Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 126/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

I

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 17 stycznia 2020 r., sygn. akt V K 200/18

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

Sąd Apelacyjny nie przeprowadzał postępowania dowodowego

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

I.

rażąca obraza przepisów postępowania, które miały – i to istotny – wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 2§1 pkt 1 i §2 k.p.k. oraz art. 4 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. poprzez wydanie orzeczenia skazującego bez dostatecznych i wzajemnie się uzupełniających dowodów tworzących logiczną podstawę faktyczną do poczynienia pewnych, prawdziwych, jednoznacznych, niepodważalnych, niebudzących – w świetle powszechnej i elementarnej wiedzy, a także zasad logiki i doświadczenia życiowego – jakichkolwiek racjonalnych wątpliwości w udowodnieniu oskarżonemu sprawstwa i winy obu czynów, przy jednoczesnym naruszeniu podstawowych zasad procesowych określających reguły dowodzenia sprawstwa i winy oraz zastąpienie ich domniemaniem sprawstwa i winy oskarżonego z rażącym przekroczeniem granic swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego przy jednoczesnym pominięciu tych dowodów, które przeczą a priori tezom zaskarżonego wyroku oraz niedopuszczeniu i nieprzeprowadzeniu przez Sąd w pełni uzasadnionych, wnioskowanych przez obronę dowodów, a także poprzez niedostrzeżenie przy wyrokowaniu całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej, skutkujące szeregiem nieprawidłowych stwierdzeń oraz ocen;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut obrońcy nie jest trafny. Ma on charakter polemiczny, bo tworzy wersje alternatywne do tych ustalonych przez Sąd orzekający. Przypomnieć należy, że w przypadku stawiania zarzutu opartego o art. 438 pkt 2 lub pkt 3 k.p.k. aby był on skuteczny nie może sprowadzać się do zakwestionowania stanowiska zaskarżonego wyroku przez lansowanie własnego poglądu na ocenę zebranego materiału dowodowego i możliwe do wyciągnięcia na jej podstawie wnioski, ale konieczne jest wykazanie przez skarżącego jakich konkretnie uchybień w procesie oceny poszczególnych dowodów dopuścił się Sąd meriti. W niniejszej sprawie powyższy warunek nie został spełniony.

I tak:

ad.1.a) Ocena dowodów z zeznań świadków M. K. i J. K. dokonana przez Sąd meriti jest trafna. Kontrola odwoławcza potwierdziła, że z depozycji wymienionych świadków wynika spójna i konsekwentna relacja na temat przebiegu zdarzenia. Istotnie – wymienieni świadkowie jako jedyni uczestniczyli w przebiegu całego zdarzenia i stąd jedynie oni mogli zrelacjonować jego przebieg. To, że obrońca w swej argumentacji twierdzi, że prawidłowa ocena tych dowodów, zgodna zasadami logiki i doświadczenia życiowego prowadzi do wniosku, iż „ukartowane przez M. K. i co najmniej obu synów niezaistniałe w rzeczywistości zdarzenie objęte pkt I a/o miało skutkować skazaniem L. K. i pozbawieniem go praw do mieszkania” jest nieuprawnioną hipotezą. Analiza treści zeznań tak M. K., jak też zeznań dorosłych synów oskarżonego, tj. J. K. i Ł. K. wskazuje, że są one konkretne, wyważone, a w szczególności nie zawierają w swej treści elementów świadczących o napastliwości, czy bezpodstawnym obciążaniu oskarżonego o takie zachowania, które w rzeczywistości nie miały miejsca. Fakt wniesienia przez M. K. pozwu rozwodowego, czy też pozwu o ustanowienie rozdzielności majątkowej – nie przesądza o sposobie podziału majątku dorobkowego małżonków. Stąd absurdalnym jest wręcz twierdzenie, że „ukartowanie” skierowania oskarżenia przeciwko L. K. przez pokrzywdzoną miało podłoże natury majątkowej i służyło realizacji zaplanowanego pozbawienia go jakiegokolwiek udziału w majątku dorobkowym.

Wbrew twierdzeniom skarżącego obrońcy zeznania pokrzywdzonej M. K. i J. K. znajdują także wsparcie w innych dowodach – w szczególności w zeznaniach policjantów przybyłych na miejsce zdarzenia, tj. R. S. (vide k. 86-87: świadek ten zeznał, że oskarżony wygrażał, iż „jak wróci do domu to zrobi z nimi porządek”, że jak wróci to dokończy co zaczął”’, że opowiadał także, że „czytał horoskop, gdzie było napisane, że zabije żonę”), B. S. (vide k. 167 -168 „podczas rozpytania powiedział, że postanowił zabić żonę”). Zeznania powyższe korespondują także z zeznaniami świadka D. P. (1) i Ł. K.. Zauważenia w tym miejscu wymaga, że z zeznań świadka D. P. (1) wynika, że to ona ostrzegła wracającego samotnie do domu starszego syna oskarżonego krzycząc żeby nie wchodził na klatkę – i stąd czekał on przed budynkiem na przyjazd policji, co wyjaśnia jego pojawienie się na miejscu zdarzenia razem z funkcjonariuszami. Podważa to tezę wynikającą z wyjaśnień oskarżonego, iż dowodem na „ukartowanie” zdarzenia przez członków jego rodziny jest pojawienie się na miejscu zdarzenia syna Ł. w towarzystwie funkcjonariuszy policji. Świadek D. P. (1) wyjaśniła także w sposób racjonalny dlaczego nie ma zbyt dużej wiedzy na temat samego zajścia – mieszkania w budynku są dobrze wyciszone, jej mieszkanie i lokal zajmowany przez K. nie sąsiadują ze sobą bezpośrednio; aby zobaczyć wejście do mieszkania oskarżonego musiałaby nie tylko otworzyć drzwi, ale także wyjść na zewnątrz a tego nie zrobiła, bo od razu schowała się do środka i zaczęła dzwonić na policję; to, że w ogóle zareagowała otwierając drzwi mieszkania było kwestią przypadkowego usłyszenia przez jej syna odgłosów krzyków dochodzących z klatki schodowej; wówczas dopiero otworzyła drzwi i wtedy właśnie zobaczyła pokrzywdzoną a ta była już zakrwawiona. Logiczne jest zatem, że nie mogła widzieć wcześniejszego przebiegu zajścia, ani go słyszeć ze szczegółami – w tym wytłumaczalne jest, iż nie dostrzegła na klatce w tym czasie samego oskarżonego.

ad.1.b) bezzasadny jest zarzut skarżącego obrońcy w postaci dowolnej oceny zeznań świadka Ł. K.. Argumenty, że świadek ten jest niewiarygodny, bo „ miał oczywisty procesowy i osobisty interes, by składać depozycje określonej treści oraz również miał co najmniej negatywny stosunek emocjonalny do ojca, oskarżonego” nie wykazały, by doszło do naruszenia normy art. 7 k.p.k.

ad.1.c) zarzucając Sądowi I instancji, iż nieuprawnione było danie wiary świadkom M. R. (1) i B. P. (prawidłowo: D. P. (1)) skoro są to osoby pozostające w dobrych relacjach z pokrzywdzoną – obrońca nie wykazał, by zeznania tych świadków zawierały treści świadczące o negatywnym nastawieniu do oskarżonego. Trafna jest ocena Sądu meriti, iż zeznania M. R. (1) są jasne, spójne. Nie ma także podstaw do zanegowania oceny Sądu iż dowód z zeznań świadka D. P. (1) w żaden sposób nie podważa dokonanych w sprawie ustaleń.

ad.1.d) Sąd pierwszej instancji odniósł się również do wyjaśnień oskarżonego i w sposób logiczny wykazał powody dla których odmówił im wiary (pkt 2.2. uzasadnienia). Zaprezentowana w uzasadnieniu argumentacja jest wyczerpująca i jako taka zasługuje na pełną aprobatę sądu odwoławczego, zwłaszcza wobec polemicznych zapatrywań autora apelacji. Z tych względów twierdzenia skarżącego obrońcy, iż za daniem wiary wyjaśnieniom oskarżonego przemawiać mają takie okoliczności, jak:

- brak na rzekomym narzędziu przestępstwa jakichkolwiek linii papilarnych;

- fakt, iż ów nóż z niewiadomych przyczyn „samoistnie” przemieścił się z komody w korytarzu mieszkania do kuchni na parapet, a mechanizm tego zdarzenia i sprawca/y nie zostali ustaleni;

- nie zostały zabezpieczone podczas oględzin jakiekolwiek ślady bosych stóp oskarżonego – a nie jest możliwe swobodne unoszenie własnego ciała tylko dzięki sile własnej woli, czyli lewitowanie;

- nie ustalono czym były owe „czerwono brunatne ślady” oznaczone jako ślady nr 1 i 2 w protokole oględzin – stąd nie można uznać, że była to krew i w dodatku pokrzywdzonej;

- podczas oględzin nie ujawniono jakichkolwiek innych śladów biologicznych- a zatem należy prawidłowo przyjąć, iż śladów tych nie było na miejscu zdarzenia;

- oskarżony nie miał – w przeciwieństwie do żony i obu synów – jakiegokolwiek procesowego lub osobistego, w tym majątkowego interesu, by składać depozycje określonej treści

nie mogą zostać ocenione inaczej jak nieudolna i wręcz rażąca niedopuszczalnym sposobem narracji w przypadku profesjonalnego podmiotu próbą wykazania, że wyjaśnienia oskarżonego o spisku rodziny z udziałem policji są prawdziwe.

Podkreślenia wymaga, że Sąd I instancji odniósł się i do tego stanowiska. Wskazał przede wszystkim, że zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwala na poczynienie stanowczych ustaleń w zakresie sprawstwa oskarżonego, a zgłaszane w sprawie dowody przez oskarżonego i jego obrońcę dowody nie miały żadnego znaczenia dla meritum sprawy; w szczególności, że dla ustaleń w zakresie zadania i usiłowania zadania pokrzywdzonej ciosów nożem nie ma znaczenia fakt przełożenia noża.

Nie można zgodzić się ze skarżącym, że w procesie wyrokowania w sprawie karnej zachodzi oblig przeprowadzenia wszystkich dowodów zgłoszonych przez obronę. Obowiązkiem Sądu jest niewątpliwie wszechstronne wyjaśnienie okoliczności sprawy, jednak nie zawsze może zostać poczynione wyjaśnienie wszystkich wątpliwości zgłaszanych przez obrońcę i podejmowana w tym zakresie przez niego inicjatywa dowodowa. Nie stanowi to jednak przeszkody dla ustalenia i przypisania sprawstwa konkretnej osobie, jeżeli w oparciu o inne dowody ustalono przebieg zdarzenia i osobę sprawcy. W tym kontekście kwestie wskazywane w zarzucie mają znaczenie drugorzędne.

ad.1.e) Żeby można było mówić o naruszeniu art. 410 k.p.k. to skarżący obrońca powinien wykazać, że Sąd meriti oparł swoje ustalenia faktyczne na dowodzie, który nie został prawidłowo wprowadzony do materiału dowodowego sprawy lub też, że Sąd meriti pominął przy analizie i ocenie określony dowód mający znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, czy też, że wystąpiła sytuacja w której Sąd meriti uznał za wiarygodny określony dowód, ale pominął go przy dokonywaniu ustaleń faktycznych. Odnosząc się wprost do zarzutu „pominięcia dopuszczonego i przeprowadzonego kluczowego dowodu (…) z pisemnej opinii daktyloskopijnej z zakresu daktyloskopii” stwierdzić należy, że wbrew twierdzeniom skarżącego obrońcy Sąd dowód ten dostrzegł i ocenił (vide uzasadnienie pkt 1.2.2 ) Argumentacja obrońcy sprowadzająca się do wywodu, iż fakt nieujawnienia podczas wykonanych badań odwzorowań linii papilarnych nadających się do identyfikacji wskazuje na celowe lub przypadkowe usunięcie śladów linii papilarnych – nie może być oceniona inaczej niż polemika z ustalonymi prawidłowo na podstawie wymienionego dowodu faktami. Wpisuje się przy tym po raz kolejny lansowaną przez obrońcę tezę o upozorowaniu zdarzenia przez pokrzywdzoną i synów oskarżonego, po to by bezpodstawnie oskarżyć L. K. o popełnienie czynu karalnego na jej szkodę.

ad.1.f) i g) odnośnie pominięcia przez Sąd meriti opinii tak pisemnej, jak i uzupełniającej ustnej złożonej na rozprawie przez biegłego M. R. (2) w pełnym zakresie są aktualne uwagi natury ogólnej wyłożone w pkt e) . Sąd meriti stwierdził w pkt 1.2.2 uzasadnienia, iż pozostałe dowody przeprowadzone w sprawie w żaden sposób nie podważają dokonanych ustaleń – co wskazuje jednoznacznie, że taką ocenę odniósł także do wymienionych opinii biegłego. Kontrola odwoławcza dokonana przez Sąd odwoławczy potwierdziła prawidłowość powyższej oceny. Sąd okręgowy dysponował opinią pisemną biegłego z dnia 03.02.2018 r. (k. 84) oraz uzupełniającą ustną złożoną na rozprawie w dniu 1 kwietnia 2019 r. (k. 708 – 710). W swoim wywodzie obrońca pomija, że uzupełniające przesłuchanie biegłego co do wydanej w sprawie opinii pisemnej wykazało, iż biegły nie dysponował ani pełną dokumentacją lekarską dot. przebiegu leczenia pokrzywdzonej, ani nawet nie badał pokrzywdzonej, a swoje wnioski opracował wyłącznie w oparciu o dokumentację lekarską sporządzoną bezpośrednio po zdarzeniu. Równocześnie treść wydanej ustnej opinii uzupełniającej jest mało kategoryczna w kwestiach kluczowych dla rozstrzygnięcia w sprawie – m.in. stwierdził, że „niczego nie mogę wykluczyć kategorycznie, jeżeli chodzi o możliwość zadania sobie ran przez pokrzywdzoną”, „Nie mogę wykluczyć, że po osobistym zbadaniu pokrzywdzonej moje wnioski mogłyby być inne” (k.709). Stąd błędne jest stanowisko obrońcy oskarżonego, iż na podstawie powyższej opinii biegłego (która jest niepełna, wydana w oparciu o niepełny materiał dowodowy, a także mało kategoryczna) można czynić ustalenia w zakresie oceny obrażeń doznanych przez pokrzywdzoną w wyniku zdarzenia i wskazania prawidłowej kwalifikacji prawnej z art. 157§1 k.k., bądź art. 157§1 k.k. W szczególności jednak nie może ona służyć do weryfikacji wyjaśnień oskarżonego w zakresie jego twierdzeń, iż pokrzywdzona sama zadała sobie rany nożem – a takie stanowisko wyraził w swej opinii obrońca. W związku z tym w tym miejscu warto odwołać się do ugruntowanego orzecznictwa sądowego, iż „to rolą sądu, a nie rolą biegłego jest dokonywanie ustaleń faktycznych ważących na treści orzeczenia a będących efektem oceny zebranych dowodów. Rola lekarza-biegłego sprowadza się do stwierdzenia konkretnego stanu danej osoby pod względem medycznym i ocena tego, czy stan ten mógł powstać (być wynikiem) w deklarowanych przez tę osobę warunkach, czy jest to wykluczone, jak też ewentualne stwierdzenie, czy stan ten może być wynikiem innych sytuacji, zaś ocena tychże warunków i sytuacji - czy miały miejsce i które - należy do sądu, a nie do biegłego” (tak przykładowo: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18 grudnia 2015 r., II AKa 418/15).

Obrońca oskarżonego pomija milczeniem, że dostrzegając niepełność wydanej opinii przez biegłego M. R. (2) – sam wnioskował o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii tego biegłego po dosłaniu dokumentacji medycznej i osobistym zbadaniu pokrzywdzonej (vide k. 719).

W tym stanie rzeczy prawidłowe było postąpienie Sądu Okręgowego, który mając świadomość znaczenia dla prawidłowego rozstrzygnięcia w sprawie wiedzy specjalnej oraz jej wpływu na treść wyroku dopuścił dowód z opinii (...) na podstawie art. 193§1 i 2 k.p.k. (vide k. 819). Przypomnieć w tym miejscu godzi się, że potrzeba zasięgnięcia opinii instytutu naukowego lub naukowo-badawczego zachodzi wówczas, gdy podlegający ocenie sądu problem, ze względu na jego złożoność, wymaga wyjaśnienia przez specjalistów o szczególnie wysokim stopniu przygotowania praktycznego i teoretycznego i gdy konieczne jest wykorzystanie najnowszych badań naukowych (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2000 r., sygn. akt I CKN 962/98) – co tym dobitniej wskazuje, iż Sąd okręgowy z właściwą troską zadbał o uzyskanie opinii rzetelnej i spełniającej najwyższe kryteria merytoryczne.

Wbrew twierdzeniom skarżącego obrońcy brak jest podstaw do zdyskwalifikowania opinii biegłej z zakresu medycyny sądowej (...) A. D. z tej przyczyny, że stoi ona w „oczywistej zewnętrznej sprzeczności” z wcześniej wydaną opinią biegłego M. R. (2). Przypomnieć należy, że praktyka sądowa wypracowała kryteria, których spełnienie jest niezbędne do tego, by wydaną w sprawie opinię biegłego uczynić podstawą ustaleń faktycznych w kwestiach wymagających wiadomości specjalnych. Powinny o tym decydować jedynie takie ich walory, jak jasność sformułowań, siła argumentacji, wyczerpanie problematyki postawionej przez organ procesowy przed biegłym przy jednoczesnym skorzystaniu z wszystkich materiałów dowodowych mogących mieć znaczenie dla wyjaśnienia tej problematyki ("pełność"), wzajemna koherentność prezentowanych poglądów ("niesprzeczność"), uwzględnienie aktualnych zapatrywań nauki. Organ procesowy powinien, kierując się powyższymi kryteriami, dokonać oceny poszczególnych opinii, a ocena tak przeprowadzona, po należytym jej uzasadnieniu, korzysta z ochrony przewidzianej w art. 7 k.p.k. (tak przykładowo: wyrok Sądu Najwyższego z 19 czerwca 2015 r., (...) 16/15, LEX nr 1745840).

Argumentacja skarżącego obrońcy nie wykazała, aby powyższe standardy oceny opinii biegłego zostały naruszone.

Przypomnieć zatem należy, iż słusznie podstawą czynienia ustaleń w sprawie przez Sąd I instancji była wydana opinia przez biegłą A. D. (pisemna k. 955 – 958), uzupełniona ustnie na rozprawie (k. 995-958) – w oparciu o akta sprawy, analizę dokumentacji medycznej dot. pokrzywdzonej oraz jej badania. Opinia powyższa stwierdza kategorycznie, że:

- pokrzywdzona doznała rany kłutej (przekłucie prawego przedramienia i jego części dystalnej, przy użyciu narzędzia ostrokończystego, jakim mógł być nóż;

- dokonanie identyfikacji bliższej narzędzia (zwłaszcza indywidualnej) jest niemożliwe ze względu na lakoniczny opis dokumentacji medycznej – klinicznej;

- opierając się na bezpośrednim badaniu pokrzywdzonej – można pośrednio wnioskować o szerokości ostrza, które na pewnej odległości od czubka musiało mieć ok. 0,8 cm;

- na podstawie obrażeń nie można ustalić w jakiej pozycji był sprawca wobec pokrzywdzonej;

- obrażenia nie wymagały użycia przez sprawcę znacznej siły (co najmniej „średniej”);

- na podstawie obrażeń nie można dokonywać ustaleń rekonstrukcyjnych, można jedynie konfrontować obrażenia z daną wersją zdarzenia;

- na podstawie wyglądu noża nie można wypowiedzieć się na temat sposobu wnikania noża w ciało;

- ramię jest ruchome – może znajdować się w różnej pozycji.

Subiektywne twierdzenie skarżącego obrońcy, że powyższa opinia jest wadliwa, bo „nie skonkretyzowała” podstaw do przyjęcia, iż obrażenia ciała jakich doznała pokrzywdzona skutkowały rozstrojem zdrowia na okres 7 dni i wypełniały znamiona z art. 157§1 k.k., a także biegła nie ustaliła mechanizmu powstania obrażeń – w żadnym wypadku nie może decydować, że nie spełnia ona standardów określonych w art. 201 k.p.k.

ad.1.h) sformułowany zarzut odwoławczy nie może osiągnąć zamierzonego skutku w zakresie innej oceny materiału dowodowego, stanowiącego podstawę do czynienia ustaleń faktycznych odnośnie czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie 2 zaskarżonego wyroku. Sąd okręgowy trafnie uznał za wiarygodne zeznania M. R. (3), M. N. oraz M. R. (1) i w oparciu o te dowody odtworzył przebieg inkryminowanego zdarzenia. Powyższe dowody osobowe w pełni korespondują z wynikami protokołu oględzin rzeczy (k. 263-266), a także z wykazem połączeń uzyskanym od operatora sieci komórkowej. Bazowanie na zapisach wywiadu środowiskowego, z których wynikać ma motywacja oskarżonego wobec pokrzywdzonych i prawdziwość jego depozycji o uzasadnionych podejrzeniach o zdradzie małżonki nie może być oceniona inaczej niż polemika z prawidłowo ocenionym przez Sąd materiałem dowodowym.

Reasumując: Skarżący obrońca stawiając zarzut mieszczący się w kategorii względnych przyczyn odwoławczych z art. 438 pkt 2 k.p.k. – wskazując na jego zdaniem istniejące uchybienia nie wykazał, by miały one wpływ na prawidłowość rozstrzygnięcia Sądu meriti.

Lp.

Zarzut

II.

rażąca obraza przepisów postępowania, która miała – i to istotny – wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 167 k.p.k. w zw. z art. 170§1 pkt 2 k.p.k. polegająca na bezpodstawnym oddaleniu na rozprawie w dniu 9 stycznia 2020 r. złożonego na piśmie z dnia 3 kwietnia 2019 r., czyli ponad 9 miesięcy wcześniej, wniosku dowodowego obrońcy o dopuszczenie dowodu z pisemnej opinii biegłego z zakresu DNA z Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji Zakład (...) (…) na okoliczność ustalenia czy na nożu kuchennym oznaczonym jako „ślad nr 3” ujawnionym i zabezpieczonym podczas oględzin miejsca pchnięcia nożem M. K. (…) znajduje się materiał genetyczny, a jeżeli tak to jaki i czy pochodzi on od L. K. (…);

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wbrew twierdzeniom obrońcy Sąd meriti prawidłowo oddalił przedmiotowy wniosek obrońcy oskarżonego o dopuszczenie dowodu z badania DNA noża – wskazując, że dla ustalenia okoliczności zdarzenia nie ma znaczenia czy na nożu, który stanowił wcześniej wyposażenie kuchni, a następnie był poddany badaniom daktyloskopijnym znajdują się ślady DNA, czy też nie i od jakich osób pochodzą. Ponownie wskazać należy, że to rolą Sądu, a nie rolą biegłego jest dokonywanie ustaleń faktycznych ważących na treści orzeczenia a będących efektem oceny zebranych dowodów.

Ugruntowane i jednolite stanowisko wypracowane przez orzecznictwo sądowe wielokrotnie podkreśla, że art. 167 k.p.k. nakłada na Sąd meriti obowiązek przeprowadzenia dowodów – tak z urzędu, jak i na wniosek stron – ale tylko w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne dla wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Innymi słowy - w zakresie w jakim jest to niezbędne dla prawidłowego wyrokowania. W procesie dochodzenia do prawdy obiektywnej potrzeba przeprowadzenia dowodów aktualizuje się wówczas, gdy dokonując oceny dowodów uzna, że materiał dowodowy jest niepełny i nasuwa wątpliwości co do stanu faktycznego sprawy i tym samym wymaga uzupełnienia. (tak przykładowo: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2019 r., IV KK 95/19).

O dopuszczeniu zatem określonego dowodu nie decyduje subiektywne przekonanie wnioskodawcy o istotności dowodu, ale obiektywne i weryfikowalne przekonanie organu, iż dowód ma znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (tak przykładowo: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2015 r., SNO 44/15).

Nie ma także znaczenia dla oceny zarzucanego uchybienia fakt rozpoznania wniosku dowodowego złożonego w dniu 3 kwietnia 2019 r. dopiero na rozprawie w dniu 9 stycznia 2020 r., co silnie akcentuje skarżący obrońca. Przepisy procedury karnej nie zakreślają Sądowi orzekającemu terminu na rozpoznanie wniosku dowodowego – nakładając jedynie kategorycznie obowiązek ich rozpoznania w toku rozprawy przed zamknięciem przewodu sądowego.

W tym stanie rzeczy argumenty zawarte w środku odwoławczym nie są przekonujące dla wykazania zasadności zarzutu.

Niejako dla porządku jedynie Sąd Apelacyjny stwierdza, że przepis art. 170 § 1 k.p.k. nie ma zastosowania do dowodów z opinii biegłych, gdyż ocena zasadności wniosków dowodowych z opinii biegłych winna odbywać się jedynie przez pryzmat przepisów art. 193 § 1 k.p.k. lub art. 201 k.p.k. (tak przykładowo: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 września 2011 r., IV KK 37/11). Niemniej powyższa kwestia w postaci nieprawidłowego wskazania przez Sąd meriti podstawy prawnej oddalenia wniosku dowodowego – nie rzutuje na merytoryczną trafność rozstrzygnięcia.

Lp.

Zarzut

III.

rażąca obraza przepisów postępowania, które miały – i to istotny – wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 167 k.p.k. w zw. z art. 170§1 pkt 2 k.p.k. polegająca na bezpodstawnym oddaleniu na rozprawie w dniu 11 stycznia 2020 r. wniosku dowodowego obrony z dnia 13 grudnia 2019 r. o zobowiązanie pokrzywdzonej M. K. – wobec jej niepamięci na ostatniej rozprawie w dniu 12 grudnia 2018 r., jak też świadka Ł. K. do podania Sądowi:

a)  nazwy i siedziby podmiotu zajmującego się zarządzaniem i/lub administrowaniem budynku przy ul. (...) w W. celem ustalenia danych osobowych (…) wszystkich pełnoletnich posiadaczy (…) mieszkań wraz z ich numerami porządkowymi znajdującymi się na tej samej kondygnacji ww. budynku co mieszkanie nr (...) należące do oskarżonego L. K. i pokrzywdzonej M. K.,

b)  imienia, nazwiska i adresu zamieszkania siostry pokrzywdzonej z T.,

by umożliwić obronie złożenie wniosku o dopuszczenie dowodu z ww. świadków na okoliczność ustalenia rzeczywistego przebiegu zdarzenia opisanego w pkt I aktu oskarżenia (…)

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Uwagi o charakterze ogólnym dotyczącym regulacji art. 170 k.p.k. i wyrażone przy omawianiu zarzutu z punktu II apelacji – są w pełni aktualne w odniesieniu do omawianego aktualnie zarzutu, stąd zbędne jest ich powtarzanie.

Wbrew twierdzeniom obrońcy Sąd meriti prawidłowo oddalił na podstawie art. 170§1 pkt 2 k.p.k. przedmiotowy wniosek obrońcy oskarżonego – wskazując, iż wszystkie wskazane okoliczności nie mają znaczenia dla rozpoznania sprawy. Trafnie tenże Sąd wskazał także, że ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika bezsprzecznie, że żaden z sąsiadów nie był świadkiem zdarzenia, również świadkiem nie była siostra pokrzywdzonej z T..

Dodatkowo zauważenia wymaga, iż bezpośrednio po zdarzeniu funkcjonariusze policji podjęli czynności związane z ustaleniami ewentualnych świadków zdarzenia, które dały wynik negatywny. Dość w tym zakresie odwołać się do zeznań świadka H. S., który zeznał, że z polecenia dyżurnego udał się na miejsce zdarzenia wraz z technikiem kryminalistyki i wykonywał czynności na miejscu. M.in. osobiście pukał do drzwi sąsiadów, ale nikt nie otwierał” (k. 739).

W tym stanie rzeczy argumenty zawarte w środku odwoławczym nie są przekonujące dla wykazania zasadności zarzutu. Kreują one jedynie hipotetyczne założenie, że w sytuacji budynków wielorodzinnych „każda awantura, podniesione głosy czy inne niecodzienne zdarzenie na korytarzach budzą zainteresowanie ich mieszkańców co najmniej przez wizjery drzwi ich mieszkań, wezwaniami policji lub straży miejskiej”. Taki sposób argumentacji nie może skutecznie podważyć trafności rozstrzygnięcia Sądu, bo ma on charakter jedynie polemiczny.

Lp.

Zarzut

IV.

rażąca obraza przepisów postępowania, które miały – i to istotny – wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 167 k.p.k. w zw. z art. 201 k.p.k. polegająca na bezpodstawnym oddaleniu na rozprawie w dniu 9 stycznia 2020 r. złożonego na piśmie z dnia 3 kwietnia 2019 r., czyli ponad 9 miesięcy wcześniej, wniosku dowodowego obrońcy o dopuszczenie dowodu z ustnej opinii uzupełniającej biegłego sądowego z zakresu daktyloskopii i traseologii (…);

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Uwagi o charakterze ogólnym dotyczącym regulacji art. 170 k.p.k. i wyrażone przy omawianiu zarzutu z punktu II apelacji – są w pełni aktualne w odniesieniu do omawianego aktualnie zarzutu, stąd zbędne jest ich powtarzanie.

Wbrew twierdzeniom obrońcy Sąd meriti prawidłowo oddalił na podstawie art. art. 201 k.p.k. a contrario przedmiotowy wniosek obrońcy oskarżonego – wskazując, iż opinia daktyloskopijna jest pełna i jasna; jasno z niej wynika, że na nożu nie ujawniono odwzorowań linii papilarnych , a użyte słowa „na tym etapie badań” w świetle całościowej analizy treści opinii są jasne i nie budzą wątpliwości, że odnoszą się do wskazanych w danym paragrafie podjętych czynności; z opinii wynika również jak dowód został zabezpieczony do badań.

W tym stanie rzeczy argumenty zawarte w środku odwoławczym, iż „w ocenie obrony jest ona niepełna i niejasna” – nie są przekonujące dla wykazania zasadności zarzutu. Taki sposób argumentacji nie może skutecznie podważyć trafności rozstrzygnięcia Sądu, bo ma on charakter jedynie polemiczny.

Lp.

Zarzut

V.

rażąca obraza przepisów postępowania, które miały – i to istotny – wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 167 k.p.k. w zw. z art. 170§1 pkt 3 i 4 k.p.k. polegająca na bezpodstawnym oddaleniu na rozprawie w dniu 9 stycznia 2020 r. złożonego na piśmie z dnia 3 kwietnia 2019 r., czyli ponad 9 miesięcy wcześniej, wniosku dowodowego obrońcy o dopuszczenie dowodu z opinii – ekspertyzy kryminalistycznej biegłego sądowego z zakresu analizy śladów krwawych na okoliczność rekonstrukcji przebiegu zdarzenia opisanego w punkcie I aktu oskarżenia na podstawie plam krwi ujawnionych i zabezpieczonych podczas oględzin miejsca zdarzenia lub ustalenia przyczyn ich braku po wcześniejszym odtworzeniu płyty CD utrwalającej ww. czynność (k.145) (…);

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wcześniejsze uwagi o charakterze ogólnym dotyczącym regulacji art. 170 k.p.k. oraz art. 201 k.p.k. wyrażone przy omawianiu zarzutu z punktu II apelacji – są w pełni aktualne w odniesieniu do omawianego aktualnie zarzutu, stąd zbędne jest ich powtarzanie.

Wbrew twierdzeniom obrońcy Sąd meriti prawidłowo oddalił przedmiotowy wniosek obrońcy oskarżonego – wskazując, iż analiza śladów krwawych nie może wskazać na przebieg zdarzenia; aktualnie nie jest także możliwa do przeprowadzenia z uwagi na nieistnienie tych plam.

Zauważenia wymaga, że skarżący obrońca we wniosku podnosił, że dowód powyższy ma wykazać: „czy zdarzenie było statyczne, czy dynamiczne”, „czy można zidentyfikować odwzorowania butów i linii papilarnych” „ustalenie liczby osób biorących w zdarzeniu”, „jednoznaczne ustalenie osoby sprawcy”, „ w jakiej odległości w chwili zranienia pokrzywdzonej znajdowali się względem siebie jego wszyscy uczestnicy”, „jaka była siła i kąt zadania ciosu przez sprawcę”, „czy mogło to być samoskaleczenie” „czy na miejscu zdarzenia są ślady odwzorowania łap psa”, „czy jest możliwe, by ciało sprawcy (…) mogło nie zostać zabrudzone krwią pokrzywdzonej”, „czy na nożu oznaczonym jako „ślad nr 3” winna być krew pokrzywdzonej, tak jak na miejscu jego każdoczesnego położenia, a jeżeli jej nie ma to z jakiego powodu”, „czy jednokrotne lub wielokrotne przemieszczanie owego noża z komody przy drzwiach wejściowych docelowo na parapet w kuchni spowodowało lub mogło spowodować zniszczenie na nim śladów kryminalistycznych, w tym biologicznych w całości lub części”. Taki zakres dowodzenia wskazany w tezie dowodowej przemawia za tym, iż dokona przez Sąd I instancji ocena możliwości udowodnienia jej za pomocą wskazanego źródła dowodowego w postaci opinii kryminalistycznej z zakresu analizy śladów krwawych – jest prawidłowa. Dowód taki jest nieprzydatny do stwierdzenia oczekiwanych przez obrońcę i określonych we wniosku dowodowym okoliczności. Przede wszystkim dlatego, że wnioskowane źródło dowodowe nie może być nośnikiem informacji o okolicznościach, które mają zostać udowodnione.

Ponownie wymaga zatem przypomnienia, że dokonywanie ustaleń faktycznych ważących na treści orzeczenia a będących efektem oceny zebranych dowodów jest rolą Sądu i nie wymaja powyższe wiadomości specjalnych – a do tego de facto miałaby służyć wnioskowana opinia biegłego.

W tym stanie rzeczy odwoływanie się przez obrońcę, że w sprawie określone ślady krwawe zostały zabezpieczone w sprawie i odnotowane w protokole oględzin miejsca zdarzenia oraz obrazują je wykonana podczas tej czynności dokumentacja fotograficznej, a także materiały na znajdującej się w sprawie płycie CD – nie podważa skutecznie stanowiska wyrażonego przez Sąd okręgowy, iż aktualnie nie jest możliwe dokonanie oględzin miejsca zdarzenia, bowiem wiadomo, że doszło już do zmian, że wygląda ono odmiennie niż w dacie zdarzenia (Grzegorczyk, Kodeks, t. 1, 2014, s. 575). Sąd okręgowy dysponował powyższymi dowodami i poddał je analizie – o czym świadczy treść uzasadnienia (vide pkt 1.1. oraz 2.1).

Konkludując: nieprawidłowe wskazanie przez Sąd meriti podstawy prawnej oddalenia wniosku dowodowego – nie rzutuje na merytoryczną trafność rozstrzygnięcia.

Lp.

Zarzut

VI.

rażąca obraza przepisów postępowania, które miały – i to istotny – wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 167 k.p.k. w zw. z art. 192§2 k.p.k. i art. 180§1 pkt 2 k.p.k. polegająca na bezpodstawnym oddaleniu na rozprawie w dniu 9 stycznia 2020 r. złożonego na piśmie z dnia 3 kwietnia 2019 r., czyli ponad 9 miesięcy wcześniej, wniosku dowodowego obrońcy o:

a)  zobowiązanie Centrum (...) (…) pełnej dokumentacji medycznej dot. M. K. na okoliczność ustalenia aktualnego stanu zdrowia psychicznego powódki oraz w dacie zdarzenia objętego aktem oskarżenia wobec treści zeznań na rozprawie pokrzywdzonej o pozostawaniu pod opieką specjalistycznej poradni psychiatrycznej i zażywaniu leków na depresję,

b)  dopuszczenie dowodu z pisemnej opinii biegłego sądowego (…) w zakresie fonoskopii na okoliczność ustalenia czy nagranie rozmowy/rozmów pomiędzy pokrzywdzoną a pozwanym wraz ze „stenogramem” na załączonej płycie CD jest zapisem autentycznym, czy nośnik tego zapisu jest pierwotny czy też nie, jaki był zakres i cel modyfikacji treści zapisu w dniu 9 grudnia 2018 r.,

c)  dopuszczenie dowodu z łącznej pisemnej opinii biegłego psychologa klinicznego i psychiatry (…) po wcześniejszym uczestnictwie biegłego psychologa w uzupełniającym przesłuchaniu pokrzywdzonej i oskarżonego po odtworzeniu ww. nagrania z płytki CD na okoliczność ustalenia celów, motywów i daty nagrania owej rozmowy lub rozmów oraz przyczyn, dla których pokrzywdzona nie poinformowała oskarżonego o ww. nagraniu/ nagraniach, a następnie przeprowadzenie badań klinicznych pokrzywdzonej z uwzględnieniem nadesłanej dokumentacji medycznej dot. pokrzywdzonej z Centrum (...), a także uzupełniających zeznań pełnoletnich synów stron, tj. świadków L. K. i J. K. na okoliczność czy, a jeżeli tak, byli – i po co, w jakim celu – obecni podczas rozmów ich rodziców, tj. oskarżonego i pokrzywdzonej prowadzonych przez S. oraz, iż nie wiedział o tym oskarżony; czy zdiagnozowane u pokrzywdzonej M. K. choroby, schorzenia, zaburzenia psychiczne i inne, tak jak zażywane przez nią leki wpływały w dacie zdarzenia i obecnie wpływają na zdolność powódki do postrzegania, odtwarzania, w tym do konfabulacji, a jeżeli tak to w jakim zakresie (…);

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wbrew twierdzeniom obrońcy Sąd meriti prawidłowo oddalił przedmiotowy wniosek obrońcy oskarżonego na podstawie art. 192§2 k.p.k. i art. 180§1 pkt 2 k.p.k. – wskazując, że stan psychiczny, rozwój umysłowy i w tym kontekście zdolność postrzegania i odtwarzania spostrzeżeń świadka M. K. nie budzi wątpliwości Sądu, a nadto, że szczegółowe informacje na temat pożycia stron nie mają znaczenia w niniejszym postępowaniu, a pozostawanie w konflikcie jest bezsporne.

Skarżący obrońca nie zgadzając się z tym stanowiskiem argumentował, że sama pokrzywdzona wskazała, iż pozostaje pod opieką psychiatry oraz przyjmuje przepisane przez niego leki. Jest to pogląd błędny.

Na wstępie wskazać należy, że przepis art. 192 § 2 k.p.k. stanowi, że jeśli istnieje wątpliwość co do stanu psychicznego świadka, jego stanu rozwoju umysłowego, zdolności postrzegania lub odtwarzania przez niego postrzeżeń, sąd lub prokurator może zarządzić przesłuchanie świadka z udziałem biegłego lekarza lub biegłego psychologa. Przepis ten nie przewiduje zatem ani łącznego przesłuchania świadka z udziałem biegłego psychologa i biegłego psychiatry, ani wnioskowanego przez obrońcę przeprowadzenia „badań klinicznych pokrzywdzonej”. Taki sposób formułowania wniosku dowodowego wskazuje na nie do końca prawidłowe zrozumienie przepisu.

„Jest rzeczą oczywistą, że wątpliwości te muszą być rzeczywiste i wynikać z konkretnych faktów. Podstawą wniosku o przesłuchanie świadka z udziałem biegłego psychologa lub lekarza mogą być wyłącznie okoliczności uzasadniające podejrzenie istnienia wskazanego w tym przepisie stanu obniżającego zdolność relacjonowania przez świadka faktów. Przedmiotem czynności i opinii biegłego powołanego w tym trybie nie może być ocena wiarygodności jego zeznań, lecz potwierdzenie lub wykluczenie występowania takich cech stanu psychicznego lub mentalnego świadka, które mogą wpływać na treść zeznań” (tak przykładowo: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2019 r., IV KK 158/18). Ugruntowany jest również wypracowany przez orzecznictwo sądowe pogląd, iż nawet fakt zaistnienia choroby psychicznej u osoby przesłuchiwanej takiej decyzji nie uzasadnia, jeżeli nie powoduje to zaistnienia powyższych wątpliwości w szczególności co do jej zdolności postrzegania czy też relacjonowania spostrzeżeń.

W tym stanie rzeczy argumenty zawarte w środku odwoławczym – nie są przekonujące dla wykazania zasadności zarzutu. Ograniczają się one do nieuprawnionego twierdzenia, że „Sąd nie posiada wiadomości specjalnych, w szczególności z zakresu medycyny sądowej” oraz eksponowania faktu korzystania przez pokrzywdzoną z opieki psychiatrycznej – w sytuacji równoczesnego braku wykazania, jakie okoliczności pominięte przez Sąd wskazują, iż wątpliwości o jakich mowa w art. 192§2 k.p.k. Sąd ten winien powziąć. Przypomnieć godzi się również, iż przedmiotem czynności i opinii biegłego powołanego w tym trybie nie może być ocena wiarygodności jego zeznań, lecz potwierdzenie lub wykluczenie występowania takich cech stanu psychicznego lub mentalnego świadka, które mogą wpływać na treść zeznań. Tymczasem obrońca wnioskując o przeprowadzenie przedmiotowego dowodu zmierzał do czynienia ustaleń w zakresie „ustalenia celów, motywów i daty nagrania złożonego do akt sprawy na płycie CD oraz przyczyn niepoinformowania oskarżonego o ww. nagraniu, powodów z jakich podczas rozmów oskarżonego i ich synów byli obecni ich synowie, a także tego, dlaczego o tym nie wiedział oskarżony.

Taki sposób dowodzenia i argumentacji jak prezentowany przez obrońcę nie może skutecznie podważyć trafności rozstrzygnięcia Sądu I instancji, bo ma on charakter jedynie polemiczny i wskazuje na niezrozumienie przepisów procedury karnej.

Lp.

Zarzut

VII.

rażąca obraza przepisów postępowania, które miały – i to istotny – wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 167 k.p.k. w zw. z art. 170§1 pkt 1 i 3 k.p.k. polegająca na bezpodstawnym oddaleniu na rozprawie w dniu 23 grudnia 2019 r. – tuż po dopuszczeniu na wniosek obrony ustnej uzupełniającej opinii biegłej sądowej z zakresu medycyny sądowej A. D. – wniosku obrońcy o przeprowadzenie w drodze eksperymentu procesowego odtworzenia przebiegu zdarzenia z dnia 02.02.2018 r. objętego zarzutem z pkt I a/o z udziałem wszystkich jego uczestników, tzn. pokrzywdzonej, oskarżonego, świadków, synów stron, a także policjantów biorących udział w interwencji, funkcjonariuszy dokonujących oględzin miejsca zdarzenia, a także psa stron, celem rekonstrukcji zdarzenia i weryfikacji dotychczasowych ustaleń, a także w toku tego eksperymentu dopuszczenie dowodu z konfrontacji poniżej wskazanych świadków, wobec sprzeczności w ich zeznaniach, a także nie ustalenia przez biegłą A. D. mechanizmu powstania obrażeń, zgodnie z postanowieniem Sądu z dnia 27.06.2019 r. (…);

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Uwagi o charakterze ogólnym dotyczącym regulacji art. 170 k.p.k. i wyrażone przy omawianiu zarzutu z punktu II apelacji – są w pełni aktualne w odniesieniu do omawianego aktualnie zarzutu, stąd zbędne jest ich powtarzanie.

Wbrew twierdzeniom obrońcy Sąd meriti prawidłowo oddalił na podstawie art. 170§1 pkt 1 i 3 k.p.k. przedmiotowy wniosek obrońcy oskarżonego – wskazując, iż dowód w postaci wnioskowanego eksperymentu procesowego jest nieprzydatny do stwierdzenia przebiegu zdarzenia opisanego aktem oskarżenia z uwagi na niepowtarzalność ewentualnie zaistniałych wydarzeń; ponadto przeprowadzenie dowodu w tej formie jest również niedopuszczalne, albowiem mogłoby prowadzić do powstania skutków wyczerpujących znamiona przestępstwa.

W tym stanie rzeczy argumenty zawarte w środku odwoławczym nie są przekonujące dla wykazania zasadności zarzutu. Ograniczają się one do nieuprawnionego twierdzenia, że „zdaniem obrony w sytuacji oddalenia przez Sąd meriti wszystkich (…) wniosków dowodowych oraz dalszej niepełności ww. ustnej opinii uzupełniającej A. D. w zakresie braku ustalenia mechanizmu odniesienia obrażeń u pokrzywdzonej (…) dopuszczenie ww. wniosku było zdaniem obrony w pełni uzasadnione i konieczne”.

Taki sposób argumentacji nie może skutecznie podważyć trafności rozstrzygnięcia Sądu, bo ma on charakter jedynie polemiczny.

Po pierwsze: zgodnie regulacją zawartą w art. 211 k.p.k. w celu sprawdzenia okoliczności mających istotne znaczenie dla sprawy można przeprowadzić, w drodze eksperymentu procesowego, doświadczenie lub odtworzenie przebiegu stanowiących przedmiot rozpoznania zdarzeń lub ich fragmentów.

Sąd Apelacyjny zwraca w tym miejscu uwagę, iż w orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, iż to istnienie istotnych rozbieżności, między wyjaśnieniami oskarżonego oraz innymi dowodami osobowymi, dotyczących zachowania się przez uczestników zdarzenia zobowiązuje Sąd do skorzystania z możliwości przewidzianej w art. 211 k.p.k., zezwalającej na sprawdzenie okoliczności mających istotne znaczenie dla sprawy przez przeprowadzenie eksperymentu procesowego, który miałby na celu odtworzenie przebiegu zdarzenia (tak przykładowo: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 maja 2003 r., IV KK 428/02).

W realiach niniejszej sprawy przeprowadzenie tego rodzaju eksperymentu jak wnioskowany przez obrońcę oskarżonego nie było potrzebne dla ustalenia przebiegu zdarzenia, bowiem zeznania świadków korelujące ze sobą, wbrew twierdzeniom skarżącego, pozwalały na poczynienie stanowczych ustaleń.

Obrońca oskarżonego w szeroko rozbudowanych zarzutach nie wykazał, by było inaczej. Stąd Sąd Apelacyjny nie podzielił zarzutów obrońcy sformułowanych w oparciu o art. 7 k.p.k. czy też art. 410 k.p.k. a skierowanych przeciwko tym ocenom dowodów i ustaleniom Sądu I instancji, które przełożyły się na przypisanie oskarżonemu czynów w pkt 1 i 2 skarżonego wyroku. Zasadniczą kwestią, którą obrońca uparcie lansuje jest teza, iż zdarzenie zostało upozorowane. Tymczasem w żaden sposób wymowa przeprowadzonych w sprawie dowodów do ziszczenia się tej teorii nie uprawnia.

Po drugie: eksperyment procesowy w postaci „odtworzenia przebiegu zdarzenia z dnia 02.02.2018 r.” – przeprowadzony zgodnie z treścią art. 211 k.p.k. polega na sprawdzeniu, czy zdarzenie lub jego fragment mogły mieć określony przebieg i wymaga uzyskania takich samych warunków, bądź jak najbardziej zbliżonych do warunków ustalonych w toku postępowania, w którym dane zjawisko zaistniało. (tak przykładowo: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2005 r., II KK 332/04).

Powyższe założenie powoduje, że organ procesowy powinien zrezygnować z przeprowadzenia odtworzenia w tych sytuacjach, gdy wymienionych warunków nie można spełnić, bądź jak w sprawie niniejszej – czego w żaden sposób skarżący obrońca nie zakwestionował – uwzględniając przebieg zdarzenia objętego zarzutem z punktu I a/o jest on niedopuszczalny, albowiem mogłoby powyższe prowadzić do powstania skutków wyczerpujących znamiona przestępstwa. Zauważenia wymaga, że o absurdalności oczekiwań obrońcy wnioskującego o powyższy dowód świadczy choćby to, że powołuje się na konieczność jego dopuszczenia, bo oddalone zostały inne wnioski dowodowe obrońcy – co wszak nie może stanowić podstawy skutecznego zarzutu, gdyż inne decyzje procesowe, co do innych dowodów nie mogą determinować decyzji w przedmiocie spełnienia warunków z art. 211 k.p.k.. Nie wiadomo też, jak autorka apelacji wyobrażała sobie przeprowadzenie eksperymentu procesowego z udziałem „psa stron” celem „rekonstrukcji zdarzenia i weryfikacji dotychczasowych ustaleń”.

Lp.

Zarzut

VIII.

rażąca obraza przepisów postępowania, które miały – i to istotny – wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 167 k.p.k. w zw. z art. 170§1 pkt 3 k.p.k. polegająca na bezpodstawnym oddaleniu na rozprawie w dniu 23 grudnia 2019 r., tuż po dopuszczeniu na wniosek obrony ustnej uzupełniającej opinii biegłej sądowej z zakresu medycyn sądowej A. D. oraz oddaleniu ww. wniosku obrońcy o przeprowadzenie w drodze eksperymentu procesowego odtworzenia przebiegu zdarzenia z dnia 02.02.2018 r. objętego zarzutem z pkt I a/o – wniosku obrońcy o dopuszczenie dowodu z konfrontacji powyżej wskazanych świadków, celem wyjaśnienia sprzeczności w ich zeznaniach oraz także ustalenia rzeczywistego przebiegu zdarzenia i mechanizmu powstałych obrażeń u pokrzywdzonej (…);

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Uwagi o charakterze ogólnym dotyczącym regulacji art. 170 k.p.k. i wyrażone przy omawianiu zarzutu z punktu II apelacji – są w pełni aktualne w odniesieniu do omawianego aktualnie zarzutu, stąd zbędne jest ich powtarzanie.

Wbrew twierdzeniom obrońcy Sąd meriti prawidłowo oddalił na podstawie art. 170§1 pkt 3 k.p.k. przedmiotowy wniosek obrońcy oskarżonego – wskazując, iż ewentualne sprzeczności w zeznaniach świadków tudzież oskarżonego Sąd oceni na etapie wyrokowania; przeprowadzenie konfrontacji nie spełniałoby tego celu.

W tym stanie rzeczy argumenty zawarte w środku odwoławczym nie są przekonujące dla wykazania zasadności zarzutu. Ograniczają się one do nieuprawnionego twierdzenia, że „zdaniem obrony w sytuacji oddalenia przez Sąd meriti wszystkich (…) wniosków dowodowych dopuszczenie ww. wniosku było zdaniem obrony w pełni uzasadnione i konieczne”.

Taki sposób argumentacji nie może skutecznie podważyć trafności rozstrzygnięcia Sądu, bo ma on charakter jedynie polemiczny.

Po pierwsze nie ma żadnego znaczenia podnoszona przez skarżącego obrońcę okoliczność, iż konieczność dopuszczenia konfrontacji oskarżonego ze świadkami składającymi obciążające go zeznania determinowana jest faktem oddalenia przez Sąd meriti innych wniosków dowodowych obrońcy. Ponownie zatem wskazać należy, iż tak uzasadniony zarzut nie może być skuteczny, bowiem inne decyzje procesowe, co do innych dowodów nie mogą determinować decyzji w przedmiocie spełnienia warunków przewidzianych art. 172 k.p.k.

Przede wszystkim zaś w sprawie podkreślenia wymaga, że przepis art. 172 k.p.k. nie ma charakteru kategorycznego i nie zawiera adresowanego do organu procesowego nakazu określonego działania lub zaniechania – ma ona charakter fakultatywny. Konfrontacja powinna być przeprowadzona wówczas, gdy tego rodzaju metoda dowodzenia zostanie uznana przez organ procesowy za jedyny i ostateczny środek do wyjaśnienia istotnych sprzeczności pojawiających się w relacjach osób przesłuchiwanych. Decyzja w przedmiocie przeprowadzenia konfrontacji pozostawiona jest ocenie organu procesowego co do celowości tej czynności w konkretnej sprawie (tak przykładowo: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2014 r., II KK 204/14, postanowienie SN z dnia 27 lutego 2001 r., III KKN 484/99, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2016 r., II KK 372/15). Trafnie zatem wskazał Sąd meriti, iż w realiach niniejszej sprawy jej przeprowadzanie jest nieprzydatne do dokonania prawidłowych ustaleń faktycznych w sprawie, skoro ewentualne sprzeczności w zeznaniach świadków tudzież oskarżonego podlegały ocenie Sądu w drodze analizy i oceny dowodów na płaszczyźnie art. 7 k.p.k. Obrońca oskarżonego formułując zarzuty apelacyjne nie wykazał aby dokonana przez Sąd I instancji ocena dowodów była nieprawidłowa i naruszała normę art. 7 k.p.k. Przede wszystkim zaś nie wskazał konkretnie, takich sprzeczności w relacjach osób przesłuchiwanych, które powodowałyby ewentualną potrzebę skorzystania przez Sąd z tejże regulacji. Takiego skutku nie może wywołać sam fakt, że oskarżony L. K. przedstawia w swoich wyjaśnieniach odmienną wersję przebiegu zdarzenia niż świadkowie.

Lp.

Zarzut

IX.

rażąca obraza przepisów postępowania, które miały – i to istotny – wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 5§2 k.p.k. w zw. z art. 2§2 k.p.k. poprzez nie rozstrzygnięcie na korzyść oskarżonego nie dających się usunąć wątpliwości co do jego sprawstwa i winy obu zarzucanych mu a/o czynów, albowiem kompleksowa i prawidłowa ocena wszystkich zgromadzonych w sprawie dowodów przy błędnym pominięciu ww. istotnych dowodów winna prowadzić do jedynego, prawidłowego ustalenia, iż ów materiał dowodowy nie jest wystarczający do udowodnienia oskarżonemu sprawstwa i winy zarzucanych mu obu czynów, w szczególności w sytuacji braku śladów linii papilarnych i jakichkolwiek innych śladów biologicznych oskarżonego na nożu „śladzie nr 3”, bezspornego i ponad wszelką wątpliwość także braku odwzorowań stóp oskarżonego na podłożu na klatce schodowej przed i w mieszkaniu nr (...) przy ul. (...) w W. oraz wobec braku ustalenia mechanizmu powstania obrażeń u pokrzywdzonej, a także nieustalenia czy substancja oznaczona w protokole oględzin miejsca zdarzenia jako ślad nr 1 i 2 jest krwią pokrzywdzonej i źródeł jej pochodzenia;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut bezzasadny.

1)  W świetle ugruntowanego orzecznictwa sądów nie można zarzucać obrazy art. 5 § 2 k.p.k. na tej podstawie, że strona zgłasza wątpliwości co do ustaleń faktycznych. Dla oceny, czy został naruszony zakaz in dubio pro reo nie są istotne wątpliwości strony procesowej, ale to jedynie, czy orzekający sąd takie wątpliwości powziął i rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego, albo czy w realiach sprawy wątpliwości takie powinien był powziąć. Gdy ustalenia faktyczne zależą od dania wiary tej lub innej grupie dowodów, nie można mówić o naruszeniu reguły in dubio pro reo, bo jedną z podstawowych prerogatyw sądu orzekającego jest swobodna ocena dowodów (art. 7 k.p.k.).

2)  przepis art. 5 § 2 k.p.k. dotyczy wątpliwości, jakie może powziąć Sąd orzekający a nie strona. Gdyby Sąd je powziął, a nie rozstrzygnął ich na korzyść oskarżonego, dopiero wówczas zasadny byłby zarzut naruszenia tego przepisu;

3)  podstawy stawianych zarzutów w oparciu o art. 438 pkt 2 k.p.k. nie mogą stanowić przepisy postępowania o charakterze ogólnym, które wyznaczają ogólne zasady i cele prowadzonego postępowania – a do takich należą wskazane w apelacji art. 2§1 pkt 1 k.p.k. oraz art. 4 k.p.k.

W realiach niniejszej sprawy obrońca oskarżonego opierając zarzuty apelacji na różnych podstawach odwoławczych – w istocie kwestionuje dokonaną przez Sąd I instancji ocenę dowodów, która doprowadziła w efekcie do subsumpcji prawnej w postaci przypisania oskarżonemu sprawstwa czynów z art. 13§1 k.k. w zw. z art. 148§1 k.k. w zb. z art. 157§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k. (czyn przypisany w punkcie 1 wyroku) oraz z art. 190§1 k.k. (czyn przypisany w punkcie 2 wyroku).

Obrońca zarzucając Sądowi I instancji, że nie uwzględnił okoliczności i wątpliwości, które przemawiały za uniewinnieniem oskarżonego – wydał wyrok skazujący. Argumentacja na poparcie tego zarzutu opiera się na lansowaniu stanowiska, że w sposób nieuprawniony Sąd I instancji odmówił wiary wyjaśnieniom oskarżonego. Odnośnie prawidłowości oceny wyjaśnień oskarżonego przez Sąd I instancji oraz oceny zeznań świadków – aktualne jest stanowisko zawarte przez Sąd Apelacyjny w związku z zarzutami obrońcy obrazy art. 7 k.p.k. z punktu 1 uzasadnienia.

Lp.

Zarzut

X.

ewentualnie:

rażąca niewspółmierność orzeczonej jednostkowej i łącznej kary pozbawienia wolności poprzez orzeczenie kary łącznej w wymiarze 15 lat pozbawienia wolności oraz bezzasadny, ewentualnie zbyt uciążliwy i w efekcie obiektywnie niewykonalny obowiązek oskarżonego do zapłaty na rzecz M. K. kwoty 50.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, gdyż Sąd meriti pominął wszystkie okoliczności łagodzące dotyczące 59 letniego oskarżonego, tj. zwłaszcza jego dotychczasową niekaralność, pozytywny wywiad środowiskowy oraz nieutrudnianie w jakikolwiek sposób postępowania, a także sytuacji braku jakichkolwiek dochodów oskarżonego, wobec którego od ponad dwóch lat nieprzerwanie jest stosowany środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania, a on sam nie posiada żadnego majątku czy oszczędności;

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Stanowisko zajęto w punkcie 5.2.1 uzasadnienia.

Wniosek

1)  o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i uniewinnienie oskarżonego od obu zarzucanych mu czynów;

ewentualnie

2)  uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego (niezasadność zarzutów obrońcy w tym zakresie) - brak podstaw do zmiany wyroku i uniewinnienia oskarżonej.

Brak podstaw do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania – wobec nie braku zaistnienia warunków wskazanych w art. 437§2 k.p.k., zdanie drugie.

Mimo sformułowanego i opisanego w punkcie X. uzasadnienia i opartego o art. 438 pkt. 4 k.p.k. zarzutu rażącej surowości kary – obrońca nie sformułował wniosku w tym zakresie.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

W pkt II wyroku - utrzymano w mocy zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego L. K. – po dokonaniu wskazanych zmian w punkcie I wyroku – w pozostałej części.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wyrok w tym zakresie jest prawidłowy, ustalenia faktyczne bezsprzeczne.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

I. zmieniono zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego L. K. w ten sposób, że:

- uchylono rozstrzygnięcie z punktu 3. wyroku o karze łącznej;

- orzeczoną w punkcie 1. wyroku karę obniżono do 13 (trzynastu) lat pozbawienia wolności;

III. na podstawie art. 85§ 1 i 2 k.k. i art. 86§1 k.k. łącząc orzeczone wobec oskarżonego kary jednostkowe za czyny przypisane w punktach 1. i 2. wyroku wymierzono karę łączną 13 (trzynastu) lat pozbawienia wolności;

Zwięźle o powodach zmiany

W ocenie Sądu odwoławczego podzielić należy zarzut obrońcy sformułowany jako ewentualny w punkcie X. apelacji. Co prawda zarzut powyższy ogranicza się do wskazania, iż Sąd meriti pominął wszystkie okoliczności łagodzące dotyczące oskarżonego, tj. zwłaszcza jego dotychczasową niekaralność, pozytywny wywiad środowiskowy oraz nieutrudnianie w jakikolwiek sposób postępowania – a nadto nie jest prawidłowo skonstruowany, bo nie zawiera wniosku końcowego stwierdzić należy, że w części jest on zasadny. Co prawda Sąd Okręgowy przy wymierzaniu kar jednostkowych oraz kary łącznej deklarował, że kierował się zasadami określonymi w art. 53 k.k. niemniej stwierdzić należy, iż „kara musi być adekwatną i wystarczającą dolegliwością zadawaną sprawcy z powodu popełnienia przez niego przestępstwa, zdolną do osiągnięcia jej celów. Przy podejmowaniu decyzji w tym przedmiocie należy mieć zatem na uwadze także dotychczasowy tryb życia sprawcy, w tym jego reakcję na poprzednio stosowane sankcje (tak przykładowo: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2019 r. III KK 146/19). Uzasadnienie wyroku Sądu I instancji potwierdza, że prawidłowo Sąd meriti uwzględnił dyrektywy ogólne wymiaru kary o jakich mowa w §1 art. 53 k.k., w tym stopień społecznej szkodliwości przypisanych oskarżonemu czynów oraz dyrektywy szczególne o jakich mowa w §2 art. 53 k.k. W ocenie Sądu odwoławczego jednak nadał im niewłaściwą rangę, poprzez pominięcie okoliczności korzystnych dla oskarżonego – w szczególności faktu jego dotychczasowej niekaralności. Ponadto kara orzeczona w wymiarze 15 lat pozbawienia za czyn przypisany w punkcie 1 skarżonego wyroku – i w efekcie kara łączna w wymiarze 15 lat pozbawienia wolności – razi swą surowością na tle innych orzeczeń sądowych zapadłych za zbliżone rodzajowo czyny. Tym samym zmiana wyroku w tym zakresie stała się niezbędna.

Nie znajduje natomiast akceptacji argumenty skarżącego obrońcy w zakresie zasądzonego na rzecz pokrzywdzonej zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Sąd Okręgowy prawidłowo stosując zasady wynikające z art. 46§1 k.k. ustalił jego wysokość na kwotę 50.000 zł

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

Nie dotyczy

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Brak

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV.

VI.

na podstawie art. 63§1 k.k. na poczet orzeczonej kary łącznej zalicza oskarżonemu L. K. okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 2 lutego 2018 r. (godz. 22.00) do dnia 1 października 2020 r.

zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. B., Kancelaria Adwokacka w W. kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych – w tym zawierającą 23 % VAT – z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu L. K. w postępowaniu odwoławczym.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

V.

Zwolniono oskarżonego od kosztów postępowania za I i II instancję, wydatkami obciążając Skarb Państwa – na podstawie art. 624§1 k.p.k. uznając, że ich uiszczenie byłoby zbyt uciążliwe dla oskarżonego z uwagi na jego sytuację majątkową i orzeczoną długotrwałą karę pozbawienia wolności.

7.  PODPIS

Anna Zdziarska Dorota Tyrała Przemysław Filipkowski

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

I

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Okręgowego Warszawa Praga w Warszawie z dnia 17 stycznia 2020 r., sygn. akt VK 200/18

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana