Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 22 listopada 2016 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział II Cywilny – Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Magdalena Meroń – Pomarańska

Sędziowie: SO Waldemar Żurek (sprawozdawca)

SO Agnieszka Cholewa - Kuchta

po rozpoznaniu w dniu 22 listopada 2016 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi R. B.

przy uczestnictwie Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa-Nowej Huty w Krakowie

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu przed Sądem Rejonowym dla Krakowa-Nowej Huty w Krakowie do sygn. akt I C 1222/11/N z powództwa R. B. przeciwko J. S. (1) i J. S. (2) – wspólników Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego (...) Spółka cywilna J. S. (1), J. S. (2) w R.

o zapłatę

postanawia:

1.  stwierdzić, że w postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym dla Krakowa-Nowej Huty w Krakowie o sygn. I C 1222/11/N doszło do naruszenia prawa skarżącej R. B. do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki;

2.  przyznać skarżącej R. B. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa-Nowej Huty w Krakowie kwotę 5.000 zł (pięć tysięcy złotych), oddalając skargę w pozostałej części;

3.  zwrócić skarżącej z sum budżetowych Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 100 zł (sto złotych) uiszczoną tytułem opłaty od skargi.

SSO Waldemar Żurek SSO Magdalena Meroń - Pomarańska SSO Agnieszka Cholewa - Kuchta

Sygn. akt II S 243/16

UZASADNIENIE

Skarżąca R. B. złożyła skargę w trybie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki i domagała się stwierdzenia przewlekłości postępowania cywilnego w sprawie o zapłatę, toczącej się przed Sądem Rejonowym dla Krakowa-Nowej Huty w Krakowie pod sygn. akt I C 1222/11/N, przyznania od Skarbu Państwa na jej rzecz kwoty 5.000 zł, wydanie Sądowi Rejonowemu zalecenia, aby w terminie 7 dni od rozstrzygnięcia przedmiotowej skargi wyznaczył termin rozprawy w terminie nie później niż 1 miesiąca, przeprowadzenia dowodów wymienionych w skardze na okoliczności w niej wskazane oraz zwrócenia opłaty sądowej od skargi, na wypadek jej uwzględnienia. W uzasadnieniu podniosła, że postępowanie toczące się przed Sądem Rejonowym dla Krakowa-Nowej Huty w Krakowie pod sygn. akt I C 1222/11/N trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności faktycznych i prawnych sprawy. Skarżąca podkreśliła szczególnie, że w dniu 10 października 2014 r. została doręczona opinia biegłego sądowego A. b. co do której jej pełnomocnik w dniu 5 listopada 2014 r. wniósł zarzuty. Konsekwencją było złożenie przez biegłego opinii uzupełniających w lutym 2015 r. oraz w dniu 26 sierpnia 2015 r. Wniosła też o wezwanie biegłego na rozprawę, która po dziś dzień nie odbyła się.

W odpowiedzi na skargę Skarb Państwa – Prezes Sądu Rejonowego dla Krakowa-Nowej Huty w Krakowie wniósł o jej oddalenie. Na wstępie podniósł, że akta przedmiotowej sprawy zaginęły, co zostało ujawnione w marcu 2016 r. Pomimo trwającej 3.5 miesiąca intensywnych poszukiwań akt nie udało się odnaleźć, wobec czego wszczęto postepowanie o ich odtworzenie. Wszelkie informacje co do podejmowanych czynności ustalono w oparciu o zapisy w systemie Currenda i odtwarzane akta. Po opisaniu wynikającej z zapisów w systemie Currenda sekwencji czynności, uczestnik konkludował, że skarga jest bezzasadna. Podkreślił, że w latach 2011 – 2013 czynności były wykonywane terminowo. Sytuacja zmieniła się pod koniec 2013 r. kiedy to nasiliły się problemu z obsadą stanowisk sędziowskich. Bardzo duża ilość spraw i złe warunki lokalowe wydziału w znaczny sposób utrudniają obrót aktami i ich przechowywanie. Taka sytuacja doprowadziła do zaginięcia akt w sprawie I C 1222/11/N i związanego z tym opóźnienia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga była zasadna.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 r., Nr 179 poz. 1843) strona może wnieść skargę o stwierdzenie przewlekłości postępowania, tj. o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego. Dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty, uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania. O naruszeniu prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki można mówić tylko wówczas, gdy z przyczyn zawinionych przez sąd postępowanie w danej sprawie trwa dłużej, niż jest to konieczne dla wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności i wydania merytorycznego rozstrzygnięcia.

Przeprowadzona analiza przedstawionych wraz ze skargą akt odtwarzanych na podstawie zapisów z elektronicznego systemu Currenda prowadzi do wniosku, że skarga jest uzasadniona. Biorąc pod uwagę terminowość i prawidłowość podjętych w sprawie czynności, uwzględniając charakter sprawy, jak również stopień jej skomplikowania, należy niewątpliwie uznać za przewlekłe postępowanie w sprawie o sygn. I C 140/15/S w okresach od lipca 2013 r. do sierpnia 2014 r., a także od dnia 18 listopada 2015 r., kiedy to akta zostały przedstawione referentowi, który wyznaczył termin rozprawy na dzień 12 maja 2016 r., ale do rozprawy nie doszło w związku z zaginięciem akt. Kolejny termin wyznaczony na dzień 29 czerwca 2016 r. również nie doszedł do skutku i w dniu 16 lipca 2016 r. wydano postanowienie o odtworzeniu akt.

Lektura akt wskazuje, iż w przedmiotowej sprawie podjęte zostały następujące czynności:

Pozew w niniejszej sprawie wpłynął do sądu w dniu 31 października 2011 r. Pierwsza czynność w sprawie została wykonana przez sędziego referenta na przełomie października i listopada 2011 r. i było to zarządzenie o wyznaczeniu na dzień 10 stycznia 2012 r. terminu rozprawy oraz doręczeniu pozwanym pozwu ze zobowiązaniem do złożenia odpowiedzi na pozew. Odpowiedź na pozew wpłynęła w dniu 28 grudnia 2011 r. Pierwsza rozprawa została odroczona z terminem na piśmie, gdyż prowadzona była przez sędziego zastępującego przebywającego na L4 referenta. Kolejny termin rozprawy wyznaczony został zarządzeniem ze stycznia 2011 r.na dzień 27 marca 2012 r. Na rozprawie tej przesłuchana została część zgłoszonych w sprawie świadków (3 osoby). Rozprawa została odroczona z terminem na piśmie, z uwagi na zgłoszony przez pełnomocnika powódki wniosek o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka, który zamieszkiwał w okręgu Sądu Rejonowego w Kielcach. W dniu 28 marca 2012 r. akta przedstawione zostały referentowi, który sporządził odezwę o przesłuchanie świadka. Odezwa ekspediowana została w maju 2012 r. W dniu 17 lipca 2012 r. odezwa powróciła bez wykonania, prawdopodobnie z uwagi na zmianę przez świadka adresu zamieszkania. Kolejny termin rozprawy wyznaczony został na dzień 13 listopada 2012 r., został wówczas przesłuchany jeden świadek, a dwóch innych świadków nie stawiło się wobec wskazania przez pełnomocnika powódki nieprawidłowych adresów zamieszkania. Rozprawa odroczona została na dzień 7 marca 2013 r. Na kolejnym terminie został przeprowadzony dowód z przesłuchania pozostałych zawnioskowanych w sprawie świadków (4 osoby). Celem kontynuowania postępowania dowodowego rozprawa odroczona została na dzień 4 czerwca 2013 r., a na jej termin wezwani zostali pozostali świadkowie zawnioskowani przez strony (3 osoby). Do stawiennictwa na rozprawie zobowiązane zostały także strony. W dniu 4 czerwca 2013 r. stawił się tylko jeden świadek, który został przesłuchany. Co do jednego świadka pełnomocnik cofnął wniosek o przeprowadzenie dowodu z jego zeznań, a kolejny nie stawił się pomimo prawidłowego wezwania. Sąd przeprowadził także dowód z przesłuchania stron, a na niestającego świadka nałożył grzywnę. Kolejny termin rozprawy, na którym miał być słuchany świadek, został wyznaczony na dzień 8 października 2013 r. Na ten termin świadek również się nie stawił, a pełnomocnik powódki dopiero wówczas podał prawidłowy adres świadka. Rozprawa odroczona została na dzień 17 grudnia 2013 r. Na kolejnej rozprawie Sąd przeprowadził dowód z zeznań świadka i dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego, zobowiązując równocześnie pełnomocnika powódki do uiszczenia zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego. W okresie od stycznia do lipca wykonywane były czynności, których z uwagi na zaginięcie akt nie można aktualnie ustalić. Jedynie posiłkując się wyjaśnieniami Prezesa Sadu Rejonowego dla Krakowa-Nowej Huty w Krakowie odnośnie zapisów elektronicznego systemu Currenda można przyjąć, że w tym okresie wpływały do Sądu pisma, wydawane były także orzeczenia prawdopodobnie w przedmiocie zwrotu dla świadków kosztów stawiennictwa w Sądzie. W lipcu 2013 r. ekspediowano do biegłego odezwę, a opinia wpłynęła w dniu 18 sierpnia 2014 r. We wrześniu 2014 r. opinia została ekspediowana do pełnomocników stron. W listopadzie 2014 r. wpłynęły zarzuty do opinii, które w tym samym miesiącu ekspediowane zostały do biegłego. Opinia uzupełniająca została złożona w Sądzie w dniu 3 marca 2015 r. Również i do tej opinii wpłynęły zarzuty, w związku z czym do biegłego ekspediowano ponownie wezwanie o sporządzenie opinii uzupełniającej. Kolejna opinia uzupełniająca została złożona w sierpniu 2015 r. W międzyczasie akta przedkładane były do postępowania miedzyinstancyjnego z zażaleniem na postanowienie o wynagrodzeniu biegłego. Z Sądu Okręgowego akta powróciły w dniu 13 listopada 2015 r. W dniu 18 listopada 2015 r. akta przedstawione zostały referentowi, który wyznaczył termin rozprawy na dzień 12 maja 2016 r. Termin ten został jednak odwołany z uwagi na zaginięcie akt, a referent wyznaczył kolejny termin na 29 czerwca 2016 r. i polecił wzmożone poszukiwanie akt. Ponieważ akta nie zostały odnalezione również ta rozprawa została odwołana. W zaistniałej sytuacji, w dniu 16 lipca 2016 r. wydane zostało postanowienie o odtworzeniu akt.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z dnia 16 sierpnia 2004 r., Nr 179, poz. 1843), Sąd Okręgowy stwierdził, że w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Nowej Huty w Krakowie pod sygnaturą akt I C 1222/11/N nastąpiła przewlekłość postępowania. Miała ona miejsce w szczególności w okresie od lipca 2013 r. do dnia 18 sierpnia 2014 r., kiedy to ekspediowano do biegłego odezwę o wydanie opinii w sprawie, zaś opinię biegły sporządził i przedłożył sądowi prawie rok później, to jest w dniu 18 sierpnia 2014 r. Taka sytuacja z punktu widzenia zasady szybkości postepowania jest niepożądana w sprawie, niczym nie uzasadniona, a w konsekwencji skutkuje przewlekłością postępowania w sprawie. Ponadto w dniu 18 listopada 2015 r. akta zostały przedstawione sędziemu referentowi, który wyznaczył termin rozprawy na dzień 12 maja 2016 r., ale rozprawa nie odbyła się, bowiem akta sprawy I C 1222/11/N zaginęły i od 16 listopada 2016 r., kiedy to sąd wydał postanowienie o wszczęciu z urzędu postępowania o odtworzeniu akt sprawy I C 1222/11/N. Tego typu zdarzenia nie powinny mieć w ogóle miejsca, ale nie można tracić z pola widzenia, że sądy generalnie borykają się z trudnościami kadrowymi, lokalowymi, co utrudnia zarówno obrót aktami jak i ich przechowywanie, a tym samym może niekiedy prowadzić do zdarzeń jak w niniejszej sprawie. W związku z powyższym Sąd Okręgowy uwzględniając fakt zaistniałej w sprawie przewlekłości oraz uwzględniając wniosek skarżącej, na podstawie art. 12 ust. 4 w/w ustawy przyznał jej od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa-Nowej Huty w Krakowie kwotę 5 000 zł, uznając ją za adekwatną do okresu przewlekłości i znaczenia sprawy dla skarżącej. W punkcie 3 Sąd Okręgowy zwrócił skarżącej kwotę 100 zł tytułem uiszczonej od skargi opłaty – stosownie do art. 17 ust. 3 w zw. z art. 17 ust. 1 powołanej ustawy. Jednocześnie Sąd nie znalazł podstaw do wydania dodatkowych zaleceń Sądowi Rejonowemu, w tym zwłaszcza o nakazanie mu wyznaczenia terminu rozprawy w terminie nie późniejszym niż miesiąc, skoro bowiem akta sprawy są w toku procesu odtwarzania. Niewątpliwie termin rozprawy zostanie przez Sąd Rejonowy wyznaczony niezwłocznie po zakończeniu postępowania o odtworzenie akt przedmiotowej sprawy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy orzekł jak w punktach 1,2,3 sentencji na podstawie w/w przepisów.

SSO Waldemar Żurek SSO Magdalena Meroń - Pomarańska SSO Agnieszka Cholewa - Kuchta