Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 marca 2020 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił M. M. prawa do renty rodzinnej po zmarłym J. M.. W uzasadnieniu wskazano, że w 10- leciu poprzedzającym datę zgonu tj. w okresie od dnia 17 września 2009 roku do dnia 16 września 2019 roku łączny okres ubezpieczenia zmarłego wynosił 4 lata, 6 miesięcy i 16 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 4 lata, 4 miesiące i 1 dzień okresów składkowych i 2 miesiące, 15 dni okresów nieskładkowych. Łączny okres ubezpieczenia zmarłego wynosił 25 lat, 9 miesięcy i 21 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 24 lata, 11 miesięcy, 16 dni okresów składkowych i 10 miesięcy, 5 dni okresów nieskładkowych. Zmarły nie spełnił warunków do renty z tytułu niezdolności do pracy, z kolei zgon przed osiągnięciem wieku emerytalnego nie uzasadnia potrzeby rozpatrywania uprawnień do emerytury. Organ rentowy wskazał także, że decyzja z dnia 28 lutego 2020 roku zostaje uchylona.

(decyzja – k. 150- 150 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W odwołaniu od w/w decyzji wnioskodawczyni wniosła o przyznanie jej prawa do renty rodzinnej motywując swoje stanowisko chęcią uzupełnienia złożonego w dniu 24 stycznia 2020 roku wniosku o rentę rodzinną po zmarłym mężu J. M. dokumentami dotyczącymi jego zatrudnienia, które pierwotnie nie zostały załączone.

(odwołanie – k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania powołując się na argumentację z zaskarżonej decyzji. Jednocześnie wskazano, że załączona do odwołania dokumentacja pozostaje bez wpływu na przedmiot sporu, gdyż wszystkie okresy pracy na podstawie umowy zlecenie wyszczególnione w tej dokumentacji zostały uwzględnione w stażu pracy.

(odpowiedź na odwołanie – k. 10-11)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni M. M. i J. M. zawarli związek małżeński w dniu 20 maja 1989 roku.

(odpis skrócony aktu małżeństwa- k. 11- 11 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

J. M. zmarł w dniu 17 września 2019 roku

(odpis aktu zgonu k 12 akt ZUS)

W dniu 24 stycznia 2020 r. ubezpieczona złożyła do ZUS wniosek o rentę rodzinną po zmarłym w dniu 17 września 2019 roku J. M..

(wniosek – k. 1-5 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Okres pracy J. M. kształtował się następująco:

- w okresie od dnia 11 września 1975 roku do dnia 15 lutego 1977 roku oraz od dnia od dnia 1 marca 1978 roku do dnia 16 czerwca 1978 roku w (...) Przedsiębiorstwie (...) na stanowisku kolejno ogrodnika szkółkarza, a następnie ogrodnika terenów zielonych;

- w okresie od dnia 1 sierpnia 1978 roku do dnia 15 listopada 1978 roku w Kombinacie Państwowych Gospodarstw (...) w Ł. na stanowisku pracownika produkcji roślinnej;

- w okresie od dnia 16 listopada 1978 roku do dnia 20 maja 1980 roku w Kombinacie Państwowych Gospodarstw (...) w Ł. Zakład (...) na stanowisku pracownika produkcji roślinnej;

- w okresie od dnia 25 września 1980 roku do dnia 30 listopada 1980 roku w Wytwórni (...) w Ł. na stanowisku rzemieślnika – ogrodnika;

- w okresie od dnia 16 stycznia 1984 roku do dnia 17 kwietnia 1985 roku w Wojewódzkim Ośrodku (...) w B. na stanowisku rejonowego specjalisty doradztwa rolniczego;

- w okresie od dnia 3 września 1985 roku do dnia 27 sierpnia 1986 roku J. M. pełnił służbę wojskową.

- w okresie od dnia 3 października 1986 roku do dnia 3 stycznia 1987 roku w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł. na stanowisku specjalisty;

- w okresie od dnia 23 marca 1987 roku do dnia 16 października 1987 roku w Przedsiębiorstwie Handlu (...) na stanowisku magazyniera;

- w okresie od dnia 16 listopada 1987 roku do dnia 28 lutego 1990 roku w Przedsiębiorstwie Rolniczo – (...) w Ł.;

- w okresie od dnia 22 czerwca 1990 roku do dnia 10 października 1993 roku – zmarły pobierał zasiłek dla bezrobotnych;

- w okresie od dnia 7 lipca 1995 roku do dnia 18 kwietnia 1996 roku – zmarły pobierał zasiłek dla bezrobotnych;

- w okresie od dnia 2 września 1998 roku do dnia 1 września 1999 roku – zmarły pobierał zasiłek dla bezrobotnych;

- w okresie od dnia 16 września 1999 roku do dnia 31 października 1999 roku;

- w okresie od dnia 1 grudnia 1999 roku do dnia 12 października 2002 roku w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (w okresie od dnia 1 stycznia 2000 roku do dnia 12 października 2002 roku A. Polska) ;

- w okresie od dnia 25 października 2002 roku do dnia 24 października 2003 roku – zmarły pobierał zasiłek dla bezrobotnych;

- w okresie od dnia 1 lipca 2005 roku do dnia 31 lipca 2005 roku w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością;

- w okresie od dnia 1 sierpnia 2005 roku do dnia 31 października 2005 roku w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.;

- w okresie od dnia 1 sierpnia 2005 roku do 26 października 2007 roku w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.;

- w okresie od 27października 2007 do 12 marca 2008;

- w okresie od dnia 16 kwietnia 2008 roku do dnia 23 września 2008 roku w (...) Biuro Ochrony (...) Spółka Jawna w Ł.;

- w okresie od dnia 27 września 2008 roku do dnia 29 grudnia 2008 roku ;

- w okresie od dnia 17 grudnia 2010 roku do dnia 30 grudnia 2010 roku w S. M. G. w Ł. na stanowisku ogrodnika – konserwatora;

-w okresie od dnia 23 marca 2011 roku do dnia 23 października 2011 roku w (...) Temp (...);

- w okresie od dnia 24 października 2011 roku do dnia 29 czerwca 2013 roku w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł.;

- w okresie 8 lipca – 19 września 2013 r. zmarły pobierał zasiłek chorobowy po zakończeniu zatrudnienia;

- w okresie 3 grudnia 2013 – 2 czerwca 2014 r. – zmarły pobierał zasiłek dla bezrobotnych ;

- w okresie od dnia 17 października 2014 roku do dnia 31 października 2014 roku w (...);

- w okresie od dnia 2 listopada 2015 roku do dnia 31 maja 2016 roku w A. A. T.;

- w okresie od dnia 1 sierpnia 2017 roku do dnia 31 stycznia 2018 roku oraz od dnia 11 marca 2019 roku do dnia 15 maja 2019 roku w (...) Spółce Akcyjnej w P. na stanowisku pracownika gospodarczego;

- w okresie od dnia 8 lutego 2018 roku do dnia 28 luty 2018 roku w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na stanowisku pracownika gospodarczego;

- w okresie od dnia 3 września 2018 roku do dnia 20 września 2018 roku w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.

- w okresie od dnia 18 grudnia 2018 roku do dnia 31 grudnia 2018 roku w (...) Spółce Akcyjnej w W.;

- w okresie od dnia 19 grudnia 2018 roku do dnia 31 grudnia 2018 roku oraz od dnia 1 stycznia 2019 roku do dnia 26 stycznia 2019 roku w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.;

- w okresie od 11 marca do 15 maja 2019 r. w (...) SA w P.;

W okresie od dnia 3 września 1985 roku do dnia 27 sierpnia 1986 roku J. M. pełnił służbę wojskową.

W okresie od dnia 27 września 2008 roku do dnia 2 czerwca 2014 roku J. M. pobierał zasiłek dla bezrobotnych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Ł..

W okresie od dnia 3 grudnia 2013 roku do dnia 2 czerwca 2014 roku J. M. pobierał zasiłek dla bezrobotnych.

(świadectwo pracy – k. 13- 15 verte, k. 27- 28 verte, k. 32-32 verte, k. 47 -47 verte, k. 48, k. 55, umowa o pracę – k. 24 – 24 verte, k. 21- 21 verte, k. 26- 26 verte, k. 34- 34 verte, k. 44, pismo – k. 22, k. 31, umowa o dzieło – k. 36- 40, rozwiązanie umowy o pracę – k. 42, zaświadczenie o zarobkach – k. 43, zaświadczenie o zatrudnieniu – k. 45, umowa zlecenie – k. 49- 51 verte, umowa o pracę tymczasową – k. 53, k. 56, k. 58-60, zaświadczenie – k. 63, poświadczenie dla celów świadczeń emerytalno – rentowych – k. 94- 96 verte, k. 101 – 107 verte, k. 109- 110 verte, k. 114 – 114 verte, 112 – 112 verte, , książeczka wojskowa – brak numeracji stron, karta przebiegu zatrudnienia – k. 148 akt organu rentowego załączonych do sprawy, zaświadczenie – k. 5-8)

Do wyliczenia okresów składkowych i nieskładkowych w 10- leciu poprzedzającym przed datą zgonu zmarłego J. M. tj. w okresie od dnia 17 września 2009 roku do dnia 16 września 2019 roku uwzględniono następujące okresy:

- od dnia 17 grudnia 2010 roku do dnia 30 grudnia 2010 roku (zatrudnienie w S. M. G. w Ł.);

- od dnia 23 marca 2011 roku do dnia 23 października 2011 roku (zatrudnienie w (...) Temp (...));

- od dnia 24 października 2011 roku do dnia 29 czerwca 2013 roku (zatrudnienie w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł.)

- od dnia 8 lipca 2013 roku do dnia 19 września 2013 roku (okres pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia);

- od dnia 3 grudnia 2013 roku do dnia 2 czerwca 2014 roku (okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych);

- od dnia 17 października 2014 roku do dnia 31 października 2014 roku (zatrudnienie w (...) P.);

- od dnia 2 listopada 2015 roku do dnia 31 maja 2016 roku (zatrudnienie A. A. T.);

- od dnia 1 sierpnia 2017 roku do dnia 31 stycznia 2018 roku oraz od dnia 29 grudnia 2017 roku do dnia 31 stycznia 2018 roku (zatrudnienie w (...) Spółce Akcyjnej w P.);

- od dnia 8 lutego 2018 roku do dnia 28 lutego 2018 roku (zatrudnienie w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P.)

- od dnia 3 września 2018 roku do dnia 20 września 2018 roku (zatrudnienie w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością);

- od dnia 18 grudnia 2018 roku do dnia 31 grudnia 2018 roku (zatrudnienie w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością);

- od dnia 19 grudnia 2018 roku do dnia 31 grudnia 2018 roku oraz od dnia 1 stycznia 2019 roku do dnia 26 stycznia 2019 roku (zatrudnienie w Grupie (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością);

- od dnia 11 marca 2019 roku do dnia 15 maja 2019 roku (zatrudnienie w (...) Spółce Akcyjnej w P.).

(pismo organu rentowego – k. 156 – 156, karta przebiegu zatrudnienia – k. 116- 117 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności o dokumenty zawarte w załączonych do sprawy aktach organu rentowego oraz na podstawie dokumentów powołanych przez strony w toku postępowania, których domniemanie prawdziwości wynika z art. 244 i nast. k.p.c., a ponadto ich wiarygodność nie została podważona przez żadną ze stron.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie podlega oddaleniu.

Stosownie do art. 65 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2020.0.53 t.j.) renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 w/w ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Zmarły J. M. (urodzony (...)) w chwili śmierci nie miał osiągniętego wieku emerytalnego, a wobec tego nie było podstaw do rozpatrywania jego uprawnień do emerytury. Zbadania natomiast wymagało czy zmarły ubezpieczony spełniał warunki wymagane do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy.

Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowawart.6 ust.1 pkt1 i 2,pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust.2 pkt 1, 3–8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11–12, 13 lit. a, pkt 14 lit.a i pkt 15–17 oraz art.7 pkt 1–3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż wciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów (art. 57 ust. 1 w/w ustawy).

Przepisu ust.1 pkt 3 n nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (ust. 2).

Stosownie do art. 58 ust. 1 w/w ustawy warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1) 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2) 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3) 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4) 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5) 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

W myśl ust. 2 art. 58 okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej.

Zgodnie z art. 58 ust. 4 - przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Postępowanie w niniejszej sprawie sprowadziło się do rozstrzygnięcia zagadnienia, czy wnioskodawczyni była osobą uprawnioną do renty rodzinnej po zmarłym J. M., a co za tym idzie kwestia sporna sprowadzała się do ustalenia czy został udokumentowany okres ubezpieczenia J. M. w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.

Z ustaleń faktycznych poczynionych w sprawie wynika, że zgodnie z przepisem art. 57 ust. 1 pkt. 2 w zw. z art. 58 ust. 1 pkt. 5 i ust. 2 wymóg posiadania minimum pięcioletniego okresu składkowego i nieskładkowego przypadającego w ciągu ostatniego dziesięciolecia poprzedzającego datę śmierci J. M., bezsprzecznie nie został przez niego spełniony, gdyż w okresie tj. od dnia 17 września 2009 roku do dnia 16 września 2019 roku tym zmarły udokumentował jedynie 4 lata, 6 miesięcy i 16 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 4 lata, 4 miesiące, 1 dzień okresów składkowych i 2 miesiące, 15 dni okresów nieskładkowych.

Jednocześnie zmarły nie posiadał 30 lat okresów składkowych, o których mowa w art. 6 ustawy, a jedynie 24 lata 11 miesięcy i 16 dni (oraz 10 miesięcy i 5 dni okresów nieskładkowych).

Zgodnie z art. 3 k.p.c., strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody, zaś z treści art. 232 k.p.c. wynika, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Powyższego nie zmienia możliwość prowadzenia przez Sąd postępowania dowodowego z urzędu. Z kolei art. 6 k.c. stanowi, że strona w procesie winna dowodzić swoich racji, a nie tylko przedstawiać swoje poglądy. Zatem na skarżącej spoczywał obowiązek udowodnienia okoliczności, z których wywodziła skutki prawne, to jest, że staż ubezpieczeniowy J. M. w 10 – leciu przed zgonem wyniósł co najmniej 5 lat.

W oparciu o wszystkie wskazane powyżej okoliczności M. M. nie przysługuje renta rodzinna po zmarłym mężu. W toku procesu wnioskodawczyni nie przedstawiła żadnych nowych dokumentów na poparcie przytaczanych przez siebie okoliczności. Powołane przez nią dowody, w tym zaświadczenia o wykonywaniu pracy przez J. M. stanowią jedynie powielenie faktów, na których oparł się organ rentowy i które stanowią podstawę zaskarżonej decyzji.

Prawo nabycia renty z tytułu niezdolności do pracy ściśle związane jest z faktem pozostawania w stosunku pracy, stąd też przewidziane w ustawie warunki otrzymania tejże renty uzależnione są od zdolności do wykonywania pracy oraz okresów składkowych i nieskładkowych. Renta rodzinna jest prawem pochodnym zmarłego. Aby można było ubiegać się o przyznanie renty rodzinnej, w pierwszej kolejności należy ustalić, czy zmarłemu przysługiwałaby renta z tytułu niezdolności do pracy, przy czym przyjęto fikcję prawną, uznając zmarłego za całkowicie niezdolnego do pracy. Warunki uzyskania przez osobę trwale niezdolną do pracy renty z tytułu niezdolności do pracy określa art. 57 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Jeśli zmarły w chwili śmierci nie spełniał tych warunków, nie może zostać przyznana renta rodzinna na podstawie art. 65 ust. 1 tej samej ustawy (Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 marca 2008 roku SK 58/06 Lex).

W toku postępowania pełnomocnik odwołującej powoływał się na treść art. 58 ust. 3 Ustawy wskazując, że zmarły został pierwszy raz zatrudniony przed ukończeniem 18 roku życia.

Zgodnie z dyspozycją art. 58 ust. 3 Ustawy jeżeli ubezpieczony nie osiągnął okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w ust. 1, warunek posiadania wymaganego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe .

Niewątpliwie zmarły spełnił pierwszy wymóg z powołanego przepisu tj. został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 r.ż. , natomiast nie spełnił drugiego warunku, który musi być spełniony łącznie z pierwszym, gdyż posiadał przerwy między okresami składkowymi i nieskładkowymi dłuższe niż 6 miesięcy. I tak już pierwsza długa przerwa miała miejsce od 1 grudnia 1980 roku do 15 stycznia 1984 roku, kolejne okresy przerw to: od 17 kwietnia 1996 roku do 1 września 1998 roku, od 25 października 2003 roku do 30 czerwca 2005 roku, od 30 grudnia 2008 roku do 16 grudnia 2010 roku, od 1 listopada 2014 roku do 1 listopada 2015 roku, od 1 czerwca 2016 roku do 31 lipca 2017 roku, od 1 marca do 2 września 2018 roku.

Tym samym brak jest podstaw do zastosowania w niniejszej sprawie art. 58 ust. 3 Ustawy.

Mając powyższe na uwadze Sąd w punkcie pierwszym wyroku, w oparciu o treść art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie uznając tym samym prawidłowość wydanej w dniu 18 marca 2020 roku decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł..

W punkcie drugim sentencji wyroku Sąd przyznał ze Skarbu Państwa kasy Sądu Okręgowego w Łodzi radcy prawnemu M. R. kwotę 110,70 złotych (sto dziesięć złotych siedemdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Zgodnie z art. 22 ³ ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U.2020.0.75 t.j.) koszty pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu ponosi Skarb Państwa. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił stosownie do treści § 15 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U.2019.0.68 t.j.). Wartość przyznanego wynagrodzenia zwiększono o kwotę podatku od towarów i usług wyliczoną według stawki podatku obowiązującej dla tego rodzaju czynności na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług (§ 4 ust.3).

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawczyni .

A.B.