Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 października 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Ewa Kaniok ( spr.)

Sędziowie: SA Przemysław Kurzawa

SO ( del.) Elżbieta Wiatrzyk - Wojciechowska

Protokolant: sekr. sądowy Aneta Walkowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 września 2019r.

sprawy z powództwa I. P., A. B. (1) i M. L.

przeciwko (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W.

o stwierdzenie nieważności ewentualnie uchylenie uchwały nr (...)z 29 czerwca 2017r.

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 20 czerwca 2018 r., sygn. akt IV C 911/17

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddala powództwo;

II.  zasądza od I. P., A. B. (1) i M. L. na rzecz (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. kwoty po 125,66 zł ( sto dwadzieścia pięć złotych sześćdziesiąt sześć groszy ) tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  zasądza od I. P., A. B. (1) i M. L. na rzecz (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. kwoty po 156,66 zł. ( sto pięćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt sześć groszy ) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego

Przemysław Kurzawa Ewa Kaniok Elzbieta Wiatrzyk – Wojciechowska

Sygnatura akt V ACa 20/19

UZASADNIENIE

Pozwem z 4 sierpnia 2017 roku I. P., A. B. (1) i M. L. wnieśli o uchylenie lub stwierdzenie nieważności uchwały numer (...) w sprawie udzielenia zarządowi upoważnienia do zawierania umów dotyczących przekształcenia w odrębną własność praw lokali użytkowych i lokali mieszkalnych będących w najmie na rzecz Spółdzielni.

Pozwana (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) wniosła o oddalenie powództwa.

Na rozprawie w dniu 3 stycznia 2018 roku strona powodowa zgłosiła dodatkowo żądanie ustalenia nieistnienia tej uchwały wywodząc, że uchwała została podjęta bez obecności co najmniej 50% członków uprawnionych do głosowania na Walnym Zgromadzeniu.

Wyrokiem z dnia 20 czerwca 2018 roku Sąd Okręgowy w Warszawie w punkcie pierwszym oddalił powództwo o ustalenie nieistnienia uchwały nr (...) z 29 czerwca 2017 r.; w punkcie drugim stwierdził nieważność uchwały nr (...) z 29 czerwca 2017 r.; w punkcie trzecim zniósł wzajemnie koszty procesu między stronami.

Z ustaleń faktycznych, jakie legły u podstaw tego rozstrzygnięcia wynika, że na okres przypadający w dniach od 21 do 27 czerwca 2017 roku zostało zwołane Walne Zgromadzenie pozwanej Spółdzielni podzielone na 5 części. Pismem z 5 czerwca 2017 roku grupa członków Spółdzielni złożyła wniosek o rozszerzenie porządku obrad o punkty dotyczące między innymi upoważnienia zarządu do zawierania umów dotyczących przekształcenia w odrębną własność lokali użytkowych i lokali będących w najmie. W dniu 6 czerwca 2017 roku zarząd zadecydował o rozszerzeniu porządku obrad, między innymi o tę kwestię. Ustalono też przy weryfikacji tego wniosku, że za tym projektem podpisało się 12 członków Spółdzielni. W dniu 12 czerwca 2017 roku o projekcie tej uchwały dyskutowano na posiedzeniu Rady Nadzorczej Spółdzielni. Pismem, które wpłynęło do Spółdzielni w dniu 16 czerwca 2017 roku część członków zgłosiła sprzeciw co do rozszerzenia porządku obrad. Materiały dodatkowe do Walnego Zgromadzenia zostały zamieszczone na stronie internetowej w dniu 7 czerwca 2017 roku. Projekt uchwały został umieszczony w zmienionym porządku obrad. Podczas Walnego Zgromadzenia Spółdzielni podjęto uchwałę o numerze (...) pod tytułem: (...). W uchwale stanowi się, iż „Walne Zgromadzenie upoważnia zarząd do zawierania umów dotyczących przekształcenia w odrębną własność praw lokali użytkowych, garaży i lokali mieszkalnych będących w najmie na rzecz Spółdzielni”. W uzasadnieniu uchwały wyjaśnia się, że w związku z planowanym zmianami w przepisach istnieje poważne zagrożenie utraty przez Spółdzielnię Mieszkaniową lokali użytkowych i mieszkalnych będących w najmie na rzecz najemców lub innych podmiotów, co spowoduje utratę pożytków i zmniejszenie kwot przeznaczonych na remonty zasobów mieszkaniowych. Uchwałę podjęto głosami za, w liczbie 38, przeciwko było 36 głosów. W paragrafie 49 statutu, stanowi się, że Walne Zgromadzenie Spółdzielni obraduje w częściach w sprawach objętych porządkiem podanym do wiadomości w terminach i w sposób określany w statucie. W paragrafie 49 ustęp 4 zdanie 2. statutu stanowi się, że na Walnym Zgromadzeniu winno być obecnych, co najmniej 50% członków uprawnionych do głosowania, jeśli uchwała dotyczy likwidacji Spółdzielni Mieszkaniowej, zbycia nieruchomości, bądź zbycia zakładu Spółdzielni. Zgodnie z paragrafem 50 statutu o Walnym Zgromadzeniu zawiadamia się na piśmie podając czas, miejsce i porządek obrad. Członkowie mają prawo zgłaszać projekty uchwał w terminie do 15 dni przed dniem Walnego Zgromadzenia lub jego pierwszej części, przy czym projekt ma być poparty przez 10-ciu członków. Zarząd ma przygotować projekt pod względem formalnym. Gospodarze domów, którzy wywieszają ogłoszenia na drzwiach klatek schodowych składali pisemne oświadczenia w pismach z 8 czerwca 2017 roku, że porządek obrad wraz z uwzględnieniem żądań wniesionych do 6 czerwca 2017 roku został wywieszony na klatkach schodowych. Wcześniej gospodarze domów składali oświadczenia z 31 maja 2018 roku o wywieszeniu zawiadomień o terminie Walnego Zgromadzenia. Do skrzynek pocztowych członków Spółdzielni nie był wrzucany zmieniony porządek obrad.

Zgodnie z artykułem 42 ustawy z 16 września 82 roku "Prawo spółdzielcze" Dz. U. z 2016 roku poz. 21, członkowi Spółdzielni przysługują 3 środki podważenia uchwały Walnego Zgromadzenia. Powództwo o ustalenie nieistnienia uchwały na podstawie artykułu 42 paragraf 9 ustawy z uwagi na stwierdzenie rażących uchybień w procesie podjęcia uchwały, powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały, jako sprzecznej z ustawą na podstawie artykułu 42 paragraf 2 ustawy oraz powództwo o uchylenie uchwały, z uwagi na jej sprzeczność z postanowieniami statutu, bądź dobrymi obyczajami lub godzenie w interesy Spółdzielni albo pokrzywdzenie członka Spółdzielni na podstawie artykułu 42 paragraf 3 ustawy. Zgodnie z artykułem 42 paragraf 6 ustawy, jedynie w przypadku powództwa o uchylenie uchwały Walnego Zgromadzenia członek Spółdzielni obecny na Walnym Zgromadzeniu jest zobligowany terminem 6 tygodni od dnia odbycia Walnego Zgromadzenia do złożenia powództwa, zaś jeśli powództwo wnosi członek nieobecny na Walnym Zgromadzeniu na skutek jego wadliwego zwołania, to termin do zgłoszenia tego powództwa biegnie od dnia powzięcia wiadomości przez tego członka o uchwale, nie później jednak niż przed upływem roku od dnia odbycia Walnego Zgromadzenia. Przy czym zgodnie z paragrafem 8, Sąd może nie uwzględnić upływu terminu, z przyczyn tam wskazanych.

Sąd Okręgowy ustalił, że w niniejszej sprawie termin wniesienia powództwa w zakresie żądania uchylenia uchwały został zachowany. Co do roszczenia w zakresie nieistnienia uchwały, to w ocenie Sądu jest bezspornym, że Walne Zgromadzenie Członków Spółdzielni jest najwyższym organem Spółdzielni, co wynika z artykułu 36 paragraf 1. Uchwała została podjęta przez to Walne Zgromadzenie. Do wyłącznej kompetencji tego organu należy podejmowanie uchwał określonych w artykule 38 paragraf 1 ustawy. Z faktu, iż Walne Zgromadzenie jest najwyższym organem Spółdzielni należy wywieść uprawnienie tego organu do wypowiadania się we wszelkich innych kwestiach dotyczących Spółdzielni. Zatem, należy przyjąć, że zaskarżona uchwała została podjęta przez organ, który w świetle ustawy jest uprawniony do podejmowania uchwał a poza tym uchwała ta ze względu na swoją treść mieści się w kompetencjach tego organu. Nie ma też podstaw do uznania, że uchwała jest nieistniejąca ze względu na uchybienia w kwestii głosowania nad tą uchwałą dlatego, że została podjęta zwykłą większością głosów, czyli 38 głosami za, przeciwko 36 głosom. W kwestii obliczania głosów nie stosuje się paragrafu 49 statutu, dlatego, że ta uchwała nie należy do tych uchwał, które zostały wymienione w artykule 49 statutu, dla których statut wymaga stawiennictwa, co najmniej 50% osób uprawnionych do głosowania.

Co do żądania ustalenia, stwierdzenia nieważności uchwały z uwagi na zarzut sprzeczności uchwały z prawem, to z żądaniem ustalenia, czy stwierdzenia nieważności uchwały Walnego Zgromadzenia Spółdzielni jest integralnie powiązany obowiązek wykazania bezwzględnie obowiązującego przepisu ustawy, z którym koliduje kwestionowana uchwała. Zgodnie z artykułem 8 (3) ustęp 7 ustawy z 15 grudnia 2000 roku o Spółdzielniach Mieszkaniowych Dz. U. z 2013 roku poz. 1222 Walne Zgromadzenie może podejmować uchwały jedynie w sprawach objętych porządkiem obrad podanym do wiadomości członków w terminach i w sposób określony w ustawie. Przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący a zatem jego naruszenie i podjęcie uchwały w sprawie nieobjętej porządkiem obrad uprawnia do wystąpienia z żądaniem stwierdzenia nieważności tak podjętej uchwały. Przepis statuuje zasadę, że Zgromadzenie nie może podejmować uchwał w sprawach wprowadzonych do porządku obrad na skutek wniosku zgłoszonego na Walnym Zgromadzeniu, albowiem w trakcie Zgromadzenia porządek obrad nie może być uzupełniany.

Zgodnie z artykułem 8 (3) ustęp 6 Ustawy, o czasie, miejscu i porządku obrad Walnego Zgromadzenia lub jego części zawiadamia się wszystkich członków na piśmie co najmniej 21 dni przed terminem posiedzenia Walnego Zgromadzenia lub jego pierwszej części. Zawiadomienie powinno zawierać czas, miejsce, porządek obrad oraz informację o miejscu wyłożenia wszystkich sprawozdań i projektów uchwał, które będą przedmiotem obrad oraz informację o prawie członka Spółdzielni do zapoznania się z tymi dokumentami. Co do podania pierwotnego porządku obrad w sprawie nie było zarzutu, że został on podany w niewłaściwym czasie. Sąd ustalił, że zawiadomienie nastąpiło 21 dni przed terminem Walnego Zgromadzenia. Zgodnie z artykułem 8 (3) ustęp 10 Ustawy projekty uchwał i żądania zamieszczenia oznaczonych spraw w porządku obrad Walnego Zgromadzenia lub jego wszystkich części mają prawo zgłaszać Zarząd, Rada Nadzorcza i członkowie. Projekty uchwał, w tym uchwał przygotowanych w wyniku tych żądań powinny być wykładane na co najmniej 14 dni przed terminem Walnego Zgromadzenia lub jego pierwszej części. Zgodnie z artykułem 8 (3) ustęp 11 Ustawy, członkowie mają prawo zgłaszać projekty uchwał i żądania, o których mowa w ustępie 10 w terminie do 15 dni przed dniem posiedzenia Walnego Zgromadzenia lub jego pierwszej części. Projekt uchwały zgłaszanej przez członków Spółdzielni musi być poparty przez co najmniej 10 członków. Te postanowienia Ustawy zawierają te same wymogi, które znajdują się w statucie pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej. Natomiast z ustępu 11 artykułu 8 (3) wynika, że członkowie pozwanej Spółdzielni mogli złożyć wniosek dotyczący żądania zamieszczenia w porządku obrad projektów innych uchwał najpóźniej w dniu 6 czerwca 2017 roku, bo to jest właśnie 15 dni przed 21 czerwca 2017 roku, czyli przed terminem pierwszej części Walnego Zgromadzenia. Wniosek został zgłoszony w dniu 5 czerwca 2017 roku, a zatem został złożony w terminie. Wniosek został poparty przez 19 osób, a zatem przez wymaganą liczbę członków. Ta liczba członków podpisująca się pod tym wnioskiem została zweryfikowana przez Zarząd, lista tych osób znajduje się w aktach sprawy.

Z ustępu 10 wynika, że projekty uchwał, w tym uchwał przygotowanych w wyniku żądania członków Spółdzielni, zamieszczenia oznaczonych spraw w porządku obrad powinny być wykładane na co najmniej 14 dni przed terminem Walnego Zgromadzenia lub jego pierwszej części. Prowadzi to do wniosku, że w niniejszej sprawie projekt zaskarżonej uchwały winien być wyłożony do wglądu członków najpóźniej w dniu 7 czerwca 2017 roku, bo to jest 14 dni przed terminem pierwszej części Walnego Zgromadzenia, czyli przed 21 czerwca 2017 roku. Decyzja Zarządu Spółdzielni o zmianie porządku obrad poprzez wprowadzenie do porządku obrad tej kwestionowanej uchwały została podjęta na posiedzeniu Zarządu w dniu 6 czerwca, a zatem w terminie. Na tę okoliczność został przedstawiony protokół. Natomiast nie ma dowodu, że zmieniony porządek obrad, czyli uwzględniający informację, że na Walnym Zgromadzeniu będzie także głosowany projekt tej uchwały, został wyłożony, czyli wywieszony chociażby na klatkach, na drzwiach klatek schodowych w dniu 7 czerwca 2017 roku. Ten zmieniony porządek obrad, czyli zawiadomienie, które było wywieszane na drzwiach klatek schodowych, a które znajduje się na karcie 16v akt sprawy nie zawiera nawet daty, że potwierdzić kiedy ten dokument został sporządzony. Dodatkowo do odpowiedzi na pozew nie dołączono żadnego dokumentu w postaci zmienionego porządku obrad. Z kolei z zeznań gospodarzy, którzy byli przesłuchiwani w tej sprawie wynika, że podpisywali swoje oświadczenia o tym, że najpierw wywieszali ten pierwotny porządek obrad, a potem ten zmieniony porządek obrad w określonych terminach. Wynika z tych zeznań, że te oświadczenia, które były przez nich podpisywane były tak naprawdę podpisywane bez czytania, czyli mechanicznie. Z zeznań tych świadków wynika, że mieli obowiązek podpisania takich oświadczeń, ale nie wczytywali się w tą treść. Te oświadczenia są sporządzone według jednego szablonu, świadkowie ogólnie potwierdzali, że jakieś oświadczenia podpisywali, ale nie byli w stanie dokładnie powiedzieć czy to, co wywieszali po raz drugi to był ten zmieniony porządek obrad i czy rzeczywiście zrobili to do dnia 7 czerwca 2017 roku, więc w tym zakresie Sąd nie mógł oprzeć się na zeznaniach tych gospodarzy domów i nie mógł się oprzeć na tych oświadczeniach, które zostały dołączone przez stronę pozwaną. Gdyby ten zmieniony porządek obrad, który znajduje się na karcie 16v był opatrzony jakąś datą, to chociażby po tej dacie można by przypuszczać, że został on wywieszony także w tej dacie. Tymczasem posiedzenie Zarządu, na którym zaopiniowano pozytywnie kwestię zmiany porządku obrad było 6 czerwca 2017 roku i jednocześnie w dniu następnym upływał termin na powiadomienie członków Spółdzielni, że został zmieniony porządek obrad. Zmieniony porządek obrad, który znajduje się na karcie 16v w nagłówku wcale nie sugeruje, że to jest zmieniony porządek obrad dlatego, że sformułowanie tytułu tego dokumentu rozpoczyna się proponowany porządek obrad, a dopiero na samym końcu tego tytułu można po jego wczytaniu się stwierdzić, że to jest proponowany porządek obrad po uwzględnieniu żądań członków, czyli że to jest w rzeczywistości zmieniony porządek obrad, więc nawet jak członkowie Spółdzielni widzieli coś wiszącego na klatce schodowej, to dokument ten był wprowadzający w błąd, członkowie Spółdzielni nie mieli obowiązku spodziewać się, że w międzyczasie wywieszono zmieniony porządek obrad. Tylko wtedy gdyby ten dokument był zatytułowany zmieniony porządek obrad to można by przyjąć, że każdy członek Spółdzielni, który wchodził do klatki schodowej i widział, że wisi jakaś kartka z ogłoszeniem na drzwiach klatki schodowej mógłby już po pierwszym zdaniu zorientować się, że to jest zmieniony porządek obrad, co dałoby impuls do tego, żeby go przede wszystkim przeczytać. Natomiast jeżeli ten dokument jest zatytułowany proponowany porządek obrad po uwzględnieniu żądań, to należy przyjąć zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego, że każdy kto widzi taki dokument i rzuca okiem na pierwsze zdanie tytułu widzi, że to jest proponowany ten porządek obrad, czyli ten pierwotny, a nie ten zmieniony i nawet sam fakt, że wytłuszczonym drukiem zostały wymienione te punkty 12, 13 i 14 nie zmienia w/w wniosku. Dlatego zdaniem Sądu I instancji nie można wysnuwać wniosku, że Spółdzielnia Mieszkaniowa we właściwym terminie wywiesiła zmieniony porządek obrad. W konsekwencji sąd uznał, że nie został dopełniony wymóg wywieszenia przez pozwaną w dniu 7 czerwca zmienionego porządku obrad na drzwiach klatek schodowych. Po drugie w ocenie Sądu ten proponowany porządek obrad uchybiał wymogowi prawidłowego powiadomienia członków Spółdzielni Mieszkaniowej o tym, że to jest zmieniony porządek obrad. W konsekwencji część członków mogła w ogóle się z nim nie zapoznać i nie stawić się na Walne Zebranie żeby oddać głos. Został zatem naruszony przepis artykułu 8 (3) ustawy co w konsekwencji prowadzi do stwierdzenia nieważności uchwały.

Jak wynika z dokumentu, który jest na karcie 15, Spółdzielnia upoważnia Zarząd do zawierania umów dotyczących przekształcenia w odrębną własność będących w najmie lokali po pierwsze użytkowych, po drugie garaży, po trzecie lokali mieszkalnych znajdujących się w zasobach spółdzielni. Tym czasem w tym zmienionym porządku obrad, na który powołuje się strona pozwana w punkcie 14, który miałby dotyczyć tej uchwały jest wskazane, podjęcie uchwały w sprawie udzielenia zarządowi upoważnienia do przekształcenia w odrębną własność na rzecz (...) R. lokali użytkowych i lokali mieszkalnych będących w najmie, nie ma tu w ogóle mowy o tym, że chodzi także o garaże. To oznacza, że uchwała, jeżeli przyjąć, że porządek obrad został w odpowiednim czasie wywieszony na drzwiach klatek schodowych, została podjęta z przekroczeniem porządku obrad, dlatego że dotyczy także garaży. Sąd zwrócił uwagę na to, że we wniosku członków spółdzielni, którzy chcieli wprowadzenia do porządku obrad tej zaskarżanej uchwały rzeczywiście jest także mowa o garażach, ale jeżeli w wyniku rozpatrzenia tego wniosku członków spółdzielni zarząd zdecydował się na zmianę porządku obrad przez wprowadzenie uchwały, która miałaby dotyczyć tylko lokali użytkowych i lokali mieszkalnych, to podjęcie uchwały, która dotyczy także garaży było podjęciem uchwały wykraczającej poza porządek obrad i to jest trzeci argument wskazujący na to, że uchwała została podjęta wbrew przepisowi artykułu 8 (3), co skutkuje nieważnością uchwały.

Powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały wymaga zgodnie z artykułem 189 kodeksu postępowania cywilnego wykazania interesu prawnego w jego wytoczeniu. W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy uznał, że interes prawny został wykazany, ponieważ wyraża się on w prawie członka spółdzielni do żądania doprowadzenia sytuacji prawnej w spółdzielni do stanu zgodnego z prawem poprzez wyeliminowanie nieważnej uchwały z porządku prawnego.

W konsekwencji uwzględnienie żądania zgłoszonego, jako drugie, czyli stwierdzenie nieważności uchwały czyni bezprzedmiotowym rozstrzygnięcie o żądaniu uchylenia uchwały.

Sąd wypowiedział się odnośnie przesłanek uchylenia uchwały wskazując, że można uchylić uchwałę, jeżeli jest sprzeczna z postanowieniami statutu bądź dobrymi obyczajami lub godzi w interesy spółdzielni, albo ma na celu pokrzywdzenie jej członka. W ocenie Sądu w/w uchwała nie jest podjęta wbrew postanowieniom statutu, ponieważ paragraf 49 punkt 4 statutu nie dotyczy tego rodzaju uchwały. Przekształcenie lokalu w odrębną własność powoduje, że ten lokal jest przedmiotem obrotu na rynku i mógłby być zbyty, ale w takim stanie, w jakim istniał w chwili podjęcia uchwały, ta uchwała nie dotyczyła zbycia nieruchomości. Po drugie ta uchwała nie krzywdzi także członka, bo z jej treści nie wynika, że miała ona prowadzić do uszczuplenia majątku spółdzielni, a tym samym do uszczuplenia majątku spółdzielców. Na skutek tej uchwały spółdzielnia chciała przekształcić lokale w odrębne własności, a następnie ustanowić odrębną własność tych lokali na rzecz spółdzielni mieszkaniowej, co by oznaczało, że te lokale pozostają w zasobach spółdzielni mieszkaniowej, stanowią własność spółdzielni mieszkaniowej tylko na podstawie innego tytułu. Nie jako lokale niewyodrębnione pod względem prawnym tylko, jako lokale wyodrębnione pod względem prawnym od części wspólnych budynku, czyli nadal by one były własnością spółdzielni, czyli de facto spółdzielców.

Sąd I instancji stwierdził, że zasadny jest jedynie zarzut w zakresie żądania ewentualnie uchylenia tej uchwały, że ta uchwała jest nieprecyzyjna, dlatego że mówi, że walne zgromadzenie upoważnia zarząd spółdzielni do zawierania umów dotyczących przekształcenia w odrębną własność tych lokali. Jest oczywistym, że zarząd nie mógłby zawierać umów dotyczących przekształcenia w odrębną własność tych lokali, dlatego że przekształcenie tych lokali w odrębną własność nie następuje w drodze umowy tylko w drodze innego aktu prawnego spółdzielni mieszkaniowej, więc tutaj ubocznie Sąd stwierdził, że gdyby rozważać kwestię uchylenia uchwały to mogłaby być ona uchylona tylko ze względu na nieprecyzyjne upoważnienie, które zostało dane zarządowi spółdzielni w tej uchwale.

Rozstrzygnięcie z punktu trzeciego o kosztach procesu nastąpiło na podstawie artykułu 100 zdanie 1 kodeksu postępowania cywilnego.

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana, zaskarżając go w pkt 2 i zarzucając:

1.  błędną wykładnię i obrazę art. 189 k.p.c., polegającą na ustaleniu innym niż podnosili to powodowie reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika ich interesu prawnego w wytoczeniu powództwa o ustalenie stwierdzenia nieważności uchwały nr (...) z 29 czerwca 2017 roku, którzy w pismach procesowych oraz wystąpieniach wskazywali, że ich interes prawny polega na tym by uniemożliwić zarządowi pozwanej Spółdzielni dysponowanie i sprzedaż majątku spółdzielni, a Sąd I instancji wbrew orzecznictwu ustalił, że taki interes ma każdy członek w dowolnym postępowaniu aby wyeliminować uchwałę z obrotu prawnego, co jest sprzeczne z obowiązującym orzecznictwem sądowym;

2.  błędną wykładnię i obrazę art. 189 k.p.c., polegającą na ustaleniu przez Sąd I instancji, że powodowe posiadają legitymację czynną do wytoczenia powództwa o ustalenie stwierdzenia nieważności uchwały nr (...) pomimo, że nie posiadają interesu prawnego w wytoczeniu powództwa o jej uchylenie;

3.  błędną wykładnię i obrazę art. 8.3 pkt 10 usm i § 52 ust. 2 Statutu polegającą na ustaleniu przez Sąd I instancji braku zawiadomienia członków Spółdzielni w tym powodów, o zmianie porządku obrad na 14 dni przed terminem pierwszej części walnego zgromadzenia, pomimo oświadczeń prezydiów każdej z części o prawidłowości zwołania walnego zgromadzenia oraz zdolności do podejmowania uchwał zgodnie ze zmienionym porządkiem obrad, wyjaśnień powodów, że widzieli zawiadomienia na klatkach schodowych oraz oświadczeń i zeznań dozorców, że wywieszali ogłoszenia na klatkach schodowych i tablicach ogłoszeń, co miało wpływ na zaskarżone orzeczenie;

4.  obrazę art 328 § 2 k.p.c. polegającą na sprzeczności orzeczenia z ustalonymi okolicznościami w części dotyczącej ustalenia przez Sąd, że gospodarze podpisujący oświadczenia o wywieszaniu zawiadomienia o porządku obrad, co potwierdzali własnoręcznym podpisem i zeznaniami, skoro podpisali takie oświadczenia to zawiadomienia musiały być wywieszone, to w ustaleniach Sądu oznacza, że jednak tych zawiadomień nie wywieszali;

5.  obrazę art 233 § 1 k.p.c. polegającą na przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów i ustaleniu, że skoro na zawiadomieniu o zmianie porządku obrad nie było daty, to pomimo podpisu członków zarządu pozwanej Spółdzielni oznacza, że zawiadomienie nie zostało podpisane w dacie i wywieszone zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, co miało istotny wpływ na wydane orzeczenie;

6.  obrazę art 233 § 1 k.p.c. polegającą na przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów i ustaleniu, że skoro na zawiadomieniu o zmianie porządku obrad w 1 linijce tytułu brak było zapisu znajdującego się w 4 linijce tytułu - po uwzględnieniu żądań Członków na podstawie § 52 ust. 2 i 3 Statutu- to zawiadomienie było wadliwe i należy je potraktować tak jakby go nie było, co miało istotny wpływ na wydane orzeczenie;

7.  obrazę art 233 § 1 k.p.c. polegającą na przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów i ustaleniu, że skoro pełnomocnik nie dołączył do odpowiedzi na pozew zawiadomieniu o zmianie porządku obrad zamieszczonego w pozwie i okazywanego świadkom gospodarzom to oznacza, że takiego zawiadomienia nie było, co miało istotny wpływ na wydane orzeczenie;

8.  obrazę art 233 § 1 k.p.c. polegającą na przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów i ustaleniu, że skoro powodowie nie udali się do Spółdzielni w celu zapoznania się z materiałami przygotowanymi na walne zgromadzenie członków, w tym z projektem zaskarżonej uchwały nr (...) z 29 czerwca 2017 roku, to uchwała ta pomimo zamieszczenia jej w Internecie w terminie oraz omówienia w protokole nie została zamieszczona w materiałach na walne zgromadzenie, co nie było kwestionowane przez powodów, a miało istotny wpływ na wydane orzeczenie;

9.  obrazę art 233 § 1 k.p.c. polegającą na przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów i ustaleniu, że skoro w zawiadomieniu zgodnie z żądaniem członków został umieszczony punkt „14. Podjęcie uchwały w sprawie udzielenia Zarządowi upoważnienia do przekształcania w odrębną własność na rzecz (...) lokali użytkowych i lokali mieszkalnych będących w najmie”, to uchwała pomimo jej treści zgodnie z żądaniem członków nie mogła dotyczyć również garaży, które zgodnie z zasadami obowiązującymi w spółdzielni (...) są lokalami użytkowymi przeznaczonymi na garaże, co nie było kwestionowane przez powodów, a miało istotny wpływ na wydane orzeczenie.

W konkluzji skarżąca wniosła o zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie kosztów procesu, za obie instancje oraz kosztów postępowania zażaleniowego.

Powodowie wnieśli o oddalenie apelacji, oraz zwrot kosztów postępowania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

apelacja jest uzasadniona.

Ustalenia faktyczne poczynione przez sąd I instancji są prawidłowe jedynie w części.

Błędne jest ustalenie, że projekt zaskarżonej uchwały nie został wyłożony do wglądu członków najpóźniej w dniu 7 czerwca 2017 roku, to jest 14 dni przed terminem pierwszej części Walnego Zgromadzenia, czyli przed 21 czerwca 2017 roku. Decyzja Zarządu Spółdzielni o zmianie porządku obrad poprzez wprowadzenie do porządku obrad tej kwestionowanej uchwały została podjęta na posiedzeniu Zarządu w dniu 6 czerwca ( k.17), a zatem w terminie. Na kartach 108-111v. akt znajdują się oświadczenia gospodarzy budynków z dnia 8.06.2017r. o tym, że wywiesili na klatkach schodowych budynków spółdzielni porządek obrad Walnego Zgromadzenia Członków (...) uwzględniający żądania wniesione przez członków Spółdzielni do dnia 6.06.2017r. Sąd Okręgowy bezpodstawnie pominął w/w oświadczenia. Gospodarze budynków, przesłuchiwani w tej sprawie w charakterze świadków potwierdzili treść tych oświadczeń i jednocześnie wskazali, że dokumenty do wywieszenia otrzymali od administracji spółdzielni oraz, że administracja przygotowała oświadczenia, które podpisali następnego dnia po wywieszeniu otrzymanych dokumentów (np. k.196v. B. C., myślę, że to oświadczenie było podpisane dzień po wykonaniu 00:17:36, k.196V., B. O.: wywiesiłam to dzień przed podpisaniem 00:36;34 k.197, A. B. (2): podpisywałam oświadczenie po wywieszeniu materiałów 00:56:50 k197v, K. D.: jak coś się powiesiło, na drugi dzień się podpisuje 01:09:41 k.198 i inni). Z zeznań świadków wynika, że zmieniony porządek obrad wywieszony został 7.06.2017r. Zarzut, iż świadkowie nie czytali tego co podpisywali, bądź że nie pamiętają treści lub wyglądu wywieszanych materiałów nie dyskwalifikuje dowodu z ich zeznań. Gospodarze domów nie mają obowiązku czytania materiałów, które administracja spółdzielni przekazała im do wywieszenia. Istotne jest, że materiały dotyczące zmienionego porządku obrad wywiesili oraz, że następnego dnia na piśmie potwierdzili wykonanie tej czynności. Gospodarze domów wywieszają na klatkach schodowych wiele różnych informacji i nie są w stanie pamiętać szczegółów dotyczących tych czynności takich jak ich treść bądź data wywieszenia. (...) w stosownym czasie odebrała od gospodarzy oświadczenia potwierdzające wywieszenie zmienionego porządku obrad i brak jest podstaw do przyjęcia, że oświadczenia te i zeznania gospodarzy pozbawione są waloru wiarygodności. Skoro decyzja Zarządu Spółdzielni o zmianie porządku obrad poprzez wprowadzenie do porządku obrad kwestionowanej uchwały została podjęta na posiedzeniu Zarządu w dniu 6 czerwca ( k.17), wiarygodne jest, iż w dniu 7.06.2017r. administracja spółdzielni przekazała gospodarzom budynków zmieniony porządek obrad z projektami proponowanych uchwał i nakazała ich niezwłoczne wywieszenie oraz, że gospodarze wywiązali się z tego obowiązku w tym samym dniu.

Sąd Apelacyjny nie podziela stanowiska sądu I instancji, że porządek obrad Walnego Zgromadzenia Członków (...) uwzględniający żądania członków zgłoszone na podstawie par. 52 ust. 2 i 3 statutu, ( k.16v) wprowadzał w błąd spółdzielców. W nagłówku proponowanego porządku obrad, pogrubioną czcionką napisano, że porządek ten uwzględnia żądania członków a w punktach 12, 13 i 14 także pogrubioną czcionką wymieniono przedmiot uchwał proponowanych przez członków i wprowadzonych do porządku obrad. Informacja o Walnym Zgromadzeniu Członków (...) wraz z proponowanym porządkiem obrad sporządzona została w sposób zdecydowanie odróżniający ją od informacji o zmienionym porządku obrad ( zob. k.122 i k.16 v).

Ustawa nie określa wymogów technicznych jakie spełniać powinna informacja o zmienionym porządku obrad. Z art. 8 ³ pkt 10 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych wynika jedynie, że projekty uchwał, w tym uchwał przygotowanych w wyniku żądań członków powinny być wykładane na co najmniej 14 dni przed terminem walnego zgromadzenia, zaś art. 8 ³ pkt 13 u.s.m. stanowi, że zarząd jest zobowiązany do przygotowania pod względem formalnym i przedłożenia pod głosowanie na walnym zgromadzeniu projektów uchwał i poprawek zgłoszonych przez członków spółdzielni. W ocenie Sądu Apelacyjnego pozwana spółdzielnia wywiązała się z tych obowiązków.

Spółdzielnia nie może ponosić negatywnych konsekwencji braku staranności swoich członków polegającego na tym, że nie czytają informacji wywieszanych na klatkach schodowych budynków.

Pozwana zamieściła uchwały proponowane przez członków w porządku obrad, projekty tych uchwał wyłożyła na 14 dni przed terminem walnego zgromadzenia i przedłożyła je pod głosowanie na walnym, nie ma zatem podstaw do przyjęcia, że uchwała (...) z 29 czerwca 2017 r. jest nieważna.

Sąd Apelacyjny nie podziela ustalenia sądu I instancji, że uchwała (...) z 29 czerwca 2017 r. podjęta została w sprawie nie objętej porządkiem obrad, gdyż z porządku obrad wynika, że uchwała dotyczyć ma upoważnienia zarządu do przekształcenia w odrębną własność lokali użytkowych i lokali mieszkalnych będących w najmie a dotyczy także garaży.

Pozwana twierdzi, że garaże są lokalami użytkowymi.

Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych nie zawiera definicji garażu, ani lokalu użytkowego, nie zawiera jej także statut pozwanej spółdzielni, który w par. 3 stanowi jedynie że przez garaż rozumieć należy „garaż oraz wielostanowiskowy lokal garażowy” ( k.71). Z par. 40 statutu wynika, że spółdzielnia może budować garaże i udostępniać je członkom na podstawie najmu, spółdzielczego własnościowego prawa lub ustanowić własność odrębną. Przepisy Kodeksu cywilnego także nie definiują pojęć garażu ani lokalu użytkowego, dlatego należy się odwołać do definicji zamieszczonej w art. 2 ust. 2 ustawy o własności lokali, zgodnie z którym: Samodzielny lokal mieszkalny, a także lokal o innym przeznaczeniu, zwane dalej "lokalami", mogą stanowić odrębne nieruchomości. Z przepisu tego wynika, że lokale użytkowe to pomieszczenia służące celom innym niż mieszkaniowe. Z całą pewnością garaże to lokale o innym przeznaczeniu niż mieszkalne.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 8 listopada 2012r. I CSK 49/12 Sąd Najwyższy wyjaśnił, że pod rządem ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (jedn. tekst: Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm. - dalej: "u.w.l.") garaż może być pomieszczeniem przynależnym do lokalu mieszkalnego, może być elementem nieruchomości wspólnej, ale może też stanowić odrębny lokal użytkowy. W art. 2 ust. 4 u.w.l. ustawodawca przykładowo wymienił … garaż jako pomieszczenie przynależne. Trzeba jednak podkreślić, że przynależna do lokalu może być tylko część budynku oddzielona od pozostałej przestrzeni ścianami, gdyż w przeciwnym razie nie można mówić o pomieszczeniu. Garaż, któremu nadano charakter pomieszczenia przynależnego do lokalu mieszkalnego, staje się jego częścią składową, z tym że nadanie takiego charakteru może nastąpić dopiero przy wyodrębnieniu danego lokalu, bo wcześniej lokal nie stanowi rzeczy (art. 45 i 47 § 1 k.c.).

Nie jest pomieszczeniem przynależnym w rozumieniu art. 2 ust. 4 u.w.l. miejsce postojowe w garażu wielostanowiskowym, gdyż nie jest ono oddzielone od innych miejsc postojowych trwałymi ścianami. W takim wypadku za garaż może być uznane jedynie całe pomieszczenie, w którym znajdują się miejsca postojowe, a nie poszczególne miejsca postojowe. W celu zapewnienia właścicielom lokali mieszkalnych prawa do korzystania z miejsc postojowych w praktyce ustanawia się na ich rzecz odrębną własność garażu wielostanowiskowego, jako wydzielonego lokalu użytkowego, po czym właściciele lokali zawierają umowę o sposobie korzystania z poszczególnych miejsc postojowych. Innym sposobem stosowanym w praktyce jest zawarcie umowy o podziale quoad usum bez ustanawiania na rzecz właścicieli lokali mieszkalnych odrębnej własności garażu wielostanowiskowego

W ocenie Sądu Apelacyjnego garaże oddane przez pozwaną w najem ( bo tylko takich dotyczy zaskarżona uchwała) zaliczyć należy do lokali o innym przeznaczeniu niż mieszkalne, a tym samym do lokali użytkowych.

Członkowie pozwanej Spółdzielni zgłaszając żądanie zamieszczenia w porządku obrad Walnego Zgromadzenia kwestionowanej uchwały wskazali, że chodzi o uchwałę w sprawie udzielenia zarządowi upoważnienia do zawierania umów dotyczących przekształcenia w odrębną własność na rzecz spółdzielni „praw lokali użytkowych i lokali mieszkalnych będących w najmie”( k.20). Do żądania tego załączyli projekt uchwały o takim samym tytule, jednak w treści uchwały obok lokali użytkowych i mieszkalnych wskazali garaże ( k.22). Zamieszczając w/w uchwałę w porządku obrad pozwana posłużyła się tytułem proponowanym przez grupę członków ( k.16v), jednocześnie do wglądu wyłożono uchwałę o treści zaproponowanej przez członków a więc wskazującej obok lokali użytkowych i mieszkalnych także garaże. W ocenie Sądu Apelacyjnego, ustalenie sądu I instancji, że garaże nie były objęte porządkiem obrad nie jest trafne. Porządek obrad obejmował lokale użytkowe a garaże zaliczyć należy do lokali użytkowych, jest to bowiem pojęcie szerokie obejmujące lokale o przeznaczeniu innym niż mieszkalne. Do lokali użytkowych zaliczał garaże m. innymi art. 136 par. 1 k.c. uchylony przez art. 34 ustawy z 24.04.1994r. o własności lokali.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny ustalił, że zaskarżona uchwała nie narusza art. 8 ³ pkt 6, 7, 10, 11, 12 i 13 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych i tym samym brak jest podstaw do stwierdzenia jej nieważności, co pociąga za sobą zmianę zaskarżonego wyroku na podstawie art. 386 par. 1 k.p.c.

Sąd Apelacyjny nie znajduje także podstaw do uchylenia w/w uchwały albowiem nie jest ona sprzeczna z postanowieniami statutu bądź dobrymi obyczajami, nie godzi w interesy spółdzielni i nie ma na celu pokrzywdzenia jej członka ( art. 42 par. 3 ustawy prawo spółdzielcze).

Zgodnie z Art. 7. 1. ustawy o własności lokali, odrębną własność lokalu można ustanowić w drodze umowy, a także jednostronnej czynności prawnej właściciela nieruchomości albo orzeczenia sądu znoszącego współwłasność. Zgodnie z art. 10. w/w ustawy, właściciel nieruchomości może ustanawiać odrębną własność lokali dla siebie, na mocy jednostronnej czynności prawnej. W takim wypadku stosuje się odpowiednio przepisy o ustanowieniu odrębnej własności w drodze umowy.

Okoliczność, że zaskarżona uchwała jest nieprecyzyjna albowiem udziela zarządowi spółdzielni upoważnienia do zawierania umów dotyczących przekształcenia w odrębną własność lokali użytkowych, garaży i lokali mieszkalnych znajdujących się w zasobach spółdzielni na rzecz tej spółdzielni, podczas gdy chodzi o upoważnienie do ustanowienia odrębnej własności w drodze jednostronnej czynności prawnej, nie uzasadnia uchylenia tej uchwały. Treść uchwały nie budzi wątpliwości. Uchwała nie upoważnia zarządu do zbywania wyodrębnionych lokali na rzecz innych osób. Rację ma sąd I instancji, że do podjęcia uchwały nie miał zastosowania paragraf 49 ustęp 4 zdanie 2. Statutu, gdyż uchwała nie dotyczy zbycia nieruchomości. Zgodnie z treścią uchwały dotychczasowy Właściciel (pozwana) może dokonać ustanowienia odrębnej własności dla siebie wskutek czynności jednostronnej właściciela. Ustanawiane prawo musi wejść do majątku pozwanej. Zmienia się struktura prawnorzeczowa dotychczasowej nieruchomości wyjściowej, którą zastępuje nieruchomość lokalowa, nieruchomość wspólna i ewentualnie lokale jeszcze niewyodrębnione w rozumieniu art. 4 ust. 1 u.w.l. Jednak żadne prawo nie zostaje tu przeniesione, obciążone ani zniesione. Nie ma uzasadnienia dla przyjęcia, że dochodzi do zniesienia prawa własności nieruchomości wyjściowej, gdyż prawo to trwa nadal i przysługuje temu samemu podmiotowi, jednak już w reżimie normowanym przepisami o własności lokali. Nie można więc mówić o negatywnym oddziaływaniu na sferę praw podmiotowych właściciela nieruchomości dokonującego czynności jednostronnej.

Art. 17 ¹⁷ u.s.m stanowi, że jeżeli spółdzielnia, na mocy jednostronnej czynności prawnej, ustanowiła dla siebie odrębną własność lokalu, przeniesienie własności lokalu może nastąpić wyłącznie na rzecz członka, któremu przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do tego lokalu, albo osoby niebędącej członkiem spółdzielni, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do tego lokalu, jednak zaskarżona uchwała nie upoważnia zarządu do dokonania takiego przeniesienia.

Lokal niewyodrębniony jest przedmiotem własności dotychczasowego właściciela jako część tzw. złożonej nieruchomości lokalowej. Określenie „odrębna własność" w odniesieniu do lokali oznacza, że jest to własność odrębnego rodzaju, różna zarówno od własności budynku, jak i od własności gruntu oraz od przewidzianych przez prawo innych praw rzeczowych do gruntu. Odrębna własność lokalu jest szczególnym rodzajem własności nieruchomości.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do uwzględnienia powództwa opartego na art. 42 par. 3 ustawy z 16.09.1982r. ( Dz. U. z 2018r. poz. 1285 t. j.) Prawo spółdzielcze oraz powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały i dlatego na podstawie art. 386 par. 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i powództwo oddalił, przyjmując za własne te ustalenia faktyczne sądu I instancji, które nie pozostają w sprzeczności z ustaleniami poczynionymi wyżej.

O kosztach procesu tak za I jak i za II instancję Sąd Apelacyjny orzekł stosownie do art. 98 par. 1 i 3 k.p.c. obciążając nimi powodów w częściach równych jako stronę, która przegrała spór. Na koszty postępowania apelacyjnego złożyły się: opłata od apelacji -200 zł. i wynagrodzenie pełnomocnika – 270 zł., łącznie 470 zł.

Przemysław Kurzawa Ewa Kaniok Elżbieta Wiatrzyk - Wojciechwska