Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2014 roku

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Tadeusz Piesowicz

Protokolant: Daniel Drożdż

po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2014 roku w Nowym Sączu

na rozprawie

odwołania J. M.

od decyzji Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P. Terenowa w N.

z dnia 5 grudnia 2013 roku znak: (...)

w sprawie J. M.

przeciwko Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P. Terenowa w N.

o prawo do niezrealizowanego świadczenia

oddala odwołanie

Sygn. akt IV U 2224/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 19 lutego 2014 roku

Decyzją z dnia 5 grudnia 2013 r., znak: (...)wydaną na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r., nr 50, poz. 291, z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227, z późn. zm.), Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił J. M.wypłaty niezrealizowanego świadczenia. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że J. M.nie udowodniła, iż jest uprawniona do renty rodzinnej lub zmarły brat F. M.pozostawał na jej utrzymaniu.

Od powyższej decyzji odwołała się J. M., wnosząc o zmianę decyzji i przyznanie niezrealizowanego świadczenia. Uzasadniając odwołanie podniosła, że opiekowała się zmarłym F. M. i pokrywała koszty jego utrzymania ze swojej emerytury. Podniosła, że przez ostatnie dwa lata jej brat wymagał szczególnej opieki.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy powołując argumentację, której użył w zaskarżonej decyzji, wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu ponownie wskazał, że z zebranej dokumentacji nie można stwierdzić, że F. M. był uzależniony finansowo i gospodarczo od skarżącej, albowiem zmarły pobierał świadczenie w wysokości 995, 82 zł.

Bezspornym w niniejszej sprawie było, że F. M., ur. (...)pobierał emeryturę rolniczą ostatnio w wysokości 995, 82 zł netto. F. M.zmarł w dniu (...). W dniu 15 listopada 2013 r. J. M.złożyła do organu rentowego wniosek o wypłatę niezrealizowanego świadczenia po zmarłym bracie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołująca J. M. mieszkała razem z bratem F. M., sprawując nad nim opiekę. Jej brat przed śmiercią był niesprawny ruchowo i pozostawał w leczeniu specjalistycznym.

Świadczenie emerytalne F. M. 995, 82 zł netto było wydatkowane na leki i środki opatrunkowe ok. 300- 400 zł miesięcznie oraz wyżywienie, środki czystości i utrzymanie domu.

J. M. otrzymuje od 10 lat świadczenie emerytalne, ostatnio w kwocie 1120 zł. Odwołująca się nie ma nikogo na utrzymaniu.

J. M. pomagała bratu, wspierając go finansowo. Zdarzało się, że dokładała do utrzymania brata, niekiedy ok. 200 zł miesięcznie. Odwołująca się na spółkę z bratem kupowała też opał za ok. 3000 zł rocznie. Ostatnio we wrześniu 2013 roku wydatkowali oni na węgiel kwotę 1, 102, 30 zł.

F. M. nie pozostał na utrzymaniu odwołującej się.

( dowód: potwierdzenie oświadczenia przez (...), k. 54 akt rentowych, zeznania odwołującej, płyta z nagraniem przesłuchania min.00:03:35, k. 12 )

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, których wiarygodności i mocy dowodowej żadna ze stron postępowania nie kwestionowała. W zakresie ustalenia, czy J. M. przyczyniała się do utrzymania zmarłego brata, Sąd oparł się na zeznaniach odwołującej się, które w całości obdarzył walorem wiarygodności. Zeznania odwołującej się są logiczne, znajdują potwierdzenie w pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. W ocenie Sądu podnoszące przez odwołującą się argumenty na wykazanie zasadności jej odwołania nie wpływają na wiarygodność jej zeznań ale należą do oceny prawnej, co zostanie przez Sąd poniżej wskazane i ocenione.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie J. M. nie zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie zmarły F. M. był uprawniony do emerytury rolniczej. Zgodnie z treścią art. 52 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2013 r., poz. 1403), w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Kwestia wypłaty niezrealizowanych świadczeń nie została uregulowana w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników. W związku z tym zastosowanie znajdzie art. 136 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440).

Stosownie do art. 136 ust. 1 powołanej ustawy, w razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenia określone ustawą, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku - małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku - innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba. Roszczenia o wypłatę świadczeń, o których mowa w ust. 1, wygasają po upływie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której świadczenia przysługiwały, chyba że przed upływem tego okresu zgłoszony zostanie wniosek o dalsze prowadzenie postępowania (art. 136 ust. 3 cytowanej ustawy).

W przedmiotowej sprawie spór sprowadzał się do ustalenia, czy zmarły w dniu (...)brat odwołującej się F. M., pozostawał na jej utrzymaniu, a tym samym, czy J. M.należy do kręgu osób, o których mowa w art. 136 ust. 1 ustawy emerytalnej i w związku z tym, czy przysługuje jej prawo do niezrealizowanego świadczenia.

Utrwalony jest pogląd judykatury, że za osoby pozostające na utrzymaniu innych członków rodziny w rozumieniu art. 136 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych uważa się osoby, które bądź to nie posiadają żadnych własnych świadczeń emerytalno- rentowych (gdyż dopiero wystąpiły z wnioskiem o nie), bądź też pobierają wprawdzie takie świadczenia, ale w najniższej wysokości przewidzianej ustawą, a koszt zaspokajania ich usprawiedliwionych potrzeb jest znacznie wyższy (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 19 stycznia 2005 r., III AUa 2766/03 , wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 18 maja 2005 r., III AUa 3524/03, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 24 kwietnia 2013 roku, III AUa 1439/12 ).

Przeprowadzone przez Sąd postępowanie dowodowe wykazało, że F. M. nie pozostawał na utrzymaniu odwołującej się J. M., albowiem był niezależny od niej finansowo. J. M. co prawda mieszkała razem z bratem, opiekowała się nim do śmierci. J. M. pomagała też bratu, wspierając go finansowo. Zdarzało się, że dokładała do jego utrzymania, niekiedy ok. 200 zł miesięcznie. Niemniej jednak świadczenie F. M. było stosunkowo wysokie w kwocie 995, 82 zł netto i praktycznie wystarczające na wydatkowane przez niego leki, środki opatrunkowe w wysokość ok. 300- 400 zł , wyżywienie, środki czystości oraz utrzymanie domu.

W ocenie Sądu świadczenie to niewątpliwie nie pokrywało wszystkich potrzeb F. M., jednak w realiach niniejszej sprawy nie można przyjąć, iż F. M. pozostawał na utrzymaniu swojej siostry. J. M. owszem pomagała bratu, również finansowo. Na spółkę z bratem kupowała opał za ok. 3000 zł rocznie. Ostatnio we wrześniu 2013 roku wydatkowali oni na węgiel kwotę 1, 102, 30 zł. Nie ponosiła ona jednak znacznych wydatków związanych z utrzymaniem brata. F. M. był niezależny finansowo.

Dla zaistnienia sytuacji, którą można określić jako pozostawanie na utrzymaniu konieczna jest bez wątpienia stałość świadczeń oraz silna ekonomiczna zależność od osoby utrzymującej. Ugruntował się bowiem - na tle art. 136 ust. 1 ustawy - pogląd, iż świadczenie doraźnej pomocy, a nawet opieki nie wchodzi w zakres pojęcia "pozostawanie na utrzymaniu". Pojęcie to bowiem ma ściśle materialne znaczenie, a miarą jego jest zapewnianie środków pieniężnych koniecznych do zaspokojenia "usprawiedliwionych potrzeb" osoby będącej na utrzymaniu. Świadczenie zwyczajowo przyjętej pomocy w postaci nawet kupowania okresowo środków czystości nie wyczerpuje pojęcia "dostarczanie środków utrzymania ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 22 marca 2011 roku, OSA 2012/6/48-53, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 24 kwietnia 2013 roku, III AUa 1439/12).

Z akt sprawy wynika, że F. M. miał swoje źródło utrzymania. Nie pozostawał na utrzymaniu odwołującej się.

Wobec powyższego, zdaniem Sądu, nie zachodzą przesłanki określone w art. 136 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych uprawniające odwołująca się J. M. do otrzymania wypłaty niezrealizowanego świadczenia emerytalnego po F. M..

W tym stanie rzeczy Sąd - na podstawie oraz art. 477 ¹⁴ § 1 kpc oraz powołanych powyżej przepisów prawa materialnego - orzekł jak w sentencji wyroku.