliwość jej zatrudnienia , ponieważ nauczyciele innych przedmiotów otrzymywali jako uzupełnienie swoich etatów godziny z matematyki, w tym również godziny nadliczbowe. W apelacji powódka podniosła, że w roku 2014 nikt nie wiedział o likwidacji gimnazjów i że od 1 września 2018 roku nadal istniała możliwość jej zatrudnienia, skoro przyjęto do pracy innego nauczyciela tego przedmiotu.

Pozwana nie wykazała z jakich przyczyn dwukrotnie z powódką zawarto umowy o pracę na czas określony ( a w zasadzie trzykrotnie, bowiem powódka w tej szkole została zatrudniona od dnia 1 września 2013 roku) .

Słusznie podnosi pozwana w odpowiedzi na apelację , że sporządzając arkusze organizacyjne bierze się pod uwagę liczbę naborów z lat poprzednich. Tymczasem w aktach się jedynie informacja o liczbie oddziałów od roku do szkolnego 2014 2015.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na ocenę, czy doszło do naruszenia art. 10 ust. 7 roku 2014 lub 2016. W tym zakresie należy przeprowadzić postępowanie dowodowe i orzec o roszczeniu zgłoszonym przez powódkę.

Należy wyjaśnić co legło u podstaw zawarcia umowy o pracę od dnia 1 września 2014 roku na okres dwóch lat , a w przypadku stwierdzenia, że istniała wówczas potrzeba wynikająca z organizacji nauczania, to dlaczego zawarto umowę w roku 2016 na kolejne 2 lata.. Istotna również jest ocena okoliczności podnoszonej przez powódkę, że w trakcie jej zatrudnienia istniał niedobór nauczycieli matematyki u pozwanego.

. Z uwagi na to, że Sąd Rejonowy rozstrzygając sprawę skupił się o na możliwości zawarcia z powódką kolejnej umowy o pracę od dnia 1 września 2018 roku, to zaskarżony wyrok należało uchylić do ponownego rozpoznania w celu oceny zasadności zgłoszonego w pozwie żądania . Nie powinno budzić wątpliwości, że należne świadczenia rodzicielskie związane z macierzyństwem pozostają bez znaczenia dla oceny ewentualnego naruszenia art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela.

Uznając, że Sąd I instancji orzekł o innym żądaniu od zgłoszonego w pozwie , co uzasadnia uchylenie wyroku doi ponownego rozpoznania na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., Sąd II instancji pominął te zarzuty apelacji, które odnosiły się odmowy zatrudnienia powódki od dnia 1 września 2018 roku . Zarzuty te stały się bezprzedmiotowe. O kosztach orzeczono na podstawie art. 108 § 2 k.p.c.