Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 198/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 17.12.2019r. sygn. II K 570/19

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

zarzut obrazy prawa materialnego tj. art. 207 § 1 k.k. w zw. z art. 157§ 2 k.k., poprzez błędne przyjęcie, iż oskarżony S. L. (1) wyczerpał znamiona tegoż przepisu,

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W ocenie obrońcy Sąd rejonowy dopuścił się obrazy w/w przepisów prawa karnego materialnego tj. art. 207 § 1 k.k., albowiem oskarżony jest osobą niekaraną i nie wchodził dotychczas w konflikt z prawem, ma dobrą opinię w miejscu zamieszkania, a w swoich wyjaśnieniach przedstawił przekonująco, iż pomiędzy nim, a matką istnieje rodzinny spór. Powyższe w ocenie obrońcy potwierdza także to, iż do czasu odejścia żony oskarżonego relacje S. L. (1) z matką układały się w miarę poprawnie i nie nadużywał on alkoholu. Sąd odwoławczy zważył tymczasem, iż fakt bycia niekaranym, wcześniejsza ewentualna abstynencja, czy też pozytywne aspekty o zachowaniu się oskarżonego zawarte w wywiadzie środowiskowym (bo zawiera on również informacje negatywne dla oskarżonego), nie są okolicznościami, które miałyby jakikolwiek wpływ na prawidłową ocenę prawno-karną zachowania S. L. (1) względem matki w okresie pomiędzy 01.02.2017r., a 30.05.2019r. Wydaje się, iż intencją skarżącego był także zarzut związany z niewłaściwą oceną wyjaśnień S. L., albowiem w ocenie obrońcy oskarżony obiektywnie " przedstawił istotę sporu". Wbrew jednak takiemu wnioskowi, ocena osobowego materiału dowodowego jest ze wszech miar poprawna i korzysta z ochrony przepisu art. 7 k.p.k. Świadkowie w osobach tak pokrzywdzonej, jak i synów i żony oskarżonego zbieżnie ze sobą i przekonująco opisali liczne nieprawidłowe zachowania oskarżonego względem matki (wszczynanie awantur, wyzywanie wulgarnymi słowami, grożenie pozbawieniem życia, poniżanie, popychanie, szarparnie za ubranie, bicie). Ich depozycje pokrywają się z wnioskami wynikającymi z przeprowadzonego wywiadu środowiskowego, w którym czytamy: oskarżony to osoba niestabilna emocjonalnie, prawdopodobnie uzależniona od alkoholu, stosująca przemoc wobec matki, ze skomplikowaną sytuacją rodzinną, ale też "znana dzielnicowemu", która ma "raczej negatywną opinię". Agresję oskarżonego, jaką opisują w/w źródła osobowe, potwierdzają wnioski końcowe opinii psychiatrycznej, zgodnie z którą oskarżony przejawia skłonność do nadużywania alkoholu (w trakcie interwencji by nietrzeźwy). Niewątpliwie w sprawie istnieje konflikt rodzinny, albowiem synowie oskarżonego są skłóceni z ojcem, bo nie akceptują jego zachowania względem babci, jednocześnie czują się zmuszeni do ingerencji i opieki nad starsza panią, gdy jednocześnie żona opuściła oskarżonego, odchodząc do innego mężczyzny, a przy tym nie biorąc rozwodu, a mieszkając z nowym partnerem w pobliżu. Dom zaś, w którym mieszka tak oskarżony, jak i pokrzywdzona oraz starszy syn z rodziną (inny budynek na tej samej posesji) należą prawnie do S. L. (J. L. (1) już wcześniej przepisała dom na syna). Oskarżony podkreślił, iż teraz to matka mieszka "u niego". Taki układ małżeński oskarżonego i prawny stan nieruchomości, z pewnością nie sprzyjają normalnym relacjom w rodzinie. Bliska obecność żony i jej partnera mogą być przy tym mocno frustrujące, a sam oskarżony to osoba chora psychicznie (z tego powodu od lat jest na rencie). W sprawie nie doszło jednak do obrazy art. 207 § 1 k.k. jaką zarzuca apelant, albowiem ustalenia faktyczne dokonane przez sąd I instancji są prawidłowe, a ilość i jakość negatywnych zachowań, jakich oskarżony dopuścił się względem matki - osoby schorowanej i w bardzo podeszłym już wieku, łącznie stanowią przejaw znęcania się fizycznego i psychicznego nad J. L. (1). Ustalono, iż oskarżony był i jest poczytalny, albowiem w czasie czynu jego choroba była w remisji. Nic więc nie może usprawiedliwiać nieuzasadnionych wybuchów agresji słownej i fizycznej wobec matki. Zachowania takie jak: poniżanie, krzyki, grożenie pozbawieniem życia i znieważania wobec J. L. (1) miały miejsce wielokrotnie, były powtarzalne, natarczywe i nieustępliwe, a pokrzywdzona nie była w stanie przeciwstawić się takim zachowaniom ze strony syna, bądź czyniła to w miernym stopniu (wyraźnie dając do zrozumienia synowi, iż nie zgadza się na takie jej traktowanie). Agresji słownej towarzyszyły liczne wypadki agresji fizycznej, a do jednego z nich przyznał się sam oskarżony. Nie sposób jest także uznać, by obrażenia ciała pokrzywdzonej, jakich doznała w dniu 30.05.2019r. były wynikiem obrony oskarżonego przed bezprawnym atakiem ze strony matki. Sąd odwoławczy zważył, iż S. L. w chwili interwencji policji nie informował o jakimkolwiek ataku fizycznym na swoją osobę, nie opisywał takiego także w swoich pierwszych wyjaśnieniach, wreszcie oskarżony nie posiadał obrażeń mogących potwierdzać "uderzanie" go "nożem" w rękę - co jak twierdzi miało zostać już dokonane. Obrażenia na ciele pokrzywdzonej, były widoczne dla otoczenia, a także dla biegłego chirurga, który przekonująco ocenił je, jako powodujące naruszenie czynności ciała pokrzywdzonej na czas poniżej siedem dni w rozumieniu Kodeksu karnego. Mechanizm powstania obrażeń, z medycznego punktu widzenia został pozytywnie zweryfikowany przez biegłego tj. obrażenia widoczne na ciele J. L. mogły powstać w okolicznościach wskazanych przez pokrzywdzoną. Tym samym w sprawie nie doszło do obrazy art. 157 § 2 k.k. Podnieść należy, iż poprawnie przyjęto także kumulatywną kwalifikację prawno-karną zachowania oskarżonego, gdzie jego zachowanie o charakterze ciągłym i powtarzalnym, dodatkowo powodowało spowodowanie obrażeń ciała u pokrzywdzonej (choć apelacja nie zarzuca już obrazy art. 11 k.k.) .

Wniosek

o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi rejonowemu

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ustalenia faktyczne dokonane przez sąd I instancji i kwalifikacja prawno-karna zachowania oskarżonego są poprawne, a w sprawie nie zachodzi żadna z okoliczności wymienionych w art. 439 § 1 k.p.k. bądź w art. 437 § 2 k.p.k.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

kwestia sprawstwa i winy oskarżonego

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Ustalenia faktyczne w zakresie sprawstwa i kwalifikacja prawno-karna zachowania S. L. są prawidłowe. Opinie psychiatryczne dostatecznie przekonująco wskazują, iż pomimo choroby dwubiegunowej S. L. był całkowicie poczytalny w chwili czynu, albowiem jego zaburzenia były w remisji (zapisy w obu opiniach nie są do końca poprawne gramatycznie, tym nie mniej zawierają dostatecznie czytelne wnioski końcowe).

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.15.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

zastosowana represja karna (rodzaj wymierzonej oskarżonemu kary i obowiązki orzeczone względem sprawcy)

Zwięźle o powodach zmiany

Oskarżony to osoba 56-letnia, która nie była dotychczas karana, a przy tym chora psychicznie na zaburzenia dwubiegunowe, od lat pozostająca z tego powodu na rencie. Ustalony stan rodzinny oskarżonego tj. brak rozwodu, a przy tym zamieszkiwanie żony w pobliżu domu oskarżonego razem z nowym partnerem - to niewątpliwie sytuacja anormalna i frustrująca dla S. L.. Także akceptowanie powyższego stanu przez resztę rodziny - synów oskarżonego, pogłębia istniejący w jego rodzinie konflikt. Zarówno z osobowego materiału dowodowego, jak i z wywiadu środowiskowego wynika, iż bezpośrednim powodem większości negatywnych zachowań oskarżonego wobec pokrzywdzonej było każdorazowo spożycie alkoholu. To pod jego wpływem agresja słowna wobec pokrzywdzonej nasilała się i dochodziło do agresji fizycznej. Choć oskarżony neguje szkodliwe nadużywanie alkoholu, to z ustaleń dokonanych przez sąd I instancji niezbicie wynika, iż takowe ma miejsce. Sąd odwoławczy zauważa, iż S. L. (1) nie wyraził zgody na jakąkolwiek terapię przeciwalkoholową (zapis w tej kwestii zawarto w protokole rozprawy), ale też nie budzi wątpliwości, iż pokrzywdzona przede wszystkim oczekuje, by przedmiotowa sprawa spowodowała takie właśnie leczenie syna (wprost o powyższym zeznała do protokołu k.127), a nie orzekanie wobec niego kary. Sama także, pomimo stosowanego na etapie postępowania przygotowawczego środka zapobiegawczego w postaci nakazu opuszczenia domu, nie bała się syna, bo ponownie zgodziła się na dalsze w nim zamieszkiwanie S. L.. Nie bez znaczenia jest tu ustalenie, iż na posesji, w której mieszkają oskarżony i pokrzywdzona, mieszka także jeden z synów S. L. z rodziną, do której w razie potrzeby pokrzywdzona może udać się po pomoc. W toku postępowania przed sądem I instancji, oskarżony i pokrzywdzona nie pogodzili się i nie doszło do przeprosin ze strony S. L.. Jak twierdzi obrońca, aktualnie oskarżony podjął terapie i stara się zmienić swój dotychczasowy stosunek do matki (ustalono, iż takie informacje w/w ustnie przekazał obrońcy - bez poparcia ich jakimkolwiek dowodem). Mając na uwadze głównie niekaralność S. L., a przy tym intencje pokrzywdzonej i okoliczności towarzyszące przedmiotowemu zdarzeniu, za właściwe uznano zmianę represji karnej zastosowanej wobec sprawcy. Zdaniem sądu odwoławczego w sprawie spełnione zostały przesłanki, o jakich mowa w art. 69 § 1 i 2 k.k. Sąd rejonowy błędnie uznał, iż brak krytycyzmu i skruchy ze strony S. L. sam w sobie przekreśla już dodatnią prognozę kryminologiczną i możliwość uznania, iż cele kary zostaną spełniono pomimo warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności. Oskarżony to osoba chora psychicznie i niewykluczone, że także z tego powodu błędnie przekonana, co do koniczności wyrażenia przeprosin i okazania skruchy, a także przyznania własnego uzależnienia. Sytuacja małżeńska oskarżonego dodatkowo nie sprzyja poprawnym relacjom w rodzinie i obiektywnej ocenie postaw jej członków. Pokrzywdzona chce przede wszystkim leczenia syna. Samo prowadzenie przedmiotowej sprawy karnej (jedynej, w której S. L. został postawiony w stan oskarżenia) niewątpliwie musiało "otrzeźwić" oskarżonego w ocenie własnego postępowania. W konsekwencji powyższych decydowano o uzasadnieniu dla skorzystania z instytucji warunkowego zawieszenia orzeczonej kary 1 roku pozbawienia wolności na maksymalny okres próby (wynoszący w przypadku sprawcy, który popełnił przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej 5 lat - art. 70 § 2 k.k.). Nad przebiegiem okresu próby czuwać będzie kurator sądowy (nadzór ma charakterze obligatoryjnym - art. 73 § 2 k.k.). Na oskarżonego nałożono kumulatywne obowiązki: przeprosin pokrzywdzonej (w dowolnej formie) i zobowiązanie do powstrzymywania się od nadużywania alkoholu. Tak orzeczona kara jest adekwatna do wszystkich okoliczności sprawy. Jednocześnie zastosowania represja ma szanse właściwie wpłynąć na zmianę zachowania oskarżonego i spełnić zamierzone cele kary.

Właśnie z tego powodu uznano, iż w sprawie zachodzą przesłanki o jakich mowa w art. 440 k.p.k. - utrzymanie wyroku, w którym orzeczono karę pozbawienia wolności o charakterze bezwzględnym byłoby rażąco niesprawiedliwe, wobec czego orzeczono o jego zmianie.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt 3

Oskarżony był reprezentowany przez obrońcę z urzędu, któremu przyznano wynagrodzenie z tytułu owej obrony udzielonej S. L. w postepowaniu odwoławczym na poziomie minimalnym tj. w wysokości 516,60 zł.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

punkt 4

Podstawą orzeczenia o kosztach sądowych był przepis art. 624 § 1 k.p.k. Oskarżony, jako osoba pozostająca od wielu lat na rencie, której wysokość wynosi 960 zł., a przy tym mająca ze względu na stan zdrowia (choroba psychiczna) trudności z podjęciem jakiegokolwiek dodatkowego zatrudnienia, nie jest w stanie pokryć kosztów sądowych bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania swojej osoby. Mienie, jakie należy do w/w to miejsce zamieszkania kilku osób. Składa się na nie skromnie wyposażony dom z działką siedliskową (wywiad środowiskowy, dane oskarżonego), w którym oskarżony zamieszkuje wspólnie z pokrzywdzoną (J. L. ma wydzielony prawnie pokój), na posesji w oficynie mieszka także syn oskarżonego z rodziną. Uiszczenie kosztów sądowych (536,60 zł. wydatków i 20 zł. opłaty za II-ga instancję) byłoby w tej sytuacji dla S. L. zbyt uciążliwe.

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wina i sparwstwo

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana