Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI Ka 374/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2020 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Robert Bednarczyk

Protokolant: Małgorzata Pindral

przy udziale prokuratora Prokuratury Rejonowej w J. P. P.

po rozpoznaniu w dniu 27 października 2020 roku

sprawy S. M., ur. (...) w S., s. B., D. z domu P.

oskarżonego z art. 157 § 2 kk i inne

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze

z dnia 23 czerwca 2020 r. sygn. akt II K 242/20

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok wobec oskarżonego S. M.;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz r. pr. T. G. kwotę 516,60 złotych w tym 96,60 złotych podatku od towarów i usług tytułem nieopłaconej obrony oskarżonego z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

III.  stwierdza, że koszty procesu ponosi Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 374/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze z dnia 23 czerwca 2020r. w sprawie II K 242/20

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.  Obraza przepisów postepowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, to jest;

a)  Art. 7 kpk, poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny wyjaśnień oskarżonego polegającej na uznaniu, że stanowią one wyraz obranej przez oskarżonego linii obrony i pozostają w sprzeczności z zawartym w aktach materiałem dowodowym, w sytuacji w której to podejrzany był obiektem ataków ze strony M. W., Z. S., zaś w przypadku p. J. M. podejrzany chciał uniemożliwić prowadzenie pojazdu, w związku z nietypowym zachowaniem p. J. M.

b)  Art. 7 kpk w zw. z art. 201 kpk poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny materiału dowodowego i uznanie opinii biegłych za jasną, pełną i wyczerpującą w sytuacji, w której zarówno oskarżony jak i obrońca składali zastrzeżenia i uwagi odnośnie sposobu przeprowadzenia badań przez biegłych

2.  Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, który miał wpływ na jego treść polegający na:

a)  Uznaniu, że oskarżony dopuścił się czynów wskazanych w akcie oskarżenia- poza czynami do których oskarżony przyznał się-w sytuacji, w której to podejrzany był obiektem ataków i prowokacji ze strony M. W., Z. S., zaś w przypadku p. J. M. podejrzany chciał uniemożliwić prowadzenie pojazdu, w związku z nietypowym zachowaniem p. J. M., co poskutkowało, iż zachowanie podejrzanego stanowiło działanie w obronie własnej oraz było reakcją na prowokacje

b)  Uznaniu, że konieczne jest zastosowanie w stosunku do podejrzanego środka zabezpieczającego w postaci umieszczenia w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym w sytuacji w której z okoliczności sprawy nie wynika aby zaszły podstawy do takiego orzeczenia

c)  Uznaniu, że opinia biegłych jest pełna, jasna i wyczerpująca w sytuacji, w której zarówno pełnomocnik jak i podejrzany zgłaszali uwagi do przeprowadzenia badania stanowiącego podstawę wydania opinii

3.  Niesłuszne zastosowanie środka zabezpieczającego w postaci umieszczenia w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym w sytuacji, w której wystarczający byłby środek zabezpieczający określony w art. 93 a pkt 2 lub 3 kk, tj środek zabezpieczający o charakterze wolnościowym

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty, sformułowane w punktach 1 a i 2 a, pomimo różnic o charakterze redakcyjnym sprowadzają się jednak do tej samej kwestii, jaką jest bezzasadne w ocenie skarżącego przydanie waloru wiarygodności zeznaniom M. W., Z. S. i J. M. z jednoczesną odmową uznania za prawdziwe wyjaśnień oskarżonego. W tym zakresie jednak apelujący nie podał żadnych argumentów, pozwalających na podzielenie dokonanej przezeń oceny. Zarówno oba te zarzuty, jak i ich uzasadnienie sprowadza się li tylko do polemiki z dokonaną na kanwie art. 7 kpk oceną zebranego w sprawie materiału dowodowego, zawartą w pisemnym uzasadnieniu zebranego w sprawie materiału dowodowego. Ocena ta, choć lakoniczna, uwzględnia jednak zasadnicze kryteria, z powodu jakich wymienionym świadkom Sąd I instancji dał wiarę. Mowa tu w szczególności o spójności i konsekwencji ocenianych zeznań, co nie uszło uwadze Sądu Rejonowemu. Wskazać przy tym należy, że gdyby za trafna uznać zawartą w apelacji polemikę w tym zakresie, to oznaczałoby to, że świadkowie z nieznanych przyczyn uzgodnili swoje jakoby nieprawdziwe a zarazem niekorzystne dla oskarżonego zeznania, do czego jednak nie mieli ani interesy, ani też faktycznych możliwości. W aspekcie negacji wiarygodności owych zeznań odwołać się należy- czego autor apelacji nie uczynił, przedstawiając ze zrozumiałych względów wyłącznie ocenę korzystna dla oskarżonego- do zeznań E. P., w pełni korelujących z twierdzeniami Z. S. i A. P.. Jak jednak trafnie podniósł Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 grudnia 2017 r. ( II KK 424/17 LEX nr 2427151) obowiązek dokonywania oceny wiarygodności materiału dowodowego w oparciu o wszechstronną, zgodną z zasadami logicznego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego analizę, dotyczy nie tylko sądu orzekającego, ale także skarżącego, który zmierza do podważenia zasadności rozstrzygnięcia poprzez zanegowanie oceny dowodów stanowiących jego podstawę. Obowiązkiem skarżącego jest wykazanie, jakich konkretnych uchybień dopuścił się sąd w kontekście zasad wiedzy (w szczególności logicznego rozumowania) oraz doświadczenia życiowego, oceniając zebrany materiał dowodowy. Powinność ta nie została przez apelującego zachowana, zaś Sąd Odwoławczy nie stwierdza żadnych podstaw do kwestionowania oceny wiarygodności zeznań świadków, dokonanej przez Sąd Rejonowy.

Kolejne zarzuty, opisane w punktach 1b i 2 c sprowadzają się do zakwestionowania wiarygodności opinii biegłych z zakresu psychiatrii, lecz podobnie jak i co do zarzutów już opisanych stanowią wyłącznie polemikę z dokonaną przez Sąd I instancji ocena tego dowodu. Skarżący wprawdzie podniósł, że czas badania oskarżonego przez biegłych był krótki, sam S. M. z powodu braku pamięci nie udzielił biegłym rzetelnego wywiadu, zaś biegłym zależało jedynie na jak najszybszym zakończeniu badania, jednakże twierdzenia te nie znajdują żadnego faktycznego potwierdzenia. Jest rzeczą oczywistą, że wyprowadzone przez biegłych wnioski nie są dla oskarżonego korzystne, zrozumiałą jest zatem wola S. M. zakwestionowania miarodajności owej opinii. Jej treść nie wskazuje jednak na żadne uchybienia, o jakich mowa w art. 201 kpk, skoro i sam skarżący przyznaje, że badanie się odbyło a wywiad lekarski był odeń odbierany. Subiektywne przekonanie oskarżonego o zbyt krótkim jego badaniu i braku zainteresowania biegłych w sporządzeniu rzetelnej opinii nie wskazują w ocenie Sądu Odwoławczego na opisane w art. 201 kpk mankamenty wydanej opinii, jakie uprawniają do zasadnego zanegowania jej miarodajności. Oceny tej nie zmienia obszerne stanowisko Dyrektora Aresztu Śledczego we W.. Po pierwsze nie ma ono charakteru opinii biegłego, co jak się wydaje nie wymaga komentarza. Po wtóre nacechowane jest dużą dozą subiektywizmu, ukierunkowanego na odstąpienie od hospitalizacji oskarżonego w Szpitalu Psychiatrycznym przy tej jednostce penitencjarnej, gdzie wobec S. M. wykonywany był środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania. Po trzecie stanowisko to zawiera również błędy merytoryczne a to w postaci nieuzasadnionego w realiach sprawy odwołania się do ustawy z dnia z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego. Wszak treść art. 23 tej ustawy różni się od treści art. 93b § 1 kk a to oznacza, że stosowanie środka zabezpieczającego w postaci pobytu w zakładzie psychiatrycznym warunkowane jest odrębnymi niż w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego, określonymi w art. 93b § 1 kk przesłankami. Nie negując zatem wiedzy współautora przedmiotowego pisma z dziedziny psychiatrii i podzielając część jego poglądów co do sposobu funkcjonowania Szpitala Psychiatrycznego Aresztu Śledczego we W. i istotnych trudnościach owego funkcjonowania podnieść należy, że ze wskazanych wyżej przyczyn pismo to nie stanowi powodu odmowy uznania za wiarygodną opinii biegłych. Po części powody te stanowią o nieuzasadnionym charakterze zarzutów, opisanych w punktach 2 b i 3. Apelujący odwołał się bowiem w tym zakresie do nieuzasadnionego kwestionowania opinii biegłych psychiatrów, o czym była już mowa. Argumentem, jaki w ocenie apelującego sprzeciwia się zastosowaniu wobec S. M. pobytu w zakładzie psychiatrycznym jest zacytowany w apelacji judykat. Podzielając trafność cytowanego postanowienia Sądu Najwyższego podnieść jednak należy, że S. M. dokonał 10 w sumie czynów zabronionych skierowanych przeciwko wielu dobrom prawem chronionym, w tym przeciwko zdrowiu i na szkodę sześciu różnych podmiotów. Stwierdzony u niego niski próg reaktywności, obniżona tolerancja na frustracje, obniżona kontrola agresji i zaburzenia psychotyczne w połączeniu z jego opisanymi w akcie oskarżenia zachowaniami wskazuje, że jedynie pobyt w zakładzie psychiatrycznym zapobiegnie ponownemu popełnieniu przez niego czynów zabronionych o znacznej szkodliwości społecznej. Na potrzebę jego izolacji po to, aby uniknąć podobnych zdarzeń zasadnie powołali się w toku rozprawy głównej biegli psychiatrzy a twierdzenie to w pełni koreluje z zawartymi wyżej spostrzeżeniami.

Wniosek

Umorzenia postepowania i zastosowanie wobec oskarżonego środków zabezpieczających o charakterze wolnościowym

Uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Jak zostało wyżej wskazane wobec S. M. niezbędne jest stosowanie środka zabezpieczającego w postaci umieszczenia go w zakładzie psychiatrycznym. Inne środki nie zapewnią odpowiednio skutecznego leczenia oskarżonego i nie wyeliminują uzasadnionej obawy popełnienia przez niego ponownie czynów zabronionych, w tym przeciwko zdrowiu. Z kolei wniosek o chylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania uzasadniony był wyłącznie zaistniała zdaniem skarżącego potrzebą przeprowadzenia nowej opinii sądowo- psychiatrycznej. Jako że zawarta w aktach sprawy pisemna opinia, uzupełniona przez biegłych na rozprawie głównej nie jest dotknięta wadami opisanymi w art. 201 kpk, to nie zachodzi potrzeba zasięgnięcia nowej opinii a co za tym idzie wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku nie jest zasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok został utrzymany w mocy w całości.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok, jak zostało wyżej wskazane jest wolny od uchybień, opisanych w apelacji. Nie jest on także dotknięty wadami, skutkującymi powinnością jego uchylenia lub zmiany z urzędu. Skoro tak, to Sąd Odwoławczy zobligowany był do jego utrzymania w mocy.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II, III

Wobec umorzenia postępowania należało stwierdzić, że koszty procesu- stosownie do treści art. 632 pkt 2 kpk w zw. z art. 634 kpk ponosi Skarb Państwa. Udział w sprawie obrońcy z urzędu obliguje do przyznania mu z tego tytułu nieopłaconych kosztów.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Utrzymany w mocy

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana