Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 października 2020 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 października 2020 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa T. B. (1)

przeciwko J. B. i K. B.

o obniżenie alimentów

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 9 czerwca 2020 r. sygn. akt IV RC 1187/19

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

1)  w punkcie I i III o tyle, że wysokość obniżonych w punkcie I alimentów na rzecz małoletniego J. B. ustala na kwotę po 1.000 (jeden tysiąc) złotych miesięcznie,

2)  w punkcie II w ten sposób, że oddala powództwo o obniżenie alimentów na rzecz małoletniej K. B.,

3)  w punkcie V o tyle, że tytułem zwrotu kosztów procesu zasądza kwotę 2.100 (dwa tysiące sto) złotych;

II. oddala apelację w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od powoda na rzecz pozwanych kwotę 398 (trzysta dziewięćdziesiąt osiem) złotych tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym;

IV.  nakazuje pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Białymstoku kwotę 300 (trzysta) złotych tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Powód T. B. (1) wniósł o obniżenie alimentów zasądzonych od niego na rzecz małoletniego J. B. z kwoty po 1.200 zł miesięcznie do kwoty po 400 zł miesięcznie oraz na rzecz małoletniej K. B. z kwoty po 1.100 zł miesięcznie do kwoty po 700 zł miesięcznie oraz zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

A. B. działając jako ustawowa przedstawicielka małoletnich pozwanych, domagała się oddalenia powództwa w całości oraz wnosiła o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 9 czerwca 2020 roku Sąd Rejonowy w Białymstoku alimenty od powoda T. B. (1) na rzecz małoletniego J. B. zasądzone w kwocie po 1200 zł miesięcznie wyrokiem Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 24 maja 2018r. w sprawie I C 1682/16, zmienionym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 25 lutego 2019r. w sprawie I ACa 528/18 – obniżył z dniem 6 listopada 2019r. do kwoty po 900 zł miesięcznie, płatne z góry, do 10 – go każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w stosunku rocznym w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat, do rąk matki A. B. jako ustawowej przedstawicielki (w punkcie I), alimenty od powoda T. B. (1) na rzecz małoletniej K. B. zasądzone w kwocie po 1100 zł miesięcznie wyrokiem Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 24 maja 2018r. w sprawie I C 1682/16 – obniżył z dniem 6 listopada 2019r. do kwoty po 900 zł miesięcznie, płatne z góry, do 10 – go każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w stosunku rocznym w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat, do rąk matki A. B. jako ustawowej przedstawicielki (w punkcie II), oddalił powództwo w pozostałym zakresie (w punkcie III), odstąpił od obciążania strony pozwanej kosztami procesu na rzecz strony powodowej w zakresie uwzględnionego powództwa (w punkcie IV) i zasądził od powoda T. B. (1) na rzecz strony pozwanej kwotę 1.575 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w zakresie uwzględnionego powództwa, płatne do rąk matki A. B. jako ustawowej przedstawicielki (w punkcie V).

Z poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń wynikało, że małoletni K. B. (ur. (...)) i J. B. (ur. (...)) pochodzą ze związku małżeńskiego A. B. i T. B. (1). Związek małżeński rodziców pozwanych został rozwiązany przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Białymstoku z 24 maja 2018 r. w sprawie I C 1682/16. Alimenty należne małoletnim od ojca zostały w wyroku tym określone na kwotę 1.400 zł miesięcznie na rzecz J. oraz 1.100 zł miesięcznie na rzecz K. . Orzeczenie to zostało zmienione wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 25 lutego 2019 r. w sprawie I ACa 529/18 w ten sposób, że na rzecz J. B. zasądzono alimenty w wysokości 1.200 zł miesięcznie.

Sąd I instancji wskazał, że w dacie orzeczenia alimentów T. B. (1) miał (...) lat, był zatrudniony na stanowisku adiunkta na (...) w B., zarabiał (...) zł netto miesięcznie, pracował też na ½ etatu na (...) w B.. Prowadził terapię indywidualną i rodzinną jako terapeuta i pedagog w (...) w B. należącej do jego siostry. Był wówczas współwłaścicielem działki i budynku mieszkalnego z częścią pomieszczeń gospodarczych, w których mieści się w/w poradnia. Małoletni J. B. miał (...) lat. Uczęszczał do prywatnej szkoły (czesne wynosiło 600 zł miesięcznie, obiady – 120 zł miesięcznie. Chodził na zajęcia dodatkowe z biologii, uczestniczył w wyjazdach realizowanych w ramach (...), trenował piłkę nożną w związku z czym wyjeżdżał na letnie zgrupowania. Koszt jego utrzymania zostało oszacowany przez Sąd na ok. 1900 – 2000 zł miesięcznie. Małoletnia K. B. miała (...) lat. Uczęszczała do prywatnej szkoły oraz na odpłatne zajęcia dodatkowe z jazdy konnej oraz taneczne. Koszt jej utrzymania został oszacowany przez Sąd na ok. 1700 – 1800 zł miesięcznie. Przedstawicielka ustawowa A. B. miała (...) lata, była zatrudniona w (...) Fundacji (...) w B. z wynagrodzeniem(...) zł miesięcznie oraz w (...) Funduszu Poręczeniowym, gdzie zarabiała (...) zł miesięcznie. Dochody rodziców małoletnich zostały przez Sąd ustalone na porównywalnym poziomie ok. (...) zł miesięcznie – jednak możliwości zarobkowe i majątkowe powoda uznano za wyższe z racji posiadanego majątku oraz udziałów w (...).

Z dalszych ustaleń Sądu Rejonowego wynikało, że obecnie powód T. B. (1) ma (...) lat, posiada wyższe wykształcenie – tj. stopień doktora habilitowanego nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika. Leczy się kardiologicznie – przyjmuje leki na stałe, ponadto uczęszcza raz w tygodniu na terapię (koszt to(...) zł), jest to wymóg uczelni, ale także własny, w 2018 r. osiągnął łączny dochód w wysokości ok. (...) zł tj. ok. (...) zł miesięcznie. Jest zatrudniony jako adiunkt na (...)w B., gdzie od 1 października 2019 r. pełni także funkcję Kierownika Zakładu (...) na Wydziale (...) (...). Ponadto jest Kierownikiem Studiów (...). Jego wynagrodzenie zasadnicze wynosi (...) zł brutto, ponadto otrzymuje (...) zł dodatku funkcyjnego – łącznie dochód netto z tytułu tego zatrudnienia wynosi ok. (...) zł. Okresowo pracuje na (...) – od października 2019 r. został zatrudniony na 8 miesięcy na ½ etatu. Obecnie wynagrodzenie wynosi (...) zł brutto tj. ok. (...) zł netto. Łączny jego dochód w 2019 r. z tego tytułu wyniósł (...) netto tj. (...)zł miesięcznie. Za 2019 r. średnie łączne miesięczne dochody powoda wyniosły ok. (...) zł. Sąd wskazał, że powód pomaga też siostrze w (...), gdzie pełni obowiązki dyrektora w związku z chorobą siostry oraz prowadzi 4-5 razy w tygodniu terapię, nie otrzymując za to wynagrodzenia. 26.06.2019 r. nabył lokal mieszkalny o powierzchni 65 m ^{( 2)} za (...) zł, na zakup którego zaciągnął kredyt: hipoteczny w wysokości (...) zł – rata (...) zł, gotówkowy w wysokości (...) zł – rata (...) zł oraz pożyczki u matki i siostry. Przed zakupem mieszkania mieszkał u matki, potem wynajmował mieszanie. Poza tym inne zadłużenia oraz debety powoda w bankach (...) i (...) - wynoszą ok. (...) zł. Do miesięcznych kosztów utrzymania powód zaliczył wydatki: (...) zł raty kredytów, (...)zł czynsz, (...) zł miejsce postojowe, (...) zł prąd, (...) zł telewizja i (...), (...) zł telefon, (...) zł paliwo, (...) zł naprawa samochodu, (...) zł książki i czasopisma naukowe, (...) zł alimenty, (...) zł leki. Powód wskazał, że po opłaceniu ww. wydatków na życie zostaje mu ok. (...) zł, za co musi zapewnić też utrzymanie dzieciom w czasie kontaktów, które odbywają się co 2 tygodnie.

Sąd I instancji ustalił także, że obecnie małoletni J. B. ma (...) lat, jest uczniem I klasy I liceum ogólnokształcącego w B. na profilu medycznym z rozszerzoną matematyką. W poprzedniej szkole był laureatem olimpiady z biologii, obecnie wedle ustawowej przedstawicielki musi kontynuować korepetycje z tego przedmiotu aby utrzymać się w tej placówce, na półrocze miał 9 ocen dopuszczających; uczęszcza na zajęcia z języka francuskiego (40 zł tygodniowo) oraz matematykę (100 zł miesięcznie), ma wadę wzroku i nosi okulary, w czerwcu 2019 r. korzystał z rehabilitacji w związku z kontuzją kolana – koszt 400 zł, od 1-26.08.2019 r. uczestniczył w obozie żeglarskim. Zdaniem powoda koszt utrzymania syna wynosi 785 zł miesięcznie. Matka wskazała, że na utrzymanie syna potrzebuje kwoty ok. 2.600 - 2.700zł miesięcznie, na co składają się wydatki: 200 zł odzież i obuwie, 70 zł kosmetyki i środki czystości, 900 zł wyżywienie, 50 zł składka klasowa, 100 zł rozrywka, 30 zł leki i badania okresowe, 40 zł bilet miesięczny, 24 zł telefon, 150 zł kieszonkowe (w tym fryzjer, utrzymanie gekona, prezenty dla znajomych, naprawy itp.), 280 zł udział w kosztach mieszkaniowych, 200 zł wymiana mebli w pokoju i korepetycje, 850 zł rocznie wyjazdy i wycieczki szkolne, 65 zł rocznie ubezpieczenie, 100 zł rocznie składka na fundusz klasowy, 500 zł podręczniki, 150 zł przybory szkolne, 600 zł rocznie wyjazd na ferie zimowe, 350 zł rocznie wymiana okularów, 500 zł pozostałe leki, 400 zł rocznie stomatolog, 1600 zł rocznie obozy letnie, 1500 zł rocznie pobyt nad morzem.

Z ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że małoletnia K. B. ma obecnie (...) lat, jest uczennicą (...) Szkoły Podstawowej nr (...) w B.. Dziewczynka cierpi na refluks żołądkowy, okresowo przyjmuje z tego powodu oraz migreny leki i antyalergiczne. Uczęszcza na zajęcia plastyczne i taneczne. Od 19-27.08.2019 r. uczestniczyła w obozie tanecznym, 18.05.2020 r. pojechała na koncert (koszt biletu-120 zł plus dojazd). W ocenie powoda koszt utrzymania córki to ok. 1.300 zł miesięcznie, zaś zdaniem matki koszty te wynoszą ok. 3.000 zł miesięcznie, na co składają się wydatki: 600 zł czesne za szkołę, 140 zł obiady w szkole, 50 zł składki klasowe, 37 zł leki i badania okresowe, 150 zł odzież i obuwie, 70 zł kosmetyki i środki czystości, 600 zł wyżywienie, 24 zł telefon, 100 zł zajęcia plastyczne, 100 zł rozrywka (w tym fryzjer, prezenty dla znajomych, kieszonkowe), 200 zł remont pokoju, 280 zł udział w kosztach mieszkaniowych, 116 zł – opłata za lodowisko, wydatki roczne: 65 zł ubezpieczenie, 850 zł (...), 200 zł składka na fundusz klasowy, 300 zł podręczniki, 150 zł przybory szkolne, 400 zł opłata za (...) za zajęcia taneczne w (...) oraz akrobatyka, 300 zł strój turniejowy, 1.600 zł wyjazdy na turnieje i pokazy taneczne, 1.250 zł letnie warsztaty taneczne, 350 zł wymiana okularów korekcyjnych, 500 zł pozostałe leki, 400 zł stomatolog, 600 zł koszt wyjazdu na ferie zimowe, 500 zł organizacja urodzin, 1.600 zł wyjazdy letnie.

Sąd I instancji ustalił, że ustawowa przedstawicielka A. B. ma (...) lat, posiada wyższe wykształcenie ekonomiczne. W dalszym ciągu pracuje jako (...) w (...) (...) na ½ etatu oraz w (...) Fundacji (...) na ½ etatu osiągając łączny dochód w wysokości ok. (...) zł miesięcznie. Pod koniec 2019 r. przeprowadziła remont mieszkania (całkowite koszty wyniosły (...) zł), wymieniła też meble w pokojach małoletnich oraz zakupiła sprzęty gospodarstwa domowego. W sierpniu 2019 r. spłaciła kredyt mieszkaniowy w wysokości (...) zł celem rozliczenia wspólnego zobowiązania i podziału majątku wspólnego. Środki na spłatę pożyczyła od ojca, z którym zawarła umowę pożyczki – spłaca raty w kwocie (...) zł miesięcznie. Ponosi koszty miesięczne: (...) zł prąd, (...) zł czynsz, (...) zł abonament telewizyjny. Wskazała ponadto na wydatki incydentalne takie jak np. (...) zł w związku z naprawą I.. Otrzymuje świadczenie wychowawcze (...) plus na dwoje dzieci, dostała także jednorazowe świadczenie z tytułu wyprawki szkolnej w wysokości (...) zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy powołując przepisy art. 138 k.r.o. i art. 135 § 1 k.r.o.wskazał, że rozstrzygając o żądaniu pozwu należało zbadać, jakie są usprawiedliwione potrzeby małoletnich pozwanych i jaka jest sytuacja majątkowa i zarobkowa osób zobowiązanych do ich alimentacji, a także czy doszło do „zmiany stosunków”, o której mowa w art. 138 k.r.o. W ocenie Sądu I instancji zebrane w sprawie dowody uzasadniały przyjęcie, że koszty utrzymania małoletnich pozwanych uległy obniżeniu (J.) i zmianie (K.), ponadto istotnie zmieniła się sytuacja majątkowa powoda, co uzasadniało obniżenie alimentów zasądzonych od powoda na rzecz dzieci, jednakże nie w takim zakresie, w jakim domagał się powód. Sąd podkreślił, że powód zaciągnął kredyt na mieszkanie, którego rata miesięczna wynosi (...) zł i w konsekwencji jego sytuacja finansowa uległa znacznemu pogorszeniu. Niezalenie od tego Sąd Rejonowy stanął na stanowisku, że spłata tak wysokich rat kredytu, nie może uzasadniać obniżenia alimentów do żądanej przez powoda wysokości.

Ponadto Sąd I instancji wskazał, że zmieniły się usprawiedliwione potrzeby pozwanych. Przede wszystkim nieaktualne stały się koszty związane z uczęszczaniem przez J. do szkoły prywatnej, jak też wydatki na rzecz K. związane z zajęciami dodatkowymi uległy zmniejszeniu, gdyż obecnie nie chodzi ona na zajęcia z jazdy konnej. Powyższe wpłynęło na zmniejszenie kosztów utrzymania dzieci i łącznie z pogorszeniem sytuacji majątkowej ich ojca, uzasadniało obniżenie alimentów.

Odnosząc się do usprawiedliwionych kosztów utrzymania małoletnich Sąd Rejonowy wskazał, że zarówno koszty deklarowane przez powoda, jak też wskazywane przez ustawową przedstawicielkę, nie odpowiadają prawdzie. Ustawowa przedstawicielka przedstawiła faktury, zaświadczenie oraz szereg paragonów dokumentujących dokonane przez nią zakupy na rzecz małoletnich dzieci, jednakże paragony jako „nieimienne” nie mogły stanowić dowodu w sprawie będącego podstawą ustalenia stanu faktycznego, w przeciwieństwie do uznanych za wiarygodne zeznań świadka Z. Ż., która wypowiedziała się w przedmiocie usprawiedliwionych kosztów utrzymania pozwanych (korzystania z korepetycji przez pozwanego i uczestniczenia w zajęciach plastycznych i tanecznych przez pozwaną, wyjazdów na wycieczki i obozy szkolne oraz na „zieloną szkołę” i turnieje taneczne).

W konsekwencji Sąd Rejonowy uznał, że usprawiedliwione potrzeby dzieci zamykają się w kwotach po ok. 1.800 zł na rzecz każdego z nich. Na tak określone kwoty, po stronie J. składają się następujące wydatki : udział w kosztach utrzymania mieszkania - 100zł, wyżywienie - 500/600 zł, środki czystości i kosmetyki - 70 zł, odzież i obuwie - 200 zł, rozrywka - 100 zł, bilet miesięczny - 40 zł, telefon - 24 zł, wakacje/ferie – 100/150 zł, leki, leczenie stomatologiczne, okulary – 100 zł, wyprawka i materiały szkolne, korepetycje – 300/400 zł. Z kolei na wydatki na K. Sąd zaliczył: udział w kosztach utrzymania mieszkania - 100zł, wyżywienie - 350 zł, czesne w szkole prywatnej – 600 zł, obiady w szkole - 140 zł, środki czystości i kosmetyki - 50 zł, odzież i obuwie codzienne i sportowe - 150 zł, koszty zajęć dodatkowych (taneczne, plastyczne) – 100 zł, rozrywka - 50 zł, telefon - 24 zł, wakacje/ferie - 100 zł, leki i leczenie - 50 zł, wyprawka, materiały szkolne, opłaty, ubezpieczenie – 50 zł.

Sąd I instancji stwierdził, że wątpliwości nie budziły wydatki związane z odzieżą i obuwiem, opłatą za telefon, leczenie i lekarstwa oraz czesne i obiady w szkole K., a część kosztów wskazanych przez matkę pozwanych została istotnie zawyżona. W konsekwencji Sąd skorygował ich wysokość wskazując, że w pewnym zakresie w codziennych kosztach ponoszonych na rzecz dzieci partycypuje powód niezależnie od płaconych przez niego alimentów, bowiem spędza z dziećmi regularnie co 2 weekend oraz każdy czwartek po zakończeniu zajęć szkolnych do piątku do rana, kiedy to zapewnia dzieciom wyżywienie, rozrywkę, kosmetyki, bowiem małoletni nocują wówczas u ojca.

W dalszej kolejności Sąd Rejonowy wskazał, że nie uwzględnił w pełni podanych przez matkę pozwanych kosztów wakacji, wyjazdów, obozów i ferii, bowiem zarobki rodziców nie pozwalają na to by pozwani kilka razy do roku wyjeżdżali na wczasy. Sąd nie zaliczył do usprawiedliwionych potrzeb dzieci wydatków incydentalnych związanych z remontem czy wymianą mebli w pokojach pozwanych zaznaczając, że ponadstandardowe koszty utrzymania małoletnich, takie jak chociażby nowe meble, dodatkowe zajęcia czy koszty wyjazdów czy inne, matka powinna pokryć ze świadczenia wychowawczego 500 plus.

Sąd Rejonowy uznał natomiast, że sytuacja majątkowa T. B. (1) uległa niewątpliwie pogorszeniu od ostatniego orzekania w przedmiocie alimentów, co wynika z faktu, iż powód zaciągnął wysoki kredyt na mieszkanie. Niemniej Sąd uznał, że powód nie wykorzystuje w pełni swoich możliwości zarobkowych i majątkowych, gdyż prowadzenie terapii, które obecnie odbywa się nieodpłatnie, może stanowić dla niego dodatkowe źródło dochodu, bądź też dochód może i powinien uzyskiwać jako współwłaściciel działki i posadowionych na niej budynków poradni, w przeciwieństwie do matki małoletnich, która wykorzystuje swoje możliwości zarobkowe i majątkowe należycie.

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd I instancji rozdzielił ustalony koszt utrzymania pozwanych ustalony na kwotę ok. 1.800 zł miesięcznie na rzecz każdego z dzieci w następujący sposób – 900 zł na ojca i 900 zł matkę.

Wobec poczynionych rozważań, Sąd Rejonowy na mocy art. 138 k.r.o. obniżył wysokość świadczenia alimentacyjnego na małoletniego J. o 300 zł oraz na małoletnią K. o 200 zł uwzględniając w szczególności zmianę w sytuacji majątkowej powoda oraz w usprawiedliwionych potrzebach małoletnich pozwanych. Alimenty na rzecz małoletnich zostały obniżone z dniem 6 listopada 2019 r. (tj. od daty doręczenia odpisu pozwu), płatne z góry do 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w stosunku rocznym w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat, do rąk matki A. B. jako ustawowej przedstawicielki (pkt I i II wyroku).

W pozostałym zakresie Sąd I instancji oddalił powództwo jako nieuzasadnione z mocy art. 133, art. 135, art. 138 k.r.o. (pkt III sentencji).

O kosztach sądowych Sąd Rejonowy orzekł na mocy art. 102 k.p.c. (pkt IV sentencji).

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd ten orzekł jak w punkcie V orzeczenia.

Apelację od tego wyroku wnieśli pozwani zaskarżając orzeczenie w części, tj. w pkt I oraz II i zarzucając naruszenie prawa:

I.  procesowego mające istotny wpływ na rozstrzygniecie sprawy, a mianowicie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na:

1.  wadliwym przyjęciu, że od daty wydania w dniu 25.02.2019 r. wyroku przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku w sprawie I ACa 528/18, możliwości majątkowe i
zarobkowe powoda pogorszyły się, podczas gdy wręcz przeciwnie, od daty ostatniego orzekania o alimentach dochody powoda wzrosły o co najmniej 2.359,74 zł netto miesięcznie, a nawet uwzględniając raty spłacanego kredytu, od daty ostatniego orzekania o alimentach, powód dysponuje kwotą zarobków wyższą o 159,74 zł

2.  wadliwym przyjęciu, że od daty wydania w dniu 25.02.2019 r. wyroku przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku w sprawie I ACa 528/18, możliwości majątkowe i
zarobkowe powoda pogorszyły się, podczas gdy nawet od daty wydania wyroku w sprawie przedmiotowej zarobki powoda zwiększyły się z uwagi na fakt objęcia funkcji prodziekana oraz na skutek podwyższenia stawek wynagrodzenia pracowników (...) w B. zgodnie z zarządzeniem nr (...) (...) w B. z 16 czerwca 2020 r.,

3.  wadliwym przyjęciu, że od daty ostatniego orzekania o alimentach możliwości
majątkowe i zarobkowe powoda pogorszyły się, podczas gdy ze znajdującego się w aktach sprawy zaświadczenia o zarobkach (k. 259-260 akt) wynika, że od stycznia do listopada 2019 r. powód zarobił, z tytułu pracy tylko na (...) w B. kwotę (...) zł (bez nadgodzin), co daje miesięcznie kwotę (...)zł miesięcznie, a z nadgodzinami, kwotę (...) zł, a zatem nie sposób zatem dopatrzeć się pogorszenia sytuacji zarobkowej powoda od daty ostatniego orzekania o alimentach.

4.  wadliwym przyj ęciu, że praca powoda na (...) ma charakter dodatkowy i niestały, co ma wpływ na ocenę możliwości zarobkowych powoda, w sytuacji w której z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy rozwodowej wynika, że powód nieprzerwanie co najmniej od 2012 r. pracuje na tej uczelni, zatem nie sposób uznać, że praca ta ma charakter niestały

5.  wadliwym przyj ęciu, że powód jest w stanie przyczyniać się do ponoszenia kosztów utrzymania małoletnich K. i J. B. jedynie w kwocie po 900 zł miesięcznie, podczas gdy kwoty te nie odpowiadają możliwościom majątkowym i zarobkowym powoda, który posiada stopień naukowy dr hab. nauk społecznych, jest zatrudniony jako adiunkt na (...) w B., pełni funkcję Kierownika Zakłady (...) na Wydziale Nauk o (...), jest Kierownikiem Studiów (...), prowadzi zajęcia na (...) oraz ma wiedzę i umiejętności pozwalające na prowadzenie terapii w (...), której notabene jest współwłaścicielem, a aktualnie został powołany na stanowisko prodziekana ds. dydaktyki na Wydziale Nauk o (...) w
B., z czym wiąże się dodatkowe wynagrodzenie

6.  wadliwym przyjęciu, że fakt płacenia przez powoda rat kredytu ma jakikolwiek wpływ na zakres obciążenia powoda obowiązkiem alimentacyjnym i uzasadnia obniżenie alimentów, podczas gdy:

- zobowiązania alimentacyjne mają pierwszeństwo przed innymi zobowiązaniami powoda

- bank udzielający powodowi kredytu brał pod uwagę, przy ustalaniu możliwości regulowania przez powoda należności, jego obciążenie alimentacyjne

- fakt zaciągnięcia kredytu po dacie wydania wyroku zasądzającego alimenty nie mieści się w zakresie istotnej zmiany okoliczności, która pozwala na obniżenie alimentów,

- powód zaciągając kredyt musiał mieć świadomość tego, że obciąża go obowiązek alimentacyjny, który wyprzedza pozostałe zobowiązania powoda, przez co okoliczność ta nie może być podstawą obniżenia alimentów

7.  wadliwym przyjęciu, że nastąpiła istotna zmiana w kosztach utrzymania małoletnich uzasadniająca obniżenie alimentów, podczas gdy koszt utrzymania małoletniego J. zmienił się zaledwie o 100-200 zł (Sąd Apelacyjny ustalił miesięczny koszt utrzymania małoletniego na poziomie 1.900-2.000 zł, zaś w sprawie przedmiotowej Sąd wskazał na kwotę 1.800 zł miesięcznie), zaś koszty utrzymania K. pozostały takie same (zarówno Sąd Okręgowy jak i Sąd Rejonowy ustaliły kwotę po 1.800 zł miesięcznie), co z pewnością nie mieści się w katalogu istotnej zmiany, jakiej zaistnienia ustawodawca wymaga do skutecznego zastosowania przepisu art. 138 krio

8.  wadliwym przyjęciu, że potrzeby małoletniego J. B. zmniejszyły się, co uzasadnia obniżenie alimentów, podczas gdy jedyna zmiana, która zaszła od daty ostatniego orzekania o alimentach, to brak opłaty za czesne, jednakże mając na uwadze, że małoletni uczęszcza na korepetycje z matematyki oraz języka francuskiego i wymaga wspomagania nauczania z biologii i fizyki, uznać należy, że jakakolwiek zmiana w zakresie usprawiedliwionych potrzeb małoletniego zawiera się w kwocie 100-200 zł miesięcznie, co w żadnej mierze nie uzasadnia obniżenia alimentów o kwotę 300 zł miesięcznie

9.  wadliwym nieuwzględnieniu w zakresie usprawiedliwionych kosztów utrzymania
dzieci kosztów wakacji, obozów lub ferii, podczas gdy wydatki te zostały uznane za usprawiedliwione w dacie ostatniego orzekania o alimentach, a nadto, co wynika z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy o rozwód oraz z informacji z (...) w B. (k. 259-260), powód uzyskuje dodatki na poczet wczasów turystycznych dla siebie i dzieci w kwotach 1323 zł oraz 1394 zł i pieniądze te w zakresie dopłat do wczasów dla dzieci winien na ten cel przeznaczyć

10.  obciążenie ustawowej przedstawicielki ciężarem pokrywania wypoczynku letniego i zimowego dzieci, który był systematycznie organizowany nawet j ak rodzina mieszkała razem z uwagi na wypłacane świadczenie 500+, podczas gdy powód uzyskuje rokrocznie dopłaty do wczasów dla dzieci w kwocie ponad 1300 zł

11.  wadliwym przyjęciu, że rzekoma zmiana w kosztach utrzymania małoletnich o 300 zł na J. i o 200 zł na K. uzasadnia obniżenie alimentów, podczas gdy zmiana taka faktycznie nie zaistniała, a nawet jeśli, to nie jest zmianą istotną w rozumieniu przepisu art. 138 krio, zwłaszcza, że, co wynika z zasad doświadczenia życiowego, faktyczne potrzeby dzieci zazwyczaj wykraczają poza zakres wydatków ustalony przez sąd z uwagi na konieczność ponoszenia przez matkę wydatków niespodziewanych, incydentalnych, albo wydatków okresowych,

12.  wadliwym przyjęciu, że koszty miesięcznego wyżywienia małoletnich wynoszą
500-600 zł - J. i 350 zł - K., podczas gdy są to kwoty stanowczo za niskie i
nieadekwatne do wieku i potrzeb małoletnich oraz do cen produktów spożywczych,

13.  wadliwym przyjęciu, że kieszonkowe nie należy do usprawiedliwionych potrzeb
małoletniego J., podczas gdy jest to kwota pozwalająca 16-latkowi na pokrycie swoich prywatnych wydatków, a z uwagi na możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego do alimentacji nie stanowi kwoty nadmiernie wygórowanej,

14.  wadliwym przyjęciu, że wydatki z tytułu remontu i wymiany mebli w pokojach
małoletnich nie należą do usprawiedliwionych kosztów utrzymania małoletnich,
podczas gdy małoletni mają odpowiednio 16 lat i 12 lat i potrzebują warunków
odpowiednich do nauki i odpoczynku,

15.  wadliwym przyjęciu, że nastąpiła istotna zmiana w kosztach utrzymania małoletniej K., podczas gdy Sąd ustalił miesięczne koszty utrzymania małoletniej na takim samym poziomie jak Sąd Okręgowy orzekający jako ostatni w zakresie alimentów należnych małoletniej,

16.  wadliwym przyjęciu, że nastąpiła istotna zmiana w kosztach utrzymania małoletniej K. z uwagi na to, że małoletnia nie uczęszcza na zajęcia z jazdy konnej podczas gdy wydatek ten nie był brany pod uwagę w dacie ostatniego orzekania o alimentach i w tym zakresie żadna zmiana nie nastąpiła

17.  wadliwym przyjęciu, że koszt usprawiedliwionych potrzeb małoletniej w zakresie zajęć dodatkowych stanowi kwota 100 zł, podczas gdy jest to kwota nieadekwatna do potrzeb małoletniej, która uczęszcza na zajęcia plastyczne oraz tanecznie, przy czym miesięczny koszt tylko zajęć plastycznych wyczerpuje kwotę uznaną przez Sąd za usprawiedliwiony wydatek na zajęcia dodatkowe małoletniej,

18.  wadliwym przyjęciu, że powód powinien łożyć mniej na utrzymanie dzieci, ponieważ pokrywa ich koszt utrzymania, gdy dzieci są u niego na kontaktach podczas gdy kontakty powoda z dziećmi zostały ustalone w tym samym orzeczeniu, w którym Sąd ustalał wysokość alimentów, zatem okoliczność ta została wzięta pod uwagę i w tym zakresie nie nastąpiła żadna istotna zmiana uzasadniająca obniżenie alimentów

19.  wadliwym przyjęciu, że wskazane przez matkę małoletnich koszty utrzymania
małoletnich zostały zawyżone, podczas gdy A. B. w sposób
skrupulatny i szczegółowy wykazała koszty utrzymania każdego z dzieci,
przedkładając dokumenty potwierdzające rozmiar kosztów ponoszonych na
zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb małoletnich,

20.  pominięcie osobistego wkładu A. B. w opiekę nad dziećmi i ich wychowanie, czym w znacznym stopniu pozwana wypełnia już swój obowiązek alimentacyjny i co powinno znaleźć odzwierciedlenie w obciążeniu jej kosztami utrzymania dzieci w mniejszym stopniu aniżeli obciążenie tymi kosztami powoda

21.  nieprawidłowym rozłożeniu proporcji obciążenia stron obowiązkiem alimentacyjnym w wysokości: powód – 50%, matka małoletnich – 50% przy ustalonym koszcie utrzymania małoletnich w wysokości 1800 zł miesięcznie, co przy uznaniu przez Sąd za zawyżone części wydatków ponoszonych na małoletnich przez A. B. sprawia, że matka małoletnich jest zobowiązana do ponoszenia kosztów utrzymania dzieci w wysokości ok. 70%, zaś powód w 30%,

II. materialnego, a mianowicie art. 138 krio poprzez jego błędną wykładnię i w rezultacie przyjęcie, że w ramach badania wystąpienia zmiany stosunków Sąd orzekający w sprawie o obniżenie alimentów jest uprawniony do zakwestionowania zasadności ponoszenia określonych wydatków, które zostały uznane za usprawiedliwione przez Sąd w dacie ostatniego orzekania o alimentach, podczas gdy:

- w sprawie o obniżenie alimentów rolą Sądu nie jest ocena zasadności ustaleń Sądu w dacie ostatniego orzekania o alimentach, ale badanie czy w zakresie tych ustaleń nastąpiła istotna zmiana

- w sytuacji, w której nie nastąpiła zmiana w zakresie ponoszonych wydatków, które zostały uznane za usprawiedliwione przez Sąd w dacie ostatniego orzekania o alimentach, Sąd w sprawie o obniżenie alimentów nie może uznać, że wydatki takie są zbędne w ogólności,

- Sąd w sprawie o obniżenie alimentów nie jest instancją odwoławczą, która bada zasadność ustaleń poczynionych przez Sąd w dacie ostatniego orzekania o alimentach, w związku z czym nie może kwestionować zasadności tych ustaleń, a jedynie badać czy w ich zakresie nastąpiła istotna zmiana, w przeciwnym razie Sąd w sprawie o obniżenie alimentów stałby się trzecią instancją

III. procesowego mające istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, a mianowicie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez zaniechanie dokonania należytego i wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i w rezultacie pominiecie:

1.  że powód ma możliwość uzyskania dodatkowych dochodów, albowiem ma wiedzę i umiejętności pozwalające na odpłatne prowadzenie terapii w (...), którą to powód, jak twierdzi, aktualnie prowadzi 4-5 razy w tygodniu nieodpłatnie,

2.  że powód jest współwłaścicielem działki i posadowionych na niej budynków poradni i może uzyskiwać z tego tytułu dodatkowy dochód m.in. wynajmując lokale znajdujące się w budynku poradni,

3.  że powód godząc się na to, aby środki uzyskane z wynajmu pomieszczeń poradni zasilały budżet pozostałych współwłaścicieli (siostry oraz szwagra) bezpodstawnie rezygnuje z dodatkowych dochodów, co Sąd winien był wziąć pod uwagę przy ocenie możliwości zarobkowych powoda

4.  że pomimo, iż małoletnia K. nie uczęszcza na zajęcia jazdy konnej to w miejsce tych zajęć małoletnia podjęła zajęcia plastyczne, których miesięczny koszt wynosi 100 zł, a nadto zajęcia zjazdy konnej nie były w ogóle brane pod uwagę przez
Sąd w dacie ostatniego orzekania o alimentach

5.  że pomimo, iż małoletni J. nie uczęszcza już do szkoły prywatnej to
koszty jego edukacji nie uległy zmniejszeniu, albowiem większość ocen małoletniego stanowią oceny niedostateczne i dopuszczające, co generuję potrzebę uczęszczania przez małoletniego na korepetycje,

6.  osobistego wkładu A. B. w opiekę nad dziećmi i ich
wychowanie czym w znacznym stopniu matka małoletnich wypełnia już swój
obowiązek alimentacyjny,

IV. materialnego, przepisu art. 135 § 3 pkt 3 krio poprzez jego niezastosowanie i w rezultacie przyjęcie, że wydatki z tytułu wypoczynku zimowego i letniego, zajęć dodatkowych, remontu, czy innych wydatków okresowych powinny być pokrywane przez ustawową przedstawicielkę małoletnich z racji tego, że jest ona uprawniona do pobierania świadczenia rodzicielskiego, w sytuacji, w której z treści powołanego przepisu wynika wprost, że na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają świadczenie wychowawcze, o którym mowa w Ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, co oznacza, że okoliczność ta nie powinna mieć żadnego wpływu na orzeczenie Sądu w przedmiotowej sprawie, a nadto świadczenie to nie wystarczy na pokrycie tych wszystkich wydatków przez matkę małoletnich

Wskazując na powyższe, skarżący wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za obie instancje oraz dopuszczenie dowodu ze wskazanych dokumentów.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie w całości, rozstrzygniecie o kosztach postępowania odwoławczego według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na częściowe uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko strony apelującej co do tego, że Sąd Rejonowy dokonał po części dowolnej oceny zebranych w sprawie dowodów i na tej podstawie błędnie ustalił, iż istotnemu pogorszeniu uległy możliwości zarobkowe i majątkowe powoda, a także, że znacznie zmniejszyły się wydatki związane z zaspokojeniem usprawiedliwionych potrzeb małoletnich pozwanych, w szczególności małoletniej K.. Sąd I instancji w oparciu o powyższe ustalenia bezzasadnie uznał, że doszło do zmiany stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o. uzasadniającej obniżenie alimentów orzeczone zaskarżonym wyrokiem.

W pierwszej kolejności wymaga podkreślenia, że Sąd Rejonowy nie dość wnikliwie, z naruszeniem art. 233 § 1 k.p.c., przeanalizował materiał dowodowy w zakresie aktualnych możliwości zarobkowych i majątkowych powoda. Trzeba wskazać, że istotne zwiększenie lub zmniejszenie tych możliwości po stronie zobowiązanego do alimentacji stanowi w rozumieniu art. 138 k.r.o. jeden z czynników uzasadniających modyfikację wysokości obowiązku alimentacyjnego. Kluczowe pozostaje zatem porównanie tych możliwości, tak w dacie ostatniego orzekania w przedmiocie alimentów, jak i obecnie.

W sprawie nie budziło wątpliwości, iż w postępowaniu rozwodowym dochody T. B. (2) zostały ustalone na poziomie około (...) zł, zaś jego możliwości zarobkowe i majątkowe uznano za wyższe z racji posiadanego majątku oraz udziałów w (...). Aktualnie stan majątkowy powoda uległ zmianie o tyle, że nabył on w czerwcu 2019 roku lokal mieszkalny, na którego zakup zaciągnął zobowiązania w łącznej wysokości (...) zł, z czym wiąże się konieczność spłaty rat kredytów w kwocie(...)zł miesięcznie.

Trzeba przy tym zauważyć, że niezalenie od ciążących na powodzie stosunkowo wysokich zobowiązań kredytowych, istotnemu podwyższeniu uległy jego dochody, w szczególności z tytułu wynagrodzenia za pracę na (...) w B., gdzie powód zatrudniony jest jako adiunkt, pełni funkcję Kierownika Zakładu (...) na Wydziale Nauk o (...) i Kierownika Studiów (...), zaś od 1 września 2020 roku objął funkcję Prodziekana Wydziału Nauk o (...) (okoliczność przyznana w odpowiedzi na apelację).

Wymaga podkreślenia, że Sąd Rejonowy ustalając na kwotę (...) zł netto wysokość aktualnie osiąganych przez powoda z tego tytułu dochodów, oparł się wyłącznie na zaświadczeniu z dnia 6 grudnia 2019 roku, wykazującym wysokość wypłaconego wynagrodzenia stałego wraz z dodatkiem za kierowanie zakładem za okres październik – grudzień 2019 roku (k. 161), a także dowodach przelewu na rachunek bankowy powoda wynagrodzenia za powyższe miesiące. Jak słusznie podnosi strona apelująca Sąd I instancji całkowicie pominął natomiast dowód w postaci zaświadczenia (...) w B. przesłanego do Sądu w dniu 19 grudnia 2019 roku, a obejmującego informację o uzyskanym przez powoda wynagrodzeniu w znacznie dłuższym przedziale czasowym, tj. za okres od 1 stycznia do 30 listopada 2019 roku, wykazującego nie tylko wysokość wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego, ale również takich składników jak dodatek stażowy, trzynastka, nagrody roczne, dodatek za projekt oraz nadgodziny za poprzedni rok akademicki (k. 259). Analiza powyższego zaświadczenia prowadzi do wniosku, iż powód w powyższym okresie uzyskał średni dochód miesięczny w wysokości ok. (...) zł netto, bez nadgodzin za poprzedni rok akademicki i ujętych w zaświadczeniu dopłat do wczasów turystycznych.

Powyższe zaświadczenie stanowi w ocenie Sądu Okręgowego miarodajny dowód w zakresie wysokości osiąganego przez powoda dochodu z tytułu wynagrodzenia za pracę na (...) w B., a należy przy tym zaznaczyć, że od 1 września 2020 roku powód uzyskuje również wyższy dodatek funkcyjny w wysokości (...) zł netto z tytułu pełnionej funkcji Prodziekana Wydziału (...) o (...) (okoliczność przyznana w odpowiedzi na apelację). Trzeba również zauważyć, że powód od szeregu lat zatrudniony jest na (...) w B. i jego wynagrodzenie z tego tytułu w 2019 roku, jak prawidłowo ustalił Sąd I instancji, obejmowało średnio (...) zł netto miesięcznie (k. 269). A zatem w oparciu o powołane dowody należało przyjąć, że aktualne dochody netto powoda to kwota nie mniejsza niż ok. (...) zł miesięcznie, a zatem znacznie przewyższająca dochody z okresu rozwodu. W tym stanie rzeczy, niezależnie od konieczności dokonywania przez powoda spłaty rat zaciągniętych kredytów na zakup lokalu mieszkalnego, nie sposób przyjąć, że sytuacja finansowa powoda uległa pogorszeniu. A zatem ustalenia Sądu Rejonowego w opisanym zakresie nie mogły zostać zaaprobowane i nie mogły stanowić podstawy do obniżenia alimentów po stronie powoda.

Po drugie, należy uznać za nietrafione wnioski Sądu I instancji odnośnie istotnego zmniejszenia wydatków z tytułu usprawiedliwionych potrzeb małoletnich pozwanych, uzasadniających – jako kolejna przesłanka – obniżenie wysokości alimentów w sposób określony zaskarżonym wyrokiem. O ile Sąd Rejonowy w oparciu o zebrane w sprawie dowody prawidłowo ustalił poziom wydatków niezbędnych na pokrycie usprawiedliwionych potrzeb małoletniej K. i w nieznacznym jedynie stopniu zawyżył kwotę z tego tytułu na rzecz małoletniego J., to wbrew ustaleniom przyjętym w prawomocnym wyroku rozwodowym, bezpodstawnie przyjął, że wydatki te uległy istotnemu obniżeniu i zachodziła podstawa do zmniejszenia alimentów na rzecz małoletniej K. o 200 zł, zaś w odniesieniu do małoletniego J. o 300 zł tj. do kwot po 900 zł miesięcznie.

Sąd Okręgowy, nie aprobując zarzutów zawartych w apelacji, stoi na stanowisku, że usprawiedliwione koszty utrzymania małoletniej K. nie przekraczają obecnie kwoty 1.800 zł, tak jak to ustalił Sąd I instancji, zaś w przypadku małoletniego J. koszty te obejmują kwotę 1.700 zł., a zatem pozostają nieznacznie niższe od przyjętych w zaskarżonym wyroku. W tym zakresie Sąd Rejonowy należycie uwzględnił - w odniesieniu do małoletniej pozwanej - wydatki z tytułu czesnego w prywatnej szkole w kwocie 600 zł, wydatki na wyżywienie – 350 zł plus obiady w szkole – 140 zł, a także inne wydatki na zakup odzieży, obuwia, środków czystości i kosmetyków, leczenia, rozrywki, które są adekwatne do wieku i stanu zdrowia dziecka oraz stopy życiowej jej rodziców. Sąd Rejonowy trafnie też przyjął koszt zajęć dodatkowych (plastycznych, tanecznych), na które uczęszcza dziewczynka na kwotę 100 zł miesięcznie wskazując, że wydatki przekraczające tę kwotę, mogą być pokryte ze świadczenia wychowawczego 500+. W tym zakresie należy podkreślić, że choć uzyskiwanie powyższego świadczenia pozostaje bez wpływu na wysokość alimentów, to winno ono służyć finasowaniu potrzeb wykraczających poza potrzeby podstawowe i usprawiedliwione.

Sąd Okręgowy akceptuje też ustalenia Sądu Rejonowego co do poszczególnych wydatków związanych z pokryciem usprawiedliwionych potrzeb małoletniego J., z tą jednak różnicą, że uznaje za wykazane wydatki z tytułu materiałów szkolnych i korepetycji na kwotę ok. 300 zł, a nie jak przyjął Sąd I instancji na 300-400 zł miesięcznie. Należy zauważyć, że o ile z zeznań przedstawicielki ustawowej oraz świadka Z. Ż. wynikało, że małoletni J., w związku ze słabymi ocenami, korzysta z korepetycji z języka francuskiego i matematyki, to w postępowaniu pierwszoinstancyjnym nie zostały złożone żadne dowody wykazujące wysokość wydatków z tego tytułu. Z kolei na etapie postępowania odwoławczego strona pozwana przedstawiła oświadczenie korepetytora, z którego wynika, że koszt godziny korepetycji z matematyki, w których uczestniczy małoletni pozwany to 50 zł, a w skali miesiąca to kwota nie mniejsza niż 200 zł (k. 530). Z kolei pozostałe wydatki zostały ustalone przez Sąd Rejonowy prawidłowo, a zatem łączna wysokość wydatków związanych z zaspokojeniem usprawiedliwionych potrzeb małoletniego pozwanego to kwota około 1.700 zł miesięcznie.

Wbrew zarzutom apelacji Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu I instancji, że brak było podstaw zaliczenia do kosztów usprawiedliwionych utrzymania obojga dzieci wydatków związanych z zakupem mebli oraz remontu mieszkania. Jak słusznie zauważył Sąd Rejonowy wydatki z tego tytułu mają charakter incydentalny, a nie stały, a decyzja o ich poniesieniu została podjęta jednostronnie przez przedstawicielkę ustawową. Podobnie prawidłowo Sąd I instancji nie uznał za usprawiedliwione kosztów wakacji, wyjazdów i obozów ponad kwotę 1.200 zł w skali roku na rzecz każdego z pozwanych. Sąd Rejonowy trafnie zauważył bowiem, że powód poza alimentami, również samodzielnie finansuje wyjazdy wakacyjne dzieci.

Przy tak poczynionych ustaleniach w zakresie aktualnych usprawiedliwionych kosztów utrzymania dzieci, należy stwierdzić, wbrew stanowisku Sądu I instancji, że koszty te po stronie małoletniej K. nie uległy zmniejszeniu w stosunku do stanu ostatniego orzekania w przedmiocie alimentów, zaś w odniesieniu do małoletniego J. obniżyły się, w niższym stopniu niż przyjęty w zaskarżonym wyroku. Wymaga bowiem podkreślenia, że w sprawie rozwodowej usprawiedliwione koszty utrzymania małoletniej K. zostały ustalone na kwotę ok. 1.700 – 1.800 zł, zaś małoletniego J. na kwotę ok. 1.800 – 2.000 zł. Wobec powyższego, w świetle art. 138 k.r.o., nie było podstaw, przy przyjęciu braku istotnego pogorszenia możliwości zarobkowych i majątkowych powoda, do uwzględnienia powództwa o obniżenie alimentów na rzecz małoletniej K.. W tym przypadku nie doszło bowiem do „zmiany stosunków” w rozumieniu powołanego przepisu, wobec czego zaskarżony wyrok w tym zakresie podlegał zmianie poprzez oddalenie w całości powództwa o obniżenie alimentów.

Z kolei analiza prawna Sądu Rejonowego w zakresie powództwa o obniżenie alimentów na rzecz małoletniego J. okazała się częściowo zasadna. Nie ulega wątpliwości, że w tym zakresie przesłanki art. 138 k.r.o. spełniły się, zmniejszył się bowiem usprawiedliwiony koszt utrzymania chłopca, przede wszystkim na skutek wyłączenia wydatku w kwocie 600 zł z tytułu czesnego w prywatnej szkole, do której poprzednio uczęszczał pozwany. Jak wykazało postępowanie dowodowe, w miejsce tego kosztu weszły jednak inne wydatki szkolne, w szczególności związane z korepetycjami, w kwocie ok. 300 zł miesięcznie. Finalnie należało przyjąć, że koszty utrzymania małoletniego pozwanego zmniejszyły się o ok. 300 zł z kwoty 2.000 zł ustalonej na etapie postępowania rozwodowego, do kwoty ok. 1.700 zł, co w ocenie Sądu Okręgowego, uzasadniało obniżenie alimentów o 200 zł do kwoty po 1.000 zł miesięcznie.

Trzeba w tym miejscu zauważyć, że wskazana kwota alimentów pozostaje po pierwsze w zakresie możliwości zarobkowych i majątkowych powoda, który oprócz wynagrodzenia za pracę na (...)w B. i (...) w B., może również czerpać dochody z tytułu praktyki w (...). Po drugie, takie określenie wysokości alimentów uzasadniają wyższe możliwości zarobkowe i majątkowe powoda w odniesieniu do tych możliwości po stronie matki pozwanych. Prawidłowe rozłożenie obowiązku alimentacyjnego niewątpliwie wymaga większego obciążenia powoda kosztami utrzymania syna, niż przedstawicielki ustawowej tym bardziej, że jak słusznie wskazano w apelacji, w znacznym stopniu realizuje ona swój obowiązek alimentacyjny wobec małoletniego J. poprzez osobiste starania w rozumieniu art. 135 § 2 k.ro.

W konsekwencji Sąd Okręgowy na mocy art. 386 § 1 k.p.c. dokonał zmiany zaskarżonego wyroku w ten sposób, że powództwo o obniżenie alimentów na rzecz małoletniej K. oddalił, zaś alimenty na rzecz małoletniego J. obniżył do kwoty po 1.000 zł miesięcznie.

W pozostałym zakresie apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Zmiana zaskarżonego wyroku co do meritum pociągała za sobą konieczność modyfikacji rozstrzygnięcia o kosztach procesu za I instancję. W tym zakresie przyjmując, że powództwo o obniżenie alimentów na rzecz małoletniego J. zostało uwzględnione w 25%, zaś obniżenie alimentów na rzecz małoletniej K. zostało oddalone, Sąd Okręgowy na mocy odpowiednio art. 100 k.p.c. i art. 98 k.p.c. oraz w oparciu o § 4 pkt 9 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 roku, poz. 1800 z późn. zm.), obciążył powoda obowiązkiem zwrotu części kosztów procesu na rzecz strony pozwanej w kwocie 2.100 zł.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na mocy art. 100 k.p.c. biorąc pod uwagę stopień uwzględnienia apelacji w 33% w odniesieniu do powództwa o obniżenie alimentów na rzecz małoletniego J. oraz na mocy art. 98 k.p.c. mając na względzie uwzględnienie apelacji co do powództwa o obniżenie alimentów na rzecz małoletniej K. w powiązaniu z § 4 pkt 9 i § 10 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 roku, poz. 1800 z późn. zm.),

Na mocy art. 100 k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2019 roku, poz. 785 z późn. zm.) Sąd Okręgowy obciążył powoda kwotą 300 zł tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym, tj. częścią opłaty od apelacji, od której strona pozwana została zwolniona.