Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 03-04-2014 r.

Sąd Okręgowy w Koninie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia – SO Anna Walczak- Sarnowska

Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Lila Andrzejewska

przy udziale

po rozpoznaniu w dniu 20-03-2014r. w Koninie

sprawy D. B. (1)

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w K.

o wznowienie postępowania w przedmiocie ustania ubezpieczenia społecznego rolników

na skutek odwołania D. B. (1)

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w K.

z dnia 12-11-2013r. znak: (...)

1.  Zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustala, iż D. B. (1) podlega ubezpieczeniom społecznym rolników w zakresie ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego oraz emerytalno-rentowego od dnia 1 stycznia 2008r.

2.  Zasądza od pozwanego na rzecz odwołującej kwotę 60 zł - tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego .

Sygn. akt III U 1273/13

UZASADNIENIE

Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego decyzją z dnia 12 listopada 2013 roku, znak: (...) odmowie wznowienia postępowania po rozpoznaniu wniosku D. B. (1) z dnia 14 października 2013 roku odmówił wznowienia postępowania zakończonego prawomocną decyzją z dnia 26 listopada 2012 roku Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
o ustaniu ubezpieczenia społecznego rolników od dnia 1 stycznia 2008 roku dla D. B. (1).

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał m.in., że w wniosek
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocną decyzją z dnia 26 listopada 2012 roku nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem przedłożone do niego dokumenty nie wnoszą nowych okoliczności do sprawy i nie mogą stanowić podstawy do wznowienia postępowania zakończonego prawomocną decyzją.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła D. B. (1) zarzucając błędne przyjęcie, że przedłożone przez nią dokumenty (odpisy umów zlecenia
i zaświadczenia z Miejsko – Gminnego Ośrodka Kultury w (...)) nie wnoszą owych okoliczności do sprawy i nie mogą stanowić podstawy do wznowienia postępowania zakończonego prawomocną decyzją Prezesa KRUS z dnia 26 listopada 2011 roku.

Powołując się na powyższe odwołująca wniosła o:

1)  uchylenie zaskarżonej decyzji z dnia 12 listopada 2013 roku
o odmowie wznowienia postępowania i uznanie, że odwołująca podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników w okresie od 1 stycznia 2008 roku do 28 lutego 2011 roku oraz do kończ maja 2013 roku,

2)  wznowienie postępowania zakończonego prawomocną decyzją dnia 26 listopada 2012 roku, znak: DU- (...)- (...) stwierdzającą ustalanie ubezpieczenia społecznego rolników,

3)  zasądzenie na rzecz odwołującej kosztów postępowania wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu odwołująca wskazała m.in., że decyzją z dnia 26 listopada 2012 roku Prezes KRUS stwierdził ustanie ubezpieczenia społecznego rolników z datą wsteczną od dnia 2 stycznia 2008 roku, w związku
z zatrudnieniem od dnia 1 grudnia 2007 roku do dnia 28 lutego 2011 roku
w MGOK Ś. i obowiązkiem z tego tytułu podlegania ubezpieczaniu zdrowotnemu ZUS oraz jednoczesnym prowadzeniu działalności gospodarczej. Decyzją z dnia 12 grudnia 2012 roku Prezes KRUS zwrócił jej nadpłacone składki. Odwołująca wskazała, że od decyzji tej nie złożyła odwołania, ponieważ nie zrozumiała jej treści dodatkowo podnosząc, że od dnia 1 stycznia 2008 roku oprócz tego, że posiadała gospodarstwo rolne o pow. około 2,5 ha to prowadziła działalność gospodarczą, które nie wyklucza możliwości korzystania z ubezpieczenia KRUS. Odwołanie złożyła dopiero od decyzji ZUS z dnia 26 lutego 2013 roku, od której to odwołanie oddalił Sąd Okręgowy w Koninie (sygn. akt III U 361/13). Odwołująca wskazała, że na skutek dokładnego wyjaśnienia na terminie rozprawy pojawiły się nowe okoliczności,
a mianowicie, że zawarte umowy zlecenia są nieprawidłowe, źle zostały skonstruowane, albowiem dotyczyły małoletniej wówczas córki odwołującej K. B..

Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację zawartą
w zaskarżonej decyzji, że przedłożone przez odwołującą dokumenty dotyczące wykonywania umowy zlecenia na rzecz Miejsko – Gminnego Ośrodka Kultury w Ś. nie wnoszą do sprawy nowych okoliczności stanowiących podstawę do zmiany decyzji, albowiem odwołująca winna podlegać obowiązkowemu ubezpieczeniu w ZUS.

Sąd ustalił i zważył, co następuje

D. B. (1) jest właścicielką gospodarstwa rolnego o powierzchni 2,55 ha i z tego tytułu podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników. Jednocześnie w okresie od dnia 15 października 2003 roku do maja 2013 roku prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą – sklep obuwniczy podlegając nadal ubezpieczeniu społecznemu rolników.

W dniu 2 listopada 2007 roku D. B. (1) zawarła z Miejsko – Gminnym Ośrodkiem Kultury w Ś. umowę zlecenia na czas nieokreślony. Przedmiot umowy stanowiło wykonywania prób oraz koncertów w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy. Wysokość wynagrodzenia strony ustaliły na kwotę 31 złotych za udział w koncercie i 5,40 złotych za udział w próbie.

Powyższa umowa zlecenia rozwiązana została z dniem 3 marca 2011 roku.

Umowa ta zawarta została przez odwołującą D. B. (1) w imieniu córki K. B., która w chwili zawierania umowy była niepełnoletnia, a zatem nie posiadała pełnej zdolności do czynności prawnych. Stosunek prawny łączący odwołującą z Miejsko – Gminnym Ośrodkiem Kultury
w Ś. nie stanowił zatem podstawy do objęcia D. B. (1) obowiązkowemu ubezpieczeniu w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Czynności stanowiące przedmiot umowy były bowiem wykonywane przez K. B.. To ona brała udział w próbach orkiestry dętej oraz koncertach, a także samodzielnie pobierała należne jej wynagrodzenia potwierdzając ten fakt podpisem w prowadzonym przez zleceniodawcę zeszycie. Wynagrodzenie K. B. w roku 2008 wyniosło 757,80 złotych, w roku 2009 – 898,00 złotych, w roku 2010 – 832,00 złotych.

Odwołująca D. B. (1) nie poinformowała dyrektora Miejsko – Gminnego Ośrodka Kultury w Ś. o fakcie prowadzenia działalności rolniczej i podleganiu z tego tytułu ubezpieczeniu społecznemu rolników.

Decyzją z dnia 26 listopada 2012 roku, znak: (...) Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego stwierdził wobec odwołującej D. B. (1) ustanie ubezpieczenia społecznego rolników w zakresie: ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego od dnia
1 stycznia 2008 roku o ubezpieczenia emerytalno – rentowego od dnia
1 stycznia 2008 roku.

W uzasadnieniu decyzji powołano się na fakt zatrudnienia odwołującej
w okresie od dnia 1 grudnia 2007 roku do dnia 28 lutego 2011 roku w Miejsko – Gminnym Ośrodku Kultury w Ś. i obowiązkowi podlegania z tego tytułu ubezpieczeniu społecznemu w ZUS.

Decyzja ta uprawomocniła się, albowiem D. B. (1) nie złożyła od niej odwołania w ustawowym terminie.

Z powodu wyłączenia z ubezpieczenia społecznego rolników, decyzją
z dnia 12 grudnia 2012 roku, znak: (...)Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego zwrócił odwołującej nadpłacone składki.

Od tej decyzji odwołująca także nie złożyła odwołania.

Jednocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych, decyzją z dnia 26 lutego 2013 roku, znak: (...) stwierdził, że dla odwołującej jako osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą nie posiadającą ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do prac, której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% kwoty przeciętnego wynagrodzenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu od dnia 1 stycznia 2008 roku.

Od tej decyzji D. B. (1) złożyła odwołanie, które oddalone zostało prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koninie z dnia 20 sierpnia 2013 roku (sygn. akt III U 361/13).

W toku postępowania odwołująca wyjaśniła m.in., że umowa zlecenia zawarta przez nią w dniu 2 listopada 2011 roku dotyczyła małoletniej wówczas córki K. B., a odwołująca działała wyłącznie jako jej przedstawiciel ustawowym.

Od tego momentu odwołująca zorientowała się o nieprawidłowości decyzji z dnia 26 listopada 2012 roku.

W dniu 14 października 2013 roku D. B. (1) wystąpiła
z wnioskiem o wznowienie postępowania zakończonego prawomocną decyzją Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przedkładając do wniosku umowę zlecenia, aneks do umowy zlecenia, pismo rozwiązujące tę umowę, zaświadczenie wystawione przez dyrektora Miejsko – Gminnego Ośrodka Kultury w Ś. z dnia 6 września 2013 roku, w którym potwierdził, że w okresie od dnia 2 listopada 2007 roku do dnia 1 marca 2011 roku umowa zlecenia zawarta z odwołującą dotyczyła usług wykonywanych przez małoletnią jej córkę K. B.. Jednocześnie w zaświadczeniu tym wskazano, że zawarta ona była z D. B. (1) jako przedstawicielem ustawowym (rodzicem) K. B.. Odwołująca do wniosku przedłożyła także oświadczenia K. B., A. K. oraz J. C., w których wskazali, że w próbach orkiestry dętej oraz koncertach brała udział córka odwołującej.

Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego uznał, że przedłożone przez odwołującą dokumenty nie wnoszą nowych okoliczności, dlatego taż zaskarżoną decyzją
z dnia 12 listopada 2013 roku odmówił wznowienia postępowania.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zeznania odwołującej D. B. (1), świadków: K. B., J. C., A. K., M. C. i w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach organu rentowego oraz aktach sprawy, w tym sprawy o sygn.. akt III U 361/13.

Sąd dał wiarę zeznaniom odwołującej oraz świadków, gdyż są jasne, spójne, przekonywujące oraz wzajemnie się uzupełniając. Świadkowie potwierdzili, że odwołująca nie wykonywała czynności stanowiących przedmiot zawartej przez nią z Miejsko – Gminnym Ośrodkiem Kultury w Ś. umowy zlecenia, wskazując przy tym, że umowę zawarła jedynie jako przedstawiciel umowy małoletniej wówczas córki K. B..

Za wiarygodne Sąd uznał również dokumenty znajdujące się w aktach ZUS oraz w aktach przedmiotowej sprawy.

Zgodnie z treścią przepisu art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejąc w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję.

Pojawienie się nowych dowodów po wydaniu ostatecznej decyzji może stanowić jedynie podstawę do wszczęcia postępowania w nowej sprawie (por. G. Łaszczyca (w:) Komentarz, 2010, t. 2, s. 282; por. też wyrok NSA
w Warszawie z dnia 17 grudnia 1997 r., III SA 77/97, LEX nr 32672: „Przepis art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. może mieć zastosowanie, gdy spełnione są łącznie trzy przesłanki. Po pierwsze, ujawnione okoliczności faktyczne lub dowody istotne dla sprawy są nowe. Drugą przesłanką jest istnienie „nowych okoliczności faktycznych”, „nowych dowodów” w dniu wydania decyzji ostatecznej. Trzecią przesłanką jest, że "nowe okoliczności faktyczne", "nowe dowody" nie były znane organowi, który wydał decyzję”; (vide: też wyrok NSA w Lublinie z dnia 17 maja 2000 r., I SA/Lu 9/00, LEX nr 51768)

Art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. wymaga kumulatywnego spełnienia następujących przesłanek: nowe okoliczności faktyczne i nowe dowody muszą zostać ujawnione po wydaniu decyzji ostatecznej. Nadto te okoliczności
i dowody musiały istnieć już wcześniej, to jest w chwili wydawania decyzji ostatecznej, lecz dla tego organu są one nowymi tylko dlatego, że nie były mu wcześniej znane.

Nowe okoliczności, o jakich mowa w art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a., przedstawiają określony stan faktyczny i prawny, który istniał w chwili wydawania przez organ decyzji ostatecznej, lecz nie był on znany organowi z niezależnych od tego organu przyczyn, mający wpływ na status prawny strony, tj. zakres jego praw i obowiązków, a w konsekwencji na treść merytorycznego rozstrzygnięcia”, (vide: wyrok WSA w Opolu z dnia 18 września 2012 r., II SA/Op 297/12, LEX nr 1222390).

Mając na względzie przedstawione powyżej rozważania oraz całokształt okoliczności sprawy stwierdzić trzeba, że w sprawie zaistniały przesłanki do wznowienia postępowania, albowiem pojawiły się okoliczności, które istniały
w chwili wydania decyzji z dnia 26 listopada 2012 roku, jednakże nie było one wówczas znane organowi rentowego.

Wydając decyzję z dnia 26 listopada 2012 roku Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oparł się wyłącznie na fakcie zawarcie przez odwołującą D. B. (1) z Miejsko – Gminnym Ośrodkiem Kultury
w Ś. umowy zlecenia i niejako automatycznie wówczas przyjął, że skoro odwołująca jest stroną umowy, to ten stosunek cywilnoprawny rodzi po jej stronie obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym w ZUS.

Tymczasem ponieść trzeba, że przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazał, że umowa zlecenia z dnia 2 listopada 2007 roku zawarta została przez odwołującą D. B. (1) w imieniu córki K. B., która w chwili zawierania umowy była niepełnoletnia. Dlatego też odwołująca jako jej przedstawicielka ustawowa umowę tę podpisała, nie informując jednocześnie zleceniodawcy, że podlega ona ubezpieczeniu społecznemu rolników.

Jednocześnie z akt sprawy, w tym przede wszystkim osobowego materiału dowodowego wynika, ze wszelkie czynności stanowiące przedmiot umowy były wykonywane przez K. B., nie zaś odwołującą. To córka D. B. (1) brała udział w próbach orkiestry dętej oraz koncertach, a także samodzielnie pobierała należne jej wynagrodzenia potwierdzając ten fakt podpisem w prowadzonym przez zleceniodawcę zeszycie.

Przedstawione powyżej okoliczności wskazują zatem, że wydanie przed Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w dniu 26 listopada 2012 roku wobec D. B. (1) decyzji o ustaniu ubezpieczenia społecznego rolników od dnia 1 stycznia 2008 roku było nieuprawnione.

Według bowiem przepisu art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku (Dz. U. z 2013 r., poz. 1403 j.t.) ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu
i macierzyńskiemu podlega z mocy ustawy:

1) rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny,

2) domownik rolnika, o którym mowa w pkt 1

- jeżeli ten rolnik lub domownik nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie natomiast z treścią przepisu art. 16 ust. 1 powołanej ustawy ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu podlega z mocy ustawy:

1) rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej
1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny;

2) domownik rolnika, o którym mowa w pkt 1;

3) osoba pobierająca rentę strukturalną współfinansowaną ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej lub ze środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich;

4) małżonek osoby, o której mowa w pkt 3, jeżeli renta strukturalna współfinansowana ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej lub ze środków pochodzących
z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich wypłacana jest ze zwiększeniem na tego małżonka.

Z akt sprawy wynika, że w okresie objętym decyzją z dnia 26 listopada 2012 roku odwołująca D. B. (1) posiadała gospodarstwo rolne o pow. przewyższającej obszar 1 ha przeliczeniowego. Materiał dowodowy wskazuje wprawdzie, że prowadziła ona równocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą, niemniej zgodnie z treścią przepis art. 5a ust. 1 powołanej ustawy Rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym zakresie
z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata, rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpocznie współpracę przy prowadzeniu tej działalności, podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu tej działalności, jeżeli spełnia jednocześnie następujące warunki:

1) złoży w Kasie oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia
w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności;

2) jednocześnie nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje
w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym;

3) nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń
z ubezpieczeń społecznych;

5) kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza kwoty wymienionej w ustawie.

Odwołująca w ówczesnym czasie wybrała ubezpieczenie społeczne rolników. Kwestia ta jest zresztą bezsporna.

Konkludując stwierdzić należy, że w sprawie zaistniały okoliczności faktyczne skutkujące koniecznością wznowienia postępowania.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustalił, iż D. B. (2) podlega ubezpieczeniom społecznym rolników w zakresie ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego oraz emerytalno – rentowego od dnia
1 stycznia 2008 roku (punkt 1. wyroku).

Ponadto, na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. oraz § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego
z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) Sąd zasądził na rzecz odwołującej kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (punkt 2. wyroku).