Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 19 października 2018 roku B. J. – kandydat na Radnego do Rady Dzielnicy W. domagał się na podstawie art. 111 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 roku – Kodeks wyborczy (dalej: „k.w.”) wydanie zakazu uczestnikowi postępowania S. O., Radnemu Rady Dzielnicy W. z ramienia KW(...), rozpowszechniania nieprawdziwych informacji o wybudowaniu przez wnioskodawcę Cukierni (...) na terenie (...), o posiadaniu przez wnioskodawcę „prywatnego biznesu, który urząd zakwalifikował jako cel publiczny”, nakazania dokonania sprostowania uczestnikowi informacji, że wszystkie twierdzenia o wybudowaniu przez wnioskodawcę obiektu Cukierni (...) na terenie (...) są nieprawdziwe oraz że wszelkie twierdzenia uczestnika o zakwalifikowaniu przez Urząd Dzielnicy W. (...) W. „prywatnego biznesu wnioskodawcy jako celu publicznego” są nieprawdziwe, jak również nakazanie uczestnikowi przeproszenia wnioskodawcy w związku z naruszeniem jego dóbr osobistych poprzez złożenie własnoręcznie spisanych przeprosin, a także poprzez umieszczenie ich na stronach internetowych lokalnych mediów oraz z w portalach społecznościowych, o treści wskazanej w petitum pozwu, a także nakazanie uczestnikowi postępowania wpłacenia kwoty 50 000 zł na rzecz wskazanej organizacji pożytku publicznego. (wniosek – k. 3-4).

W dniu 21 października 2018 roku odbyły się wybory m.in. do rad dzielnic (...) W.. Akt głosowania został zakończony (okoliczność notoryjna).

W toku posiedzenia jawnego wyznaczonego na dzień 22 października 2018 roku na godzinę 8:15 wnioskodawca podtrzymał swój wniosek, a nadto wniósł o procedowanie go mimo zakończenia procesu wyborczego, bowiem rozpowszechniane informacje naruszają jego dobra osobiste nie tylko jako kandydata i wyborcy, ale także jako obywatela (protokół: 00:01:26-00:02:30)

Uczestnik postępowania wniósł o umorzenie postępowania wobec brzmienia art. 111 k.w. z uwagi na fakt zakończenia kampanii wyborczej, ewentualnie o oddalenie wniosku (protokół: 00:02:53-00:04:01).

Sąd zważył, co następuje:

Postępowanie należało umorzyć.

Stosownie do treści art. 111 k.w. jeżeli rozpowszechniane, w tym również w prasie w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe (Dz. U. poz. 24, z późn. zm.), materiały wyborcze, w szczególności plakaty, ulotki i hasła, a także wypowiedzi lub inne formy prowadzonej agitacji wyborczej, zawierają informacje nieprawdziwe, kandydat lub pełnomocnik wyborczy zainteresowanego komitetu wyborczego ma prawo wnieść do sądu okręgowego wniosek o wydanie orzeczenia:

1) zakazu rozpowszechniania takich informacji; 2) przepadku materiałów wyborczych zawierających takie informacje; 3) nakazania sprostowania takich informacji; 4) nakazania publikacji odpowiedzi na stwierdzenia naruszające dobra osobiste; 5) nakazania przeproszenia osoby, której dobra osobiste zostały naruszone; 6) nakazania uczestnikowi postępowania wpłacenia kwoty do 100 000 złotych na rzecz organizacji pożytku publicznego.

Wnioskodawca, jako podstawę żądania wskazał art. 111 k.w. W myśl tego przepisu rozpoznanie wniosku powinno nastąpić w trybie nieprocesowym, co uzasadnia odpowiednie stosowanie przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

Jakkolwiek nie zostało to wprost wyrażone w treści art. 111 k.w., systematyka kodeksu wyborczego nakazuje przyjąć, iż ochrona przewidziana w niniejszym artykule odnosi się do treści rozpowszechnianych w trakcie kampanii wyborczej. Świadczą o tym przyjęte rozwiązania ustawowe wiążące się ze specyfiką kampanii wyborczej, w tym bardzo krótkie terminy rozpoznania sprawy w pierwszej i drugiej instancji, które mają zapewnić wydanie rozstrzygnięcia w takim czasie, aby z jednej strony wyborcy mogli zapoznać się z ustaleniami sądu przed dniem głosowania, a z drugiej strony, aby rzetelna debata przedwyborcza, wolna od patologii związanych z rozpowszechnianiem nieprawdziwych wiadomości, miała miejsce przez wystarczająco długi okres, umożliwiający uformowanie woli wyborców (tak TK w wyroku z 21 lipca 2008 r., K 7/09, OTK-A 2009, Nr 7, poz. 113)

Sąd podziela wyrażane w doktrynie i orzecznictwie stanowisko, iż wydanie orzeczenia dotyczącego ewentualnych naruszeń w trakcie trwania kampanii już po jej zakończeniu staje się bezprzedmiotowe, bowiem odpada cel ochrony wyrażony w art. 111 k.w. Celem tym jest bowiem usunięcie naruszeń mających wpływ na przebieg kampanii wyborczej (por. postanowienie Sąd Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 20 listopada 2014 r., sygn. akt I ACz 1401/14). Tym samym postępowanie wszczęte na podstawie wniosku z art. 111 k.w. po zakończeniu głosowania, winno zostać umorzone (por. A. Rakowska, Udział zawodowego pełnomocnika w postępowaniu " w trybie wyborczym" po wejściu w życie kodeksu wyborczego", Palestra Nr 9-10, 2011, s. 19).

Przypomnieć należy, że zasadniczym celem tego postępowania jest zapewnienie obywatelom dostępu do zgodnych z prawdą informacji o kandydatach i tym samym umożliwienie im podjęcia swobodnej i niezakłóconej decyzji, która znajduje swój ostateczny wyraz w akcie wyborczym. Tak określony cel postępowania odpada dopiero z chwilą zakończenia procesu wyborczego, to jest zakończenia aktu głosowania.

Jest faktem notoryjnym, iż wybory do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz organów jednostek pomocniczych odbyły się w dniu 21 października 2018 roku i głosowanie zostało zakończone. Procedura przewidziana przepisami Konstytucji oraz Kodeksu wyborczego nie przewiduje powtórnego głosowania, przez co akt głosowania uznać należało za zakończony.

Po zakończeniu aktu głosowania odpada również potrzeba ochrony interesu publicznego związanego z obowiązkiem zapewnienia wolnej od nieprawdziwych informacji kampanii wyborczej. Nie oznacza to jednak, że wnioskodawca, w sytuacji gdy doszło do naruszenia jego interesu osobistego jest pozbawiony ochrony prawnej. W dalszym ciągu może on wystąpić na drogę sądową ze stosownym powództwem cywilnym i żądać ochrony przed skutkami naruszenia jego dóbr osobistych za pomocą środków przewidzianych w art. 24 k.c. i 448 k.c. W tym zakresie nie przysługuje jednak wnioskodawcy tryb szczególny, jaki jest tryb uregulowany przez ustawodawcę w brzmieniu art. 111 k.w.

W myśl art. 355 § 1 k.p.c. Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne. Mając powyższe na względzie orzeczono jak w sentencji.

SSR del. Andrzej Vertun