Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

WYROKU W CAŁOŚCI

Decyzją z 19.11.2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił na podstawie art. 114 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (T.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1270 ze zm.) B. W. prawa do ponownego ustalenia wysokości emerytury.

/decyzja w aktach ZUS/

Ubezpieczony uznając powyższą decyzję za krzywdzącą wniósł o jej zmianę, podnosząc, że z uwagi na tymczasowe aresztowanie z przyczyn politycznych od 8.02.1983 r. do 29.04.1983 . i od 11.10.1985 r. do 22.01.1986 r. zakład pracy wypłacał mu 50% wynagrodzenia i nie otrzymał 13 i 14 pensji za lata 1983 i 1985, co spowodowało zaniżenie jego emerytury.

/odwołanie k. 3-4/

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

/odpowiedź na odwołanie k. 14/

W dniu 28.09.2020 r. wnioskodawca złożył pismo procesowe datowane na 14.09.2020 r., w którym zawarł wniosek o zasądzenie dla niego świadczenia wyrównawczego w wysokości 932 zł do każdego miesiąca w ten sposób by jego emerytura łącznie wynosiła 2900 zł brutto, powołując się na ustawę o działaczach antykomunistycznych i osobach represjonowanych z powodów politycznych z 14.08.2020 r.

/pismo procesowe k. 52/

W piśmie procesowym z 15.10.2020 r. ZUS oświadczył, że w/w pismo wnioskodawcy nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia n/n sprawy, dodając, że zgodnie z art. 8 ustawy o działaczach antykomunistycznych i osobach represjonowanych z powodów politycznych z 14.08.2020 r. decyzję o świadczeniu pieniężnym wydaje Szef (...). Kombatantów i Osób Represjonowanych na wniosek osobowy uprawnionej, a nadto wskazał, że zgodnie z art. 10 a tej ustawy (który wchodzi w życie 15.02.2020 r.) świadczenie wyrównawcze przysługuje osobie pobierającej emeryturę lub rentę w kwocie niższej niż 2400 zł miesięcznie i wypłaca je organ wypłacający emeryturę i rentę, konkludując, że jeżeli wnioskodawca domaga się świadczenia wyrównawczego to powinien złożyć stosowny wniosek.

/pismo procesowe ZUS k. 68/

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Wnioskodawca B. W. złożył w kanadyjskiej instytucji ubezpieczeniowej w dniu 26.05.2016 r. wniosek o emeryturę, który do polskiego organu rentowego dotarł w dniu 31.01.2018 r.

/okoliczności niesporne/

Prawomocną decyzją z 14.03.2018 r. ZUS I Oddział w Ł. przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od 1.05.2016 r., tj. od miesiąca w którym złożono wniosek.

Wnioskodawca nie zaskarżył w.w decyzji.

/okoliczności niesporne/

Kolejną decyzją z 8.06.2018 r. ZUS zmienił decyzję z 14.03.2018 r. w ten sposób, że w części ustalającej wysokość świadczenia zmienił wysokość kapitału początkowego z uwagi na zwiększenie ilości okresów składkowych z 13 lat, 8 miesięcy i 25 dni do 14 lat, 9 dni. Zwiększenie ilości okresów składkowych wynikało z doliczenia ubezpieczonemu okresów niewykonywania pracy z przyczyn politycznych od 23.01.1986 r. do 6.05.1986 r. wynikającego z decyzji szefa U.ds.K.i O.R. z 17.04.2018 r.

Wnioskodawca nie zaskarżył tej decyzji, która stała się prawomocna.

/okoliczności niesporne/

Do obliczenie kapitału początkowego ZUS na podstawie przedłożonych przez wnioskodawcę dokumentów uwzględnił 14 lat i 9 dni okresów składkowych tj

- od 9.11.1970 r. do 19.03.1971 r. zatrudnienie w (...) S.A.

- od 30.10.1972 r. do 20.01.1973 r. zatrudnienie w (...) S.A.

- od 12.02.1973 r. do 30.06.1973 r. zatrudnienie w (...)

- od 18.01.1974 r. do 11.01.1986 r. zatrudnienie w (...) Zakłady (...) w L.

-od 23.01.1986 r. do 6.05.1986 r. niewykonywanie pracy z przyczyn politycznych

- od 7.05.1986 r. do 15.02.1987 r. zatrudnienie w (...) w C..

Podstawę wymiaru ZUS ustalił z najkorzystniejszych 10 kolejnych lat kalendarzowych od 1976 r. do 1985 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 154,41%.

/okoliczności niesporne, obliczenie wskaźnika k. 25/

W decyzji z 8.06.2018 r. ZUS I Oddział w Ł. ustalił wnioskodawcy emeryturę w nowej wysokości z uwzględnieniem wszystkich okresów zatrudnienia przyjmując wysokość wynagrodzenia za czas zatrudnienia zgodnie z przedłożonymi przez ubezpieczonego dokumentami. Zakład uwzględnił w szczególności zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 7.01.2008 r. wystawione przez pracodawcę za lata 1974-1986, w którym podano m.in. w 1983 r. kwotę 222540 zł, w 1985 r. kwotę 312931 zł.

/okoliczności niesporne, zaświadczenie k. 57 akt ZUS/

Następnie decyzją z 13.02.2019 r. ZUS przeliczył wnioskodawcy emeryturę z uwzględnieniem kolejnego okresu osadzenia z przyczyn politycznych od 12.01.1986 r. do 22.01.1986 r.

Decyzja ta jest prawomocna.

/okoliczności niesporne/

W dniu 31.10.2019 r. odwołujący złożył wniosek o przeliczenie jego świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem podwójnego okresu tymczasowego aresztowania z przyczyn politycznych.

/wniosek w aktach ZUS/

Zaskarżoną decyzją z 19.10.2019 r. ZUS odmówił przeliczenia świadczenia wnioskodawcy, gdyż okresy tymczasowego aresztowania z powodów politycznych (bezsporne) mogły zostać zaliczone w wymiarze podwójnym tylko do ustalenia prawa a nie do wysokości emerytury. Z uwagi na fakt, że wnioskodawca ma ustalone prawo do emerytury Zakład uznał, że brak podstaw do podwójnego zaliczenia tymczasowego aresztowania.

/decyzja w aktach ZUS/

Zgodnie z decyzją Szefa (...) ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych z 24.05.2017 r. wnioskodawca ma status działacza opozycji antykomunistycznej oraz osoby represjonowanej z powodów politycznych.

/decyzja k. 48/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów, których wartości dowodowej nie kwestionowała żadna ze stron, a i Sąd nie znalazł z urzędu powodów by to uczynić.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlega oddaleniu.

W sprawie bezspornym jest, iż odwołujący się wykazał, że w okresie od 12.01.1986 r. do 22.01.1986 r. i od 23.01.1986 r. do 6.05.1986 r. był osadzony w areszcie tymczasowym z przyczyn politycznych.

Dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie istotne są więc zapisy art. 5 ust. 1 i 3 ustawy ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (T.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1270 ze zm.) i ich wykładnia.

Wskazać więc należy, że art. 5 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy emerytalnej brzmi: Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust. 2-5, następujące okresy:

1) składkowe, o których mowa w art. 6;

2) nieskładkowe, o których mowa w art. 7.

Art. 5 ust. 3 tej ustawy brzmi, zaś przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty okresy:

1) działalności kombatanckiej oraz działalności równorzędnej z tą działalnością, a także okresy zaliczane do okresów tej działalności oraz okresy podlegania represjom wojennym i okresu powojennego, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5,

2) pracy przymusowej, o której mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2,

3) osadzenia w więzieniach lub innych miejscach odosobnienia, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 8,

4) internowania, o którym mowa w art. 6 ust. 2 pkt 8 - uwzględnia się w wymiarze podwójnym.

Mając więc na uwadze takie zapisy uznać należy, że w wymiarze podwójnym okres działalności kombatanckiej, jak i równorzędnej z taką działalnością, a także okresy zaliczane do okresów tej działalności oraz okresy podlegania represjom wojennym i okresu powojennego podlegają zaliczeniu jedynie do ustalenia prawa do świadczenia, a nie do jego wysokości.

Czyli w sytuacji, gdy osoba ubiegająca się o świadczenie ma niewystarczający okres składkowy i nieskładkowy dla nabycia prawa do emerytury lub renty, to jedynie wówczas okres działalności kombatanckiej w szerokim tego słowa znaczeniu, zalicza się w wymiarze podwójnym. Wskazać bowiem należy, że o ile w przepisie art. 5 ust. 1 ustawy emerytalnej mowa jest i o ustaleniu prawa do emerytury i renty i obliczeniu ich wysokości, o tyle w przepisie art. 5 ust. 3 ustawy emerytalnej mowa jest tylko o ustaleniu prawa do emerytury i renty, a nie i jeszcze obliczeniu ich wysokości.

Powołać tu należy wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dni 12 kwietnia 2013 r. III AUa 2028/12, który już wcześniej dokonał takiej wykładni wskazanych przepisów art. 5 ust. 1 i 3 ustawy emerytalnej i który jeszcze wskazał, że w art. 13 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego znajdujemy zapis, iż "Okresy, o których mowa w art. 1 ust. 2 oraz w art. 2-4, zalicza się w wymiarze podwójnym do okresu, od którego zależy przyznanie emerytury lub renty - na zasadach określonych w ustawie o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw" - obecnie od 1 stycznia 1999 r. o emeryturach i rentach z FUS. Tym samym i ustawa kombatancka stanowi, że okresy działalności kombatanckiej, w szerokim tego słowa znaczeniu, w tym okresy przymusowego zesłania do ZSRR - art. 4 ust. 1 pkt 3 lit. b jedynie przy ustalaniu prawa do świadczenia podlegają liczeniu podwójnie zaś przy ustalaniu wysokości świadczenia pojedynczo, czyli w faktycznej ilości lat i miesięcy zaliczonej do takiej działalności. Okres osadzenia w więzieniu lub tymczasowego aresztowania, będzie mógł być zaliczony w wymiarze podwójnym, w momencie ubiegania się o emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy.

W niniejszej sprawie odwołujący się o takie świadczenie się nie ubiegał, a jedynie o ponowne ustalenie wysokości jego emerytury. Należy podkreślić, że okres ten podlega podwójnemu zaliczeniu jedynie przy ustaleniu prawa do emerytury lub renty, ale nie do wysokości samego świadczenia.

Natomiast przy ustaleniu wysokości kapitału początkowego okres ten w ogóle nie jest brany pod uwagę, co wynika z treści przepisu art. 174 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej. Art. 174 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej nie uwzględnia bowiem przy liczeniu kapitału początkowego w ogóle treści art. 5 ust. 3 ustawy emerytalnej.

Tym samym organ rentowy prawidłowo zaliczył wnioskodawcy wydanymi dotąd prawomocnymi decyzjami wszystkie bezsporne okresy tymczasowego aresztowania ustalając okresy składkowe i trafnie uznał rozpoznając wniosek z 31.10.2019 r., że brak podstaw prawnych do zastosowania art. 114 ust.1 ustawy emerytalnej i ponownego przeliczenia emerytury odwołującego, albowiem skarżący nie załączył żadnych nowych dowodów mających wpływ na wysokość świadczenia, w szczególności brak jest podstaw do uwzględnienia wynagrodzenia, które nie zostało wypłacone wnioskodawcy.

W związku z powyższym, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzeczono, jak w punkcie 1 sentencji.

Natomiast co do wniosku o zasądzenie świadczenia wyrównawczego na podstawie ustawy o działaczach antykomunistycznych i osobach represjonowanych z powodów politycznych z 14.08.2020 r. złożonego przez wnioskodawcę w toku n/n postępowania to Sąd przekazał tenże wniosek do Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych celem rozpoznania na podstawie art. 477 ze z. 10 § 2 kpc. Odwołanie od decyzji organu rentowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych pełni bowiem rolę pozwu i wszczyna postępowanie sądowe. Przeniesienie sprawy na drogę sądową przez wniesienie odwołania od decyzji organu rentowego ogranicza się do okoliczności uwzględnionych w decyzji a spornych między stronami; poza tymi okolicznościami spór sądowy nie może zaistnieć. Przed sądem ubezpieczony może jedynie żądać korekty stanowiska zajętego przez organ rentowy i wykazywać swą rację, odnosząc się do przedmiotu sporu objętego decyzją, nie może natomiast żądać czegoś, o czym organ rentowy nie decydował. Dlatego też odwołanie wniesione od decyzji organu rentowego nie ma charakteru samodzielnego żądania, a jeżeli takie zostanie zgłoszone, sąd nie może go rozpoznać, lecz zobowiązany jest - zgodnie z treścią art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. - przekazać go do rozpoznania organowi rentowemu. Tym samym kontrolna rola sądu musi korespondować z zakresem rozstrzygnięcia dokonanego w decyzji organu rentowego, gdyż - stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 2 i art. 477 ^14a k.p.c.- w postępowaniu wywołanym wniesieniem odwołania do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji w granicach jej treści i przedmiotu. Z tych względów orzeczono, jak w punkcie 2 wyroku.