Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód T. G. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w S. kwoty 2.017.056 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 13 stycznia 2016 r. tytułem naprawienia szkody za zwłokę w wypłacie przez ubezpieczyciela odszkodowania za utracony w wyniku pożaru towar.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że wskutek kilkuletniego oczekiwania na wypłatę należnego odszkodowania powód poniósł szkodę z tytułu zmiany siły nabywczej dolara amerykańskiego. Odszkodowanie wypłacono wg kursu z 23 maja 2011 r. w kwocie 759.885,93 zł stanowiącej równowartość faktury zakupu towaru; według tabeli kursów z 1 października 2015 kwota wskazana w fakturze (269.530 USD) stanowiła zaś równowartość 1.033.135,45 zł. W związku z odmową wypłaty odszkodowania powód utracił płynność finansową. Spodziewany zysk ze sprzedaży towaru miał służyć do regulowania bieżących zobowiązań oraz podejmowania dalszych przedsięwzięć gospodarczych. Komornicy prowadzą do tej pory postępowania egzekucyjne zainicjowane już po pożarze. Straty obejmujące koszty postępowań sądowych, odsetki oraz pozostałe koszty nie powstałyby, gdyby pozwany wypłacił odszkodowanie w terminie. Powód utracił nadto kontrakty z siecią sklepów (...), firma powoda zaczęła zalegać z należnościami wobec ZUS, Urzędu Skarbowego i banków, co uniemożliwiło dotychczasową prężną działalność.

W piśmie z dnia 22 maja 2018 r. powód ograniczył powództwo do kwoty 1.400.000 zł wskazując, że składają się na nią kwoty:

- 273,249,52 zł tytułem straty związanej z kursem dolara amerykańskiego

- 542.717,68 zł tytułem straty związanej z prowadzeniem egzekucji przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Szczecin - P. i Zachód

- 81.088,64 zł tytułem straty związanej z prowadzeniem egzekucji prze Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy – Woli.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W odpowiedzi na pozew zarzucono, iż pozwany nie ponosi winy w późnym przekazaniu odszkodowania, a zatem powód może żądać jedynie odsetek za opóźnienie. Zdaniem pozwanego powód mógłby domagać się jedynie strat (damnum emergens), nie zaś utraconych korzyści. Pozwany zarzucił także brak związku przyczynowego pomiędzy jego działaniem a szkodą. Odnośnie odszkodowania obejmującego koszty egzekucji wskazano, że zysk powoda określony na 10%, tj. w kwocie 167.000 zł nie wystarczyłby na pokrycie zobowiązań objętych postępowaniami egzekucyjnymi, których wysokość była znacznie wyższa. Zdaniem pozwanego gołosłowne są twierdzenia powoda, że zysk służyć miał dalszym przedsięwzięciom; jedynie zakup ładowarek nastąpił w terminie zbliżonym do transportu, wskutek którego doszło do utraty towaru. Zwrócono przy tym uwagę, że odsetki w postepowaniach egzekucyjnych naliczono do 17.01.2017 r., podczas gdy wypłata odszkodowania miała miejsce wcześniej ( 2015 roku). Pozwany zarzucił też, że zobowiązania objęte egzekucjami powstały jeszcze przed wypadkiem. Roszczenie z tytułu utraconych korzyści winno być, zdaniem pozwanego, pomniejszone o wypłacone odsetki, tj. kwotę 743.141,14 zł . W odpowiedzi na pozew podniesiono także zarzut przedawnienia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

T. G. prowadził działalność gospodarczą pod firmą (...) w S.. Przedmiotem tej działalności była między innymi sprzedaż hurtowa i detaliczna sprzętu elektronicznego i telekomunikacyjnego oraz części do tego sprzętu.

Niesporne

W dniu 27 maja 2011 roku T. G. w oparciu o złożony w biurze ubezpieczeń wniosek zawarł ze spółką (...) umowę ubezpieczenia. Przedmiotem ubezpieczenia - ładunku, w odniesieniu do którego ubezpieczający ponosi ryzyko utraty lub uszkodzenia podczas przewozu, były torby na laptopy o wartości 400.000 zł, artykuły szkolne o wartości 200.000 zł, ładowarki i słuchawki o wartości 780.000 zł. Punkt IV wniosku zatytułowany „podstawa określenia wartości ładunku - zgodnie z § 14 ogólnych warunków ubezpieczenia" wypełniony został w następujący sposób: ubezpieczający wnioskuje o zwiększenie wartości rzeczy o następujące pozycje :

a) koszt przewozu – 2.000 zł

b) podatek VAT - 312.800 zł (23 %)

c) spodziewany zysk w wysokości do 10 % (tylko jeżeli ubezpieczającym jest sprzedający).

W punkcie VI określono ten zysk na kwotę 167.000 zł.

We wniosku zaznaczono, że łącznie dało to sumę ubezpieczenia wynoszącą 1.842.080 zł.

Pozwany wystawił polisę nr (...), w której wskazano, że umowę zawarto na podstawie Ogólnych Warunków Ubezpieczenia o symbolach (...). Ubezpieczeniem objęto okres od 29 maja 2011 r. do 30 maja 2011 r.

W § 14 ust. 1a ogólnych warunków ubezpieczenia wskazano, że wartością przedmiotu ubezpieczenia jest jego wartość w miejscu i momencie rozpoczęcia przewozu, odpowiadająca: dla rzeczy fabrycznie nowych wartości zakupu rzeczy przez Ubezpieczającego, określonej w fakturze zakupu, bez uwzględnienia podatku od towarów i usług (VAT), podlegającego odliczeniu zgodnie z obowiązującymi przepisami.

W § 26 ust. 2 podano, że podstawą obliczenia rozmiaru szkody jest wartość przedmiotu ubezpieczenia ustalona zgodnie z § 14

dowód: wniosek o zawarcie jednostkowej umowy ubezpieczenia - karta 13 -15

polisa z aneksem - karta 16 -17

ogólne warunki ubezpieczenia k.230 -234

W czasie przewozu ładunku na trasie ze S. do P. w dniu 30 maja 2011 r. doszło do pożaru w przestrzeni ładunkowej pojazdu. W wyniku pożaru oraz w następstwie akcji gaśniczej całkowitemu lub częściowemu zniszczeniu uległ przewożony ładunek, przy czym ładowarki i słuchawki marki M. uległy spaleniu w całości. Towary te objęte były fakturą zakupu opiewająca na kwotę 269.530 USD.

Postanowieniem z dnia 14 lipca 2011 roku dochodzenie w sprawie nieumyślnego spowodowania zdarzenia, które zagraża życiu i zdrowi wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach zostało umorzone z uwagi na brak znamion czynu zabronionego .

W dniu 1 czerwca 2011 roku T. G. zgłosił szkodę pozwanemu. ryzyka transportowego. Pozwany prowadził postępowanie likwidacyjne, w toku którego w dniu 24 sierpnia 2011 r. sporządzony został na zlecenie pozwanego raport z oględzin, w którym dokonano analizy roszczenia zgłoszonego przez powoda.

Pismem z dnia 3 października 2012 r. pozwany ostatecznie odmówił wypłaty odszkodowania.

niesporne (faktura k. 77 – 78 postanowienie o umorzeniu dochodzenia k. 18 - 20, pismo pozwanego z dnia 3.10.2012 r. k. 21 – 22, raport z oględzin k. 236 – 247)

Wyrokiem z dnia 12 maja 2015 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 824.519,22 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 8 września 2011 r. tytułem odszkodowania za zniszczone w wyniku pożaru ładowarki i słuchawki. W uzasadnieniu wskazano, że pozwany winieni wypłacić odszkodowanie najpóźniej w dniu 7 września 2011 r.

Wyrokiem z dnia 25 stycznia 2017 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 610.558,84 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 8 września 2011 r. tytułem pozostałej części odszkodowania (za zniszczone pokrowce i torby na laptopy oraz artykuły szkolne).

Pozwany wypłacił zasądzone od niego kwoty w ten sposób, że ¼ odszkodowania została przelana na rzecz Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Szczecin - P. i Zachód zgodnie z zajęciem wierzytelności, a ¾ kwoty zostały przelane na rzecz powoda, jako kwoty zwolnione spod egzekucji.

Wypłata odszkodowania (należność główna i odsetki) na podstawie pierwszego z wyroków nastąpiła w dniach 10 i 21 lipca 2015 r. W związku z kolejnym wyrokiem pozwany dokonał wypłaty w dniu 6 marca 2017 r.

niesporne (wyrok Sądu Okręgowego z 12.05.2015 r. k. 23 – 54, wyrok Sądu Okręgowego z dnia 25.01.2017 r. k. 55 – 75, pismo pozwanego z dnia 21.07.2015 r., k. 248, pismo pozwanego z dnia 10.03.2017 r. k. 256, przelewy k. 249 – 252, 254 – 255, 258)

W styczniu 2017 roku wobec powoda prowadzone były liczne postępowania egzekucyjne przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Szczecin P. i Zachód oraz Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy – Woli .

dowód : zaświadczenie z 11.01.2017 r. k. 83 – 87

zawiadomienia o zajęciu wierzytelności k. 88 - 90

Przed wypadkiem ubezpieczeniowym powoda łączyły umowy z siecią (...). W przypadku pozostałych sieci (Selgros, T.. A., (...), (...)) powód dostarczał towar za pośrednictwem innych podmiotów. W 2011 r. obroty powoda spadły o 90%. Wskutek spalenia towaru powód nie miał gotówki za zakup nowego towaru, a jednocześnie nie mógł uzyskać odszkodowania. Po pożarze działalność polegała przede wszystkim na sprzedaży towaru znajdującego się jeszcze w magazynach. Powód zmuszony był zwolnić pracowników wobec braku środków na ich utrzymanie.

Na skutek zwłoki w wypłacie odszkodowania powód utracił dochód netto z prowadzenia działalności gospodarczej w kwocie 796.782 zł. Suma wypłaconych powodowi na podstawie wyroków Sądu Okręgowego w Szczecinie odsetek za opóźnienie wyniosła 742.409,96 zł. Zawarty w odsetkach efekt inflacyjny wynosi 74.372,16 zł. Utracone przez powoda korzyści, pomniejszone o wypłaconą kwotę odsetek rekompensującą część utraconego dochodu, wynoszą 128.744,65 zł.

dowód : przesłuchanie powoda T. G. k. 296 - 299

opinia biegłego S. M. k. 639 - 650

ustne wyjaśnienie opinii biegłego k. 698

zeznania PIT, zaświadczenia, umowy handlowe, historia operacji k. 307 – 628

W dniu 5 października 2015 r. powód złożył wniosek o zawezwanie do próby ugodowej odnośnie roszczenia w kwocie 2.623.861,80 zł. Na posiedzeniu w dniu 12 stycznia 2016 r. nie doszło do ugody.

dowód : wniosek k. 266 -271

zawiadomienie k. 272

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powód domagał się od pozwanego zapłaty odszkodowania za nienależyte wykonanie umowy ubezpieczenia, jaka łączyła strony, które przejawiało się w zwłoce w wypłacie należnego mu odszkodowania. Powództwo oparte jest zatem na przepisach art. 477 § 1 w zw. z art. 481 § 3 i art. 471 k.c. Pierwszy z powołanych przepisów stanowi, że w razie zwłoki dłużnika wierzyciel może żądać, niezależnie od wykonania zobowiązania, naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki. Przepis art. 481 § 3 k.c. reguluje zaś skutki zwłoki w spełnieniu świadczenia pieniężnego przewidując, iż wierzyciel może w takiej sytuacji nadto żądać naprawienia szkody na zasadach ogólnych. Ogólne zasady odpowiedzialności kontraktowej statuuje przepis art. 471 k.c., stanowiąc, że dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle cytowanych przepisów nie jest wyłączone, wbrew zarzutom strony pozwanej, roszczenie o naprawienie szkody wynikłej ze zwłoki w wypłacie odszkodowania.

Strona pozwana w pierwszej kolejności argumentowała, że nie ponosi odpowiedzialności za zwłokę w wypłacie odszkodowania. W toku postępowania nie wykazano jednak, ani nawet nie przytoczono żadnych okoliczności, które mogłyby świadczyć o tym, że opóźnienie w wypłacie odszkodowania nastąpiło z przyczyn, za które ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności. Pozwany powoływał się na to, iż ustalenie wysokości odszkodowania było związane z postępowaniem karnym, niemniej postanowienie o umorzeniu wydano w dniu 14 lipca 2011 r. Ostatnia opinia sporządzona na zlecenie pozwanego została zaś opracowana w dniu 24 sierpnia 2011 r. Pozwany nie wykazał, by po tej dacie nastąpiły jakieś przyczyny, od niego niezależne, uniemożliwiające wypłatę odszkodowania. Wobec tego, że to na pozwanym, zgodnie z art. 6 k.c., spoczywał ciężar dowodu tego faktu, któremu to ciężarowi nie sprostał, przyjąć należało, że ponosi odpowiedzialność za zwłokę w wypłacie odszkodowania.

Nietrafne były także zarzuty ubezpieczyciela, iż powód nie mógł domagać się utraconych korzyści, a jedynie strat, które poniósł ( damnum emergens). Argumentacja powoływana przez pozwanego dla uzasadnienia tej tezy odnosiła się w istocie do odpowiedzialności za wypadek ubezpieczeniowy, w tym wypadku pożar; w świetle umowy ubezpieczenia powód rzeczywiście mógł się domagać jedynie naprawienia wyłącznie straty rzeczywistej. W rozpatrywanej sprawie powód nie domaga się jednak wypłaty odszkodowania z tytułu zniszczonego w wyniku pożaru towaru, tak jak to miało miejsce w sprawach VIII GC 24/13 i VIII GC 314/17, lecz naprawienia szkody spowodowanej nienależytym wykonaniem przez ubezpieczyciela obowiązków wynikających z umowy ubezpieczenia.

Stan faktyczny sprawy sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych do akt postępowania, nie kwestionowanych co do swej autentyczności, przesłuchania powoda oraz opinii biegłego z zakresu ekonomii, finansów, rachunkowości i wyceny przedsiębiorstw (...). Wiele okoliczności, takich jak daty wydania wyroków zasądzających na rzecz powoda odszkodowanie, daty wypłat tych należności przez ubezpieczyciela nie były sporne. Sąd nie uwzględnił wniosku pozwanego o dołączenie akt postępowania w sprawach VIII GC 24/13 i VIII GC 314/15, nie było bowiem przeszkód, by pozwany będący stroną tych postępowań, samodzielnie złożył dokumenty (odpisy) z tych akt. Pozwany nie wykonał zobowiązania z dnia 15.10.2018 r. (k. 261 ) do oznaczenia dokumentów z tych akt, z których wnosił o przeprowadzenie dowodu oraz ich złożenia do akt, ograniczając się do wskazania numerów kart. Nie uczynił tego także po rozprawie podczas której oddalono wniosek o dołączenie tych akt. W piśmie z dnia 4.02.2019 r. pozwany wniósł o przeprowadzenie dowodu z oznaczonych przez niego dokumentów, znajdujących się aktach VIII GC 24/13 i VIII GC 314/15, nadal jednak nie dołączył tych dokumentów do akt sprawy.

Sąd uznał za uzasadnione jedynie ostatnie z roszczeń składających się na dochodzoną kwotę, a mianowicie żądanie z tytułu korzyści związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, utraconych wskutek odmowy wypłaty odszkodowania. Wprawdzie w piśmie z dnia 22 maja 2018 r. strona powodowa wskazała, iż domaga się kwoty 502.944, 16 zł tytułem strat oraz korzyści, niemniej z uzasadnienia tego żądania oraz wyjaśnień złożonych na pierwszym posiedzeniu wynikało, iż w istocie roszczenie dotyczyło tylko utraconych korzyści. Powód domagał się bowiem zysków, jakie mógłby osiągnąć, gdyby wypłacono mu w terminie odszkodowanie, co umożliwiłoby prowadzenie dalszej działalności. Na pytania odnośnie sprecyzowanie strat strona nie potrafiła ich określić, nie podała konkretnych okoliczności, ani konkretnych kwot, odwołując się do utraconego przychodu, jaki mogła uzyskać z prowadzonej działalności gospodarczej.

Wysokość utraconych korzyści sąd ustalił na podstawie opinii biegłego, który sporządził ją w oparciu o dokumentację znajdującą się w aktach sprawy, a następnie – w związku z zarzutami stron – wyjaśnił opinię na rozprawie. Biegły wyjaśnił w szczególności, iż zastosował metodę kalkulacji z wykorzystaniem branżowych danych statystycznych z uwagi na brak dostatecznej dokumentacji, która umożliwiałaby zastosowanie innej metody. Jednocześnie biegły wskazał, że mógłby opracować opinię jedynie przy przyjęciu pewnych założeń odnośnie cyklu, rentowności, jednakże opinia taka obarczona byłaby błędem. W konsekwencji Sąd nie znalazł podstaw do zlecenia sporządzenia opinii innemu biegłemu, czego domagała się strona powodowa. Sama tylko okoliczność, iż strona nie zgadza się z opinią, oczekując korzystniejszego rezultatu w przypadku opinii sporządzonej przez innego biegłego, nie jest wystarczającą przesłanką do dopuszczenia takiego dowodu. Opinia biegłego jest, w ocenie Sądu, w sposób należyty uzasadniona; biegły odniósł się na rozprawie do zarzutów zgłoszonych przez strony i przekonująco wyjaśnił podstawy swojego stanowiska.

Sąd nie uwzględnił także wniosku strony pozwanej, która oczekiwała od biegłego uzupełnienia opinii poprzez uwzględnienie tych cykli produkcyjnych, jakie faktycznie miały miejsce w przypadku przedsiębiorstwa powoda. Biegły na rozprawie w dostateczny sposób wyjaśnił, dlaczego cykl produkcyjny odnoszący się do jednej konkretnej transakcji nie mógł stanowić punkt wyjścia do wysuwania wniosków co do generalnego cyklu operacyjnego w przedsiębiorstwie powoda. Wskazał w szczególności, iż rozpatrywanie jednej transakcji mogłoby wypaczać wynik w sytuacji, w której akurat byłaby to wyjątkowo korzystna transakcja lub transakcja z wydłużonym cyklem.

W konsekwencji sąd ustalił na podstawie opinii biegłego, iż utracone korzyści wynosiły kwotę ponad 796.782,45 zł. Prawidłowe było przy tym odliczenie od tak ustalonej kwoty odsetek od należnego odszkodowania, zasądzonych i wypłaconych przez pozwanego ubezpieczyciela. Zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie Sądu Najwyższego prezentowane jest stanowisko, iż wysokość odszkodowania powinna uwzględniać fakt, że poniesiona przez wierzyciela szkoda w całości lub części może zostać naprawiona przez zapłatę odsetek. Łączna suma odszkodowania przypadająca wierzycielowi z faktu wyrządzenia szkody oraz jako odsetki za opóźnienie nie może przekraczać wysokości szkody, jakiej wierzyciel doznał w efekcie zwłoki dłużnika. Przy zasądzaniu odszkodowania nie można więc łącznie dublować obu tych elementów, gdyż prowadziłoby to do podwojenia należnego powodowi odszkodowania, a w konsekwencji do bezpodstawnego wzbogacenia powoda (zob. K. O. [w:] Kodeks Cywilny Komentarz do art. 481 (...) Prawnej L., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 1991 r., II CR 677/90, uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 1984 r., III CRN 114/84, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2019 r., V CSK 120/18, w którym wykluczono stosowanie równolegle dwóch mechanizmów waloryzacyjnych, to znaczy ustalenia wysokości szkody na chwilę orzekania i odsetek za okres wsteczny.

Stanowisko takie wynika wprost z umiejscowienia przepisu art. 481 § 3 k.c. oraz z samego jego brzmienia. Zestawienie przepisów § 3 i § 1 art. 481 prowadzi do wniosku, że wierzyciel może się domagać odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia niezależnie od tego czy poniósł szkodę; w przypadku kwalifikowanej formy opóźnienia – zwłoki może się nadto domagać naprawienia szkody na zasadach ogólnych. Użycie sformułowania „nadto” oznacza, że poszkodowany ma jedynie roszczenie o nadwyżkę odszkodowania, która wraz z kwotą odsetek za opóźnienie pozwala na pełne naprawienie szkody. Z tych względów, mając na uwadze, iż odsetki pełnią także funkcję kompensacyjną, uzasadnione było odliczenie od kwoty 796.782,45 zł kwoty wypłaconych przez pozwanego odsetek, pomniejszonych o kwotę udziału efektu inflacyjnego (742.409,96 zł – 74.372,16 zł). Ostatecznie zatem kwota należnego odszkodowania tytułem utraconych korzyści wyniosła 128.744,65 zł. W pozostałej części żądanie powoda tytułem utraconych korzyści zostało oddalone.

Nietrafny okazał się przy tym zarzut przedawnienia zgłoszony przez pozwanego. Szkoda powoda wynikająca ze zwłoki w wypłacie należnego mu odszkodowania mogła zaktualizować się dopiero z chwilą wypłaty tego odszkodowania. Nastąpiło to zaś po wydaniu w dniu 12 maja 2015 r. wyroku przez Sąd Okręgowy - w dniach 10 lipca 2015 r. i 21 lipca 2015 r. Dopiero zatem wówczas roszczenie o zapłatę stało się wymagalne, a tym samym – zgodnie z art. 120 §1 k.c. - zaczął bieg 3 – letni termin przedawnienia przewidziany w art. 118 k.c.

Wobec tego, że strona powodowa złożyła w dniu 5 października 2015 r wniosek o zawezwanie do próby ugodowej, doszło do przerwania biegu przedawnienia; termin przedawnienia – zgodnie z art. 124 §2 k.c. na nowo zaczął biec dopiero po zakończeniu postępowania pojednawczego, a zatem od dnia 13 stycznia 2016 r. W związku z tym w chwili wniesienia pozwu - w dniu 12 grudnia 2017 r. –przedawnienie jeszcze nie nastąpiło.

W oparciu o przepis art. 481 §1 k.c. zasądzono od pozwanego odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia. Powód nie wykazał, by wezwał pozwanego do zapłaty, a zatem przyjęto, że pozwany popadł w opóźnienie z upływem 7 dni od daty doręczenia mu pozwu( w dniu 3.08.2018 r.).

Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia pozostałych roszczeń powoda.

Odnośnie roszczenia w kwocie 273.249,52 zł tytułem straty związanej ze zmianą kursu dolara amerykańskiego, według którego ustalono wysokość odszkodowania, zauważyć trzeba, że sam sposób ustalenia odszkodowania był przewidziany w umowie stron, a konkretnie w § 26 ust. 2 oraz § 14 ust. 1 ogólnych warunków ubezpieczenia. Wynika z nich wprost, że podstawą obliczenia rozmiaru szkody jest wartość przedmiotu ubezpieczenia, którą z kolei jest wartość w miejscu i momencie rozpoczęcia przewozu. W związku z tym bez względu na to, w jakim czasie nastąpiłaby wypłata odszkodowania jego wysokość zawsze musiała odnosić się do wartości z dnia przewozu, tj. 30 maja 2011 r. Pozwany ubezpieczyciel wypłacił powodowi odszkodowanie w takiej wysokości, jaka wynika z wyroków Sądu Okręgowego, który ustalił je opierając się właśnie na powołanych postanowieniach ogólnych warunków ubezpieczenia.

Nie uzasadnia roszczenia powoda zmiana siły nabywczej dolara w czasie wypłaty odszkodowania, w szczególności według kursu z dnia 1 października 2015 r., do którego odwołano się w pozwie. Podkreślenia wymaga, że także i w tym wypadku ewentualne odszkodowanie należałoby pomniejszyć o kwotę odsetek, jaką powód uzyskał z tytułu opóźnienia w wypłacie odszkodowania. Wysokość odsetek wypłaconych z tego tytułu na podstawie dwóch wyroków Sadu Okręgowego w Szczecinie wyniosła 742.409,96 zł, podczas gdy wskazana przez powoda wysokość szkody wynikającej z różnicy kursu dolara stanowiła kwotę 273.243 zł. Tym samym należy uznać, że ewentualna szkoda powoda z tego tytułu została w całości już naprawiona poprzez wypłatę odsetek za opóźnienie, które pełnia także funkcje kompensacyjną.

Odnośnie roszczenia z tytułu strat związanych z egzekucją prowadzoną przez Komornika przy Sądzie Rejonowym Szczecin-Prawobrzeżne i Zachód, obejmujących koszty postępowań, koszty egzekucji, odsetek, strona powodowa argumentowała, że nie musiałby ponosić tych wydatków, gdyby pozwana w terminie wypłaciła odszkodowanie, gdyż zysk ze sprzedaży utraconego w pożarze towaru miał być przeznaczony na regulowanie bieżących zobowiązań oraz podejmowanie dalszych przedsięwzięć gospodarczych.

Na podstawie zaświadczenia komornika z dnia 11 stycznia 2017 r. (k. 83 -87) nie można ustalić, z jakiego tytułu zobowiązania objęte tytułami wykonawczymi wynikały, a w konsekwencji nie wiadomo, kiedy w ogóle powstały zobowiązania, w szczególności, czy nastąpiło to już po 8 września 2011 r., kiedy powinno być wypłacone odszkodowanie. Bez tej wiedzy nie jest możliwe dokonanie oceny, czy brak uregulowania przez powoda tych zobowiązań był spowodowany brakiem wypłaty odszkodowania za utracony w pożarze towar, czy też wynikał z innych okoliczności.

W kilku przypadkach można wprost stwierdzić, że tytuły egzekucyjne powstały przed 8 września 2011 r. Dotyczy to w szczególności postępowań prowadzonych w sprawach Km 3546/12 ( nakaz zapłaty z 24.01.2011 r.), Km 4133/11 (nakaz zapłaty wydany 15.03.2011 r.), Km 1252/14 (wyrok z dnia 31.08.2011 r.). Odnośnie postępowań w sprawach Km 1780/12, (...), Km 971/13, Km 360/13 tytuły egzekucyjne wydano w 2012 r., a zatem zobowiązanie musiało powstać już wcześniej. Nie jest znana data, od której naliczano odsetki wskazane w zaświadczeniu (w przypadku, gdy zobowiązanie pochodzi sprzed 8 września 2011 r. wyłączone jest roszczenie z tego tytułu wobec pozwanego). Odnośnie spraw Km 2384/14, Km 2922/14, Km 2923/14 powód również nie wykazał, kiedy powstały zobowiązania objęte tytułami, w szczególności, że nastąpiło to w okresie następującym po dacie, w której pozwany powinien wypłacić odszkodowanie.

W sytuacji, w której już przed 8 września 2011 r. powstały zobowiązania, których nie zaspokoił powód, wskutek czego prowadzono postępowanie egzekucyjne, brak jest związku przyczynowego pomiędzy zwłoką pozwanego w wypłacie odszkodowania a faktem poniesienia przez powoda kosztów egzekucji, czy też odsetek.

Ponadto, jak wynikało z zaświadczeń komornika zobowiązania powoda opiewały na kwotę ponad 1500.000 zł. Powód argumentował, że miały być one zaspokajane z zysku ze sprzedaży towaru. Nie jest znany dokładny poziom zysku powoda; jedynie pomocnicze znaczenie ma określenie go na kwotę 167.000 zł we wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia, gdyż z postanowienia §14 ust. 2 pkt 1 ogólnych warunków ubezpieczenia wynikało, że tylko do 10% zysku można podwyższyć wartość przedmiotu ubezpieczenia. Powód utrzymywał z kolei, że zysk w przypadku sieci wynosił 40 - 60%, zaś w pozostałych przypadkach 20 - 30 %. Nawet jednak, gdyby przyjąć wersję prezentowaną przez powoda kwota ta nie byłaby wystarczająca na pokrycie wszystkich zobowiązań strony powodowej.

Sąd miał też na uwadze także fakt, że powód upatrywał nienależytego wykonania zobowiązania w zwłoce pozwanego w wypłacie odszkodowania. Roszczenie obejmujące koszty postępowań egzekucyjnych uzasadniał tym, iż z zysku ze sprzedaży utraconego towaru miały być m.in. pokrywane bieżące zobowiązania. Zauważyć jednak trzeba, że odszkodowanie, jakie ostatecznie wypłacone zostało przez ubezpieczyciela, nie obejmowało zysku ze sprzedaży, który powód mógł osiągnąć, lecz jedynie równowartość utraconego wskutek pożaru towaru. Szkoda poniesiona przez powoda z tytułu kosztów postępowań egzekucyjnych nie jest normalnym, typowym następstwem niewypłacenia w terminie odszkodowania przez ubezpieczyciela. Także z i tych względów brak jest związku przyczynowego pomiędzy nienależytym wykonaniem zobowiązania przez pozwanego a szkodą. Zauważyć też trzeba, że z samego tylko zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach z dnia 18 marca 2011 r. (k. 91) nie można wnioskować, że przyczyną nieregulowania zobowiązań będących przedmiotem postepowań egzekucyjnych była zwłoka pozwanego w wypłacie odszkodowania.

Tym samym wobec niespełnienia jednej z przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej nie wchodzi w rachubę odpowiedzialność pozwanego z tego tytułu.

Słusznie też strona pozwana zwróciła uwagę na to, że powód ujął w łącznej kwocie szkody z tego tytułu odsetki naliczone do dnia 11 stycznia 2017 r., podczas gdy wypłata odszkodowania w części nastąpiła już w 2015 r., a zatem z tą chwilą ustał stan zwłoki.

Tożsama argumentacja odnosi się do roszczenia o zapłatę kwoty 81.088,64 zł tytułem szkody związanej z prowadzeniem postepowania egzekucyjnego przez Komornika Sądowego przy Sądzie dla Warszawy - Woli. Z zawiadomień o zajęciu wierzytelności wynika, iż tytuły egzekucyjne, na podstawie których Bank (...) wszczął egzekucję, powstały w dniach 23.11.2011 r., 29.12.2011 r., 16.01.2012 r. Także i w tym przypadku nie wiadomo, kiedy faktycznie powstało zobowiązanie, w szczególności, czy po dacie, w której pozwany winien wypłacić odszkodowanie. W skład szkody powód zaliczył przy tym odsetki obliczone do dnia 24 października 2012 r.; brak zaś informacji, od kiedy były one naliczane. Wobec braku wykazania związku przyczynowego pomiędzy szkodą a zwłoką pozwanego w wypłacie odszkodowania również w tym zakresie powództwo zostało oddalone.

Ostatecznie powództwo uwzględniono w 9%. W związku z tym na podstawie art. 100 k.p.c. koszty postępowania zostały stosunkowo rozdzielone, a szczegółowe ich wyliczenie pozostawiono referendarzowi sądowemu na podstawie art. 108 §1 k.p.c.