Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 34/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Orzeczenie Komisji Dyscyplinarnej przy Krajowej Radzie Komorniczej w W. z dnia 6 listopada 2019 roku w sprawie o sygn. akt D 60/19.

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

D. P. (1)

zarzut 1. i 2. wniosku o ukaranie:

1) obecność dłużnika w miejscu i czasie przeprowadzonych przez obwinionego w dniu 9 maja 2017 roku czynności egzekucyjnych w sprawie Km 371/17, polegających na odebraniu ruchomości – gazomierza;

2) przygotowanie projektu zawiadomienia o wszczęciu postępowania egzekucyjnego wobec dłużnika, tj. W. R., w dniu 6 maja 2017 roku;

ad. 1)

1.1. zeznania pokrzywdzonego W. R.;

1.2. pisemne oświadczenie pokrzywdzonego z dnia (...) roku;

ad. 2)

wydruk z systemu informatycznego Kancelarii obwinionego;

ad. 1) 1.1.

k. 23;

ad. 1.2.

k. 135 -136;

ad. 2)

k. 108;

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

****************************************************

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1)

2)

1.1. zeznania pokrzywdzonego W. R.;

1.2. pisemne oświadczenie pokrzywdzonego z dnia (...)roku;

ad. 2)

wydruk z systemu informatycznego Kancelarii obwinionego;

Sąd odwoławczy uznał zeznania pokrzywdzonego W. R. - złożone w postępowaniu przed Komisją Dyscyplinarną za przydatne procesowe – fakt, że były one wewnętrznie sprzeczne i wykluczające się nie stanowił powodu do uznanie ich za niemiarodajne, tj. za nieprzydatne do czynienia stanowczych ustaleń faktycznych w sprawie. Zestawienie ich treści z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, w tym pisemnym oświadczeniem złożonym przez pokrzywdzonego na etapie postępowania odwoławczego, w którym potwierdził on osobiste wydanie gazomierza (vide: k. 136v) pozwalało na jednoznaczne uznanie ich za wiarygodne w tej części w jakiej przesłuchany w charakterze świadka W. R. stwierdził, iż był obecny na miejscu i w czasie przeprowadzonych przez obwinionego w dniu (...) roku czynności egzekucyjnych, polegających na odebraniu ruchomości w toku postępowania Km 371/17 („Te czynności mi zajęły ok. 40 sekund (…)” – vide; k. 23);

****************************************************************

Fakt sporządzenia projektu zawiadomienia o wszczęciu postępowania egzekucyjnego wobec dłużnika - W. R. w dniu (...) roku potwierdza wydruk z systemu informatycznego Kancelarii Komornika sądowego – obwinionego D. P. (1), z którego wynika, że pismo „Zawiadomienie o wszczęciu postępowania w celu wydania ruchomości” w sprawie Km 371/17 dla dłużnika zostało wygenerowane w tej właśnie dacie o godz. 14:25:17 (vide: k. 108). Okoliczność ta koreluje z wyjaśnieniami złożonymi przez D. P. (1) w toku postępowania przed Komisją Dyscyplinarną, jednakże fakt ten nie dowodzi tego, że w dniu 9 maja 2017 roku obwiniony usiłował doręczyć dłużnikowi zawiadomienie o wszczęciu egzekucji. Również sam projekt (dokument nieopatrzony datą dzienną i podpisem komornika), który obwiniony - jak wyjaśnił - miał przy sobie w toku czynności egzekucyjnych realizowanych w dniu 9 maja 2017 roku w P. przy ul. (...), nie stanowi zawiadomienia sensu stricto ani go nie zastępuje.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

2)

- (...) Kancelistki obwinionego - B. K. na okoliczność sporządzenia zawiadomienia o wszczęciu postępowania egzekucyjnego w dniu rejestracji sprawy Km 371/17 (vide: k. 109).

Dowód w postaci pisemnego oświadczenia pracownicy kancelarii obwinionego Komornika Sądowego był niedopuszczalny z mocy prawa w rozumieniu art. 170 § 1 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 223 ust. 2 ustawy o komornikach sądowych, albowiem zgodnie z treścią art. 174 k.p.k. zeznań świadka nie wolno zastępować treścią pism, zapisków lub notatek urzędowych. Dokument taki mógłby służyć do weryfikacji/uzupełnienia zeznań, gdyby jego autorka została przesłuchana w charakterze świadka. Wtedy rzeczone (...) podlegałoby ujawnieniu w trybie art. 393 § 3 k.p.k. - jako dokument prywatny.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.  Naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

a)  art. 222 pkt 1 u.k.s. poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że naruszenie przepisu procedury cywilnej wyczerpuje naruszenie powagi i godności urzędu albo innego uchybienia zasadom etyki zawodowej, gdy tymczasem do wyczerpania znamion ww. przewinienia dochodzi w przypadku zachowania nieetycznego, niemoralnego, gorszącego związanego z osobistymi przymiotami komornika sądowego, które przynoszą ujmę stanowisku Komornika Sądowego, a nie w przypadku naruszenia przepisów proceduralnych regulujących czynności egzekucyjne, zwłaszcza w przypadku zgodności ich z prawem;

b)  art. 222 pkt 11 u.k.s. poprzez jego zastosowanie, gdy tymczasem nie sposób uznać za „rażące” naruszenie prawa niedoręczenie postanowienia o wszczęciu postępowania przy pierwszej czynności, w sytuacji odmowy przyjęcia/faktycznej niemożności doręczenia dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu postępowania egzekucyjnego, zwłaszcza że dłużnik akceptował podjęte czynności egzekucyjne, przy czym odmówił przyjęcia jakikolwiek korespondencji.

2.  Naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie:

a)  art. 139 § 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, gdy tymczasem w okolicznościach niniejszej sprawy dłużnik odmówił jakikolwiek rozmowy z Komornikiem Sądowym, co uniemożliwiało także doręczenie zawiadomienia;

b)  art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. poprzez jego niezastosowanie, gdy tymczasem nawet przy ustalonym przez Komisję Dyscyplinarną stanie faktycznym brak jest podstaw, iż zachowanie Komornika Sądowego wyczerpało znamiona jakiegokolwiek przewinienia dyscyplinarnego;

c)  art. 7 k.p.k. poprzez wybiórczą, wewnętrznie sprzeczną, a tym samym błędną ocenę materiału dowodowego, pozostającą w oderwaniu od zasad doświadczenia życiowego oraz logicznego rozumowania, a mianowicie:

⚫

odmowę wiarygodności zeznaniom Obwinionego, w szczególności w zakresie przygotowania dla dłużnika stosowanej korespondencji (zawiadomienia o wszczęciu postępowania egzekucyjnego) przed przystąpieniem do czynności egzekucyjnych, zamiaru doręczenia niezbędnej dokumentacji przy pierwszej czynności, braku możliwości doręczenia dłużnikowi ww. zawiadomienia wobec odmowy przyjęcia, oczywistej omyłki pracownika Kancelarii (...) w zakresie daty opatrzenia zawiadomienia o wszczęciu postępowania egzekucyjnego;

⚫

pominięcie istotnej części zeznań świadka T. M., w szczególności w zakresie obecności dłużnika na miejscu czynności, próby doręczenia korespondencji dłużnikowi przez obwinionego, zachowania dłużnika wobec obwinionego oraz pracowników wierzyciela, w tym odmowy podpisania protokołu demontażu urządzeń, prawidłowej, zgodnej z zasadami etyki postawy obwinionego.

3.  Konsekwencją nieprawidłowej oceny materiału dowodowego oraz pominięcia istotnych okoliczności faktycznych, jest zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a polegający na:

a)  przyjęciu, że obwiniony nie sporządził przed przystąpieniem do pierwszej czynności zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, gdy tymczasem taki dokument został sporządzony w dniu (...) roku,

b)  przyjęciu, że obwiniony nie miał zamiaru doręczyć dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu egzekucji przy pierwszej czynności, gdy tymczasem Obwiniony podjął próbę przekazania dłużnikowi zawiadomienia, zgodnie z art. 805 k.p.c., jednakże dłużnik odmówił przyjęcia jakiejkolwiek korespondencji,

c)  przyjęciu, że zawiadomienie o wszczęciu postępowania egzekucyjnego sporządzone zostało w dniu (...) roku, gdy tymczasem dokument został sporządzony w dniu (...) roku, przy czym został błędnie opatrzony przez pracownika Kancelarii datą(...) roku a nie (...) roku, tj. w dniu dokonania pierwszej czynności, a to ze względu na odmowę przyjęcia korespondencji przez Dłużnika podczas pierwszej czynności, zwłaszcza że data oraz podpis zawiadomienia obwiniony miał zamiar złożyć niezwłocznie przed doręczeniem go dłużnikowi i przed rozpoczęciem dalszych czynności egzekucyjnych,

d)  przyjęciu, że obwiniony miał możliwość doręczenia zawiadomienia o wszczęciu postępowania egzekucyjnego przy pierwszej czynności, gdy tymczasem postawa dłużnika uniemożliwiała faktyczne doręczenie jakikolwiek korespondencji z uwagi na odmowę jej przyjęcia przez dłużnika,

e)  przyjęciu, że obwiniony zastosował nieprawidłową kolejność czynności, gdy tymczasem obwiniony zgodnie z przyjętą procedurą najpierw usiłował doręczyć zawiadomienie o wszczęciu postępowania egzekucyjnego, a następnie przeprowadzić egzekucję ruchomości.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odwołanie obrońcy okazało się zasadne w zakresie w jakim eksponowało błąd subsumpcji, a więc obrazę prawa materialnego, skutkującą niezasadnym przypisaniem obwinionemu popełnienia zarzuconych mu przewinień dyscyplinarnych.

Ponieważ skarżący jednocześnie podnosił zarzuty błędnych ustaleń faktycznych - będących następstwem obrazy przepisów postępowania, polegającej na przekroczeniu zasad swobodnej oceny dowodów (art. 7 k.p.k.) oraz obrazy prawa materialnego – najsamprzód należy stwierdzić, że sama obraza prawa materialnego (error iuris) polegać może na błędnej wykładni przepisu, zastosowaniu nieodpowiedniego przepisu lub zastosowaniu go w niewłaściwy sposób, zastosowaniu danego przepisu, mimo zakazu określonego rozstrzygania lub niezastosowaniu normy, której stosowanie było obowiązkowe. Podzielić zatem należy tezę, że: " obraza prawa materialnego ma miejsce wtedy, gdy stan faktyczny został w orzeczeniu prawidłowo ustalony, a nie zastosowano do niego właściwego przepisu" (por. wyrok SN z 21 czerwca 1978 r., I KR 124/78, OSNPG 3/1979, poz. 51), zatem "nie ma obrazy prawa materialnego, jeżeli wada orzeczenia jest wynikiem błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za jego podstawę" (por. wyrok SN z 2 sierpnia 1978 r., I KR 155/78, OSNKW 12/1979, poz. 233). W takich wypadkach podstawą odwoławczą "może być tylko zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku (...), a nie obrazy prawa materialnego" (por. wyrok SN z 23 lipca 1974 r., V KR 212/74, OSNKW 12/1974, poz. 233).

Z kolei zarzut błędu w ustaleniach faktycznych może odnosić się tylko do tych ustaleń faktycznych, na podstawie których sąd wydaje orzeczenie. Może mieć dwie postacie, tj. błędu „braku" albo błędu „dowolności" (por. Z. Doda, A. Gaberle, Kontrola odwoławcza..., t. 2, s. 129). W obu przypadkach to uchybienie dotyczy sytuacji, gdy prawidłowo ujawniono dowody stanowiące podstawę orzeczenia, a także dokonano prawidłowej ich oceny. Oznacza to, że sąd, ustalając stan faktyczny, wziął pod uwagę wszystkie dowody ujawnione w postępowaniu, a także prawidłowo je ocenił (art. 7). Natomiast ustalając stan faktyczny na podstawie tych dowodów, sąd pominął wynikające z nich fakty (okoliczności) istotne w sprawie albo ustalił fakty, które wcale z danego dowodu nie wynikają lub wynikają, ale zostały zniekształcone (przeinaczone). W pierwszym przypadku błąd („braku") polega na nieustaleniu określonego faktu, który wynika z dowodu. W drugim przypadku błąd („dowolności") ma miejsce wówczas, gdy w ustaleniach faktycznych został wskazany fakt, który nie wynika z przywołanego dowodu, albo gdy z przywołanego dowodu wynika określony fakt, ale został on w ustaleniach faktycznych zniekształcony (przeinaczony). Błąd dowolności może polegać również na wadliwym wnioskowaniu z prawidłowo ustalonych faktów.

Przeprowadzona w sprawie kontrola odwoławcza wykazała brak podstaw do przypisania organowi I instancji zarzutu błędu dowolności w rozumieniu wyżej wskazanym. W ocenie Sądu Apelacyjnego ustalenia faktyczne Komisji Dyscyplinarnej przy Krajowej Radzie Komorniczej w W. (dalej Komisja Dyscyplinarna albo organ I instancji) co do zasady są trafne i znajdują potwierdzenie w całokształcie okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego – ocenionych w sposób swobodny i w graniach jej kompetencji orzeczniczych, a w więc w oparciu o prawidłowo zgromadzony i oceniony materiał dowodowy.

Przede wszystkim - wbrew odmiennym zapatrywaniom skarżącego - prawidłowo w sprawie ustalono, że obwiniony nie doręczył w dniu (...) roku dłużnikowi W. R. zawiadomienia o wszczęciu egzekucji z ruchomości. Okoliczność ta wynika z całokształtu dowodów ujawnionych w toku postępowania – tak wyjaśnień obwinionego, jak i zeznań pokrzywdzonego – W. R., korespondujących z treścią zgromadzonej w sprawie dokumentacji, w tym w aktach Km 371/17, wskazujących na bezsporny fakt, że dłużnik odebrał zawiadomienia o wszczęciu egzekucji w dniu (...)roku (vide: zwrotne potwierdzenie odbioru w aktach Km 371/17 – k. 23). Powyższe nie oznacza, że obwiniony nie nosił się z zamiarem jego doręczenia w dniu (...) roku – przy pierwszej czynności egzekucyjnej – in concreto odebraniu ruchomości w postaci gazomierza. Wskazują na to nie tylko wyjaśnienia obwinionego oraz dane wygenerowane z systemu informatycznego prowadzonej przez niego Kancelarii Komornika Sądowego, ale i zasady wiedzy oraz doświadczenia życiowego – w świetle których obwiniony jako profesjonalista, udając się na miejsce czynności, z pewnością miał przy sobie uprzednio przygotowany projekt zawiadomienia o wszczęciu egzekucji dla dłużnika W. R. – nieopatrzony datą ani jego podpisem, które – co oczywiste miały być uzupełnione w stosownym miejscu i czasie – tj. przy pierwszej czynności egzekucyjnej właśnie. Okoliczność ta w świetle całokształtu okoliczności sprawy jawiła się jako bezsporna.

Kontrowersyjna natomiast była kwestia doręczenia/usiłowania doręczenia zawiadomienia o wszczęciu egzekucji w dniu (...) roku dłużnikowi. Analiza dowodów zgromadzonych w postępowaniu prowadzi do wniosku, że obwiniony nie podjął próby jego doręczenia W. R. i w tym zakresie ustalenie Komisji Dyscyplinarnej w ocenie Sądu odwoławczego jest trafne. Ustalenie to kontestuje odwołujący się, jednakże całkowicie bezzasadnie. Wprawdzie sama treść protokołu z czynności egzekucyjnych przeprowadzonych w dniu (...) roku przez obwinionego nie dowodzi, że faktycznie – wbrew zapisom protokołu - nie podjął on próby doręczenia zawiadomienia dłużnikowi, jednakże takiemu wnioskowaniu sprzeciwiają się - poza zeznaniami W. R. - zarówno wyjaśnienia obwinionego, jak i treść pozostałej, wytworzonej przez niego dokumentacji w sprawie. Przypomnieć należy, iż wedle treści sporządzonego przez D. P. (1) protokołu „ Na posesji obecny był mężczyzna, który odmówił podania danych osobowych oraz wskazania czy dłużnik jest obecny w nieruchomości” (k. 12-13 akt Km 371/17). Z wyjaśnień złożonych przed Komisją Dyscyplinarną wynika zaś, że wobec zaistniałej sytuacji obwiniony uznał, że doręczy zawiadomienie dłużnikowi pocztą: „ Z uwagi na przepisy dotyczące ochrony danych osobowych bezpiecznej było doręczyć pocztą, a nie osobie, która nie chciała się przedstawić (…) ja miałem obawy czy jest to osoba, do której zaadresowany jest tytuł wykonawczy.” (vide: k. 22). Wyjaśnienia te korelują z pisemnymi oświadczeniami, jakie obwiniony składał w toku postępowania egzekucyjnego w związku z wnoszonymi w jego toku skargami dłużnika na czynności komornika, w których D. P. (1) każdorazowo przyznawał, że „(…) doręczenie dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu egzekucji stosownie do art. 805 § 1 kpc w dniu (...) r. nie było możliwe - osoba zastana na miejscu nie odpowiadała na pytania dotyczące jej tożsamości jak też obecności na miejscu dłużnika, co wykluczało doręczenie jej przez organ egzekucyjny jakichkolwiek dokumentów związanych ze sprawą Km 371/17 – za pierwszą czynność w rozumieniu powołanego wyżej artykułu uznano wydanie w dniu (...) r. postanowienia o ustaleniu kosztów postępowania w części dotyczącej odbioru ruchomości stąd też taką datą zostało opatrzone zawiadomienie o wszczęciu egzekucji.” (vide: k. 39-40, 52-53, 131 akt Km 371/17). Tożsame twierdzenia obwiniony podtrzymywał w toku postępowań skargowych, inicjowanych przez dłużnika przed Radą I. Komorniczej w P. (vide: k. 73, 98 akt Km 371/17), czy nawet w toku postępowania wyjaśniającego prowadzonego przez Rzecznika Dyscyplinarnego przy Krajowej Radzie Komorniczej w W. (vide: k. 145 akt Km 371/17) oraz w pisemnych wyjaśnień składanych w trybie nadzoru administracyjnego, sprawowanego nad obwinionym komornikiem przez Prezesa Sądu Rejonowego P. (vide: k. 166 akt Km 371/17).

W świetle powyższego jako oczywisty jawił się wniosek, że skoro obwiniony nie wiedział, czy miał do czynienia z dłużnikiem, czyli W. R. – a przynajmniej pewności takiej nie miał – to nie usiłował też doręczyć tej osobie zawiadomienia o wszczęciu postępowania egzekucyjnego. Warunkiem bowiem zastosowania doręczenia zastępczego, przewidzianego w art. 139 § 2 k.p.c. jest odmowa przyjęcia pisma przez jego adresata - in concreto dłużnika. Tylko wówczas można było pozostawić pismo w aktach ze skutkiem doręczenia. Ponieważ zaś obwiniony nie miał pewności, że miał do czynienia z W. R., to logicznym jest, że poniechał próby doręczenia. Skoro zaś nie doszło do usiłowania doręczenia pisma adresatowi, to formalnie ten ostatni nie mógł odmówić jego przyjęcia. Za powyższym wnioskowaniem przemawia również to, że projekt zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, który obwiniony notabene miał przy sobie, nie został przez niego uzupełniony datą i podpisem po przybyciu na miejsce czynności - w dniu 9 maja 2017 roku, a dopiero w dniu 10 maja 2017 roku – wraz z zawiadomieniem o stwierdzeniu zakończenia postępowania egzekucyjnego w części dotyczącej egzekucji świadczenia niepieniężnego (wydania gazomierza) i ustaleniu dotychczasowych kosztów postępowania oraz kontynuowaniu postępowania w części dotyczącej egzekucji świadczeń pieniężnych (vide: k. 20 akt Km 371/17). Takie zachowanie było logiczną konsekwencją nieustalenia tożsamości osoby, która faktycznie stawiła się na miejscu czynności i udostępniła gazomierz objęty tytułem wykonawczym oraz podjętej przez obwinionego w zaistniałej sytuacji świadomie decyzji o doręczeniu dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu egzekucji pocztą, co zresztą obwiniony przyznał przed Komisją Dyscyplinarną, stwierdzając m.in.: „ moim błędem było niewezwanie asysty policji celem wylegitymowania osoby obecnej na czynnościach” (vide: k. 22). Wnioskowania tego nie podważają zeznania T. M. pracownika – (...) Sp. z o.o. z s. w W., który z ramienia wierzyciela uczestniczył w odebraniu gazomierza. Z zeznań bowiem świadka: „Była próba doręczenia jakiejś korespondencji przez Obwinionego (…) Dokładnie nie pamiętam czy była próba doręczenia korespondencji” (vide: k. 58) nie sposób wywieść poprawnego pod względem logicznym wniosku, że D. P. (1) usiłował doręczyć zawiadomienie o wszczęciu egzekucji mężczyźnie, który nie ujawnił swojej tożsamości, a jedynie udostępnił egzekwowany gazomierz, tym bardziej, że nie podpisał on wówczas żadnych dokumentów – w tym Karty demontażu gazomierza, na której świadek M. odnotował w odniesieniu do ww. mężczyzny: „Brak kompletnej współpracy (poszedł do domu)” (vide: k. 63).

W tych okolicznościach forsowanie przez skarżącego tezy o omyłce pracownicy kancelarii obwinionego, która rzekomo na skutek niedopatrzenia mylnie wpisała datę (...) r. zamiast (...)roku na zawiadomieniu o wszczęciu egzekucji wobec dłużnika W. R., nie wytrzymuje krytyki i naraża skarżącego na zarzut dowolności ocen. Wszak, jak to wyżej wykazano, gdyby obwiniony zastosował tryb doręczenia zastępczego, to pozostawiłby korespondencję w aktach sprawy – ze skutkiem doręczenia właśnie, co czyniło zbytecznym jej ponowne doręczenia - za pośrednictwem operatora pocztowego. W tych okolicznościach zaoferowany przez skarżącego dowód (vide: k.108) nie mógł prowadzić do zamierzonego rezultatu – utworzenie bowiem projektu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji w dniu (...) roku nie dowodziło doręczenia dokumentu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji dłużnikowi w dniu (...) roku w trybie art. 139 § 2 k.p.c.

Z punktu widzenia prawidłowości doręczenia zawiadomienia o wszczęciu egzekucji nie miał również istotnego znaczenia fakt, że dłużnik w rzeczywistości był obecny na miejscu czynności i wydał egzekwowaną ruchomość przedstawicielom wierzyciela. Pomimo bowiem, iż organ I instancji uchylił się od ustalenia czy osobą, która wydała gazomierz był W. R. – a którą to okoliczność ostatecznie wykazano w toku postępowania odwoławczego - to fakt ten nie zmienia tego, iż obwiniony nie miał takiej świadomości - analogicznie jak świadek T. M.. Ten ostatni, wbrew twierdzeniom skarżącego, nie miał pewności czy osobą, która wydała gazomierz był dłużnik, czyli W. R.. Wniosek ten potwierdza całościowa analiza zeznań świadka, których istotę oddają jego słowa: „Nie wiem czy osobą, która podeszła do furtki była Panem R.. Nie wiem kto to był” (vide: k. 58). W tym miejscu przypomnieć należy, iż zasada zawarta w art. 410 k.p.k., wedle której podstawę wyroku może stanowić tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy obowiązuje także przy wyciąganiu wniosków przez strony procesowe, które przedstawiając własne stanowisko nie mogą go opierać na fragmentarycznej ocenie dowodów z pominięciem tego wszystkiego, co mogło prowadzić do innych wniosków (SN III KR 196/79, OSNPG 1980, nr 3, poz. 43).

W konsekwencji powyższego stwierdzić należy, iż organ I instancji nie dopuścił się zarzucanego przez obronę błędu w ustaleniach faktycznych, przyjmując iż obwiniony nie doręczył dłużnikowi - W. R. zawiadomienia o wszczęciu postępowania egzekucyjnego przy pierwszej czynności egzekucyjnej, tj. w dniu (...) roku, a uczynił to dopiero po odebraniu egzekwowanej ruchomości – in concreto w dniu 12 maja 2017 roku. Przypomnieć tu trzeba, iż o dopuszczeniu się uchybienia określonego w art. 438 pkt 3 k.p.k. można zasadnie mówić jedynie wówczas, gdy trafność ocen i wniosków wyprowadzonych przez Sąd I instancji z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego nie odpowiada prawidłowościom logicznego rozumowania. Sama zaś tylko możliwość, przeciwstawienia ustaleniom Sądu orzekającego odmiennego poglądu nie może prowadzić do wniosku o popełnieniu błędu w ustaleniach faktycznych.

Konkluzja ta nie oznaczała jednak tego, że obwiniony komornik eo ipso uchybił powadze i godności sprawowanego urzędu oraz dopuścił się rażącej obrazy przepisów postępowania.

Zgodzić bowiem należy się ze skarżącym, iż nie każda obraza przepisów ma charakter „rażącej” oraz godzi w powagę i godność urzędu komornika sądowego w rozumieniu art. 222 pkt 1 in principio oraz art. 222 pkt 11 in principio aktualnie obwiązującej ustawy o komornikach sądowych, jak i w rozumieniu art. 71 pkt 1 i 2 ustawy z dnia (...) r. o komornikach sądowych i egzekucji, obowiązującej do dnia (...) roku, tj. w czasie zaistnienia czynów zarzuconych obwinionemu – co należało uwzględnić z urzędu, zgodnie z zasadą względności ustawy w rozumieniu art. 4 § 1 k.k., z powodów, o których mowa poniżej.

Określenie „rażącej obrazy prawa” nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane, tak na gruncie „starej”, jak i „nowej” ustawy, regulujących status i podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnej komorników sądowych, wobec czego przy jego wykładni należy posiłkować się poglądami wyrażonymi w piśmiennictwie oraz orzecznictwie sądów. O „rażącym" naruszeniu prawa można mówić wtedy, gdy obraza prawa ma charakter wyraźny, niewątpliwy, dający się łatwo stwierdzić, ale także trzeba wziąć pod uwagę ciężar gatunkowy zaistniałego uchybienia. Ustawodawca nie użył bowiem określenia „oczywista" obraza prawa, ale posłużył się zwrotem „rażąca". Oznacza to, że chodzi nie tylko o łatwą do stwierdzenia na pierwszy rzut oka obrazę prawa, ale konieczne jest również uwzględnienie charakteru tego naruszenia jego „jakość", która świadczy o powadze uchybienia. Rażący charakter naruszenia nie może być rozpatrywany w oderwaniu od stanu faktycznego, ale powinien być oceniany wyłącznie w kontekście konkretnych okoliczności (por. teza 23 do art. 222 w: Wójcikowska M. (red.), Świeczkowski J. (red.), Antkiewicz A., Dziewulska M., Fronczek R., Grajdura W., Kotłowski D.E., Kurzych A., Lewandowski M., Łyszczek R., Piłat W., Powałowski A., Rybicka-Pakuła M., Sadowski K., Szachta J., Uliasz M., Wolska H., Zinkiewicz-Będźmirowska O.: Ustawa o komornikach sądowych. Ustawa o kosztach komorniczych. Kodeks Etyki Zawodowej Komornika Sądowego. Komentarz; WKP, 2020). W orzecznictwie dyscyplinarnym dot. sędziów podkreśla się zaś, że do przypisania deliktu dyscyplinarnego nie jest wystarczające popełnienie błędu - i to nawet oczywistego - w zakresie prawidłowego stosowania prawa; konsekwencją takiego uchybienia musi być jednoczesne narażenie na szwank praw i interesów stron albo wyrządzenie szkody będącej następstwem decyzji lub działania podjętego przez sędziego wykonującego swoją funkcję (wyrok SN z 16 września 2008 r., (...) 70/08, OSNSD 2008, poz. 84). W podobnym tonie wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku z 21.10.1992 r., (...) SA 86/92 ( (...), poz. 23), stwierdzając, że „rażące naruszenie prawa" stanowi kwalifikowaną (rażącą) formę „naruszenia prawa" i utożsamianie tego pojęcia z każdym „naruszeniem prawa" jest niesłuszne.

Przenosząc powyższe na grunt poddanego osądowi przypadku, stwierdzać należy, iż jakkolwiek każda obraza prawa – tak materialnego, jak procesowego, wbrew odmiennym zapatrywaniom skarżącego - może być podstawą odpowiedzialności dyscyplinarnej komornika sądowego, to tylko wówczas gdy ma charakter rażący w rozumieniu wyżej podanym, co nie zostało w postępowaniu w żaden sposób wykazane. Analiza pisemnych motywów zaskarżonego orzeczenia prowadzi bowiem do wniosku, że Komisja Dyscyplinarna rażącą obrazę prawa utożsamia z samą rangą przepisu i jego jednoznacznością, co w świetle wcześniejszych wywodów jest nie tylko dalece niewystarczające do przypisania odpowiedzialności dyscyplinarnej, ale wręcz nieuprawnione i sprzeczne z ustaloną wykładnią tego rodzaju przewinienia.

Przypomnieć należy, iż w myśl art. 805 § 1 k.p.c. (w brzmieniu z chwili czynu) przy pierwszej czynności egzekucyjnej doręcza się dłużnikowi zawiadomienie o wszczęciu egzekucji, z podaniem treści tytułu wykonawczego i wymienieniem sposobu egzekucji oraz z pouczeniem o możliwości, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności, a także sporządzony przez organ egzekucyjny odpis tytułu wykonawczego. Bezspornym jest, iż pierwszą czynnością w rozumieniu powołanego przepisu jest czynność adresowana do dłużnika i zmierzająca do zaspokojenia wierzyciela. W przypadku egzekucji świadczeń niepieniężnych czynność taką, w zależności od sposobu egzekucji, stanowi np. odebranie rzeczy dłużnikowi (art.1041 § 1 k.p.c.). W świetle powyższego nie budzi wątpliwości to, że przed przystąpieniem do czynności odebrania rzeczy ruchomej komornik powinien doręczyć dłużnikowi zawiadomienie o wszczęciu egzekucji, a na żądanie dłużnika powinien okazać mu tytuł wykonawczy (art. 805 k.p.c.).

W realiach poddanego osądowi przypadku obwiniony w dniu (...) roku, po przybyciu na miejsce czynności (jak wynika z zeznań T. M.) przedstawił się jako komornik obecnemu na miejscu czynności mężczyźnie (którym jak wykazał Sąd odwoławczy był dłużnik – W. R.) oraz poinformował go o celu swojego przybycia, po czym - mimo nieustalenia tożsamości mężczyzny, a tym samym niedoręczenia dłużnikowi zawiadomienia w trybie art. 805 § 1 k.p.c. – wezwał obecnego na miejscu czynności do udostępnienia objętego tytułem wykonawczym gazomierza, a po usunięciu jego zabezpieczeń przez ww., skutecznie przeprowadził egzekucję z ruchomości przy pomocy upoważnionych pracowników wierzyciela. Oczywiście obwiniony doręczył zawiadomienie o wszczęciu egzekucji wraz ze stosownym pouczeniem i odpisem tytułu wykonawczego dłużnikowi za pośrednictwem operatora pocztowego, ale w dniu (...) r. - de facto po zakończeniu egzekucji świadczenia niepieniężnego - czyli z naruszeniem art. 805 § 1 k.p.c.

Zgodzić należy się z Komisją Dyscyplinarną, że doręczenie dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu egzekucji w trybie art. 805 § 1 k.p.c. ma zapewnić ochronę praw dłużnika, umożliwia mu ono bowiem podjęcie obrony. Naruszenie dyspozycji art. 805 k.p.c., w zależności od okoliczności konkretnej sprawy, może zatem stanowić przyczynę nieważności postępowania z uwagi na pozbawienie dłużnika możności obrony jego praw (art. 379 pkt 5 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). Jednakże przy analizie, czy doszło do pozbawienia strony możności działania, trzeba najpierw rozważyć, czy nastąpiło naruszenie przepisów procesowych, następnie zbadać, czy uchybienie to wpłynęło na możność strony do działania w postępowaniu, wreszcie ocenić, czy pomimo zaistnienia tych przesłanek strona mogła bronić swych praw w procesie. Dopiero w razie kumulatywnego spełnienia wszystkich tych warunków można uznać, że strona została pozbawiona możności działania (wyrok SA w Warszawie z 2009.08.18, I ACa 504/09, LEX nr 1120141).

Rozważań takowych na gruncie niniejszej sprawy zabrakło, a przecież były one nieodzowne dla ustalenia czy naruszenie przez obwinionego jednoznacznego w swojej treści przepisu procedury cywilnej w sposób przez niego świadomy - co bezspornie zostało dowiedzione (D. P. (1) znał bowiem jego treść i sposób stosowania, miał zresztą ze sobą przygotowany projekt zawiadomienia o wszczęciu egzekucji dla dłużnika) – miało dla W. R. a pokrzywdzonego w niniejszym postępowaniu jakiekolwiek poważne następstwa, w szczególności powodowało dlań szkodę lub choćby takową realnie mu groziło. Gdyby organ I instancji przeprowadziłby taką analizę z pewnością doszedłby do wniosków przeczących, które sprzeciwiały się uznaniu zaniechania obwinionego (polegającego na niedoręczeniu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji dłużnikowi przy pierwszej czynności egzekucyjnej), za rażącą obrazę przepisu art. 805 § 1 k.p.c. Oceniając sprawę z powyższego punktu widzenia zauważyć należy, iż:

- po pierwsze - dłużnik był świadom celu i charakteru oraz podstawy działań obwinionego, który przed przystąpieniem do czynności egzekucyjnych wyjawił mu, że jest komornikiem oraz w jakim celu w miejsce to przybył,

- po drugie – pokrzywdzony, choć nie chciał ujawnić swojej tożsamości wobec komornika i przedstawicieli egzekwującego wierzyciela, to znał treść tytułu egzekucyjny i jego konsekwencje – pomimo, że dobrowolnie go nie wykonał, to nie sprzeciwiał się egzekucji gazomierza i jak sam zeznał „(…) bez żadnych oporów” w „ok. 40 sekund” usunął zabezpieczenia, umożliwiając demontaż licznika przedstawicielom wierzyciela (vide: k. 23);

- po trzecie - obwiniony skutecznie doręczył dłużnikowi zawiadomienie o wszczęciu egzekucji dnia 12 maja 2017 roku – co prawda trzy dni po zakończeniu egzekucji z ruchomości (odebraniu gazomierza zgodnie z treścią tytułu wykonawczego), jednakże okoliczność ta nie spowodowała żadnych ujemnych skutków dla pokrzywdzonego, w szczególności nie pozbawiła go praw dłużnika na etapie postępowania egzekucyjnego, który wszak mógł dalej skutecznie zwalczać sam tytuł wykonawczy (z czego nie czynił użytku), jak i czynności samego komornika, z czego skwapliwie korzystał; tym samym skutki błędu procesowego obwinionego zostały skutecznie zniwelowane;

- po czwarte – wprawdzie błędem obwinionego było niezawezwanie na miejsce czynności funkcjonariuszy Policji w celu wylegitymowania mężczyzny, który w czasie czynności odmówił ujawnienia swojej tożsamości a po udostępnieniu egzekwowanego gazomierza oddalił się z miejsca czynności, jednakże wezwanie asysty Policji paradoksalnie zwiększyłyby koszty egzekucji, które w całości obciążyłyby dłużnika; dopiero art. 28 aktualnie obowiązującej ustawy o komornikach sądowych pozwała komornikowi na legitymowanie osób przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych w celu ustalenia ich tożsamości, co na gruncie „starej” ustawy o komornikach sądowych i egzekucji nie było możliwe;

- po piąte - żadna ze skarg wniesionych przez dłużnika na czynności komornika, w tym w trybie nadzoru administracyjnego, nie została uwzględniona, co niechybnie miałoby miejsce, gdyby czynności komornika poważnie godziły w prawa dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym lub narażały go szkodę – także w przypadku prawnokarnej oceny zachowania obwinionego jako funkcjonariusza publicznego (vide: k. 116-117, 151-152, 173,176, 194-195 akt Km 371/17).

Reasumując, oceniając sprawę kompleksowo, a więc zarówno przez pryzmat wagi naruszonego przez obwinionego w sposób umyślny przepisu procedury cywilnej, jak i jego skutków dla pokrzywdzonego, nie sposób uznać, że in concreto miało miejsce rażące naruszenie art. 805 § 1 k.p.c., uzasadniające przypisanie obwinionemu popełnienie deliktu dyscyplinarnego, zarzuconego mu przez oskarżyciela w punkcie 2. wniosku o ukaranie.

Sąd Apelacyjny podzielił także zapatrywania skarżącego w zakresie w jakim utrzymywał on, że samo zachowanie obwinionego – sprzeczne w aspekcie zewnętrznym z obowiązującymi komornika unormowaniami - nie stanowiło jeszcze o naruszeniu powagi i godności sprawowanego przezeń urzędu komornika sądowego. Tymczasem analiza pisemnych motywów orzeczenia Komisji Dyscyplinarnej prowadzi do wniosku, że samo wykazanie obwinionemu zawinionego naruszenia wiążących go jako komornika sądowego norm postępowania uznano za wystarczające do uznania go winnym naruszenia powagi i godności sprawowanego przezeń urzędu. Przyjęcie takiego zapatrywania oznaczałoby - niejako z automatu - pociągnięcie każdego komornika sądowego do odpowiedzialności dyscyplinarnej za jakąkolwiek obrazę przepisów prawa, w tym w wypadku uchylenia lub zmiany czynności egzekucyjnej komornika w drodze zwyczajnych lub szczególnych środków zaskarżenia (np. w drodze skargi na czynności komornika), z czym nie sposób się zgodzić. Należy bowiem mieć na uwadze to, że postępowanie dyscyplinarne nie może i nie powinno zastępować lub uzupełniać środków nadzoru judykacyjnego i administracyjnego nad komornikiem (por. R. Szałachowski, Sprawy dyscyplinarne komorników sądowych w świetle orzecznictwa Komisji Dyscyplinarnej, w: Analiza i ocena ustawy..., s. 215).

W tym miejscu przypomnieć należy, iż komornik odpowiada dyscyplinarnie za naruszenie powagi i godności urzędu. Jest to określenie nieostre i bardzo szerokie. Przy jego interpretacji należy więc brać pod uwagę: zarówno treść ślubowanie komornika, ustawy regulującej status komornika sądowego oraz przestrzeganie Kodeksu Etyki Zawodowej Komornika. Bezspornym jest, że na gruncie tak poprzednio obowiązującej ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, jak i aktualnie obowiązującej ustawy o komornikach sądowych, podstawowym obowiązkiem komornika sądowego jako funkcjonariusza publicznego jest przestrzeganie przepisów prawa (vide: art. 16 ust. 1. „starej” ustawy: „ Komornik jest obowiązany postępować zgodnie z przepisami prawa, złożonym ślubowaniem i zasadami etyki zawodowej oraz podnosić kwalifikacje zawodowe.” i podobnie art. 25 ust. 1 „nowej” ustawy: „ Komornik jest obowiązany postępować zgodnie z przepisami prawa, orzeczeniami sądu wydanymi w trybie nadzoru judykacyjnego, zarządzeniami lub zaleceniami uprawnionych organów nadzoru administracyjnego, złożonym ślubowaniem i zasadami etyki zawodowej oraz podnosić kwalifikacje zawodowe.”; art. 14. ust. 2 „starej” ustawy oraz art. 17 ust. 2 „nowej” ustawy: "Ślubuję uroczyście jako komornik powierzone mi obowiązki wypełniać zgodnie z prawem i sumieniem, dochować tajemnicy prawnie chronionej, w postępowaniu swym kierować się zasadami uczciwości, godności i honoru"). Obowiązek ten wpisany jest także do Kodeksu Etyki Zawodowej Komornika Sądowego (Uchwala Nr (...) K. z dnia 6 września 2016 r. K..2016.9.6), który w § 6 ust. 1 stanowi, że „Komornik, jako funkcjonariusz publiczny wykonujący zawód zaufania publicznego, obowiązany jest do postępowania zgodnego z obowiązującymi przepisami prawa i swoim sumieniem, złożonym ślubowaniem oraz przyrzeczeniem, zasadami współżycia społecznego, dobrymi obyczajami, wykazywania się należytą rzetelnością i sumiennością, kierowania się zasadami uczciwości, godności, honoru oraz do dochowania tajemnicy prawnie chronionej”. Nadto sam Kodeks w § 2 definiuje uchybienie zasadom etyki zawodowej, jako postępowanie sprzeczne z dobrem wymiaru sprawiedliwości, naruszające powagę i godność urzędu komornika sądowego i stanowiące podstawę odpowiedzialności dyscyplinarnej.

W doktrynie za naruszeniem powagi i godności urzędu komornika sądowego uznaje się stosowanie nieuczciwej konkurencji i niedopuszczalnej reklamy, wprowadzenie się w stan nietrzeźwości czy uchylanie się od obowiązku uczestnictwa w walnym zgromadzeniu izby komorniczej (tak A. M., Ustawa..., 2012, s. 349). Do przewinień w ramach omawianego przepisu zalicza się również łamanie obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, nieprzestrzeganie dni i godzin przyjęć interesantów, naruszenie zakazu podejmowania dodatkowego zatrudnienia, innego zajęcia bądź sposobu zarobkowania, nieopłacenie składek na potrzeby organów samorządu komorniczego. W. T. jako przykład naruszenia powagi i godności urzędu komornika sądowego wskazał zachowanie odbiegające od norm zachowania przyjętych w społeczeństwie (W. Tomalak, Status ustrojowy i procesowy komornika sądowego, Warszawa 2014, s. 183).

Zasady poszanowania godności urzędu komornika sądowego można również odnieść do pojęcia godności urzędu sędziego sądu powszechnego. Z racji pełnionych funkcji zarówno komornik sądowy, jak i sędzia sądu powszechnego pełnią służbę na rzecz wymiaru sprawiedliwości. Sąd Najwyższy w wyroku z 11.09.2007 r., (...) 50/07 (LEX nr 471858), zwrócił uwagę na istotną kwestię, iż „nie każde naruszenie obowiązków służbowych stanowi jednocześnie uchybienie godności urzędu. Przewinienie służbowe od uchybienia godności urzędu odróżnia bowiem to, że jest ono z reguły następstwem naruszenia określonych obowiązków przewidzianych odpowiednimi przepisami. Przy uchybieniach zaś godności urzędu chodzi o wszelkie inne zachowania sędziego w służbie i poza służbą, w życiu społecznym, a nawet prywatnym (nieetyczne, niemoralne, gorszące), które przyjmują ujmę stanowisku sędziego". (por. teza 3 do art. 222 w: Simbierowicz M. (red.), Świtkowski M. (red.), Falkowski B., Grajewski A., Prasałek J., Rączkowski M., Skoczylas T.: Ustawa o komornikach sądowych. Ustawa o kosztach komorniczych. Komentarz, wyd. I zaktualizowane, LEX/el., 2019).

Przekładając powyższe uwagi na grunt rozpatrywanego przypadku stwierdzić należy, iż uchybienie przez obwinionego komornika obowiązkowi przestrzegania prawa - poprzez zastosowanie niewłaściwej kolejności czynności dokonywanych w toku egzekucji z ruchomości prowadzonej w sprawie Km 371/17, tj. odebranie w dniu (...) roku ruchomości dłużnikowi i następcze, mające miejsce w dniu (...) roku doręczenie dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, miast odwrotnie - jakkolwiek należy ocenić krytycznie, to nie sposób uznać go zarazem za godzące w powagę i godność urzędu komornika sądowego w rozumieniu wyżej podanym.

Bez wątpienia bowiem zachowanie obwinionego nie było gorszące czy niemoralne ani też społecznie szkodliwe. Obwiniony wprawdzie dokonał błędnej oceny zaistniałej sytuacji, poniechając wezwania funkcjonariuszy Policji w celu wylegitymowania mężczyzny zastanego na miejscu czynności i ustalenia w ten sposób jego tożsamości, co dawałoby mu możliwość doręczenia zawiadomienia osobiście dłużnikowi lub uznania zawiadomienia o wszczęciu egzekucji za doręczone – oczywiście w przypadku odmowy jej przyjęcia przez adresata – a tym samym prawidłowej realizacji czynności odebrania dłużnikowi ruchomości, zauważyć jednak należy, iż działał on jawnie jako organ egzekucyjny, w ramach prawidłowo wszczętego postępowania egzekucyjnego, na podstawie podlegającego wykonaniu tytułu egzekucyjnego, wprowadzając wierzyciela w posiadanie należącej doń ruchomości, zgodnie z treścią prawomocnego orzeczenia, którego dłużnik dobrowolnie nie wykonał, nie narażając go przy tym na jakąkolwiek szkodę, co bez wątpienia czyniło postępowanie komornika społecznej nieszkodliwym. Jak bowiem była o tym mowa powyżej, dłużnik był obecny na miejscu czynności, znał tytuł w oparciu, o który komornik dokonał odebrania gazomierza i w żaden sposób nie sprzeciwiał się tej czynności. Z kolei sam komornik nim tego dokonał przedstawił się dłużnikowi i wyjawił powody swojej obecności na miejscu czynności, przyjął także do wiadomości odmowę ujawnienia swojej tożsamości przez ww. i wskazania miejsca przebywania dłużnika, okazując przez to szacunek należny każdemu człowiekowi. W końcu też dłużnik odebrał zawiadomienie o wszczęciu egzekucji z ruchomości wraz z odpisem tytułu wykonawczego za pośrednictwem operatora pocztowego w dniu 12 maja 2017 roku, nie doznając żadnego uszczerbku - tak w zakresie przysługujących mu praw procesowych, jak i majątkowych. W tych okolicznościach, oceniając sprawę z punktu widzenia modelowego obywatela a nie wyłącznie subiektywnych odczuć konkretnego pokrzywdzonego, nie sposób uznać, że takie postępowanie obwinionego, choć formalnie sprzeczne z obowiązującymi obwinionego normami, podważało zaufanie do sprawowanego przezeń urzędu komornika sądowego jako funkcjonariusza publicznego i przyniosło mu ujmę, jako sprzeczne z dobrem wymiaru sprawiedliwości.

Powyższa konkluzja doprowadziła Sąd Apelacyjny do wniosku, że ustalonym w sprawie zachowaniem D. P. (2) nie wyczerpał znamion zarzuconych mu przewinień dyscyplinarnych. Ocenę tę, jak się wydaje, podzielał także oskarżyciel, który pierwotnie nie znalazł podstaw do wszczęcia postępowania wyjaśniającego w sprawie w związku ze skargą skierowaną przez W. R. do Rady I. Komorniczej w P. w 2017 roku.

Wniosek

1) o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie obwinionego od popełnienia zarzuconych mu przewinień dyscyplinarnych oraz o zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz obwinionego kosztów postępowania, w tym zastępstwa adwokackiego, wg norm przepisanych;

2) o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Komisji Dyscyplinarnej przy Krajowej Radzie Komorniczej w W.;

3) o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i umorzenie postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ponieważ zarzuty obrazy prawa materialnego okazały się zasadne, wniosek odwołującego się o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie obwinionego od popełnienia zarzuconych mu przewinień dyscyplinarnych zasługiwał na uwzględnienie. Tym samym przysługiwał mu zwrot wydatków w sprawie - także z tytułu ustanowienia w sprawie jednego obrońcy z wyboru.

Pozostałe wnioski w tym stanie rzeczy stały się bezprzedmiotowe.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zmiana przepisów w czasie orzekania w stosunku do czasu popełnienia czynów w myśl art. 4 § 1 k.k. w zw. z art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 121 - j.t. ze zm.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Zgodnie z art. 440 k.p.k. jeżeli utrzymanie orzeczenia w mocy byłoby rażąco niesprawiedliwe, podlega ono niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów zmianie na korzyść oskarżonego albo w sytuacji określonej w art. 437 § 2 zdanie drugie uchyleniu. Z tych względów obowiązkiem sądu odwoławczego było porównanie stanów prawnych (norm prawa materialnego), wedle których zachowania zarzucone obwinionemu mogły być zakwalifikowane. Okoliczność ta umknęła uwadze organu I instancji, jak i apelującego. Tymczasem, wedle art. 222 aktualnie obwiązującej ustawy o komornikach sądowych - komornik odpowiada dyscyplinarnie za ściśle określone zawinione działania lub zaniechania (przewinienia dyscyplinarne), a w tym za naruszenie powagi lub godności urzędu albo inne uchybienie zasadom etyki zawodowej (pkt 1) oraz inną (niż wymienione w pkt 1-10 ww. ustawy) rażącą lub uporczywą obrazę przepisów prawa (pkt 11). Natomiast na gruncie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. z 2018 r., poz.1309 - j.t. ze zm.), obowiązującą do dnia 31 grudnia 2018 roku, tj. w czasie zaistnienia czynów zarzuconych obwinionemu, odpowiednikiem ww. przepisów był art. 71, w myśl którego komornik odpowiadał dyscyplinarnie za zawinione działania lub zaniechania, a w szczególności za naruszenie powagi i godności urzędu (pkt 1) oraz rażącą obrazę przepisów prawa (pkt 2). Już powyższe zestawienie treści wskazanych przepisów prowadzi do jednoznacznego wniosku, że - in concreto – względniejsze dla obwinionego pozostawały przepisy „starej” ustawy, tj. obowiązującej w chwili zarzuconych mu przewinień dyscyplinarnych, gdzie wprost nie zostało wyeksplikowane, aby naruszenie przepisów etyki zawodowej (w zakresie w jakim nie stanowi zarazem naruszenia powagi i godności urzędu) mogło być samodzielną podstawą odpowiedzialności dyscyplinarnej komornika sądowego. Obecnie art. 222 pkt 1 in fine u.k.s. – przepis rangi ustawowej - stanowi podstawę odpowiedzialności represyjnej za naruszenie norm deontologicznych, bowiem uregulowania zawarte w ustanowionym przez samorząd zawodowy Kodeksie Etyki nie mogą samodzielnie kreować takiej odpowiedzialności (por. tez 11 do art. 222 w: Wójcikowska M. (red.), Świeczkowski J. (red.), Antkiewicz A., Dziewulska M., Fronczek R., Grajdura W., Kotłowski D.E., Kurzych A., Lewandowski M., Łyszczek R., Piłat W., Powałowski A., Rybicka-Pakuła M., Sadowski K., Szachta J., Uliasz M., Wolska H., Zinkiewicz-Będźmirowska O.: Ustawa o komornikach sądowych. Ustawa o kosztach komorniczych. Kodeks Etyki Zawodowej Komornika Sądowego. Komentarz; WKP, 2020). To zaś nakazywało badać zarzucone obwinionemu zachowania - stanowiące w istocie jeden czyn – na gruncie „starej” a nie „nowej ustawy”, jako dla obwinionego względniejszej w rozumieniu art. 4 § 1 k.k.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1 ********************

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

***********************

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1W całości poprzez:

0.0.2uniewinnienie obwinionego D. P. (1) od popełnienia zarzuconych mu przewinień dyscyplinarnych i obciążenie kosztami postępowania dyscyplinarnego w sprawie za postępowanie pierwszoinstancyjne - Krajową Radę Komorniczą w W. (pkt I. wyroku).

Zwięźle o powodach zmiany

Ponieważ ustalonym w sprawie zachowaniem obwiniony nie wyczerpał znamion zarzuconych mu przewinień dyscyplinarnych, obowiązkiem sądu odwoławczego było uniewinnienie go od ich popełnienia, zgodnie z treścią art. 414 § 1 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. i w zw. z art. 223 ust. 2 ustawy z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych oraz obciążenie kosztami postępowania w I instancji Komisji Dyscyplinarnej przy Krajowej Radzie Komorniczej w W., po myśli art. 259 ust. 2 in fine ww. ustawy o komornikach sądowych.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

*****************************************************************

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

*********************************************************************************************************

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

*********************************************************************************************************

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

********************************************************************************************************

4.1.

********************************************************************

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

**********************************************************************************************************

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

********************************************************************************************************************

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

*****************************************************************************************

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt I. – in fine,

pkt II.

Wobec uniewinnienia obwinionego, kosztami postępowania odwoławczego należało obciążyć - zgodnie z treścią art. 632 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. i w zw. z art. 223 ust. 2 ustawy o komornikach sądowych - Skarb Państwa i z tego tytułu zasądzić na jego rzecz od Skarbu Państwa zwrot kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym w kwocie 1.200 zł, według norm przepisanych (§ 1 pkt 2, § 11 ust. 2 pkt 5 oraz § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800).

7.  PODPIS

G. N. I. P. M. K.