Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia SA Robert Obrębski

Sędziowie: SA Ewa Kaniok (spr.)

SO del. Joanna Piwowarun-Kołakowska

Protokolant: Katarzyna Iwanicka

po rozpoznaniu w dniu 14 października 2020 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa B. S.

przeciwko M. K.

o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 8 stycznia 2020 r., sygn. akt IV C 1219/18

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

a.  w punkcie pierwszym w ten sposób, że oddala powództwo;

b.  w punkcie drugim w ten sposób, że zasądza od B. S. na rzecz M. K. kwotę 5417 (pięć tysięcy czterysta siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

II.  zasądza od B. S. na rzecz M. K. kwotę 12 925 (dwanaście tysięcy dziewięćset dwadzieścia pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Joanna Piwowarun-Kołakowska Robert Obrębski Ewa Kaniok

Sygn. akt V ACa 236/20

UZASADNIENIE

B. S. wystąpił przeciwko M. K., domagając się zobowiązania pozwanej do złożenia oświadczenia woli, na mocy którego przeniesie ona na rzecz powoda, w związku z odwołaniem darowizny, udział wynoszący 50/100 części spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w W. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa w Warszawie VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 8 stycznia 2020 r. Sąd Okręgowy w Warszawie w punkcie pierwszym zobowiązał pozwaną M. K. do złożenia oświadczenia woli, na mocy którego przenosi ona na rzecz powoda B. S. udział wynoszący ½ część w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego o nr (...), położonego w W. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa w Warszawie VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr KW (...); w punkcie drugim zasądził od M. K. na rzecz B. S. 14 292,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Z ustaleń faktycznych, jakie legły u podstaw tego rozstrzygnięcia wynika, że powód, wraz ze swoją poprzednią żoną H. mieli dom w S., który sprzedali i za uzyskane pieniądze kupili mieszkanie w W. przy ul. (...), w którym zamieszkali, to było około 2007 roku. Pozwana jest córką powoda. Zostały zawarte dwie umowy. Dnia 23 czerwca 2009 r. pomiędzy B. S. powodem i ówczesną jego żoną H. S., a M. K. została zawarta umowa darowizny, na mocy której powód, wraz ze swoją żoną podarowali córce tj. M. K. udział, wynoszący 1/10 w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu nr (...). Następnie, umową zawartą 12 maja 2010 r. w formie aktu notarialnego, B. S., wraz ze swoją żoną H. S., jak i M. K. dokonali umowy zniesienia współwłasności, na mocy której całe prawo do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu zostało przekazane na rzecz córki, bez żadnej spłaty i dopłaty na rzecz powoda i jego ówczesnej żony. Umowy te można traktować, jako darowiznę. W 2007 roku M. K. otrzymała od B. S. jeszcze darowiznę 300.000 zł.

W dniu 7 czerwca 2011 roku zmarła żona powoda, H. S. i od tej pory relacje między powodem, a jego córką i rodziną córki zaczęły się psuć. 12 lutego 2012 roku B. S. zawarł ponowny związek małżeński z K. S.. Pani K. S. była i jest do dzisiaj właścicielką domu położonego na S. przy ul. (...). Jednakże zaraz po, po ślubie strony nie zamieszkały razem. Powód mieszkał dalej na (...), a jego żona K. S. mieszkała w lokalu na (...), dlatego, że miała pod opieką swoją chorą matkę. Po śmierci matki pani K. w kwietniu 2012 roku strony zamieszkały razem na ul. (...). Przy czym mieszkały również w mieszkaniu na ul. (...), ale centrum życiowe powoda i jego żony stanowiła (...) Powód uzgodnił tak ze swoją żoną, dlatego, że tutaj miał lekarza, do którego chodził, bardziej odpowiadał mu tutaj klimat, bardziej suchy w tym rejonie W., poza tym mieszkanie na (...) jest to segment piętrowy, więc to wymagało od powoda chodzenia po schodach, a powód obecnie ma już 80 lat, jest osobą, w prawdzie w dobrym stanie zdrowia, ale bardziej mu odpowiadało mieszkanie przy (...). Po ślubie, na który pozwana nie była zaproszona, między stronami zaczęło dochodzić do konfliktów. Pozwana nie była zadowolona, że jej ojciec tak szybko ożenił się ponownie jeszcze w trakcie, rocznego okresu żałoby. W 2013 r. doszło między stronami do sporu, powód zażądał od pozwanej, żeby podpisała dokumenty zwracające mu jego część mieszkania. Wówczas pozwana się na to nie zgodziła. Mimo innych sporów między stronami, dotyczących pieniędzy, powód chciał pożyczyć od pozwanej pieniądze na lekarstwa, a pozwana tych pieniędzy mu nie udzieliła. Ostatecznie powód wytoczył powództwo o zobowiązanie pozwanej do złożenia oświadczenia woli zwrotu tej 1/2 darowizny. Sąd Okręgowy w Warszawie, wyrokiem z dnia 11 marca 2006 roku w sprawie sygn. akt. IV C 1092/13 oddalił powództwo. Sąd uznał, że utrudniania mieszkania na (...) nie było i to była jedna z przyczyn, dla których Sąd powództwo o złożenie oświadczenia woli zwracającego darowiznę, oddalił.

Od tego wyroku została złożona apelacja przez powoda i wyrokiem z dnia 12 lipca 2017 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie w sprawie sygn. akt VI ACa 1368/16 oddalił apelację. W związku z oddaleniem apelacji, powód złożył skargę kasacyjną, ale postanowieniem z dnia 19 czerwca 2018 r. w sprawie I CSK 86/18 Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.

Dnia 28 sierpnia 2018 r., pozwana wystosowała pismo do powoda na ul. (...), a nie na B., w którym zażądała, żeby powód oddał klucze do tego mieszkania i uzasadniała to tym, że dotychczas państwo B. S. i K. S. przebywali w tym lokalu za milczącą zgodą właścicieli, że wobec wytoczenia przez B. S. i K. S. zarzutów pod adresem właścicielki, skierowania przeciwko niej niezasadnych pozwów i bezpodstawnych zawiadomień na policję, prywatnych aktów oskarżenia etc..., właścicielka lokalu nie jest w stanie obecnie dalej znosić takiej sytuacji, dlatego domaga się wydania jej lokalu mieszkalnego wraz z garażem. Uzasadnione jest to tym, że K. S. jest właścicielką nieruchomości w postaci domu w zabudowie szeregowej na S., przy ul. (...) w W., zatem mogą państwo zaspokoić swoje potrzeby mieszkaniowe w inny sposób. W piśmie tym pozwana nie powołuje się na swoją trudną sytuację materialną. Pozwana żąda od powoda płacenia czynszu za korzystanie z jej lokalu w wysokości 1.800 zł miesięcznie.

Pozwana nie pracuje, zajmowała się do tej pory wychowywaniem dzieci, przy czym ma ona czworo dzieci, z których tylko jedno obecnie jest na utrzymaniu pozwanej i jej męża, to jest syn, który skończy 17 lat. Pozwana wraz z mężem mieszka w S., w domu wybudowanym na nieruchomości podarowanej przez rodziców. Mąż pozwanej prowadził działalność gospodarczą w postaci firmy transportowej, miał dwa samochody ciężarowe, za pomocą których prowadził działalność transportową. Były to samochody już starsze, sprawiały kłopoty techniczne, co spowodowało, że firma męża pozwanej miała kłopoty finansowe. Mąż pozwanej zrezygnował z tej działalności i podjął pracę jako kierowca samochodu ciężarowego, również obecnie jeździ na kursach zagranicznych.

Kłopoty finansowe doprowadziły do tego, że między, między J. K. mężem pozwanej, a ZUS-em zostały zawarte umowy z 12 stycznia 2018 r., dotyczące rozłożenia na raty należności składek ZUS. Mąż pozwanej miał zaległości w składkach ZUS. Również została zawarta między mężem pozwanej, a Bankiem (...) umowa z dnia 27 kwietnia 2015 r., to jest aneks do umowy o kartę kredytową. Kolejna umowa, to był również aneks do umowy limitu kredytowego również z 27 kwietnia 2015 r. zawarty z (...), z którego wynika, że to zadłużenie wówczas z tytułu kredytu wynosiło 51.000 zł. Czyli już w 2015 roku państwo K. mieli kłopoty finansowe. Jednakże nie trudna sytuacja finansowa była powodem żądania od ojca wyprowadzenia się z mieszkania, bo nie znalazło to swojego odzwierciedlenia w piśmie pozwanej. Powodem tego żądania były liczne spory i liczne procesy, które zachodziły między powodem a pozwaną. Dochodziło również do procesów o ochronę dóbr osobistych między żoną powoda, a pozwaną, jak również do różnego rodzaju donosów do Izby Skarbowej, przeprowadzone było też postępowanie o wymeldowanie powoda, z lokalu przy ul. (...). A zatem przyczyną tego żądania były złe relacje, jak i chęć odegrania się na ojcu. w związku z tą bardzo napiętą sytuacją między stronami.

Sąd Okręgowy wskazał, że po tym piśmie z 28 sierpnia 2018 roku powód wraz z żoną wyprowadził się z tego mieszkania, zabrał wszystkie meble, zdemontował szafy wnękowe, zdemontował żyrandole. Na zdjęciach widać, że to jest mieszkanie zużyte, ale wcale nie jest przesądzające czy to mieszkanie było niezamieszkałe. Świadkowie konsekwentnie twierdzili, że powód tam mieszkał. W zasadzie zgodnie z art. 6 k.c. to pozwana, skoro twierdzi, że powód w tym mieszkaniu nie mieszkał, powinna to udowodnić, czego nie uczyniła.

W ocenie Sądu przyczyną, dla której pozwana zażądała od ojca wydania tego lokalu były właśnie spory między nią a ojcem i liczne procesy i ta sytuacja napięta między stronami. Drugim powodem dla którego pozwana powoływała się na to, że zażądała od ojca wydania tego lokalu była jej trudna sytuacja mieszkaniowa i tutaj Sąd dał wiarę pozwanej, że ta sytuacja finansowa była trudna. Były kłopoty finansowe, ale one w ocenie Sądu nie mogły być podstawą do żądania oddania tego mieszkania, zwłaszcza, że gdyby rzeczywiście była taka tragiczna sytuacja, to pozwana musiałaby sprzedać to mieszkanie, żeby spłacić dług. Ona tego mieszkania nie sprzedała, wynajęła to mieszkanie za czynsz w wysokości 1.800 złotych. Po odjęciu czynszu dochód z tego mieszkania to jest około 1.000 może 1.400 złotych. W ocenie Sądu to na pewno poprawia sytuację finansową pozwanej ale nie jest taką sytuacją, która by była tragiczna. A zatem Sąd ustalił, że sytuacja pozwanej była trudna finansowa, ale nie na tyle trudna żeby usprawiedliwiała jej żądanie od ojca żeby wyprowadził się z mieszkania.

Zgodnie z art. 898 Kodeksu cywilnego - darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności.

W ocenie Sądu Okręgowego działanie pozwanej było rażącą niewdzięcznością. O rażącej niewdzięczności możemy mówić jedynie w sytuacjach, których zachowanie obdarowanego jest jednoznacznie wymierzone w osobą darczyńcy, jest świadome zmierzające do wyrządzenia mu istotnej dolegliwości, wyjątkowo może chodzić o zachowanie wymierzone w osoby szczególnie bliskie darczyńcy. Zachowanie to musi być zawinione i znacząco wykraczające poza standardy przyjęte w danej grupie społecznej, gdyż w przeciwnym razie nie będzie mogło być uznane za rażące. Nie można pominąć również kontekstów w postaci zachowania darczyńcy. Już po odmowie przyjęcia kasacji, czyli w sierpniu 2018 roku pozwana zażądała, żeby się ojciec z tego mieszkania wyprowadził, przy czym nie została ustanowiona służebność mieszkania na rzecz powoda i jego byłej żony ale nie było sporne między stronami, że takie były ustalenia między córką a ojcem i jego żoną, że ojciec i żona mają w tym mieszkaniu do końca życia mieszkać.

W ocenie Sądu jedyny powód, dla którego pozwana zażądała wyprowadzki to swego rodzaju zemsta za te różne procesy, za te konflikty między stronami. O ile do 2018 roku były spory między stronami, ale nie było tutaj rażącej niewdzięczności o tyle w ocenie Sądu już żądanie od ojca, żeby się wyprowadził z mieszkania, w którym mieszkał, jest rażącą niewdzięcznością, dlatego że nie jest niczym usprawiedliwione. Nie wykazano ani szczególnie trudnej sytuacji, choć była trudna sytuacja finansowa, ale nie była na tyle trudna, że zmuszała do żądania wyprowadzenia.

Zwykłe pretensje są niewdzięcznością ale nierażącą, ale domaganie się od starego ojca 80-letniego, który ma swoje centrum życiowe kiedy to mieszkanie nie było niezbędne, w sytuacji, kiedy pozwana nie miała konieczności korzystania z tego mieszkania, mimo że się obiecało, że będzie mieszkał w domu do końca życia, żeby się stamtąd wyprowadził w ocenie Sądu jest rażącą niewdzięcznością. Pozwana złamała dane słowo, zażądała od ojca wyprowadzenia sią z tego mieszkania nie mając ku temu powodów bardzo poważnych. Była to w ocenie Sądu tylko zemsta za te protesty, za te spory, a zatem zachowanie wyjątkowo rażąco niewdzięczne, spełniające kryteria z artykułu 898 Kodeksu postępowania cywilnego.

Jeżeli chodzi o koszty procesu, to powód wygrał proces w całości w związku z tym Sąd zasądził koszty procesu w całości.

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana zaskarżając go w całości i zarzuciła naruszenie:

1.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, wybiórczą ocenę materiału dowodowego, co dotyczy:

a)  dowodu z dokumentu w postaci pisma z dnia z dnia 28 sierpnia 2018 r. wzywającego do opuszczenia przez powoda lokalu przy ul. (...);

b)  dowodu z dokumentów świadczących o problemach finansowych oraz sytuacji materialnej pozwanej w dacie wniesienia powyższego pisma (tj. aneksu do umowy o kartę kredytową z (...) Bank (...) S.A. z dnia 27 kwietnia 2018 r. wskazującego na zadłużenie na karcie kredytowej w kwocie 23 968,20 zł, aneksu do umowy o linię kredytową z (...) Bank (...) S.A. z dnia 27 stycznia 2018 r. wskazującego na zadłużenie w kwocie 51 000,00 zł, deklaracji PIT J. K. za rok 2017 i 2018 wskazujących wysokość dochodów męża pozwanej będącego jedynym żywicielem rodziny, dwóch umów z ZUS z dnia 12 stycznia 2018r. nr (...) i (...) o rozłożeniu na raty zaległości finansowych, odpisów skróconych aktów urodzenia dzieci pozwanej D. i K. K. (3) wskazujących na fakt pozostawania dzieci na utrzymaniu pozwanej);

c)  dowodu z dokumentu w postaci umowy najmu lokalu przy ulicy (...) z dnia 7 grudnia 2018 r.;

d)  dowodu z zeznań świadków K. K. (3) (03:56:19) i S. W. (04:20:54) wskazujących wprost trudną sytuację finansową pozwanej jako przyczynę wezwania powoda do opuszczenia lokalu przy ul. (...);

który to błąd polegał na:

-

rażącym zmarginalizowaniu przez Sąd poważnych problemów finansowych pozwanej i jej rodziny jako kluczowej przyczyny wezwania powoda do opuszczenia lokalu przy ulicy (...) pismem z dnia 28 sierpnia 2018r. (lub zamiennego uiszczania opłaty tytułem czynszu) przy jednocześnie niesłusznej nadinterpretacji przy ustaleniu motywacji pozwanej, treści pisma z dnia 28 sierpnia 2018r., całkowicie błędnym uznaniu przez Sąd że głównymi powodami składającymi się na decyzję pozwanej o wezwaniu do opuszczenia lokalu lub uiszczania opłat były przede wszystkim przyczyny wskazane w treści omawianego pisma, w tym jakakolwiek chęć „zemsty" na powodzie, gdy tymczasem rzeczone pismo w żadnej mierze nie wyczerpywało (gdyż nie musiało opisywać) całościowej motywacji pozwanej, potwierdzonej w toku postępowania sądowego innymi dowodami, w tym dowodami ze wskazanych powyżej dokumentów, na co wskazywać powinna logika i doświadczenie życiowe;

-

bezpodstawnym i niezgodnym z zasadami doświadczenia życiowego przyjęciu przez Sąd, że wysokość dochodów wynikających z wynajęcia lokalu przy ul. (...) oraz sprzedaży tamtejszego garażu i miejsca postojowego nie uzasadniała w ówczesnej sytuacji finansowej pozwanej tego rodzaju działań z jej strony, gdy tymczasem wpływy miesięczne tylko z wynajęcia lokalu przy ul. (...) pokryły % rat na pokrycie zadłużenia pozwanej i jej rodziny względem wierzycieli; a także błędnym ustaleniu wysokości dochodu pozwanej w związku z wynajęciem lokalu przy ul. (...) poprzez wskazanie, że czynsz wynosi 1.800 zł, gdy tymczasem kwota czynszu jest wyższa, a 1.800 zł to kwota pozostająca do dyspozycji pozwanej po odjęciu koniecznych opłat do Spółdzielni i podatku z tytuły wynajmu;

co w konsekwencji doprowadziło do istotnie błędnej oceny okoliczności faktycznych składających się na motywację i zachowanie pozwanej rozpatrywane pod kątem zarzucanej rażącej niewdzięczności;

2.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, wybiórczą ocenę materiału dowodowego, co dotyczy:

a)  dowodów z dokumentów w postaci wydruków ze strony internetowej powoda zawierających informacje o cennikach dla wystawców uczestniczących w organizowanych przez powoda targach (...);

b)  dowodów z zeznań świadków J. M. (01:02:39; 01:14:20; 01:17:11; 01:19:28), M. B. (00:35:27), K. S. (02:05:01) wskazujących fakt i częstotliwość organizowania przez powoda targów (...) (nawet cztery razy do roku, po dwa dni), co potwierdza bardzo dobrą sytuację finansową powoda - zdecydowanie lepszą niż pozwanej;

c)  dowodów z zeznań świadków J. M. (01:14:20; 01:18:21), F. O. (00:59:10), K. S. (02:36:29; 02:39:30), A. M. (02:57:55) wskazujących fakt wyjeżdżania przez powoda wraz z żoną na zagraniczne wycieczki nawet trzy razy do roku, co potwierdza bardzo dobą sytuację finansową powoda- zdecydowanie lepszą niż pozwanej;

polegającą na zmarginalizowaniu przez Sąd faktu dysponowania przez powoda i jego małżonkę środkami finansowymi pozwalającymi na życie na bardzo dobrym, ponadprzeciętnym poziomie, faktu osiągania oraz wymiaru dochodów osiąganych przez powoda organizującego na zasadzie wyłączności Targi (...), co w konsekwencji doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych składających się na całokształt okoliczności istotnych dla należytej oceny zachowania pozwanej w kontekście zarzucanej rażącej niewdzięczności;

3.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie błędnej oceny materiału dowodowego w postaci:

a)  dowodu z dokumentów składających się na akta spraw toczących się wstecznie pomiędzy stronami o zobowiązanie pozwanej do złożenia oświadczenia woli w przedmiocie odwołania darowizny, (tj. sprawy rozstrzyganej przed Sądem Okręgowym w Warszawie IV Wydział Cywilny, o sygn. IV C 1092/13, zakończonej wyrokiem z dnia 11 marca 2016 r., sprawy rozstrzyganej przed Sądem Apelacyjnym w Warszawie VI Wydział Cywilny o sygn. VI ACa 1368/16, zakończonej wyrokiem z dnia 12 lipca 2017 r., postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 2018 r. w sprawie o sygn.. I CSK 86/18), polegające na błędnym ustaleniu przez Sąd, że:

-

pomiędzy stronami istniały ustalenia w przedmiocie gwarancji zamieszkiwania przez darczyńcę (powoda) w darowanym lokalu przy ulicy (...), podczas gdy w istocie ustalenia takie nigdy nie istniały;

-

fakt istnienia pomiędzy stronami ustaleń w przedmiocie gwarancji zamieszkiwania przez darczyńcę (powoda) w darowanym lokalu przy ul. (...) był pomiędzy stronami w toku poprzednich postępowań kwestią niesporną, gdy w istocie fakt ten nie był ustalany w toku wstecznych postępowań, a z pewnością nie stanowił kwestii niespornej pomiędzy stronami;

a także zupełnie bezpodstawnym uznaniu przez Sąd, że fakt istnienia pomiędzy stronami ustaleń w przedmiocie gwarancji zamieszkiwania przez darczyńcę (powoda) w darowanym lokalu przy ul. (...) był pomiędzy stronami kwestią niesporną w toku aktualnie prowadzonego przez Sąd postępowania, gdy w istocie fakt ten nie był w ogóle przedmiotem ustaleń, co łącznie doprowadziło do istotnego błędu w ustaleniach faktycznych poczynionych przez Sąd I instancji w postaci uznania istnienia pomiędzy stronami ustaleń w przedmiocie gwarancji zamieszkiwania w lokalu przy ul. (...) przez powoda, a więc błędu w ustaleniach faktycznych składających się na całokształt okoliczności istotnych dla należytej oceny zachowania pozwanej w kontekście zarzucanej rażącej niewdzięczności;

4.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, wybiórczą ocenę materiału dowodowego, co dotyczy:

a)  dowodu z dokumentów składających się na akta spraw toczących się wstecznie pomiędzy stronami o zobowiązanie pozwanej do złożenia oświadczenia woli w przedmiocie odwołania darowizny (tj. sprawy o sygn. IV C 1092/13, w tym w szczególności odpowiedzi na pozew z dnia 22 lipca 2013 r., protokołów rozprawy z dnia 18 grudnia 2014 r., 14 kwietnia 2015 r., 17 września 2015 r., wyroku Sądu Okręgowego IV Wydział Cywilny z dnia 12 lipca 2017 r. wraz z uzasadnieniem, postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 2018 r.),

b)  dowodu z dokumentu w postaci pisma z dnia 28 sierpnia 2018 r. wzywającego do opuszczenia przez powoda lokalu przy ul. (...);

polegającą na zupełnie bezpodstawnym i nielogicznym uznaniu przez Sąd, iż z faktu, że w poprzednich postępowaniach oraz wskazanym piśmie kwestia braku zamieszkiwania przez powoda w lokalu przy ul. (...) nie była przez pozwaną podnoszona, a także z faktu, że pismo zaadresowano na ul. (...) wynika, że strona pozwana potwierdzała, że centrum życiowe powoda stanowi lokal przy ul. (...), podczas gdy powyższe wnioskowanie jest całkowicie błędne, gdyż:

-

we wstecznych postępowaniach pozwana nie podnosiła faktu niezamieszkiwania przez powoda przy ul. (...) gdyż nie miała w tamtym okresie wiedzy co do okoliczności, że centrum życiowym powoda jest ul. (...) i dom jego nowej małżonki;

-

w piśmie z dnia 28 sierpnia 2018 r. pozwana nie podniosła okoliczności niezamieszkiwania przez powoda przy ul. (...) ponieważ nie było takiej potrzeby, pismo miało na celu przekazanie informacji o woli pozwanej, nie wyczerpywało całości jej motywacji ani nie wskazywało wszystkich podstaw podjęcia decyzji o wystosowaniu go do powoda;

-

pismo z dnia 28 sierpnia 2018 r. było zaadresowane na ulicę (...) gdyż dotyczyło tegoż właśnie lokalu nie zaś z przyczyn takich, że pozwana uważała, że jest to miejsce stałego pobytu adresata;

łącznie zaś powyższe okoliczności w żadnej mierze nie świadczą o tym jakoby pozwana podejmując decyzję o wezwaniu powoda do opuszczenia lokalu przy ul. (...) zakładała, że lokal ów stanowi miejsce zamieszkania i centrum życiowe powoda, przeciwnie - według ówczesnego stanu wiedzy pozwanej w lokalu przy ul. (...) powód z małżonką jedynie okresowo „przebywali" za milczącą zgodą pozwanej, co też znalazło odzwierciedlenie w treści omawianego pisma, w konsekwencji zaś powyższe doprowadziło Sąd do błędu w ustaleniach faktycznych w kontekście zarzucanej rażącej niewdzięczności;

5.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, wybiórczą ocenę materiału dowodowego, co dotyczy:

a)  dowodu z zeznań świadków, w tym K. S. (02:13:09), I. M. (03:04:12), z których wynika wprost, że począwszy od roku 2012 powód wraz z małżonką zamieszkiwali co najmniej przez część tygodnia - a jak wynika z pozostałego materiału dowodowego, przez cały czas - w domu żony powoda znajdującym się przy ul. (...) w W.;

b)  dowodu z zeznań świadka K. K. (3) (03:24:21), S. W. (04:12:39) wskazujących, że na przestrzeni lat 2012 - 2018 r. za każdym razem gdy dzwoniono do powoda ten stwierdzał, że nie ma go na (...) (...);

c)  dowodu z zeznań świadków K. K. (3) (03:24:21) wskazujących, że w okresie od 2012 do 2018 r. w trakcie kilkunastu wizyt przy ul. (...) świadek weryfikowała, że lokal przy ul. (...) był pusty, ciemny, okna były pozamykane, bez oznak zamieszkiwania;

d)  dowodu z zeznań świadków M. B. (00:19:31; 00:22:31; 00:22:44), F. O. (00:46:41), K. S. (02:12:51; 02:14:49; 02:37:43; 02:37:58), A. M. (02:59:35) z których to zeznań wprost wynika, że powód wraz z małżonką czynili nakłady na gruntowny remont domu małżonki powoda znajdującego się przy ul. (...), w tym że wyremontowane zostały piwnica, schody, podłogi, zmieniono wystrój sypialni, dolnego pokoju, odmalowywano ściany w całym domu, podczas gdy w tym samym czasie nie poczyniono żadnych, najmniejszych nawet nakładów na lokal przy ul. (...);

e)  dowodu z zeznań świadków, w tym J. M. (01:15:00), A. M. (02:58:25; 02:59:35), z których wprost wynika, że powód i jego małżonka organizowali przyjęcia i wizyty okolicznościowe, a także zapraszali gości do domu przy ul. (...);

f)  dowodu z zeznań świadka J. M. (01:15:00) wskazujące, że przy okazji „załatwiania spraw" podjeżdżał ze świadkiem P. S. do powoda do mieszkania przy ul. (...), który to P. S. „dawał coś, odbierał albo robił zakupy, co sugeruje gdzie w istocie znajdowało się centrum życiowe powoda;

g)  dowodu z dokumentacji zdjęciowej lokalu przy ul. (...) według stanu, w którym lokal ten został wydany pozwanej we wrześniu 2018r., poświadczające, że lokal był długookresowo zaniedbywany, w tym występowały w nim ewidentne oznaki wielotygodniowego nieodwiedzania w postaci powstania nalotów grzybiczych na ścianach w dwóch pokojach wynikających z długookresowego niewietrzenia lokalu;

h)  dowodu z zeznań świadków K. K. (3) (03:41:17; 03:47:19; 03:49:01) i S. W. (04:28:44; 04:36:09) potwierdzających bardzo zły stan lokalu przy ul. (...) po jego wydaniu pozwanej we wrześniu 2018 r., w szczególności wskazujący na oznaki długookresowego zaniedbywania;

i)  dowodów z rachunków i faktur wskazujących na nakłady poczynione przez pozwaną celem przywrócenia lokalu przy ul. (...) do stanu umożliwiającego jego wynajęcie lub jakiekolwiek użytkowanie;

poprzez przyjęcie, że lokal przy ulicy (...) stanowił centrum życiowe powoda i jego aktualnej małżonki, gdy tymczasem całokształt zebranego materiału dowodowego, nie pozwala na wysnucie takich wniosków;

6.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, wybiórczą ocenę materiału dowodowego oraz niesłuszne danie wiary wybranym dowodom, co dotyczy:

a)  dowodu z zeznań świadka K. S., podczas gdy świadek K. S. jest bezpośrednio zainteresowana rozstrzygnięciem postępowania, wstecznie była zamieszana w realizowanie bezpodstawnych donosów do Urzędu Skarbowego względem pozwanej, co łącznie powinno doprowadzić do stwierdzenia niskiej wiarygodności zeznań świadka;

b)  dowodu z zeznań świadka P. S. podczas gdy jest to osoba zainteresowana rozstrzygnięciem, zaangażowana w wiele postępowań sądowych, które to świadek wytoczył przeciwko pozwanej, nadto bardzo wrogo nastawiona do pozwanej i jej rodziny, czego świadek dał wyraz w toku składania zeznań życząc wprost jej śmierci (01:25:53; 01:37:33; 01:48:58);

c)  dowodu z zeznań świadka M. B., F. O., J. M., A. M., I. M. wskazujących na to, że powód mieszkał przy ul. (...), podczas gdy zeznania te są niejednokrotnie wewnętrznie niespójne oraz pozostają jawnie sprzeczne ze zgromadzonym materiałem dowodowym oraz logiką i doświadczeniem życiowym, co więcej należy wskazać, że nawet gdyby świadkowie ci istotnie byli wstecznie w lokalu przy ul. (...), z samego tego faktu nie mogli wywieść, iż powód w nim - i to głównie w nim - mieszkał;

co doprowadziło Sąd do błędnego przyjęcia, że lokal przy ulicy (...) stanowił centrum życiowe powoda, co w konsekwencji doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych w kontekście zarzucanej rażącej niewdzięczności;

7.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, ocenę materiału dowodowego, co dotyczy dowodu z zeznań świadków, za którymi to zeznaniami Sąd wskazał, że istotnymi argumentami przemawiającymi za tym, że ulica (...) stanowi centrum życiowe powoda i jego małżonki są okoliczności takie, jak:

a)  bliskość do przychodni kardiologicznej powoda znajdującej się przy ul. (...);

b)  fakt że w domu przy ulicy (...) znajdują się schody, co nie jest wygodne w wieku i kondycji powoda;

c)  fakt „niekorzystnego klimatu” lokalizacji przy ulicy (...);

podczas gdy okoliczności powyższe, uznać należy za mające charakter bardzo poboczny dla ustalenia które z miejsc ul. (...) czy też ul. (...) stanowią faktyczne centrum życiowe powoda, powód mieszka od lat w wielkiej aglomeracji miejskiej, w realiach, w których kilka kilometrów nie stanowi istotnej odległości, gdy konieczne jest okresowe dotarcie do specjalisty, powód porusza się 2 samochodami, co więcej ma możliwość swobodnego wyboru specjalistycznych placówek medycznych; powód jest bardzo sprawny fizycznie o czym świadczą odbywane przez niego częste podróże zagraniczne (nawet 3x do roku), czy też wymagająca dobrej kondycji praca przy organizowaniu Targów (...), wreszcie zarówno lokal przy ul. (...) jak i lokal przy ul. (...) znajdują się w tej samej strefie klimatycznej - co w efekcie powinno skutkować uznaniem przez Sąd całej powyższej argumentacji wyrażonej przez świadków za niezgodną z logiką i doświadczeniem życiowym; w efekcie Sąd dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych w postaci uznania że centrum życiowym powoda stanowił lokal przy ul. (...);

8.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę dowodu z dokumentów składających się na akta spraw toczących się wstecznie pomiędzy stronami o zobowiązanie pozwanej do złożenia oświadczenia woli w przedmiocie odwołania darowizny (tj. sprawy o sygn. IV C 1092/13, w tym w szczególności odpowiedzi na pozew z dnia 22 lipca 2013 r., protokołów rozprawy z dnia 18 grudnia 2014 r., 14 kwietnia 2015 r., 17 września 2015r., wyroku Sądu Okręgowego IV Wydział Cywilny z dnia 12 lipca 2017 r. wraz z uzasadnieniem, postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 2018 r.), polegającą na stwierdzeniu przez Sąd, że powód został kiedykolwiek samowolnie wymeldowany przez pozwaną z zajmowanego lokalu przy ul. (...), podczas, gdy nic takiego nie wynika z materiału dowodowego, a powód nigdy nie był we wskazanym lokalu nawet zameldowany, zaś Sądy w poprzednim postępowaniu w ogóle nie przyjęły niewdzięczności pozwanej względem powoda, co w konsekwencji doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych w kontekście zarzucanej rażącej niewdzięczności;

9.  przyjęcie, że pomiędzy stronami istnieje konflikt wywołany postawą powódki, który skłonił darczyńcę do wytoczenia powództwa w przedmiocie odwołania darowizny w sytuacji, gdy to wieloletnie naganne postępowanie darczyńcy, w tym podejmowanie działań o charakterze nękania, wytaczania licznych nieuzasadnionych postępowań karnych przeciwko pozwanej, jej mężowi i jej dzieciom doprowadziło do powstania, utrzymywania, a także istotnego zaostrzenia konfliktu stron, co w konsekwencji doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych w kontekście zarzucanej rażącej niewdzięczności;

10.  naruszenie art. 898 § 1 k.c. przez jego błędną wykładnię skutkującą przyjęciem, że pozwana dopuściła się względem powoda „rażącej niewdzięczności” podczas gdy w istocie pozwana nie dopuściła się wobec powoda nawet zachowań, które mogłyby zostać uznane za zachowania niewdzięczne w zwykłym stopniu.

W konkluzji skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, a także o zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje; ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za obie instancje. Jednocześnie skarżąca wniosła o dopuszczenie nowych dowodów wskazanych w treści pisma na okoliczności w nim opisane.

W odpowiedzi powód wniósł o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych. Ponadto wniósł o dopuszczenie dowodów wskazanych w treści pisma na okoliczności tam opisane.

W piśmie procesowym z 7.10.2020 pozwana wniosła o dopuszczenie dalszych dowodów na okoliczności tam wskazane.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Sąd Apelacyjny uzupełnił postępowanie dowodowe przeprowadzając dowody z dokumentów załączonych do apelacji na wskazane w niej okoliczności przyjmując, że przeprowadzenie tych dowodów nie spowoduje zwłoki postępowania. Wnioski dowodowe zgłoszone w piśmie pozwanej z 7.10.2020r. oraz w odpowiedzi powoda na apelację zostały oddalone jako niemające znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Ustalenia faktyczne poczynione przez sąd I instancji są w znacznej części niesporne i w tym zakresie Sąd Apelacyjny przyjmuje je za własne.

Strony toczyły spór między innymi co do tego, czy mieszkanie na (...) (...) stanowiło centrum życiowe powoda. W ocenie Sądu Apelacyjnego, w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, nie ulega wątpliwości, że do 28 sierpnia 2018r. tj. do czasu wystosowania przez pozwaną do powoda wezwania do wydania w/w lokalu ( k.24) powód korzystał zarówno z mieszkania na (...) (...) jak i na (...) (...). W zeznaniu podatkowym za 2017r. jako swój adres zamieszkania wskazał „W. P. ul. (...) ( k.53). Mieszkanie na ul. (...) wskazał także jako miejsce prowadzenia działalności gospodarczej i miejsce siedziby prowadzonego przez siebie Biura (...) ( k.138 i 359).

W tym kontekście nie sposób przyjąć, że centrum życiowe powoda znajdowało się w mieszkaniu na ul. (...). Powód korzystał z obu mieszkań. Pod każdym z w/w adresów odbierał korespondencję, w każdym z w/w miejsc miał swoje rzeczy i podejmował gości ( z tym, że przez pewien czas mieszkanie przy ul. (...) było remontowane k.224 zeznania świadka M. M.). Skoro przy (...) (...) prowadził działalność gospodarczą i miał tam swoje biuro ( k.138 i 359) to znaczy, że odpowiadał mu klimat tego mieszkania, lokalizacja i że był do tego miejsca przyzwyczajony w porównywalnym stopniu jak do mieszkania na (...). Z zeznań świadka F. O. wynika, że powód „robił piwnicę na (...)” ( k.226 00:41:47) a więc musiał być związany emocjonalnie z tym mieszkaniem. Na (...) remontów nie przeprowadzał.

Powyższe ma istotne znaczenie dla oceny, czy wystosowane przez pozwaną wezwanie do wydania lokalu przy ul. (...) ocenić należy jako rażącą niewdzięczność. Żądając wydania lokalu pozwana nie pozbawiła powoda jedynego miejsca zamieszkania. Powód mógł nadal mieszkać na (...), razem z żoną. Normą w stosunkach małżeńskich jest wspólne zamieszkiwanie małżonków bądź w mieszkaniu wspólnym bądź w mieszkaniu należącym do jednego z małżonków. Po otrzymaniu pisma z 28.08.2018r. powód przewiózł swoje rzeczy z (...) na B. a jego żona nie czyniła mu w tym zakresie żadnych przeszkód.

W oparciu o dowody załączone do apelacji Sąd Apelacyjny ustalił, że w 2018r. pozwana miała kłopoty zdrowotne ( k.434 – 436 i nast.) oraz problemy finansowe. Jej mąż J. K. miał zaległości w zapłacie składek ZUS ( k.382- 383), podatku VAT do Urzędu Skarbowego ( k.384 i nast.), należności na rzecz Firmy Handlowej (...) (k.407), składek PZU ( k.440). Małżonkowie mięli problemy z terminowym regulowaniem należności za energię elektryczną ( k. 403, 404,405). W dniu 17.01.2018r. J. K. zaciągnął w (...) Banku (...) kredyt odnawialny w kwocie 51.000 zł. ( k.411), a 11.01.2018r. na karcie kredytowej jego firmy widniał kredyt w kwocie 23.968,20 zł. (k.413 i 116). Łączne zadłużenie małżonków przekraczało 100.000 zł. ( 23.968,20 na karcie kredytowej + 51000 kredyt odnawialny + ponad 33.000 zł. zadłużenie w ZUS k.110-112). Za 2017r. w zeznaniu podatkowym J. K. wykazał dochód w kwocie 32.897,08 zł. ( k.120-123) a w zeznaniu podatkowym za 2018r. wykazał dochód w kwocie 42.643,61 zł. ( k.126). Wbrew stanowisku sądu I instancji problemy finansowe pozwanej i jej męża jawią się w świetle w/w dowodów jako poważne. Wynajęcie przez pozwaną mieszkania przy ul. (...) za czynsz w kwocie 2500 zł. miesięcznie brutto ( k.152v) stanowiło poważne wsparcie finansowe rodziny. Nie sposób zatem podzielić stanowiska sądu I instancji, że sytuacja finansowa pozwanej nie miała wpływu na decyzję o wezwaniu powoda do wydania lokalu przy ul. (...). Wprawdzie w wezwaniu tym pozwana nie wskazała, że przyczyną wezwania do wydania lokalu jest jej sytuacja materialna, a jedynie zaznaczyła, że posiada czwórkę dzieci i chce zagospodarować należący do niej lokal w inny sposób, jednak przy ocenie motywacji pozwanej należy uwzględnić także okoliczności dotyczące sfery majątkowej pozwanej, gdyż mają one znaczenie dla oceny nasilenia złej woli i naganności zachowania pozwanej. W ocenie Sądu Apelacyjnego, w świetle w/w ustaleń błędne jest stanowisko sądu I instancji, że pozwana świadomie dążyła do wyrządzenia powodowi krzywdy oraz, że kierowała się wyłącznie chęcią zemsty. Obdarowany ma prawo do korzystania z przedmiotu darowizny, a darczyńca nie może przedmiotu tego traktować tak jakby nadal stanowił jego własność.

Sąd Apelacyjny ustalił, że sytuacja finansowa powoda w 2018r. była dobra. Poza emeryturą w kwocie 1785 zł. i świadczeniem z ZUS w kwocie 878,12 zł. osiągał regularne wpływy z działalności gospodarczej ( wpłaty za stoiska wystawiennicze w zestawieniu operacji k.33). Z dowodów dołączonych do apelacji wynika, że powód posiadał znaczny majątek, który zbył i w związku z tym posiada oszczędności, których nie ujawnia. W 2007r. wraz z żoną zbył działkę położoną w K. za kwotę 1500.000 zł. ( k.308-310), z tej sumy 500.000 zł. małżonkowie przeznaczyli na kupno mieszkania przy ul. (...) (k.314-316), które następnie darowali pozwanej. W 2011r. powód wspólnie z żoną zbył nieruchomość położoną w S. za kwotę 398.800 zł. ( k.339). Powoda stać było w 2018r. na wypoczynek w kraju i za granicą. Co roku wraz z żoną wyjeżdżał za granicę 3-4 razy.

W 2018 r. powód nie wymagał opieki ani wsparcia finansowego. Był sprawny fizycznie i aktywny zawodowo, miał możliwość zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych w mieszkaniu żony. Nie istniała zatem obiektywna potrzeba udzielania powodowi przez pozwaną wsparcia i dostarczania mu mieszkania. Porównanie sytuacji materialnej powoda i pozwanej sprawia, że zachowanie pozwanej polegające na żądaniu wydania lokalu nie może być ocenione jako rażąca niewdzięczność. Nawet jeśli w dacie darowizny obiecała ojcu, że będzie mógł mieszkać w darowanym lokalu do końca życia, to żądanie wydania lokalu na skutek zmiany okoliczności choć jawi się jako niewdzięczność, to nie ma jednak cech rażącej niewdzięczności.

Jak wynika z zestawienia na kartach 348-350 i 351, pomiędzy stronami toczyło się wiele postępowań sądowych, w tym z oskarżenia prywatnego powoda przeciwko pozwanej i jej mężowi, zaś aktualna żona powoda składała na pozwaną i jej męża donosy m. innymi do Urzędu Skarbowego ( k.213). Pozwana miała więc powody by czuć zmęczenie nieustannymi procesami. Jak wynika z ustaleń poczynionych przez Sąd Okręgowy w sprawie IV C 1092/13, nieporozumienia pomiędzy stronami istnieją od 2012r. a na sile przybrały w 2013r. kiedy to powód bezpodstawnie zażądał aby córka z powrotem przepisała na niego mieszkanie na ul. (...). „Wskazywał, że jego żona jest bogata i on by chciał mieć to mieszkanie bo ono się jej podoba i on by chciał je zapisać po swojej śmierci” ( k.367). Na skutek odmowy ze strony pozwanej powód wytoczył jej proces o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli, którego treścią będzie przeniesienie na powoda udziału w lokalu przy ul. (...) wobec odwołania darowizny i proces ten przegrał.

Sąd I instancji przyjął, że zachowanie pozwanej polegające na wezwaniu powoda do wydania lokalu było odwetem za w/w proces, ustalenie takie nie jest jednak prawidłowe gdyż nie uwzględnia wszystkich okoliczności sprawy mających wpływ na ocenę zachowania pozwanej w świetle zasad współżycia społecznego i obowiązków moralnych spoczywających na obdarowanej wobec darczyńcy. Uczucia darczyńcy, jego poczucie krzywdy muszą być rozważone na tle całokształtu okoliczności, w których doszło do ich powstania. Pod pojęcie rażącej niewdzięczności podpada tylko takie zachowanie obdarowanego, które nacechowane jest jego złą wolą. Skoro pozwana znajdowała się w trudnej sytuacji materialnej, to żądanie wydania lokalu, z którego mogła czerpać dochody nie może być oceniane jak nacechowane złą wolą. Skoro darczyńca miał możliwość zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych w mieszkaniu swojej żony, z którego bezspornie korzystał, to nie sposób mówić, że pozwana naruszyła spoczywające na niej obowiązki wynikające ze stosunków rodzinnych.

Możliwość odwołania darowizny z powodu rażącej niewdzięczności obdarowanego jest instytucją wyjątkową i w związku z tym przesłanka odwołania powinna być poddana wykładni restryktywnej. Właściwym polem dla jej zastosowanie są przede wszystkim sytuacje, w których dokonując darowizny, darczyńca niejako zdał się na obdarowanego, a jego rażąca niewdzięczność stawia go w trudnym położeniu osobistym lub majątkowym. Nie ma natomiast zastosowania w razie niezgodnych z wolą darczyńcy działań obdarowanego, będących wyrazem zagwarantowanej mu przez prawo autonomii. Nie ulega wątpliwości, że w okolicznościach niniejszej sprawy zachowanie pozwanej nie postawiło powoda w trudnym położeniu osobistym lub majątkowym.

Nie każdy objaw zachowania sprzecznego z wolą darczyńcy uzasadnia twierdzenie o dopuszczeniu się przez obdarowanego rażącej niewdzięczności. Na gruncie art. 898 § 1 k.c. chodzi o taką niewdzięczność, której stopień natężenia i amoralny wydźwięk jest na tyle wysoki, że u każdego postronnego obserwatora wywołałby dezaprobatę. Chodzi więc o zachowanie będące świadomym, rozmyślnym naruszeniem podstawowych obowiązków.

Sąd Najwyższy w wyroku z 30.10.2019r. V CSK 210/2019 ( LEX) wskazał, że zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami moralnymi dokonanie darowizny rodzi etyczny obowiązek wdzięczności po stronie obdarowanego, a przynajmniej zakaz niewdzięczności z jego strony. Sankcjonowane przez ustawodawcę jest szczególnie jaskrawe wykroczenie przeciwko temu nakazowi, gdyż w takich przypadkach pozostawienie przedmiotu darowizny w rękach obdarowanego stałoby w sprzeczności z elementarnymi zasadami sprawiedliwości. Z drugiej jednak strony należy również wziąć pod uwagę, że możliwość odwołania darowizny stanowi wyjątek od zasady pacta sunt servanda, w związku z czym nie może być ujmowana zbyt szeroko. Za ograniczeniem tej możliwości przemawia także fakt, że w praktyce niejednokrotnie odwołanie darowizny stanowi instrument rozgrywek majątkowo-osobistych między osobami bliskimi darczyńcy, w ramach których osoba darczyńcy, zwłaszcza w podeszłym wieku, oraz jego interesy niemajątkowe mogą być instrumentalizowane i podporządkowywane interesom majątkowym otoczenia. Rozważenie wskazanych powyżej czynników przemawia za zakazem rozszerzającego rozumienia przesłanki rażącej niewdzięczności.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny doszedł do przekonania, że zachowanie pozwanej nie nosiło znamion niewdzięczności rażącej a zatem odwołanie darowizny przez powoda nie było skuteczne, co uzasadnia zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w oparciu o art. 386 par. 1 k.p.c. i rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sporu wyrażoną w art. 98 par. 1 i 3 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 98 par. 1 i 3 k.p.c. nie znajdując podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c. Występując z roszczeniem powód powinien był liczyć się z koniecznością poniesienia kosztów procesu w razie przegrania sporu. Na koszty procesu za II instancję składa się opłata od apelacji w kwocie 8.875 zł. (k.461) i wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 4050 zł.

Joanna Piwowarun – Kołakowska Robert Obrębski Ewa Kaniok