Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 7 maja 2019 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi:

1. zasądził od M. J. na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. kwotę 6.345,63 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 maja 2018 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1.959,00 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, z tym zastrzeżeniem, że zapłata całości lub części zasądzonych kwot przez M. J. zwalnia z obowiązku zapłaty do wysokości uiszczonej kwoty D. S., co do której Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi wydał prawomocny nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 1 sierpnia 2018 r. w sprawie o sygn. akt XVIII 1 Nc 1330/18 i zapłata całości lub części kwot zasądzonego w.w. nakazem zapłaty przez D. S. zwalania z obowiązku zapłaty do wysokości uiszczonych kwot M. J.;

2. oddalił powództwo w pozostałej części;

3. przyznał i nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi na rzecz adw. R. G. kwotę 2.952,00 złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu pozwanemu.

Apelację od powyższego wyroku złożyły obie strony.

Powód zaskarżył wyrok w zakresie dotyczącym zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty 6.345,63 zł z odsetkami oraz kosztami procesu w kwocie 1.959,- zł, i oddalenia powództwa w pozostałej części, zamiast kwoty 12.691,25 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu w kocie 3.917,-zł, zarzucając naruszenie art. 4 ust. 6 ustawy z dnia 15.12.2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. u. z 2013, poz. 1222) w związku z art 368 i art 369 k.c.

W oparciu o powyższe powód sformułował wniosek zmianę wyroku w zaskarżonej części i uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania apelacyjne, ewentualnie zaś o jego uchylenie w zaskarżonej części i przekazanie go Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania przy uwzględnieniu zarzutów apelacji i kosztów postępowania apelacyjnego.

Pozwany zaskarżył wyrok w części oddalającej wniosek o rozłożenie należności na raty, podnosząc zarzut naruszenia art. 320 k.p.c. poprzez odmowę uwzględnia wniosku pozwanego o rozłożenie należności na raty w sytuacji, gdy w sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony przypadek, gdyż pozwany systematycznie stara się spłacać należności i niedługo podejmuje pracę, dzięki której zdobędzie dodatkowe środki na spłatę zadłużenia.

W konkluzji pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i rozłożenie zasądzonej należności na raty i nieobciążanie go kosztami procesu za drugą instancję.

W odpowiedzi na apelację powoda, pozwany wniósł o jej oddalenie i nieobciążanie go kosztami postępowania za II instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Obie apelacje są niezasadne.

Ustalenia faktyczne, jak również ocena prawna przedstawiona w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia przez Sąd Rejonowy, znajdują pełną akceptację Sądu Okręgowego.

Przystępując w pierwszej kolejności do rozważań nad apelacją strony powodowej, wskazać trzeba, iż forsowany przez niego pogląd o solidarnej zasadzie odpowiedzialności osób niebędących członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali za zobowiązania związane z kosztami eksploatacji i utrzymania nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy trafnie bowiem wywiódł, że w obowiązującym stanie prawnym brak jest podstaw do przypisania solidarności biernej po stronie osób współuprawnionych z tytułu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w związku z obciążającymi ich na rzecz spółdzielni mieszkaniowej opłatami. Nie powtarzając w całości słusznych w tej mierze argumentów zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wyeksponować trzeba zwłaszcza okoliczność, że zasada solidarnej odpowiedzialności musi wynikać wprost z ustawy lub z czynności prawnej, nie można jej natomiast domniemywać do czego w istocie usiłuje przekonać strona powodowa. Przede wszystkim nie budzi żadnych wątpliwości, że podstaw solidarności w niniejszej sprawie nie należy dopatrywać się w przepisie art. 370 k.c., który obejmuje swoim zakresem tylko zobowiązania powstałe na podstawie czynności prawnych, jako czynów zawierających oświadczenie woli osób zmierzające do powstania zobowiązaniowego stosunku prawnego (zaciągnięcia zobowiązania). Omawiany przepis wyraźnie więc odwołuje się do zobowiązań z umowy, które nie są przecież źródłem obowiązku pozwanego w aktualnym postępowaniu.

Podobnie, nie znajduje zastosowania przepis art. 1034 § 1 k.c., zgodnie z którym do chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe, gdyż powód dochodzi opłat należnych już po otwarciu spadku, a zatem nie weszły one do długów spadkowych.

Wbrew twierdzeniom powoda, wniosku o solidarnej odpowiedzialności osób, którym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nie sposób wywodzić także z treści przepisu art. 4 ust. 1 ¹ ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych ( t.j.Dz.U. z 2018 r. poz. 845 ze zm.). Dla uzasadnienia tego poglądu należy zwrócić uwagę, że zasadę taką ustawodawca wprowadził jedynie w odniesieniu do osób pełnoletnich stale zamieszkujących w lokalu z członkami spółdzielni, właścicielami lokali niebędącymi członkami spółdzielni lub osobami niebędącymi członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali. Gdyby zatem wolą ustawodawcy było wprowadzenie węzła odpowiedzialności solidarnej za zobowiązania względem spółdzielni mieszkaniowej między osobami, którym przysługuje prawnorzeczowy tytuł do lokalu, z pewnością znalazłoby to odzwierciedlenie wprost w treści przepisu, analogicznie jak ma to miejsce w art. 4 ust. 6 cytowanej ustawy. Z tych wszystkich względów, zdaniem Sądu Okręgowego zakres odpowiedzialności pozwanego z tytułu dochodzonego przeciwko niemu przez powoda roszczenia pieniężnego w przedmiotowej sprawie wyznacza treść przepisu art. 379 k.c. i zasady dotyczące wielopodmiotowości zobowiązań podzielnych. W przypadku zobowiązań podzielnych każdy dłużnik jest bowiem zobowiązany tylko za przypadającą na niego część świadczenia, a uprawnienie do uzyskania świadczenia każdego z wierzycieli ogranicza się tylko do należnej mu części. W sytuacji procesowej, z jaką mamy do czynienia w niniejszej sprawie, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu położonego w Ł. przy ulicy (...) z tytuły spadkobrania przysługuje na zasadach współwłasności w częściach ułamkowych pozwanemu i D. S., stąd też pozwany ponosi odpowiedzialność z tytułu zaległości z opłatach związanych z przedmiotowym lokalem, które mają charakter zobowiązania pieniężnego, jedynie w części odpowiadającej jego uprawnieniu do tego lokalu.

Prawidłowości powyższego stwierdzenia nie podważa odmienne stanowisko w tej kwestii wynikające z przytoczonych przez powoda orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi, którego Sąd odwoławczy w obecnym składzie nie podziela.

Przechodząc do rozważań nad apelacją pozwanego już na wstępie należy podkreślić, iż całkowicie chybione jest podniesiony w jej ramach zarzut naruszenia art. 320 k.p.c. Wbrew stanowisku skarżącego brak było podstaw do rozłożenia zasądzonej w wyroku kwoty na raty mimo bezspornie trudnej sytuacji finansowej pozwanego. Należy podkreślić, że ocena dotycząca zastosowania art. 320 k.p.c. nie może być oderwana od realnych możliwości wypełnienia zobowiązania przez dłużnika w zmodyfikowanym zakresie, a tym samym od ochrony usprawiedliwionego interesu wierzyciela. Wierzyciel winien mieć bowiem pewność, że świadczenie, jakkolwiek odsunięte w czasie, zostanie spełnione w przewidzianym terminie. Strona pozwana nie dostarczyła przekonywujących argumentów za przyjęciem, iż w warunkach jej aktualnej sytuacji materialnej będzie w stanie wywiązać się z ratalnej spłaty zobowiązania. Ocena ta jest zasadna tym bardziej, że pozwany oprócz zaległości dochodzonej w niniejszym postępowaniu, posiada także zobowiązania na powoda z innego tytułu w wysokości wielokrotnie przekraczającej kwotę dochodzoną przeciwko niemu w aktualnej sprawie, a dostrzec trzeba, iż pozwany nie realizuje regularnie nawet bieżących zobowiązań względem powoda. W świetle powyższych ustaleń brak jest zatem podstaw do twierdzenia, iż w realiach aktualnej sytuacji materialnej i osobistej pozwanego, nie będącego w stanie wywiązać się z jednorazowej spłaty zobowiązania, daje ona pozytywną prognozę co do zrealizowania tego obowiązku w ratach. Stąd też uzasadniona jest konstatacja, że wniosek w przedmiocie zastosowania art. 320 k.p.c. został złożony tylko i wyłącznie w celu przesunięcia spłaty bez realnej możliwości wykonania tego obowiązku.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy uznał, iż obie apelacje nie zawierają uzasadnionych zarzutów mogących podważyć stanowisko Sądu Rejonowego, a tym samym jako bezzasadne podlegają oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego z apelacji powoda orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z § 2 pkt 4 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 roku ( Dz.U.2015.1804. ze zm.). Na koszty te złożyła się kwota 900 złotych kosztów zastępstwa procesowego.

W przedmiocie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu w postępowaniu apelacyjnym w wysokości 738 złotych ( z podatkiem VAT ) orzeczono na podstawie § 2 w związku z § 8 pkt 4 i § 16 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu ( tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 68 ze zm.).