Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 listopada 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2018 r. w Gliwicach

sprawy J. Ż. (Ż.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania J. Ż.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 29 listopada 2016 r. nr (...)

oddala odwołanie.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek

Sygn. akt VIII U 38/17

UZASADNIENIE

Decyzją z 29 listopada 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu J. Ż. prawa do ponownego przeliczenia podstawy wymiaru emerytury na podstawie art. 110a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ponieważ wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie przekraczał 250 %.

W odwołaniu ubezpieczony domagał się zmiany zaskarżonej decyzji i przeliczenia emerytury z uwzględnieniem art. 110a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W uzasadnieniu wskazał, że jego brakujące zarobki za lata 1967-1979 powinny zostać odtworzone przez biegłego. Według ubezpieczonego wwpw jest wyższy niż 250 %.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania i podtrzymał stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

ZUS przyznał J. Z. prawo do emerytury górniczej od 11 sierpnia 1991 roku decyzją z dnia 20 września 1991 roku. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto dochód, który stanowił podstawę wymiaru składek z 3 lat od 1985 roku do 1987 roku, wwpw wyniósł 359,75 % i został ograniczony do 250 %.

Ubezpieczony był zatrudniony w KWK (...) w G. od 11 sierpnia 1966 roku do 23 sierpnia 1991 roku oraz od 10 września 1992 roku do 31 grudnia 1993 roku. Ubezpieczony przedstawił organowi rentowemu swoje rzeczywiste zarobki za lata 1980-1993. Zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu zostało wystawione na podstawie dokumentów zarobkowych i uwzględniało wartość deputatu węglowego.

Ubezpieczony był zatrudniony na stanowiskach:

- od 11 sierpnia 1966 roku do 31 marca 1969 roku – młodszy górnik pod ziemią,

- od 1 kwietnia 1969 roku do 30 kwietnia 1971 roku – górnik pod ziemią,

- od 1 maja 1971 roku do 23 sierpnia 1991 roku – górnik kombajnista,

- od 10 września 1992 roku do 30 września 1993 roku – łazienny na powierzchni na 4/8 etatu,

- od 1 października 1993 roku do 31 grudnia 1993 roku – łazienny na powierzchni na 6/8 etatu.

W latach 1966 – 1979 ubezpieczony pracował na 3 zmiany, od stycznia do kwietnia i od września do grudnia po 2 niedziele w miesiącu, a od maja do sierpnia po 1 niedzieli miesięcznie. Były to niedziele planowe. Ponadto ubezpieczony był uprawniony do deputatu węglowego. J. Z. ożenił się 12 kwietnia 1971 roku.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyliczony przez biegłego z zakresu emerytur zgodnie z art. 110 a wyniósł 221,50% - w wersji bez uwzględnienia pracy zmianowej i w niedziele, a z uwzględnieniem pracy zmianowej i w niedziele – 228,58%.

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie przeprowadzonych dowodów: akt organu rentowego, akt osobowych, opinii biegłego Z. T. (karta 27-58, 76-90), przesłuchania stron (karta 16). Sąd oparł się na powyższych dowodach.

Ubezpieczony złożył zarzuty do opinii biegłego i wniósł o dopuszczenie dowodu z kolejnej uzupełniającej opinii. Zarzuty dotyczyły braku uwzględnienia podwójnej Karty Górnika, premii i dodatku szkodliwego. Sąd uwzględnił zarzut dotyczący braku uwzględnienia podwójnej Karty Górnika jednak nie wpłynęło to na ustalenie wwpw powyżej 250%. Nie uwzględnił sąd zarzutu co do premii. Brak było dowodów wskazujących, że premia była wypłacana oraz w jakich okresach i w jakiej wysokości. Podobnie brak było dowodów na wypłacenie ubezpieczonemu dodatku za prace w warunkach szkodliwych i w jakiej wysokości dodatek ten miał być wypłacony. W związku z powyższym sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z kolejnej opinii uzupełniającej.

Sąd zważył co następuje: odwołanie nie było zasadne.

Zgodnie z przepisem art. 110a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004r. Nr 39, poz.353 ze zm.) wysokość emerytury oblicza się ponownie od podstawy wymiaru ustalonej w sposób określony w art. 15, z uwzględnieniem art. 110 ust 3, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przed zastosowaniem ograniczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 5, jest wyższy niż 250%.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Po myśli art. 15 ust. 6 ustawy na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie z art. 110 ust. 3 ustawy okres ostatnich 20 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust. 1, obejmuje okres przypadający bezpośrednio przed rokiem, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia, z uwzględnieniem art. 176.

W latach spornych 1966 - 1979 wynagrodzenia w górnictwie regulowane były: Zbiorowym Układem Pracy dla pracowników fizycznych i umysłowych zatrudnionych w zakładach pracy Ministerstwa Górnictwa i Energetyki z dnia 15 kwietnia 1957 roku, Protokołem dodatkowym nr 265/PW z dnia 5 grudnia 1968 roku obowiązującym od dnia 1 grudnia 1968 roku, Protokołem dodatkowym nr 324/PW z dnia 16 maja 1972 roku obowiązującym od dnia od dnia 1 maja 1972 roku, Układem Zbiorowym Pracy dla Przemysłu Węglowego z dnia 1 stycznia 1975 roku.

Zgodnie z Układem Zbiorowym Pracy czas pracy wynosił 8 godzin dziennie, a średni czas pracy w górnictwie do dnia 31 grudnia 1980 roku – 25 dni miesięcznie.

Oprócz wynagrodzenia zasadniczego ubezpieczony był uprawniony do:

1. deputatu węglowego – zgodnie z art. 21 UZP pracownicy fizyczni zaszeregowani do kategorii płac III i wyższej, którzy byli żonaci otrzymywali deputat węglowy w pełnej wysokości 8 ton rocznie;

2. wynagrodzenie dodatkowe z Karty Górnika:

a. od dnia 1 grudnia 1968 roku obowiązywał Protokół Dodatkowy nr 265/PW z dnia 5 grudnia 1968 roku, który wprowadzał nową tabelę zaszeregowania oraz zmieniał zasady wypłaty specjalnego wynagrodzenia z Karty Górnika. Wprowadzono zasadę stawki kwotowej ustalonej w tabelach, zgodnie z posiadaną kategorią zaszeregowania i stażem pracy pod ziemią.

b. uchwałą Rady Ministrów z dn. 20 października 1973 roku wprowadzono nowe zasady wypłaty z Karty Górnika tj:

- 10% wynagrodzenia zasadniczego po przepracowaniu 3 miesięcy kalendarzowych,

-15% wynagrodzenia zasadniczego po przepracowaniu 2 lat,

-20% wynagrodzenia zasadniczego po przepracowaniu 5 lat.

c. uchwałą Rady Ministrów nr 230/74 z dnia 27 września 1974 roku od 1 października 1974 roku wprowadzono 2 dodatkowe stawki Karty Górnika. W §11 pkt 4.1 zapisano, iż: „pracownikom fizycznym zatrudnionym pod ziemią w kopalniach węgla kamiennego oraz pracownikom dozoru do sztygara oddziałowego włącznie, którzy efektywnie przepracują wszystkie dni przypadający na danym miesiąc w harmonogramie pracy, specjalne wynagrodzenie z Karty Górnika będzie wypłacane w wysokości podwójnej ”.

Stawki Karty Górnika określono na:

- 25% wynagrodzenia zasadniczego po przepracowaniu 10 lat,

-30% wynagrodzenia zasadniczego po przepracowaniu 15 lat.

d. UZP dla Przemysłu Węglowego z dnia 1 stycznia 1975 roku w § 9 określił kolejne zmiany w wysokości wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w przemyśle węglowym, zwiększając między innymi wypłaty z tytułu Karty Górnika i wprowadzając dodatkowe kategorie i zasadę miesięcznego wynagrodzenia z Karty Górnika, stawki zaś zostały określone w tabeli nr 7, 8 i 9 do UZP.

3. dodatek za pracę zmianową:

- od dnia 1 czerwca 1972r. przepisy przewidywały wypłatę dodatku nocnego w wysokości 20% stawki godzinowej,

- od dnia 1 stycznia 1975r. za prace nocną przysługiwał dodatek nocny wynoszący za każdą przepracowaną godzinę w nocy dla pracowników zatrudnionych pod ziemią 30% zasadniczej stawki godzinowej,

- od dnia 1 stycznia 1975r. wprowadzono również dodatek za pracę w godzinach pracy na zmianie popołudniowej w wysokości 10% stawki zasadniczej,

4. wynagrodzenie za pracę w niedziele i święta – przysługiwał dodatek w wysokości 100% godzinowej stawki podstawowej, wynikającej z osobistego zaszeregowania.

W celu przeliczenia emerytury zgodnie z art. 110a należało ustalić wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z 20 lat kalendarzowych, przy czym należało także uwzględnić przynajmniej 1 rok z podstawą wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne przypadający w całości lub w części po przyznaniu świadczenia. W przypadku ubezpieczonego najkorzystniejsze lata to : 1970 – 1976, 1978, 1980-1991. Wyliczony na ich podstawie przez biegłego wwpw wynosi 228,58 %.

Obliczony tak wwpw podlega korekcie w związku z możliwością przyjęcia, że ubezpieczony od 1 stycznia 1975 roku otrzymywał podwójną Kartę Górnika - uchwała Rady Ministrów nr 230/74 z dnia 27 września 1974 roku. W związku z przyjęciem przez biegłego do obliczenia wwpw lat 1970 – 1976, 1978, 1980-1991 przeliczyć należy lata 1975, 1976, 1978.

Powyższe przedstawia się następująco:

- 1975 rok : 79.413,14 + 5.876,61 = 85.289,75 (wskaźnik za ten rok 181,64%)

- 1976 rok: 82.281,30 + 6.101,30 = 88.382,60 ( wskaźnik za ten rok 172,04%)

- 1978 rok: 93.406,17 + 6.972,83 = 100.379 (wskaźnik za ten rok 171,17%).

Powoduje to wzrost wwpw z lat : 1970 – 1976, 1978, 1980-1991 do 230,39%.

Ponieważ wwpw nie przekraczał 250 % odwołanie zostało oddalone na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

(-) SSO Patrycja Bogacińska – Piątek