Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2018r

Sąd Rejonowy w Gdyni – Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Nowicka - Midziak

Protokolant: st.sekr.sąd. Iwona Górska

po rozpoznaniu w dniu 20 grudnia 2018r w Gdyni sprawy

z powództwa M. P. (1)

przeciwko (...) sp z o. o. z siedzibą w S.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 8 997,97 zł. (osiem tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt siedem złotych dziewięćdziesiąt siedem groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 28 grudnia 2017r do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4 142 zł. (cztery tysiące sto czterdzieści dwa złote) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 227/18

UZASADNIENIE

Powód M. P. (1) wniósł pozew przeciwko (...) Finanse sp. z o.o. z siedzibą w S. o zapłatę kwoty 10.497,79 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 23 września 2017 roku do dnia zapłaty, w tym kwot: 6.997,97 zł tytułem zwrotu nienależnie wyegzekwowanego świadczenia od powoda, mimo, iż nigdy nie był on dłużnikiem pozwanego ani poprzednika prawnego pozwanego oraz 3.500 zł tytułem zadośćuczynienia. Powód domagał się również zasądzenia na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości trzykrotności stawki minimalnej.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że pozwany na mocy umowy cesji z dnia 09 maja 2017 roku uzyskał wierzytelność wobec dłużnika o imieniu i nazwisku M. P. (1), prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) z siedzibą w R., stwierdzoną wyrokiem Stałego Sądu Polubownego przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w G. z dnia 04 stycznia 2007 roku, wydanemu w sprawie o sygn. akt SP 1455/03/J. Następnie złożył do Sądu Rejonowego w Gdyni wniosek o nadanie klauzuli na swoją rzecz, wskazując dane dłużnika: M. P. (1), adres zamieszkania: ul. (...) G., PESEL (...) oraz NIP 113 009 33 25. Referendarz sądowy postanowieniem z dnia 29 sierpnia 2017 roku uwzględnił wniosek pozwanego w tym zakresie. W treści klauzuli wskazano numer PESEL powoda. Na skutek skargi powoda doszło do zmiany wydanego postanowienia i usunięcia numeru PESEL powoda. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że pozwany we wniosku o nadanie klauzuli wykonalności podał numery NIP oraz PESEL należące do dwóch osób, a dowody przestawione przez powoda wskazują, że nie jest on dłużnikiem pozwanego. Tymczasem przed wydaniem tego postanowienia Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Miastku I. K. dnia 22 września 2017 roku dokonał zajęcia wspólnego rachunku bankowego powoda oraz jego małżonki w kwocie 7.543,52 zł, z czego kwota 6.997,79 zł została przekazana pozwanemu. Nadto postanowieniem z dnia 29 listopada 2017 roku Sąd Rejonowy w Gdyni uwzględnił skargę powoda na czynności komornika, uchylił postanowienie o zakończeniu egzekucji i przyznaniu kosztów, wskazując, że rozstrzygnięcie o kosztach postępowania egzekucyjnego zależy od rozpoznania skargi na klauzulę wykonalności.

Powód podniósł, że nigdy nie prowadził działalności gospodarczej pod nazwą (...) z siedzibą w R. i nie jest dłużnikiem z tytułu umów zawieranych przez przedsiębiorcę o imieniu M. P. (1). Zdaniem powoda, działanie pozwanego było bezprawne i stanowiło naruszenie jego dóbr osobistych. Pozwany nie ustalił samodzielnie danych rzeczywistego dłużnika. Ponadto powód podejmował próby pozasądowego rozwiązania sporu, jednak pozostały one bez odpowiedzi pozwanego, który nie wykonał nawet zobowiązania Sądu do wskazania danych komornika sądowego, prowadzącego egzekucję w celu modyfikacji klauzuli wykonalności.

Powód podniósł, że na skutek działań pozwanego wraz z małżonką pozostał bez środków do życia, przez co musiał się zapożyczać u znajomych. Tym samym pozwany naruszył dobra osobiste powoda takie jak: prawo do niezakłóconego spokoju (wolności od strachu), prawo do dobrego imienia, prawo do prywatności oraz wolności.

(pozew – k. 3-12)

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu.

Pozwany podniósł, że dane powoda, jako dłużnika wynikają z załącznika do umowy przelewu wierzytelności - listy, gdzie pod pozycją 13. widniał M. P. (1). Pozwany ciężar odpowiedzialności przerzucał na Sąd oraz Komornika Sądowego, kwestionując tym samym swoją odpowiedzialność. Zdaniem pozwanego, nie naruszył on dóbr osobistych powoda.

(odpowiedź na pozew – k. 33-34)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pismem z dnia 21 czerwca 2007 roku Syndyk masy upadłości (...) S.A. w G. wniósł o stwierdzenie, że wyrok Stałego Sądu Polubownego przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w G. z dnia 04 stycznia 2007 roku, wydany w sprawie o sygn. akt SP – 1455/03 J przeciwko dłużnikowi M. P. (1) zamieszkałemu przy ul. (...) w G., prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą (...) przy ul. (...) w R., zamieszkałemu przy ul. (...) w G. – jest wykonalny i zaopatrzenie go w klauzulę wykonalności.

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o: wniosek z dnia 21.06.2007r. – k. 2-3 akt VI GCo 309/07)

Podstawą wyroku Stałego Sądu Polubownego przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w G. z dnia 04 stycznia 2007 roku, wydanego w sprawie o sygn. akt SP – 1455/03 J, w którym od pozwanego M. P. (1) na rzecz Syndyka Masy Upadłości (...) S.A. w G. zasądzono kwoty: 2.050 zł oraz 144 zł wraz z odsetkami, była umowa leasingu operacyjnego nr (...) zawarta dnia 07 stycznia 1999 roku pomiędzy (...) SA w G. i (...) M. P. (1), (...)-(...) R., ul. (...), NIP: 113-00-93-325, wpis do ewidencji nr (...).

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o umowę leasingu z dnia 07.01.1999r. – k. 5-8 akt VI GCo 309/07)

Pismem z dnia 25 maja 2017 roku pozwany wniósł do Sądu Rejonowego w Gdyni o nadanie na jego rzecz, jako następcy prawnemu, klauzuli wykonalności wyrokowi Stałego Sądu Polubownego przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w G. z dnia 04 stycznia 2007 roku, wydanemu w sprawie o sygn. akt SP – 1455/03 J. We wniosku pozwany wskazał jako dłużnika M. P. (1) zam. ul. (...), (...)-(...) G., PESEL (...), NIP (...). Swoje uprawnienie pozwany wywodził z załączonej do wniosku umowy cesji wierzytelności z dnia 09 maja 2017 roku zawartej pomiędzy Syndykiem Masy Upadłości (...) z siedzibą w G. a pozwanym. Zgodnie z § 1 tej umowy, przedmiotem cesji były wierzytelności wymienione w załączniku nr 1, gdzie pod poz. 13 wymieniony był dłużnik M. P. (1), jego numer PESEL: (...), NIP: (...), sygnatury: SP- (...), VI GCo 309/07, oznaczenia organów wraz z sygnaturami i datami umorzenia postępowania egzekucyjnego: KS przy SR w Gdyni – Km 769/08, Km 651/09 – umorzona dnia 30-06-2009.

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o: wniosek z dnia 25.05.2017r. – k. 5-6 akt sprawy VI GCo 373/17, umowa cesji z dnia 09.05.2017r. wraz z załącznikiem nr 1 – k. 8-13v. akt sprawy VI GCo 373/17)

Postanowieniem Referendarza sądowego Sądu Rejonowego w Gdyni nadano klauzulę wykonalności wyrokowi Stałego Sądu Polubownego przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w G. z dnia 04 stycznia 2007 roku, wydanemu w sprawie o sygn. akt SP – 1455/03 J – na rzecz pozwanego, wskutek przejścia na niego uprawnień po wydaniu orzeczenia.

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o: postanowienie z dnia 29.08.2017r. w sprawie VI GCo 373/17 – k. 30-30v. akt sprawy VI GCo 373/17)

Pismem z dnia 22 września 2017 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Miastku I. K. w sprawie o sygn. akt Km 3919/17 zawiadomił powoda o wszczęciu egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego stanowiącego wyrok Stałego Wyroku Sądu Polubownego przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w G. z dnia 04 stycznia 2007 roku wydanego w sprawie o sygn. akt SP – 1455/03/J, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 30 lipca 2007 roku, postanowieniem Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 26 lipca 2007 roku (sygn. VI GCo 309/07) oraz z dnia 29 sierpnia 2017 roku (sygn. VI GCo 373/17) oraz z dnia 04 września 2017 roku.

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o: zawiadomienie z dnia 22.09.2017r. – k. 27-27v.)

Dnia 28 września 2017 roku, w toku prowadzonej egzekucji, Komornik dokonał zajęcia wspólnego rachunku bankowego powoda i jego żony, uszczuplając go o kwotę 7.543,52 zł. Z tej należności kwota 6.997,97 zł została przekazana pozwanemu i nadal pozostaje w jego dyspozycji.

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o: potwierdzenie z dnia 16.10.2017r. – k. 26, postanowienie z dnia 26.10.2017r. – k. 28v.)

Po dokonaniu powyższego zajęcia powodowi oraz jego małżonce do dyspozycji na rachunku bankowym pozostała kwota 1.500 zł. Powód z małżonką w dacie zajęcia egzekucyjnego posiadali zobowiązania kredytowe, a także zobowiązania wynikające z bieżącego utrzymania mieszkania i regulowania opłat czynszowo-eksploatacyjnych, w związku z czym zostali zmuszeni do zaciągnięcia pożyczek. Powód nie był wpisany w żadnym rejestrze jako osoba niewypłacalna.

(dowód: zeznania świadka E. P. – k. 64-65, płyta CD – k. 67, zeznania powoda M. P. (1) – k. 80v.-81, płyta CD – k. 82)

Pismem z dnia 20 października 2017 roku przesłanym pocztą oraz emailem na adres pełnomocnika pozwanego, powód poinformował pozwanego, że we wniosku o nadanie klauzuli wykonalności oraz we wniosku o wszczęcie egzekucji podano adres zamieszkania oraz nr PESEL powoda, który nie jest dłużnikiem, albowiem dłużnikiem jest osoba o tożsamym imieniu i nazwisku, co powód.

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o: pismo z dnia 20.10.2017r. – k. 17-18 wraz z potwierdzeniem nadana – k. 19 oraz emailem z dnia 20.10.2017r. – k. 20)

Postanowieniem z dnia 26 października 2017 roku Komornik przyznał pozwanemu koszty zastępstwa procesowego w kwocie 450 zł oraz koszty postępowania egzekucyjnego w kwocie 579,63 zł i wobec zakończenia postępowania egzekucyjnego obciążył nimi powoda.

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o: postanowienie z dnia 26.10.2017r. – k. 28-28v.)

Powód wywiódł skargę na postanowienie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności. Pozwany w odpowiedzi na skargę, pismem z dnia 06 listopada 2017 roku, podtrzymywał swoje dotychczasowe stanowisko i wnosił o jej oddalenie.

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o: odpowiedź na skargę – k. 67-67v. – akt sprawy VI GCo 373/17)

Powód emailem z dnia 10 listopada 2017 roku wezwał pozwanego do polubownego załatwienia sprawy.

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o: email z dnia 10.11.2017r. – k. 21)

Postanowieniem z dnia 16 listopada 2017 roku Sąd Rejonowy w Gdyni w sprawie VI GCo 373/17 zmienił postanowienie Referendarza sądowego z dnia 29 sierpnia 2017 roku w sprawie VI GCo 373/17 Sądu Rejonowego w Gdyni w ten sposób, że nadał klauzulę wykonalności wyrokowi Stałego Sądu Polubownego przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w G. z dnia 04 stycznia 2007 roku w sprawie SP – (...) j – na rzecz pozwanego - przeciwko M. P. (1) NIP (...), a w pozostałym zakresie utrzymał zaskarżonego postanowienie w mocy. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że numer NIP wynika z umowy leasingu złożonej w sprawie VI GCo 309/07 Sądu Rejonowego w Gdyni, natomiast dane wskazane we wniosku o nadanie klauzuli wykonalności, tj. numer NIP oraz PESEL dłużnika nie należały do jednej osoby.

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o: postanowienie z dnia 16.11.2017r. – k. 16-16v.)

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 29 listopada 2017 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VII Co 1960/17 uwzględniono skargę powoda i uchylono postanowienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Miastku I. K. z dnia 26 października 2017 roku wydane w sprawie o sygn. Km 3919/17.

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o: postanowienie z dnia 29.11.2017r. – k. 22-22v.)

Pismem z dnia 14 grudnia 2017 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 5.932,98 zł tytułem nienależnie wyegzekwowanego roszczenia oraz kwoty 4.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę z uwagi na rażące zaniechanie obowiązków procesowych i skierowanie egzekucji do osoby nie będącej dłużnikiem – w terminie 7 dni. Wezwanie zostało odebrane dnia 20 grudnia 2017 roku.

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o: wezwanie z dnia 14.12.2007r. wraz z potwierdzeniem nadania – k. 24 oraz wydrukiem z systemu śledzenia przesyłek – k. 25)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, a także dowodu z przesłuchania powoda M. P. (1) oraz świadka E. P..

Oceniając zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd uznał, że brak jest podstaw do kwestionowania wiarygodności i mocy dowodowej złożonych dokumentów, w tym znajdujących się w aktach spraw VI GCo 309/07 i VI GCo 373/17 Sądu Rejonowego w Gdyni. Podkreślić bowiem należy, że dokumenty w postaci postanowień wydanych w tych postępowaniach oraz w postępowaniu egzekucyjnym, jak również postanowienie w przedmiocie skargi na czynności podjęte w tym postępowaniu egzekucyjnym mają charakter dokumentów urzędowych i w związku z tym korzystają one z domniemania autentyczności i zgodności z prawdą wyrażonych w nich oświadczeń, których w toku niniejszego postępowania żadna ze stron nie obaliła w trybie art. 252 k.p.c. W przypadku pozostałych przedłożonych przez strony dokumentów mających charakter dokumentów prywatnych, żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności tych dokumentów ani nie zaprzeczyła, że osoby podpisane pod tymi dokumentami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych.

Jeśli chodzi natomiast o ocenę osobowego materiału dowodowego zdaniem Sądu, zeznania powoda M. P. (1) oraz świadka E. P. (żony powoda) były szczere, spójne, wzajemnie ze sobą korelowały, a także nie budziły wątpliwości Sądu w świetle zasad logicznego rozumowania oraz zasad doświadczenia życiowego. Z zeznań tych wyłania się spójny obraz sytuacji majątkowej powoda i jego małżonki, w jakiej znaleźli się na skutek postępowania egzekucyjnego.

Sąd pominął wniosek pozwanego o przesłuchanie świadka M. P. (2), albowiem pozwany nie wskazał jego adresu, co czyniło niemożliwym przeprowadzenie tego dowodu.

Przechodząc do dalszych rozważań, Sąd jedynie sygnalizuje, że powód zgodnie z zasadą iura novit curia nie ma obowiązku przytoczenia podstawy prawnej dochodzonego roszczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20.02.2008r., II CSK nr 449/07, LEX nr 442515), co zdawał się kwestionować pozwany w odpowiedzi na pozew.

W dalszej kolejności w ocenie Sądu należało rozważać dochodzone niniejszym roszczenie powoda w zakresie zasądzenia kwoty 6.997,97 zł w kontekście przepisów art. 405 k.c. w zw. z art. 410 k.c. a więc nienależnego świadczenia. Przepis art. 405 k.c. stanowi, że kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Bezpodstawne wzbogacenie jest zatem szczególnym zdarzeniem prawnym, w wyniku którego bez podstawy prawnej powstaje nowa sytuacja, polegająca na wzroście majątku po stronie podmiotu wzbogaconego, kosztem jednoczesnego pogorszenia sytuacji majątkowej osoby zubożonej. Bezpodstawne wzbogacenie jest samoistnym źródłem zobowiązania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 02.08.2007 r., sygn. V CSK 152/07, LEX nr 465613), a podmiot, który został bezpodstawnie wzbogacony, ma obowiązek zwrotu nienależnej korzyści (por: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20.12.2006 r., IV CSK 272/06, LEX nr 250047). Celem roszczenia o wydanie bezpodstawnego wzbogacenia jest przywrócenie równowagi zachwianej nieuzasadnionym przejściem jakiejś wartości z jednego majątku do drugiego (wyrok SN z dnia 13 maja 1988 r., III CRN 83/88, OSNCP 1989, nr 5, poz. 84, OSPiKA 1989, z. 7-12, poz. 149, PiP 1990, z. 5, s. 114). Ponadto na uwadze mieć trzeba, że dyspozycja art. 405 k.c. wyznacza trzy podstawowe przesłanki do powstania roszczenia o zwrot wzbogacenia, mianowicie: wymaga się, aby doszło do wzbogacenia majątku jednej osoby, uzyskanego kosztem majątku innej osoby, by wzbogacenie i zubożenie pozostawało ze sobą w związku w tym znaczeniu, że wzbogacenie jest wynikiem zubożenia, a zatem by miały wspólne źródło, oraz by wzbogacenie nastąpiło bez podstawy prawnej. W judykaturze podkreślono, że bez znaczenia jest, w wyniku jakiego zdarzenia nastąpiło wzbogacenie; może to być działanie wzbogaconego, zubożonego, osoby trzeciej, a także jakiekolwiek inne zdarzenie. Istotnym jest jedynie, by w wyniku tego zdarzenia nastąpiło przesunięcie korzyści z majątku zubożonego do majątku wzbogaconego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 1998 r., II CKN 58/98, LEX nr 55389). Dodatkowo przyjęto, że dla istnienia wzbogacenia w rozumieniu art. 405 k.c. nie ma znaczenia wina wzbogaconego lub jakakolwiek inna forma jego uchybienia lub zaniedbania, bezprawność ani związek przyczynowy w ujęciu art. 361 § 1 k.c. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 1999 r., I CKN 1128/97, LEX nr 1633815). Zauważono także, że dla istnienia bezpodstawnego wzbogacenia nie ma znaczenie ani wiedza, ani wola osoby wzbogaconej, a do bezpodstawnego wzbogacenia może dojść nawet wbrew woli tej osoby (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2002 r., V CKN 641/00, LEX nr 54331).

Szczególnym rodzajem bezpodstawnego wzbogacenia jest świadczenie nienależne, do którego stosuje się przepisy artykułów 405-409 k.c. dotyczących bezpodstawnego wzbogacenia. Zgodnie z art. 410 § 2 k.c., świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia. W piśmiennictwie wskazuje się, iż przez świadczenie na gruncie art. 410 k.c. należy zatem rozumieć każde celowe i świadome przysporzenie na rzecz majątku jakiejś osoby, które z punktu widzenia odbiorcy świadczenia można przyporządkować jakiemuś zobowiązaniu, choćby nieważnemu lub w ogóle jeszcze nieistniejącemu. Świadczenie nienależne może przybrać zarówno postać czynności prawnej, w tym nawet nieważnej, jak również mieć charakter czynności czysto faktycznej (por. Paweł Księżąk, Bezpodstawne wzbogacenie, 2007). Jak wskazano, nienależne świadczenie stanowi postać bezpodstawnego wzbogacenia, w konsekwencji ogólne przesłanki z art. 405 k.c. muszą być spełnione także w wypadku bezpodstawnego wzbogacenia. Jednakże, na gruncie nienależnego świadczenia przesłanka bezpodstawnego wzbogacenia musi być rozumiana w sposób szczególny. Jeśli doszło do świadczenia, które w świetle jednej z kondykcji podlega zwrotowi, bez względu na to, co stanowiło jego przedmiot, zachodzi domniemanie, iż ten kto świadczenie otrzymał jest wzbogacony (por. Paweł Księżąk, Bezpodstawne wzbogacenie, 2007).

W ocenie Sądu nie ma wątpliwości co do dwóch pierwszych przesłanek bezpodstawnego wzbogacenia, albowiem bezspornie pozwany wyegzekwował od powoda w trybie postępowania egzekucyjnego określoną kwotą, o którą się wzbogacił, a która to jednocześnie zubożyła powoda. Nadto owo przesunięcie majątkowe odbyło się kosztem powoda, przeciwko któremu nie był skierowany wydany w sprawie o sygn. akt SP – 1455/03 J wyrok Stałego Sądu Polubownego przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w G. z dnia 04 stycznia 2007 roku. Okoliczność ta była w sprawie bezsporna jak również to, że podstawą tego wyroku była umowa leasingu operacyjnego nr (...) zawarta dnia 07 stycznia 1999 roku pomiędzy (...) SA w G. i (...) M. P. (1), (...)-(...) R., ul. (...), NIP: 113-00-93-325, wpis do ewidencji nr (...). Stwierdzić przeto należało, że i trzecia przesłanka uzasadniająca roszczenie powoda o zasądzenie należności z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, tj. działanie pozwanego bez podstawy prawnej, została spełniona. Brak podstawy prawnej ujmowany jest w judykaturze i piśmiennictwie w sposób zobiektywizowany - jako brak tytułu prawnego, legitymizującego przesunięcie korzyści majątkowej do majątku wzbogaconego (przysporzenie majątkowe dokonywane jest bez prawnego uzasadnienia). Brak podstawy prawnej oznacza brak (lub odpadnięcie) „celu prawnego”, czyli causa świadczenia. Niewątpliwie doszło do wyegzekwowania należności od niewłaściwej osoby, skoro pozwany, działając zresztą jako profesjonalista, nadto reprezentowany w postępowaniu egzekucyjnym przez fachowego pełnomocnika, złożył wniosek o nadanie klauzuli wykonalności na swoją rzecz przeciwko osobie nie będącej rzeczywistym dłużnikiem. Pozwany opierał się na załączniku nr 1 do umowy cesji, który nie stanowi źródła zobowiązania określonej osoby względem pozwanego, a jedynie stwierdza przejście praw z konkretnych wierzytelności, jeżeli w ogóle one istnieją. Tak więc pozwany uzyskał tytuł wykonawczy przeciwko powodowi, nie będącemu rzeczywistym dłużnikiem, a następnie na jego podstawie wszczął egzekucję, pomijając przy tym jednak nie tylko fakt, że we wniosku poprzedniego wierzyciela – Syndyka masy upadłości (...) S.A. w G. wskazany był M. P. (1), zamieszkały pod innym adresem niż powód, a także prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) w R.. Po raz pierwszy PESEL powoda pojawia się w załączniku nr 1 do umowy cesji, a później już w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności z wniosku pozwanego i dalej w postępowaniu egzekucyjnym. Pozwany nie podjął starań w kierunku wyjaśnienia, czy powód oraz M. P. (1) prowadzący działalność pod nazwą (...) w R. to jedna i ta sama osoba, czy też może są to jednak dwie różne osoby. Istotne jest przy tym, że w załączniku nr 1 do umowy cesji wskazano numer PESEL powoda, natomiast numer NIP rzeczywistego dłużnika – nie powoda. Gdyby przyjąć argumentację strony pozwanej, że dane dłużnika wynikają z tego właśnie załącznika, należałoby wyprowadzić całkowicie irracjonalny wniosek, że bez znaczenia przeciwko, któremu M. P. (3) zostanie skierowana egzekucja.

Tym samym za chybione należy uznać zarzuty apelacji, polegające na tym, że pozwany nie jest bezpodstawnie wzbogacony skoro uzyskał klauzulę wykonalności przeciwko powodowi w oparciu o informacje, jakie posiadał od poprzednika prawnego. Jak wspomniano powyżej, sposób uzyskania przez pozwanego tytułu wykonawczego przeciwko powodowi nie ma znaczenia, skoro w rzeczywistości powód nie był dłużnikiem pozwanego ani jego poprzednika prawnego. Odmienne twierdzenia pozwanego w tym zakresie stanowią o jego dość elastycznym podejściu do przepisów, gdyż według pozwanego treść umowy cesji determinuje odpowiedzialność dłużnika, nawet jeżeli nie był on zobowiązany do jakiegokolwiek świadczenia na rzecz wierzyciela.

W efekcie powyższych rozważań należało uznać za zasadne dochodzone z tytułu nienależnego świadczenia roszczenie powoda, opiewające na kwotę 6.997,97 zł. Taka bowiem kwota została wyegzekwowana od powoda w drodze skierowanej do niewłaściwej osoby egzekucji, o czym orzeczono w punkcie 1. wyroku na podstawie art. 405 k.c. w zw. z art. 410 k.c.

Przechodząc do rozważań nad zasadnością roszczenia o zapłatę kwoty 3.500 zł tytułem zadośćuczynienia, podkreślić należy, iż podstawę prawną roszczenia powoda, w tym zakresie stanowił przepis art. 448 k.c., zgodnie z którym w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Stosownie do treści art. 24 § 1 k.c. ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Natomiast wedle art. 24 § 2 k.c. jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych. Niemajątkowa ochrona dóbr osobistych uzależniona jest od dwóch przesłanek: naruszenia (albo zagrożenia) dóbr osobistych oraz bezprawności zachowania osoby naruszającej dobro osobiste. Przesłanki te wystąpić muszą kumulatywnie. Ustawodawca przewidział jednak znaczące ułatwienie dla osoby żądającej ochrony w postaci domniemania bezprawności zachowania, w wyniku którego następuje naruszenie lub zagrożenie dobra osobistego (por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 7 listopada 2002 r., II CKN 1293/00, OSNC 2004, Nr 2, poz. 27; wyrok SN z dnia 19 lipca 1982 r., I CR 225/82, Legalis; wyrok SN z dnia 4 czerwca 2003 r., I CKN 480/01, Legalis; wyrok SN z dnia 22 lutego 2012r., IV CSK 276/11, OSNC 2012, Nr 9, poz. 107). Ze względu na domniemanie bezprawności poszkodowany nie musi udowadniać, że zachowanie sprawcy naruszenia było niezgodne z prawem lub zasadami współżycia społecznego, ale sprawca w celu zwolnienia się z odpowiedzialności musi udowodnić, iż jego działanie było zgodne z prawem lub zasadami współżycia społecznego.

Zgodnie z treścią art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Powyższy katalog dóbr osobistych ma charakter otwarty.

Według panującego zapatrywania pojęcie wolności na gruncie tego przepisu powinno być rozumiane szeroko, z uwzględnieniem zarówno fizycznej swobody poruszania się (dawniej przyjmowano tylko takie znaczenie – za s. G., Ochrona D. Osobistych, s. 85), jak i swobody decydowania przez człowieka o swoich sprawach, wolności od obawy, strachu, przymusu psychicznego (J. S. Piątowski, Ewolucja ochrony, s. 29; A. Szpunar, Ochrona Dóbr Osobistych, s. 124 i n.; I. Dyka, Zasady przyznawania, s. 609; Radwański, Olejniczak, Prawo cywilne, 2017, s. 165; P. Machnikowski, w: Gniewek, Machnikowski, Komentarz KC, 2017, s. 58). W związku z takim pojmowaniem wolności do jej zakresu należy szereg wartości, które są uznawane za odrębne dobra osobiste. Stanowią one przejawy wolności sensu largo (P. Księżak, w: Pyziak-Szafnicka, Księżak, Komentarz KC, 2014, s. 278 i podane tam przykłady: swoboda sumienia, nietykalność mieszkania, integralność seksualna, prawo do prywatności, nietykalność osobista). W judykaturze podkreśla się szerokie pojmowanie wolności jako uzasadnione w świetle przepisów Konstytucji RP (M. S., Refleksje wokół konstytucyjnych uwarunkowań, s. 228-229). Jasno wskazuje na to art. 31 ust. 2 zd. 2 Konstytucji RP, zgodnie z którym nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.

Powód udowodnił naruszenie jego dóbr osobistych poprzez naruszenie jego prawa do wolności od strachu, przymusu, a także obawy związanej z pozbawieniem go środków finansowych.

Powód wskazał, że prowadzona przeciwko niemu egzekucja, na podstawie tytułu wykonawczego, który został uzyskany na skutek wskazania błędnego numeru PESEL przez pozwanego, doprowadziła do pozbawienia go większości zgromadzonych oszczędności. Jak wynika z zeznań powoda oraz świadka – żony powoda, a także informacji Komornika, dokonano zajęcia majątkowego, pozostawiając powoda i jego małżonkę z kwotą około 1.500 zł, co nie pozwalało na zaspokojenie bieżących zobowiązań. Powód wraz z małżonką zmuszeni zostali do zapożyczenia się u osób trzecich, co bez wątpienia wywoływało u nich uczucie upokorzenia. Z pewnością prowadzona przeciwko powodowi egzekucja była dla niego zaskoczeniem, wobec faktu, że nie był dłużnikiem pozwanego ani jego poprzednika prawnego. Bez wątpienia powód żył w obawie o powtórzenie się zaistniałej sytuacji, a także co do możliwości regulowania swoich zobowiązań. Jedynie działania powoda oraz jego żony uchroniły ich przed jeszcze większą szkodą. Można jedynie przypuszczać jak daleko idące konsekwencje mogła nieść ze sobą egzekucja komornicza przeciwko nieuprawnionej osobie – powodowi, gdyby ten nie był w stanie zabezpieczyć środków finansowych na chociażby spłatę kredytu, czego strona pozwana zdawała się nie zauważać. Szczególnie istotne jest to, że powód pozbawiony jest swoich środków finansowych do dnia dzisiejszego. W przedmiotowej sprawie pozwany nie zdołał obalić domniemania bezprawności wynikającego z art. 24 § 1 k.c. Po pierwsze już załącznik nr 1 do umowy cesji winien wywołać u pozwanego wątpliwość co do właściwych danych dłużnika. Warto zauważyć, o czym już wspomniano, że adres powoda oraz jego numer PESEL po raz pierwszy pojawia się we wniosku o nadanie klauzuli wykonalności na rzecz pozwanego, a później już w postępowaniu egzekucyjnym, co jest o tyle zastanawiające, że na podstawie przedmiotowego tytułu egzekucyjnego prowadzone były już wcześniej postępowania egzekucyjne, co wynika z treści załącznika nr 1 do umowy cesji. Bez wątpienia obowiązkiem pozwanego, jako wierzyciela, było zweryfikowanie numerów identyfikacyjnych właściwego dłużnika. Tymczasem pozwany zaniechał tej czynności. Pozwany posiadał wiedzę o właściwym adresie dłużnika i jego numerach identyfikacyjnych, koniecznych do przeprowadzenia egzekucji. Co więcej pozwany zawierając umowę cesji winien zapoznać się z informacjami dotyczącymi źródła zobowiązania dłużnika, co bez wątpliwości doprowadziłoby do poprawnego zweryfikowania danych właściwego dłużnika. Pozwanego z tego obowiązku nie zwalniała okoliczność, że umowa cesji dotyczyła osoby o danych (...), ani to, że jak sam wskazywał, jest podmiotem profesjonalnie zajmującym się obrotem wierzytelnościami. Wręcz przeciwnie – powinno to skutkować większą dbałością przy składaniu wniosku o nadanie klauzuli wykonalności na swoją rzecz. Pozwany bezzasadnie starał się zwolnić z odpowiedzialności, przerzucając ją na Sąd lub Komornika Sądowego. Zdaniem Sądu, wskazanie w treści klauzuli wykonalności danych powoda spowodowane było wnioskiem pozwanego, który nawet w odpowiedzi na skargę na postanowienie w przedmiocie klauzuli wykonalności, nie zweryfikował swojego stanowiska i bezprawnie twierdził, że skoro w załączniku nr 1 wskazano numer PESEL powoda, to ten jest względem niego zobowiązany, co jest nie do przyjęcia. Pozwany nie zmienił swojego stanowiska nawet w wyniku zmiany postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności w ten sposób, że w jej treści wskazano wyłącznie NIP właściwego dłużnika – nie zaś powoda. Całokształt bezprawnych działań pozwanego doprowadził, po pierwsze do uzyskania przez niego tytułu wykonawczego na rzecz niewłaściwego dłużnika – powoda, a następnie wszczęcia przeciwko niemu egzekucji komorniczej i pobrania od niego nienależnego świadczenia.

Przesądzając, że bezprawne działanie pozwanego naruszyło wymienione powyżej dobra osobiste powoda, należało rozważyć rozmiar zadośćuczynienia należnego z tego tytułu, a zatem czy żądana kwota 3.500 zł mieści się w granicach wyrządzonej powodowi krzywdy.

Jak wskazuje się w orzecznictwie określenie "odpowiedniej" sumy zadośćuczynienia przyznawanego na podstawie art. 448 k.c. wymaga rozważenia wszystkich okoliczności sprawy, w szczególności rodzaju naruszonego dobra i rozmiaru doznanej krzywdy, intensywności naruszenia oraz stopnia winy sprawcy, a także sytuacji majątkowej zobowiązanego (ewentualnie stopnia winy i sytuacji majątkowej zobowiązanego) (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2002r. V CKN 1010/00, OSNC 2003 nr 4, poz. 56, Biul. SN 2002 nr 10, str. 14, MoP 2003 nr 7, str. 323, MoP 2004 nr 10, str. 470). Kierując się powyższymi kryteriami Sąd doszedł do przekonania, że roszczenie powoda o przyznanie zadośćuczynienia za krzywdę poniesioną wskutek naruszenia jego dóbr osobistych zasługuje na uwzględnienie w części. W świetle zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego należało bowiem uznać, że rozmiar krzywdy poniesionej przez powoda był znaczny i utrzymuje się do dnia dzisiejszego, a więc już przez okres ponad 2 lat. Nadto ma znaczenie również fakt, że postanowienie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności przedmiotowemu wyrokowi Sądu Polubownego zostało zmienione w ten sposób, że sprecyzowano, że to nie powód jest dłużnikiem pozwanego. Pozwany konsekwentnie opierał się na okolicznościach uzyskania tytułu wykonawczego określonej treści, o którego sprostowanie winien wystąpić do Sądu Rejonowego w Gdyni celem prowadzenia egzekucji przeciwko właściwemu dłużnikowi – nie zaś powodowi, który dłużnikiem pozwanego ani jego poprzednika prawnego na podstawie przedmiotowego wyroku nie był i nie jest. Stanowisko pozwanego ujmując skrótowo sprowadza się do założenia, że nie jest istotne od kogo wyegzekwuje on swoją należność, a istotne jedynie, że do jego zaspokojenia dojdzie, nawet kosztem osoby do tego nie zobowiązanej. Takie działanie pozwanego nie zasługuje na aprobatę.

Zdaniem Sądu całokształt przedstawionych powyżej okoliczności uzasadnia zasądzenie na rzecz powoda w niniejszej sprawie zadośćuczynienia w kwocie 2.000 zł.

Mając zatem powyższe na uwadze, na mocy art. 448 k.c. w zw. z art. 23 i 24 § 1 i 2 k.c. Sąd w punkcie 1. wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.000 zł, co łącznie z kwotą 6.997,97 zł, dało kwotę 8.997,97 zł oraz na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c. Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 28 grudnia 2017 roku do dnia zapłaty, tj. od dnia następnego po upływie 7-dniowego terminu zapłaty należności wskazanego w piśmie powoda z dnia 14 grudnia 2017 roku.

Natomiast w pozostałym zakresie na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 23 i 24 § 1 i 2 k.c. a contrario powództwo w zakresie żądania zadośćuczynienia w wyższej kwocie zostało oddalone.

O kosztach Sąd orzekł w punkcie 3. wyroku na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800 ze zm.) uznając, że powód tylko nieznacznie uległ w swoim żądaniu i zasądził na jego rzecz całość kosztów procesu, tj. kwotę 4.142 zł, na co składają się: opłata od pozwu (525 zł), wynagrodzenie pełnomocnika w osobie adwokata w stawce minimalnej (3.600 zł) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł). Sąd nie znalazł podstaw do zastosowania trzykrotności stawki minimalnej za wynagrodzenie pełnomocnika w osobie adwokata, albowiem nie przemawiał za tym ani nakład pracy pełnomocnika ani stopień skomplikowania sprawy.