Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 27 marca 2017 roku (data prezentaty) powódka M. L. wniosła o zasądzenie od pozwanego D. L. na jej rzecz alimentów w kwocie 800 zł miesięcznie płatnych do rąk powódki od 01 kwietnia 2017 roku do 10-og dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat (k. 3-5).

W uzasadnieniu powódka wskazała, że jest matką pozwanego, w przeszłości wspierała syna finansowo w okresach kiedy pozostawał bez pracy oraz płaciła za niego alimenty na jego dorosłe obecnie dzieci. Jednocześnie powódka podniosła, że jest osobą przewlekle chorą, zaś jej miesięczne koszty ponoszone na leki to kwota około 500 zł.

W odpowiedzi na pozew z dnia 29 maja 2017 roku (data prezentaty) pozwany D. L. wnosił o oddalenie powództwa w całości (k. 72-73).

W uzasadnieniu pozwany podniósł, że w latach 2007-2016 dobrowolnie wspierał matkę środkami finansowymi, jednakże obecnie jego sytuacja uległa znacznemu pogorszeniu się i nie stać go na przekazywanie jej pieniędzy, gdyż ma własne zobowiązania finansowe, zaś powódka zamieszkuje w mieszkaniu stanowiącym jej własność i posiada zgromadzone oszczędności finansowe.

Na rozprawie w dniu 26 września 2018 roku pozwany wskazał, że z uwagi na zaprzestanie łożenia alimentów na syna byłby w stanie płacić kwotę po 300 zł miesięcznie na rzecz powódki (k. 695).

Ostatecznie na rozprawie w dniu 20 maja 2019 roku strona powodowa podtrzymała żądanie pozwu, zaś pozwany wnosił o oddalenie powództwa w całości (k. 816).

S ąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka M. L. jest matką pozwanego D. L. (k. 20).

Powódka zamieszkiwała z pozwanym w lokalu komunalnym zajmowanym przez niego od 2002 roku. W okresie lat 2001-2009 powódka w imieniu syna występowania w wielu postępowaniach związanych z alimentami na jego małoletnie wówczas dzieci.

W latach 2004-2008 powódka partycypowała w kosztach utrzymania pozwanego, z uwagi na utratę przez niego pracy. To ona podejmowała starania by zasiłki przyznane przez (...) nie zostały pozwanemu odebrane. W tym okresie ponosiła koszty związane z płaceniem alimentów na małoletnie dzieci pozwanego.

Powódka zamieszkiwała w mieszkaniu pozwanego do około grudnia 2016 roku, kiedy to przeniosła się do lokalu stanowiącego jej własność. W trakcie zamieszkiwania z synem zajmowała się bieżącym funkcjonowaniem gospodarstwa domowego tj. sprzątała, prała, zajmowała się zakupami itd.

Od stycznia 2013 roku pomiędzy stronami zaczęło dochodzić do nieporozumień kończących się awanturami, pozwany zachowywał się w sposób nieprawidłowy względem matki.

W okresie od początku stycznia 2016 roku sytuacja uległa zaostrzeniu, awantury domowe stały się codzienne, miały miejsce interwencje Policji.

W dniu 18 czerwca 2016 roku pozwany wezwał karetkę pogotowia w wyniku czego powódka trafiła do Szpitala w D.. Po wyjściu ze szpitala pozwany wziął 14 dni opieki nad powódką i zabrał ją na wyjazd poza W., który zakończył się powrotem do W. w dniu 22 lipca 2016 roku.

W dniu 29 lipca 2016 roku powódka na Komisariacie Policji zgłosiła zawiadomienie o psychicznym i fizycznym znęcaniu się nad nią przez pozwanego. Następnego dnia po poinformowaniu pozwanego o tym fakcie wezwał on ponownie pogotowie do powódki, kiedy to powódka ponownie została zabrania do szpitala w D., skąd powódka wyszła w dniu 29 sierpnia 2016 roku.

Z uwagi na zatrucie lekami podczas pobytu w szpitalu powódka w dniu 24 września 2016 roku trafiła do (...), wypisana została 01 grudnia 2016r. W tym okresie pozwany wszedł w posiadanie karty bankomatowej i kodu (...) do tej karty powódki i dokonywał wypłat pieniędzy z konta matki. Powódka zgłosiła tę sytuację jako przestępstwo na Policję, gdyż podnosiła, że nie wyrażała ona zgody na tak wysokie i częste wypłaty sum pieniężnych przez pozwanego, a jedynie upoważniła go do kilku wypłat na konkretne cele (k.246-248v).

Pozwany w późniejszym okresie bezprawnie posługiwał się wypisem powódki ze szpitala w D., oczerniając powódkę w oczach innych osób i przedstawiając ją jako osobę chorą psychicznie.

Pozwany w okresach pobytu matki w szpitalu utrzymywał z nią regularny kontakt, kontaktował się z lekarzami odnośnie stanu zdrowia matki, w czasie kiedy przebywała ona poza szpitalem opiekował się nią.

Powódka M. L. urodziła się (...).

W PIT-40A za 2016 rok wykazała dochód w kwocie 20.082,02 zł (k. 18-18v), zaś w PIT-40A za 2017 rok wykazała dochód w kwocie 20.190,04 zł (k. 607-6074v). W PIT-40A za 2018 rok wykazała dochód w kwocie 20.711,94 zł (k. 792-792v).

Uzyskuje dochód z tytułu emerytury – obecnie 1.497 zł (k. 813). W okresie od 01 marca 2017 roku uzyskiwała świadczenie w wysokości 1.684,17 zł brutto, przy czym z wypłacanej emerytury potrącana była należność 421,04 z uwagi na zajęcie wierzytelności w trybie egzekucji administracyjnej (k. 126-127).

W 2010 roku u powódki zdiagnozowano nowotwór sromu, przeszła ona wtedy radioterapię i chemioterapię (k.25-46). Obecnie powódka winna mieć dobraną indywidualnie dietę (k. 308).

Ponadto z uwagi na swój stan psychiczny powódka była dwukrotnie hospitalizowana w Szpitalu w D. oraz w (...) (k. 21-24, 48).

W lipcu 2017 roku powódka zaciągnęła kredyt w wysokości 4.874 zł na leczenie zębów, spłaca raty w wysokości 146 zł miesięcznie, zakończenie spłaty rat kredytu ma się zakończyć w lipcu 2020 roku (k. 304, 311). Spłaca również raty za odkurzacz w wysokości 43 zł miesięcznie oraz ratę za pralkę w wysokości 53 zł miesięcznie do listopada 2019 roku.

Sąd ustalił koszty utrzymania powódki na kwotę około 1.800 zł miesięcznie, na co składają się koszty: czynsz – 350 zł, energia elektryczna i gaz – 90 zł, telefon – 40 zł, wyżywienie – 600 zł, odzież i obuwie – 200 zł, pomoc do sprzątania i robienia zakupów – 200 zł, leki i leczenie – 200 zł, podatek od nieruchomości – 27,50 zł, środki czystości i higieniczne – 100 zł.

Pozwany D. L. urodził się (...). Z wykształcenia jest mechanikiem maszyn biurowych, ma zrobione uprawnienia operatora wózka widłowego.

Od lipca 2016 roku do września 2018 roku zamieszkiwał wraz z narzeczoną M. F. w W.. Obecnie zamieszkuje wraz z partnerką w S., jednocześnie ponosi koszty mieszkania w W..

W PIT-37 za 2016 rok wykazał dochód w kwocie 51.177,79 zł (k. 74-77).

W okresie od 18 maja 2009 roku do 31 grudnia 2018 był zatrudniony w Miejskich Zakładach (...) na stanowisku kierowcy autobusu za wynagrodzeniem średniomiesięcznym około 4.000-4.600 zł brutto. W dniu 06 września 2018 roku wypowiedziano mu umowę o pracę z uwagi na stwierdzoną orzeczeniem lekarskim niezdolność do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku (k. 82, 211, 297, 352, 687).

Od 04 stycznia pracuje na stanowisku pracownika magazynowego w Ś. za wynagrodzeniem 3.500 zł brutto miesięcznie (k. 783-783v). W PIT-37 za 2018 rok wykazał dochód w kwocie 40.166,67 zł (k. 786-787v).

Do 2018 roku pozwany ponosił koszty związane z alimentami na syna D. w kwocie po 300 zł (k. 85-85v).

Pozwany posiada zobowiązanie kredytowe zaciągnięte w wysokości 21.064,32 zł w 2017 roku, z ratą miesięczną spłaty po 533,13 zł (k. 83). Dodatkowo pozwany dysponuje kontem osobistym z kredytem w limicie 3.500 zł (k. 84).

Jednocześnie pozwany jest obciążony z tytułu zaległości w opłatach za zajmowane mieszkanie przy ul. (...). Na dzień 09 czerwca 2014 roku kwota zaległości wraz z odsetkami wynosiła łącznie 49.323,63 zł, zaś stan zaległości i opłat za bezumowne korzystanie z lokalu na dzień 16 stycznia 2018 roku wynosił 68.558,70 zł (k. 629). Wyrokiem z dnia 07 kwietnia 2017 roku SR dla Warszawy Pragi-Południe nakazał pozwanemu, aby opróżnił lokal mieszkalny i wydał go w stanie wolnym od osób i rzeczy (k. 86-91).

W październiku 2017 roku pozwany zwracał się do powódki o to by odebrała swoje rzeczy z jego mieszkania tj. szafę wraz z zawartością, pralkę, ekspres do kawy i mikser – powódka nie stawiła się pod odbiór tych rzeczy (k. 346).

W 1992 roku pozwany przeszedł perforację żołądka z uwagi na wrzód (k. 410).

Pozwany jest właścicielem samochodu R. (...) (k. 634-637).

Ponosi swoje koszty utrzymania: czynsz i koszty za zajmowanie lokalu bez umowy – 620 zł, prąd – 198 zł, gaz – 146 (co 2 miesiące), rata kredytu – 520 zł, odzież i obuwie – 100 zł.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, w tym w szczególności zeznań powódki (k.691-694, 813-815), pozwanego (k.694-695,815-816), powołanych świadków: B. W. (k. 362-365), M. T. (k. 365-366), Z. B. (k. 366-370), M. F. (k. 644-648).

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków w zakresie w jakim korespondowały one z całokształtem materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy i nie były kwestionowane przez strony postępowania.

Sąd nie uznał wiarygodności złożonych w sprawie dokumentów w postaci paragonów. Paragon bowiem nie zawiera określenia podmiotu, który dokonuje zakupu, i nie określa, na czyją rzecz dany zakup jest dokonany. Stanowią one jedynie dowód dokonania zakupu określonego towaru albo usługi za oznaczoną kwotę, natomiast same w sobie nie świadczą o poniesieniu przez powódkę wydatków związanych z jej utrzymaniem się.

S ąd zważył, co następuje:

Powództwo w niniejszej sprawie zasługiwało na uwzględnienie w części. Powódka nie jest bowiem w stanie pokryć kosztów swojego utrzymania samodzielnie w całości z własnych świadczeń.

Zgodnie z art. 132 k.r.o. obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

Natomiast z treści art. 128 i 129 k.r.o. wynika, że obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo; zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych - obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym.

Powyższe wskazuje, że zobowiązanymi do alimentacji są krewni w linii prostej, czyli osoby, z których jedna pochodzi od drugiej, np. rodzice - dzieci, dziadkowie – wnuki, natomiast stopień pokrewieństwa pomiędzy nimi wyznacza liczba urodzeń, wskutek których powstało pokrewieństwo.

Powódka jest matką pozwanego, zatem to jego w pierwszej kolejności obciąża obowiązek alimentacyjny.

Podstawa prawną powództwa jest art. 133 k.r.o. zgodnie z którym poza wypadkiem, gdy rodzice zobowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, a gdy dochody lub majątek nie wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania, uprawnionym do świadczeń alimentacyjnych jest ten, kto pozostaje w niedostatku.

Strona dochodząca alimentów od swoich zstępnych zobligowana jest do wykazania, że pozostaje w niedostatku, albowiem o ile dochodząc alimentów od rodziców, dziecko nie musi wykazywać, że znalazło się w niedostatku (wystarczające jest wykazanie, że dziecko nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać), to kierując żądanie zasądzenia alimentów od dzieci, wykazanie niedostatku jest już nieodzowne dla skuteczności roszczenia. Dodatkowo na powodzie ciąży obowiązek udowodnienia, że sytuacja finansowa bądź w ogóle możliwości zarobkowe zobowiązanego pozwalają na zasądzenie alimentów w żądanej wysokości.

W niniejszej sprawie Sąd miał obowiązek ocenić, w oparciu o zawnioskowane dowody, czy w ogóle istnieje możliwość orzeczenia obowiązku alimentacyjnego względem pozwanych, uzależnione każdorazowo od zindywidualizowanych możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego.

Stan niedostatku, jak się powszechnie przyjmuje istnieje wtedy, gdy osoba uprawniona nie tyle, że nie posiada żadnych środków utrzymania, ale nie mogą zostać w pełni zaspokojone jej usprawiedliwione potrzeby (por. orz. Sądu Najwyższego dnia 23 października 1962r., III Cr 16/62, opublik. w OSPiKA 1964/10/191).

W ocenie Sądu powódka obecnie znajduje się w niedostatku, albowiem mimo otrzymywanej emerytury w kwocie niemal 1.500 zł, nie jest w stanie samodzielnie zaspakajać swoich podstawowych potrzeb życiowych. Powódka, oprócz potrzeb, których zaspokojenia wymaga każdy człowiek, tj. zapewnienia mieszkania, pożywienia, ubrań i środków higieny, wymaga ze względu na swój stan zdrowia doraźnej opieki i wsparcia w niektórych czynnościach życiowych, jak chociażby sprzątanie mieszkania, zakupy czy pomoc w utrzymaniu prawidłowej higieny. Sąd ustalił, że koszty utrzymania i opieki nad powódką przekraczają wysokość świadczeń jakie otrzymuje, a pozwany w żaden sposób nie partycypuje w tych kosztach, ani nie opiekuje się osobiście powódką.

Sąd ustalił, że utrzymanie powódki to wydatek około 1.800 zł miesięcznie. Sąd na podstawie doświadczenia życiowego uznał jednak, że zadeklarowane wydatki na żywność w kwocie 1.000 zł są zawyżone i uznał, że wydatki te rzeczywiście wynoszą 600 zł. Powódka co prawda wykazała, że potrzebuje ze względu na stan zdrowia specjalnej diety, jednakże w toku postępowania nie zostało wykazane, że zalecana dieta jest aż tak droga jak próbuje to prezentować powódka.

Sąd uznał wskazywane przez powódkę koszty odzieży i obuwia za znacznie zawyżone i nieprzystające do poziomu życia stron i ich możliwości finansowych. Odzież i obuwie nie są rzeczami jednorazowego użytku, wobec czego zasadne jest uwzględnienie tego kosztu jedynie do kwoty po 200 zł miesięcznie, zwłaszcza mając na uwadze, że powódka nie wykazała konieczności ponoszenia wysokich kosztów związanych z zakupem specjalistycznego obuwia.

Powódka w żadnej mierze nie wykazała konieczności ponoszenia kosztów związanych z dopłatami za wodę, wobec czego koszt ten nie został w żadnej mierze uwzględniony. Na marginesie jedynie wskazać należy, że jak wynika z doświadczenia życiowego w sytuacji konieczności dopłat do wodę za rok ubiegły w roku następnym wzrasta prognoza opłat z tego tytułu co uwzględnia się w podwyżkach czynszu. Mając na uwadze zgormadzony w aktach materiał dowodowy wystarczająca jest kwota po 350 zł tytułem opłat czynszowych i bieżących opłat za prognozy zużycia wody.

Koszty pomocy do sprzątania i opieki Sąd uwzględnił do kwoty po 200 zł miesięcznie mając na uwadze stan zdrowia powódki, jej problemy związane z poruszaniem się i zasadność udzielania jej pomocy w zakresie zakupów i sprzątania.

Sąd uznał koszty leków i lekarzy do kwoty po 200 zł miesięcznie mając na uwadze wysokość dotychczas ponoszonych przez powódkę opłat z tego tytułu oraz fakt, że korzystanie z lekarzy specjalistów jest możliwe również w ramach NFZ, zaś sytuacja finansowa stron postępowania nie uzasadnia korzystania z prywatnej opieki medycznej.

Sąd nie uznał za zasadne uwzględnienie w kosztach utrzymania kosztów klinów przeciwhaluksowych, gdyż koszt ten nie został wykazany, zaś jako wydatek jednorazowy nie może być uznany za regularny koszt związany z kosztami utrzymania powódki.

Koszty środków czystości i higienicznych Sąd uznał za zawyżone i uwzględnił je jedynie do kwoty po 100 zł miesięcznie.

Odnosząc się do kosztów pralni należało wskazać, że koszt ten jest całkowicie niezasadny i niewykazany, gdyż powódka pozostaje właścicielką pralki, która znajduje się obecnie w mieszkaniu pozwanego. Pozwany nie czyni przeszkód w tym by powódka mogła odebrać swoją własność i z niej korzystać, zwłaszcza w sytuacji, gdy to ona obecnie opłaca koszty związane z ratami kredytu za ten sprzęt. To powódka nie podejmuje działań zmierzających do odzyskania swojego mienia, co pomogłoby w jej codziennym funkcjonowaniu.

Wobec tego, że powódka otrzymuje emeryturę w wysokości około 1.500 zł miesięcznie, to miesięcznie wymaga ona dodatkowo dla swojego utrzymania kwoty około 300 zł, którą otrzymać powinna od pozwanego, w ramach jego możliwości zarobkowych.

Wobec powyższego Sąd uznał, że by zniwelować ów niedostatek, powódce należne są alimenty od D. L. w kwocie 300 zł miesięcznie. Świadczenie przez pozwanego takiej kwot zabezpieczy niezaspokojone potrzeby powódki.

Ustalony przez Sąd obowiązek alimentacyjny obciąża pozwanego w części odpowiadającej jego możliwościom majątkowym i zarobkowym. Wskazać należy, iż powódka jest jego matką i obecnie gdy jest w podeszłym wieku, to winien udzielić pomocy matce, która zadbała o jego wychowanie, wydaje się oczywistą postawą moralną w odczuciu przeciętnego dorosłego dziecka.

Odnośnie pozwanego D. L. Sąd zważył, że zarabia on około 3.500 zł brutto tj. około 2.600 zł netto. Z oświadczenia pozwanego wynika, że wobec zaprzestania ponoszenia kosztów alimentów na młodszego syna byłby on w stanie przyczyniać się do kosztów utrzymania powódki w zakresie po 300 zł miesięcznie. Co prawda na późniejszym etapie postępowania pozwany wnosił o całkowite oddalenie pozwu, jednakże w ocenie Sądu zasadne jest uwzględnienie w tej części pozwu poprzez obciążenie pozwanego obowiązkiem alimentacyjnym na rzecz jego matki w kwocie po 300 zł miesięcznie od dnia 01 kwietnia 2017 roku tj. zgodnie z pozwem.

W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu.

Na podstawie §10 ust. 1 punkt 4 w zw. z § 8 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu Sąd przyznał pełnomocnikowi adw. M. W. wynagrodzenie w kwocie 1.200 złotych powiększone o stawkę podatku VAT.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt. 1 kpc Sąd nadał wyrokowi w pkt 1 rygor natychmiastowej wykonalności, o czym orzeczono w pkt 5 sentencji.

O kosztach sądowych orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c.