Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I ACa 1463/10

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 lutego 2011 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Zbigniew Koźma

Sędziowie:

SA Maryla Domel-Jasińska

SA Bogusława Sieruga (spr.)

Protokolant:

sekr. sądowy Katarzyna Cieślicka

po rozpoznaniu w dniu 23 lutego 2011 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa I. G.

przeciwko Skarbowi Państwa - Sądowi Rejonowemu Gdańsk-Południe

w Gdańsku i Sądowi Rejonowemu Gdańsk-Północ w Gdańsku

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku

z dnia 20 września 2010 r. sygn. akt I C 628/10

I. oddala apelację;

II. zasądza od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 2.700 (dwa tysiące siedemset) złotych kosztów postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt I ACal463/10

UZASADNIENIE

Powód I. G. w pozwie skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa -Sądowi Rejonowemu Gdańsk-Południe w Gdańsku i Sądowi Rejonowemu Gdańsk-Północ w Gdańsku domagał się zapłaty kwoty 78.000 zł tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia za zaistniałą z sprawach I Co 263/09, I C 874/07, I C 681/08, I C 712/07, I C 1571/08 przewlekłość postępowania.

Skarb Państwa - Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe w Gdańsku i Sad Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 20 września 201 Or. Sąd Okręgowy w Gdańsku oddalił powództwo.

Postanowieniem z dnia 20 października 2010r. Sąd Okręgowy uzupełnił powyższy wyrok w ten sposób, że dodał punkt II o treści: „odstępuje od obciążania powoda kosztami procesu w tym kosztami zastępstwa procesowego".

Sąd Okręgowy ustalił, że postanowieniem z dnia 27 października 2009r. w sprawie III S 111/09 Sąd Okręgowy w Gdańsku oddalił skargę o naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki w sprawie I C 874/07 Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku. Postanowieniem z dnia 2 lipca 2008r. w sprawie III S 44/08 Sąd Okręgowy w Gdańsku oddalił skargę o naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki w sprawie I C 712/07 Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku. Postanowieniem z dnia 16 lutego 2009r. w sprawie 111 S 108/08 Sąd Okręgowy w Gdańsku odrzucił skargę o naruszenie prawe strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki vs sprawie I C 712/07 Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku. Postanowieniem z dnia 19 kwietnia 201 Or. w sprawie 111 S 30/10 Sąd Okręgowy w Gdańsku odrzucił skargę c naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki w sprawie 1 Co 263/09 Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku. Postanowieniem z dnia 12 lipca 2010r. w sprawie III S 74/10 Sąd Okręgowy w Gdańsku odrzucił skargę o naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki w sprawie I Co 263/09 Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku. Powód pozwem z dnia 8 grudnia 2008r. domagał się zasądzenia od (...) kwoty 48.000 zł wraz z odsetkami. Sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt I C 1571/08. Jednocześnie powód wniósł o zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienia pełnomocnika z urzędu. Postanowieniem z dnia 28 stycznia 2009r. Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku zwolnił powoda od kosztów sądowych w części tj. od opłaty od pozwu powyżej kwoty 250 zł, zaś w pozostałym zakresie wnioski oddalił. Postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2009r. Sąd Okręgowy w Gdańsku oddalił zażalenie powoda wywiedzione od rozstrzygnięcia oddalającego jego wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Akta sprawy zostały zwrócone do Sądu Rejonowego 13 lipca 2009r. Po wezwaniu powoda do uiszczenia części opłaty od pozwu, złożył on kolejny wniosek o zwolnienie od kosztów postępowania, który postanowieniem z dnia 3 sierpnia 2009r. został odrzucony. Tego samego dnia wydano również zarządzenie o zwrocie pozwu, zaskarżone przez powoda, który jednocześnie złożył wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu oraz przypozwanie Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Postanowieniem z dnia 16 września 2009r. referendarz sądowy oddalił wniosek powoda o ustanowienie pełnomocnika z urzędu, zaś postanowieniem z dnia 7 października 2009r. Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku oddalił skargę powoda złożoną na powyższe postanowienie. W dniu 17 marca 201 Or. Sąd Okręgowy w Gdańsku oddalił zażalenia powoda na postanowienie z dnia 7 października 2009r. (sygn. akt III Cz 2719/09) oraz na zarządzenie o zwrocie pozwu (sygn. akt III Cz 2720/09). Akta sprawy zostały zwrócone do Sądu Rejonowego 12 lipca 2010r., zaś w dniu 16 lipca 2010r. zarządzono faktyczny zwrot, wykonany w dniu 20 lipca 2010r. Postanowieniem z dnia 4 listopada 2009r. w sprawie III S 131/09 Sąd Okręgowy w Gdańsku oddalił skargę o naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki w sprawie I C 681/08 Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku. Postanowieniem z dnia 16 kwietnia 201 Or. w sprawie III S 27/10 Sąd Okręgowy w Gdańsku odrzucił skargę o naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki w sprawie I C 681/08 Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku. Powód ponownie złożył skargę na przewlekłość postępowania w sprawie I C 681/08, która jest rozpoznawana przez Sąd Okręgowy w Gdańsku pod sygnaturą akt III S 86/10.

Sąd Okręgowy wskazał, że skorzystanie z uprawnienia wynikającego z art. 16 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, tj. dochodzenie naprawienia szkody wynikłej z przewlekłości w oparciu o art. 417 k.c, możliwe jest. gdy w sprawie prawomocnie zakończonej strona nie wnosiła skargi.

Zdaniem Sądu I instancji wcześniejsze wystąpienie powoda w sprawach I Co 263/09, I C 681/08, I C 712/07, 1 C 874/07 ze skargą na przewlekłość postępowania zniweczyłoskuteczne domaganie się ochrony roszczenia w oparciu art. 16 ustawy. Przy czym Sąd podzielił pogląd Sądu Apelacyjnego w Gdańsku wyrażony w orzeczeniu z dnia 17 grudnia 2008r. (sygn. akt I ACa 1215/08), iż unormowanie to dotyczy również sytuacji, gdy skarga została odrzucona.

Odnosząc się natomiast do sprawy I C 1571/08, w której skarga na przewlekłość postępowania nie została wniesiona, Sąd Okręgowy zauważył, że stosownie do treści art. 417 k.c. powód powinien tu wykazać bezprawność postępowania pozwanego, czego jednak w żaden sposób nie uczynił. Prowadził bowiem jedynie polemikę z decyzjami Sądu, które nie mają żadnego uzasadnienia merytorycznego i odzwierciedlenia w stanie prowadzonych spraw.

Z uwagi zatem na to, że pozwanemu nie można przypisać obiektywnej nieprawidłowości (bezprawności) jego działań, zaś istnienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem pozwanego, a stanem zdrowia powoda uznać należy za całkowicie nieprawdopodobne, Sąd Okręgowy oddalił wnioski dowodowe powoda, jako nie mające znaczenia dla rozstrzygnięcia. Jednocześnie Sąd uznał, że wobec braku wykazania przez powoda jednej z przesłanek koniecznych zasądzenia odszkodowania, nie zachodzi potrzeba ustalania, czy spełnione zostały pozostałe warunki roszczenia odszkodowawczego.

Z przedstawionych względów Sąd Okręgowy, na mocy art. 16 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, powództwo oddalił w całości.

W apelacji powód domagał się uchylenia wyroku i przekazania sprawy Sądowi i instancji do ponownego rozpoznania.

Skarżący podniósł zarzuty:

1. naruszenia art. 98 i nast. k.p.c. poprzez zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, mimo że został on w toku postępowania w całości zwolniony od kosztów sądowych, a jego sytuacja życiowa nie pozwala mu na uiszczenie tych kosztów;

2. naruszenia art. 117 k.p.c. poprzez nie przyznanie powodowi pełnomocnika z urzędu mimo, że w sprawie potrzeba taka zachodziła;

3. naruszenia art. 217 § 2 k.p.c. poprzez oddalenie wniosków dowodowych w postaci: przesłuchania powoda, zawnioskowanych przez niego świadków, opinii biegłych różnych specjalności oraz odmowę zwrócenia się o dokumentację medyczną powoda, które mogłyby potwierdzić zasadność roszczenia;

4 art. 233 k.p.c. poprzez dokonanie swobodnej oceny dowodów zgromadzonych w sprawie i zgłoszonych przez powoda wniosków dowodowych;

5 naruszenia art. 6 k.c. poprzez uznanie, że to na powodzie spoczywa ciężar wykazania zasadności powództwa, w sytuacji gdy nie było on reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika i nie brał udziału w rozprawie;

6. dokonania przez Sąd I instancji błędnych ustaleń faktycznych polegających na uznaniu, że na skutek długotrwałości toczących się z udziałem powoda postępowań, nie doznał on uszczerbku na zdrowiu i nie zostały naruszone jego dobra osobiste W odpowiedzi zastępująca pozwanego Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa

wniosła o oddalenie apelacji oraz zasądzenie na jej rzecz od powoda zwrotu kosztów

zastępstwa procesowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje: Apelacja nie jest uzasadniona.

Żaden z argumentów skarżącego nie podważył prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu I instancji, który w oparciu o dokonane w sprawie ustalenia faktyczne, przyjęte również przez Sąd Apelacyjny za podstawę własnego orzeczenia, oraz przeprowadzoną zgodnie z przewidzianymi w art. 233 § k.p.c. regułami ocenę zgromadzonych w postępowaniu dowodów zasadnie uznał, że w sprawie nie zostały spełnione warunki do zastosowania rozwiązania przewidzianego w art. 16 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. z 2004r, Nr 179, poz. i 843 ze zm.- dalej zwana ustawą).

Odnosząc się do poszczególnych zarzutów w pierwszej kolejności zauważyć naieży, że nie zaistniała nieważność postępowania, której skarżący zdaje się upatrywać w naruszeniu art. 117 § 5 k.p.c. To, że powód odbywa karę pozbawienia wolności i nie ma możliwości osobistego uczestniczenia w postępowaniu sądowym nie było w okolicznościach sprawy wystarczającą przyczyną uznania, że udział w sprawie adwokata lub radcy prawnego jest potrzebny. Powód należycie bowiem bronił swych praw przedstawiając stanowisko w pismach procesowych. Za odmową ustanowienia pełnomocnika przemawiał jednocześnie charakter sprawy.

Jak prawidłowo wskazał Sąd 1 instancji podstawę prawną sformułowanego w pozwie żądania stanowił art. 16 ustawy według którego strona, która nie wniosła skargi na przewlekłość postępowania zgodnie z art. 5 ust. 1 (tzn. w toku postępowania), może dochodzić - na podstawie art. 417 k.c. - naprawienia szkody wynikłej z przewlekłości, po prawomocnym zakończeniu postępowania co do istoty sprawy. Przepis ten statuuje zatem dwa warunki, od których spełnienia uzależniona jest możliwość dochodzenia odszkodowania za zaistniałą przewłokę w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego. Są nimi: prawomocne zakończenie sprawy co do istoty oraz niewniesienie w jej toku skargi na przewlekłość postępowania.

Żadne z postępowań opisanych w pozwie przedstawionych wymagań nie spełnia. W większości tych spraw powód wnosił bowiem skargi, które były oddalane (1 C 874/07 - III S 111/09, I C 712/07 - III S 44/08, I C 681/08 - III S 131/09) bądź odrzucane (I C 712/07 - III S 108/08, I Co 263/09 - III S 30/10 i III S 74/10, I C 681/08 - III S 27/10). Natomiast w postępowaniu I C 1571/08 w dniu 20 lipca 201 Or. nastąpił faktyczny zwrot pozwu, co oznacza, że sprawa ta nie została rozpoznana co do istoty, w związku z czym również i w tym przypadku nie zaistniały warunki do dokonywania analizy pod kątem zaistnienia ewentualnej przewlekłości.

Z uwagi zatem na to, że z przedstawionych względów w postępowaniu pierwszoinstancyjnym nie doszło w ogóle do etapu badania żądania powoda pod kątem wystąpienia przesłanek z art. 417 k.c, dowody zmierzające do wykazania m.in. szkody i związku przyczynowego zasadnie zostały przez Sąd I instancji pominięte (art. 217 § 2 k.p.c). Z tych samych powodów nie mogło dojść do naruszenia w sprawie art. 6 k.c. oraz zarzucanego przez skarżącego błędu w ustaleniach faktycznych, skoro Sąd Okręgowy nie dokonywał oceny wpływu długotrwałości toczących się z udziałem powoda postępowań na stan jego zdrowia czy dobra osobiste.

Za nieuprawniony uznać jednocześnie należało podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 98 k.p.c. Powód jako strona nieobciążona w sprawie kosztami postępowania, nie ma bowiem interesu prawnego w zaskarżeniu wydanego w tym przedmiocie rozstrzygnięcia.

Kierując się zatem przedstawionymi motywami Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 . k.p.c, apelację oddalił.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w /w. z § 6 pkt 6 i § 13 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. 2002r., Nr 163, poz. 1348 ze zm.), obciążając nimi powoda jako stronę przegrywającą postępowanie apelacyjne.

I ACa 1463/10

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE