Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni K. G., zastępowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o zezwolenie na odrzucenie przez kuratora małoletniej J. M. udziału małoletniej H. G., ur. (...), córki R. G. i K. G. - w spadku po R. M., zmarłym (...) r. w Z. (wniosek, k. 1).

Zarządzeniem z dnia 17 sierpnia 2020 r. wezwano wnioskodawczynię poprzez pełnomocnika do uzupełnienia braków formalnych wniosku w terminie tygodniowym od daty doręczenia wezwania pod rygorem zwrotu wniosku poprzez oznaczenie prawidłowo stron postępowania - wskazanie danych personalnych i adresu ojca małoletniej H. G.. Ponadto poinformowano pełnomocnika wnioskodawczyni, iż dla rozpoznania sprawy na posiedzeniu niejawnym bez wyznaczenia rozprawy celowe jest złożenie przez ojca małoletniego w terminie miesiąca pisemnego oświadczenia w sprawie (w szczególności, czy popiera wniosek), oraz zwrócono się o wyjaśnienie z jakich względów wnosi o zezwolenie na odrzucenie czynności przez kuratora oraz wyjaśnienie czy jest to czynność przekraczająca zwykły zarząd majątkiem dziecka (zarządzenie, k. 11).

W odpowiedzi na powyższe profesjonalny pełnomocnik uzupełnił braki formalne w terminie – oznaczając ojca małoletniej. Ponadto zostało przesłane pisemne oświadczenie ojca małoletniej H. G. R. G. w którym wyraża ona zgodę na odrzucenie spadku w imieniu córki (pisma, k. 13 -18).

Sąd Rejonowy stan faktyczny:

Małoletnia H. G., ur. (...) w M. w N. jest córką R. G. i K. M.. Rodzina na stałe mieszka w N. ( odpis aktu urodzenia k. 4)

W dniu (...) roku w Z. zmarł R. M., który był wujem ojca wnioskodawczyni, a dziadkiem stryjecznym małoletniej ( odpis aktu zgonu k. 5) Spadek po zmarłym został odrzucony przez K. G. oświadczeniem złożonym 20 lutego 2020 roku przez notariuszem A. G. w Kancelarii Notarialnej w O. rep. A numer (...) z uwagi na obawę przed jego zadłużeniem ( akt notarialny k. 6-8). Według informacji od wnioskodawców, zadłużenie spadkodawcy wynosiło ponad 10 tysięcy złotych ( oświadczenia k. 1v, 19).

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 101 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice obowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską (§ 1). Nie mogą oni jednak bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko (§ 3). Jak słusznie podniósł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 listopada 1982 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt I CR 234/82, Lex nr 8486, reprezentacja rodzica w sprawach majątkowych dziecka, jeśli obejmuje czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu, wymaga umocowania udzielonego przez Sąd opiekuńczy (art. 101 § 3 101 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Miernikiem czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu jest ciężar gatunkowy dokonywanej czynności, jej skutki w sferze majątku małoletniego, wartości przedmiotu danej czynności oraz szeroko pojęte dobro dziecka i ochrona jego interesów życiowych. Konsekwencją braku zezwolenia Sądu opiekuńczego z art. 101 § 3 101 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jest nieważność dokonanej czynności (uchwała pełnego składu Izby Cywilnej SN z dnia 30 kwietnia 1977 r., III CZP 73/76 - OSNCP z 1978 r., nr 2, poz. 19). W doktrynie wskazano przykłady czynności przekraczających ramy zwykłego zarządu majątkiem dziecka. W szczególności zaliczono do nich zrzeczenie się dziedziczenia, odrzucenie spadku oraz przyjęcie spadku wprost (J. Ignatowicz, Kodeks Rodzinny, 1993 r., s. 501).

Stosownie zaś do art. 98 k.r.o., przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską są jego rodzice. Co do zasady, jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka (§1). Żadne z rodziców nie może jednak reprezentować dziecka przy czynnościach prawnych między dziećmi pozostającymi pod ich władzą rodzicielską oraz przy czynnościach prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka albo że dotyczy należnych dziecku od drugiego z rodziców środków utrzymania i wychowania(§ 2). Stosownie do § 3 omawianego przepisu, zasady te stosuje się odpowiednio w postępowaniu przed sądem lub innym organem państwowym.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanego wniosku wskazać należy, że zezwolenie na odrzucenie spadku po zmarłym R. M., należy do czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem małoletniej H. G. oraz pozostaje w zgodzie z jej dobrem. Jak wynika z ustaleń faktycznych poczynionych w sprawie zmarły nie posiadał żadnego majątku natomiast w skład spadku po nim wchodziły długi.

Wskazać należy ponadto, iż to rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka. Zgodnie z ogólną regułą zawartą w art. 98 §1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka i nie mogą go reprezentować tylko w przypadkach określonych w art. 98 §2 , które w tej sprawie nie mają miejsca np przy czynnościach prawnych między dzieckiem, a jednym z rodziców lub jego małżonkiem

W ocenie Sądu w tej sprawie każde z rodziców może reprezentować małoletnią H. G., i dokonać w jej imieniu odrzucenia spadku, na które sąd zezwolił w postanowieniu z dnia 9.10.2020 r. matce małoletniej, jako że to matka złożyła wniosek do sądu o zezwolenie na dokonanie tej czynności.

Postanowienie o ustanowieniu kuratora dla dziecka do konkretnej czynności prawnej (art. 99 w zw. z art. 98§ 2 k.r.o.) może być wydane tylko po ustaleniu przez sąd opiekuńczy, iż dokonanie tej czynności jest w interesie dziecka - na wezwanie Sądu nie wyjaśniono z jakich względów wnioskodawczyni wnosiła o zezwolenie na odrzucenie czynności przez kuratora.

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w sentencji.

Sędzia Barbara Ciwińska

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)