Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 marca 2020 roku

Sąd Rejonowy w Rybniku VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: asesor sądowy Barbara Golec

Protokolant: Justyna Leszczyńska

po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2020 roku w Rybniku

na rozprawie

sprawy z powództwa M. M. (1) (M. (1))

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...)S.A. w W. na rzecz powoda M. M. (1) kwotę 8 931,85 zł (osiem tysięcy dziewięćset trzydzieści jeden złotych osiemdziesiąt pięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3 558,24 zł (trzy tysiące pięćset pięćdziesiąt osiem złotych dwadzieścia cztery grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VI GC 962/19

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym dnia 28 grudnia 2018 r. powód M. M. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 10 699,08 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od poszczególnych kwot i dat oraz kosztów postępowania. Podniósł, że jako cesjonariusz dochodzi odszkodowania za skutki kolizji drogowej, której sprawca był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego. Według powoda, koszt naprawy uszkodzonego samochodu wyniósł 16 116,44 zł brutto, tymczasem pozwany wypłacił z tego tytułu kwotę 5 617,36 zł. Powód dochodził pozostałej części należnego odszkodowania, a ponadto domagał się także zwrotu kosztów kalkulacji w wysokości 200 zł (k. 2-7).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 28 stycznia 2019 r. uwzględniono powództwo w całości (k. 31).

W sprzeciwie pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Podniósł, że informował poszkodowanego o możliwości zorganizowania naprawy w warsztacie z sieci naprawczej, której koszt jest nawet o 30% niższy od naprawy przeprowadzanej w serwisie poza siecią. W razie naprawy we współpracującym warsztacie, pozwany przekazałby bezpośrednio do serwisu brakującą część odszkodowania. Według pozwanego odszkodowanie powinno odpowiadać rzeczywiście poniesionym wydatkom na naprawę pojazdu. Niezależnie od tego stanowiska, zarzucił, że powód nie wykazał zasadności dochodzonych kosztów naprawy, które zostały zawyżone. Podniósł także, że naprawa pojazdu, ze względu na wiek pojazdu w dacie zdarzenia (9 lat), powinna zostać przeprowadzona częściami o jakości (...)lub tańszymi. Pozwany nie zgodził się również z żądaniem zwrotu kosztów sporządzenia kalkulacji, ponieważ kalkulacja została sporządzona na zlecenie powoda i stanowi koszt prowadzonej przez stronę działalności. Wskazał, że wezwanie do zapłaty zostało doręczone pozwanemu w dniu 17 grudnia 2018 r Zakwestionował jednak odsetki, które powinny zostać naliczone po upływie 14 dni od dnia doręczenia pozwanej pozwu (k. 37-44).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

W wyniku zdarzenia z dnia 19 września 2018 r. uszkodzeniu uległ samochód marki A. (...) (...) (nr rej. (...), pierwsza rejestracja w 2009 r.), którego właścicielem był A. O.. Sprawca zdarzenia był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego – (...)S.A. w W.. Szkodę zgłoszono w dniu 20 września 2018 r. Poszkodowany nie był podatnikiem podatku VAT. Szkodę zakwalifikowano jako częściową.

bezsporne

Pozwany w piśmie z dnia 24 września 2018 r. proponował wysokość odszkodowania oraz informował o możliwości naprawy pojazdu w sieci naprawczej, wskazując, że naprawa zostanie przeprowadzona z zachowaniem norm i zaleceń producenta pojazdu, a pozwany na podstawie upoważnienia wypłaci warsztatowi wynagrodzenie za naprawę, w tym brakującą część. W razie naprawy we własnym zakresie, pozwany zastrzegł obniżenie odszkodowania do kwoty kosztów naprawy w warsztacie sieci naprawczej tzn. do realnych kosztów naprawy.

Decyzją z dnia 9 października 2018 r. pozwany przyznał poszkodowanemu odszkodowanie w kwocie 5 617,36 zł brutto tytułem kosztów naprawy pojazdu. W kosztorysie naprawy stanowiącym podstawę wyliczenia odszkodowania pozwany przyjął stawkę za roboczogodzinę w wysokości 50 zł netto, współczynnik odchylenia na kosztach lakierowania 40% oraz zastosowanie części oryginalnych oraz o porównywalnej jakości. Kalkulacja zawierała informację, że ceny części zamiennych pochodzą od producentów i importerów pojazdów oraz od dostawców niezależnych. W przypadku zainteresowania wskazaniem warsztatu, który zrealizuje naprawę zgodnie z ustaloną wysokości szkody, chęci zakupu materiału lakierniczego lub części zamiennych we wskazanych cenach, pozwany podał dane kontaktowe do (...). W informacji o wysokości szkody zawarto propozycję o możliwości bezgotówkowego rozliczenia naprawy z warsztatem współpracującym z pozwanym. W razie naprawy we własnym zakresie pozwany pouczył o rozliczeniu szkody na podstawie faktur, zastrzegając ograniczenie odszkodowania, jeśli koszty tej naprawy przekroczą koszty w zakładzie sieci naprawczej lub ceny części użytych do naprawy przekroczą cenę, w jakiej mogły być dostarczone przez pozwanego.

dowód: kalkulacja k. 18-22, 58v-61, decyzja pozwanego k. 27, dokumentacja zdjęciowa k. 52-57, ustalenie wysokości szkody k. 58, pismo pozwanego k. 63, wykaz korespondencji k. 64-65, akta szkody na płycie CD k. 86

W dniu 7 listopada 2018 r. poszkodowany zawarł z powodem M. M. (1) umowę cesji wierzytelności, na mocy której przelał na jego rzecz wierzytelność przysługującą mu wobec wszystkich podmiotów odpowiedzialnych za szkodę, w tym wobec pozwanego, z tytułu szkody wyrządzonej w dniu 19 września 2018 r. Poszkodowany poinformował pozwanego o dokonanej cesji.

dowód: umowa cesji k. 23, zawiadomienie o cesji k. 24, akta szkody na płycie CD k. 86

Według kosztorysu sporządzonego w dniu 9 grudnia 2018 r. na zlecenie powoda, koszt naprawy pojazdu wyniósłby 16 116,44 zł brutto. W kosztorysie naprawy przyjęto stawkę za roboczogodzinę w wysokości 100 zł netto oraz zastosowanie części oryginalnych. Za sporządzoną kalkulację powód został obciążony wynagrodzeniem w kwocie 200 zł.

dowód: kalkulacja naprawy k. 11-16, faktura k. 17

Pismem nadanym dnia 12 grudnia 2018 r. powód bezskutecznie wezwał pozwanego do wypłaty dalszej kwoty odszkodowania, w terminie 3 dni od dnia otrzymania wezwania, załączając sporządzoną kalkulację. Wezwanie do zapłaty zostało doręczone pozwanemu w dniu 17 grudnia 2018 r.

dowód: wezwanie do zapłaty z dowodem nadania k. 25-26, akta szkody na płycie CD k. 86

Uszkodzony pojazd został sprzedany w grudniu 2018 r. Pojazd został naprawiony po szkodzie, lecz odszkodowanie nie pokryło pełnych kosztów jego naprawy.

Koszt naprawy pojazdu przy uwzględnieniu części nowych i oryginalnych (nabytych w (...), typu (...)) i średniej stawki za godzinę pracy w wysokości 100 netto wynosiłby 16 144,56 zł brutto.

Koszt naprawy pojazdu przy zastosowaniu części nowych oryginalnych oraz dostępnych części o jakości odpowiadającej częściom oryginalnym (typu (...)), średniej stawki za roboczogodzinę 100 zł netto, wynosiłby 14 549,21 zł brutto. Jako części (...) były dostępne m.in. ściana boczna, lampa, zestawy mocujące zderzaka i drzwi, wspornik zderzaka, wytłumienie drzwi.

Koszt naprawy pojazdu z wykorzystaniem dostępnych części nowych nieoryginalnych, przy przyjęciu średniej stawki za roboczogodzinę 100 zł netto, wynosiłby 11 038,06 zł brutto.

Naprawa przy użyciu części oryginalnych typu (...) daje rękojmię odpowiedniej jakości pod warunkiem dotrzymania prawidłowości wszystkich innych warunków procesu naprawy. Każda naprawa obniża wartość rynkową pojazdu. Naprawa przy użyciu części alternatywnych – zamienników, spowodowałaby rażący spadek wartości pojazdu oraz nie gwarantowałaby przywrócenia do stanu sprzed zdarzenia. Części typu (...)to części zamienne oryginalne z sieci dystrybucji jej producenta, oznakowane znakiem towarowym producenta części dostarczającego dany element na pierwszy montaż.

dowód: opinia biegłego sądowego mgr W. K. k. 92-124, akta szkody na płycie CD k.86

Oddalono wnioski o przesłuchanie strony pozwanej oraz świadka A. O., jako że rzeczywiście poniesione koszty naprawy, sposób jej przeprowadzenia, utrzymanie pojazdu przed szkodą, pozostawały bez znaczenia dla rozstrzygnięcia, a nadto wymagały wiadomości specjalnych. Okoliczności zaś dotyczące zakresu szkody, wypłaconego odszkodowania, zostały ustalone w oparciu o złożone do akt dowody, zwłaszcza akta szkody.

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Podstawę prawną roszczenia stanowił przepis art. 822 § 1 k.c., który stwarza po stronie ubezpieczyciela obowiązek zapłacenia określonego w umowie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej odszkodowania za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej, wobec której odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zgodnie z § 2 wymienionego przepisu, umowa obejmuje szkody będące następstwem przewidzianego w niej zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia. Przesłankami powstania odpowiedzialności odszkodowawczej ubezpieczyciela są zatem: zaistnienie zdarzenia, z którym umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wiąże odpowiedzialność odszkodowawczą ubezpieczającego lub ubezpieczonego (tj. zdarzenie ubezpieczeniowe), szkoda oraz adekwatny związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy szkodą a przedmiotowym zdarzeniem. Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych precyzuje szczegółowe podstawy i zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela (art. 9, art. 9a, art. 34, art.36 ustawy).

W rozpoznawanej sprawie zdarzenie ubezpieczeniowe, odpowiedzialność pozwanego z umowy ubezpieczenia OC i legitymacja czynna powoda pozostawały poza sporem. Strony nie zgadzały się jednakże w zakresie kosztów naprawy samochodu uszkodzonego wskutek zdarzenia z dnia 19 września 2018 r. oraz kosztów kalkulacji naprawy.

W myśl art. 361 § 2 k.c., w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Szkoda jest rozumiana jako utrata lub zmniejszenie aktywów, bądź powstanie lub zwiększenie pasywów osoby poszkodowanej. Przy ustaleniu szkody stosuje się ogólne zasady prawa odszkodowawczego, choć odszkodowanie należne od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej zawsze wypłaca się w pieniądzu. Zasadą jest całkowita kompensata doznanego uszczerbku, wykluczone jest jednak nieuzasadnione wzbogacenie się poszkodowanego. Stosownie do art. 361 § 1 k.c., zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Normalny związek przyczynowy zachodzi wtedy, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajowym biegu rzeczy, bez zaistnienia szczególnych okoliczności, szkoda jest rezultatem typowym, w zwykłej kolejności rzeczy, a więc nie będącym rezultatem jakiegoś zupełnie wyjątkowego zbiegu okoliczności.

Stwierdzić zatem należy, że pozwany zobowiązany był wypłacić odszkodowanie w kwocie umożliwiającej poszkodowanemu doprowadzenie pojazdu do stanu sprzed kolizji. Wartość odszkodowania powinna zatem odpowiadać co najmniej obiektywnie koniecznym i ekonomicznie uzasadnionym kosztom naprawy samochodu, pozwalającym na doprowadzenie uszkodzonego mienia do stanu sprzed zdarzenia ubezpieczeniowego. Poza zainteresowaniem ubezpieczyciela powinno natomiast pozostawać, czy poszkodowany w rzeczywistości naprawił swój pojazd, a jeśli tak, to przy wykorzystaniu jakich części. Roszczenie o świadczenie należne od zakładu ubezpieczeń w ramach ubezpieczenia komunikacyjnego odpowiedzialności cywilnej z tytułu kosztów przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu pierwotnego jest wymagalne niezależnie od tego, czy naprawa została dokonana (por. wyrok SN z dnia 16 maja 2002 r. V CKN 1273/00, wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2018 r. sygn. akt II CNP 43/17, wyrok SN z dnia 8 marca 2018 r. sygn. akt II CNP 32/17, postanowienie SN z dnia 7 grudnia 2018 r. sygn. akt III CZP 51/18).

Uzasadniony w okolicznościach sprawy koszt naprawy wyniósłby 14 549,21 zł brutto, przy przyjęciu średniej stawki za roboczogodzinę. Naprawa zakładała wykorzystanie części oryginalnych oraz dostępnych części o jakości tożsamej co części z logo producenta pojazdu. Naprawa przy użyciu wymienionych części nie spowodowały wzrostu wartości naprawionego pojazdu, lecz gwarantowałaby przywrócenie go do stanu sprzed szkody. Należy podkreślić, że z opinii biegłego wynika, że części typu (...) są równoważne częściom oznaczanym literą (...), lecz są od nich tańsze. Mając na uwadze wiek pojazdu, celowym było zatem wykorzystanie tychże części do naprawy pojazdu, co pozwoliłoby na ograniczenie kosztów naprawy. Jednocześnie powód nie wykazał szczególnego interesu poszkodowanego w wykorzystaniu najdroższych części zamiennych, a zwłaszcza nie wykazał, by pojazd został naprawiony z ich użyciem. Należy zaznaczyć, że propozycja pozwanego zorganizowania naprawy pojazdu w sieci naprawczej nie mogła być dla poszkodowanego wiążąca. Kosztorys bowiem mający stanowić podstawę naprawy został sporządzony wadliwie, zwłaszcza co do wykorzystania części o porównywalnej jakości. Zastosowanie tego rodzaju części zamiennych nie pozwoliłoby na przywrócenie pojazdu do stanu sprzed zdarzenia. Co więcej, sam pozwany wskazywał, że koszt naprawy w sieci naprawczej mógł jednak okazać się wyższy, skoro deklarował dopłatę i pokrycie wyższego wynagrodzenia warsztatu. Tym samym pozwany nawet nie wykazał realnych kosztów naprawy we współpracującym warsztacie, które miałyby stanowić górną granicę należnego odszkodowania.

Mając powyższe na uwadze, zasądzono na rzecz powoda kwotę 8 931,85 zł, odpowiadającą różnicy między należnym odszkodowaniem z tytułu szkody częściowej w pojeździe a wypłaconą przez pozwanego kwotą (14 549,21 zł – 5 617,36 zł = 8 931,85 zł).

Odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty odszkodowania zasądzono od dnia 1 stycznia 2019 r. na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Świadczenia odszkodowawcze zakładu ubezpieczeń są terminowe, co oznacza, że zakład ubezpieczeń nie pozostaje w opóźnieniu co do kwot nie objętych jego decyzją, jeżeli poszkodowany po jej otrzymaniu lub wcześniej nie określił kwotowo swego roszczenia (zob. uzas. Wyr. Sądu Najwyższego z dnia 6 lipca 1999 r., III CKN 315/98). Tymczasem w rozpoznawanej sprawie powód wzywał pozwanego do zapłaty dalszego odszkodowania, pismem nadanym dnia 12 grudnia 2018 r., które dotarło do pozwanego 17 grudnia 2018 r. Zatem odsetki należne były po upływie 14 dni od dnia doręczenia wezwania, tj. od 1 stycznia 2019 r.

Powództwo w pozostałym zakresie oddalono, w tym co do kosztów kalkulacji naprawy. Strona dochodząca odszkodowania jest uprawniona do zwrotu poniesionych w tym zakresie kosztów jedynie, jeśli koszty te są uzasadnione i pozostają w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą, co może mieć miejsce przykładowo, gdy poszkodowany nie posiada wiedzy koniecznej do określenia wysokości należnego mu odszkodowania. W rozpoznawanej sprawie przede wszystkim to nie poszkodowany zlecił wykonanie kalkulacji, lecz uczynił to powód, już po zawarciu umowy przelewu wierzytelności. Koszt ten należy uznać za pozostający w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, objęty ryzykiem gospodarczym powoda związanym z dochodzeniem nabytej wierzytelności. Warto również zauważyć, że złożona przez powoda kalkulacja nie została podpisana i nie jest wiadomym, kto jest jej wykonawcą.

O kosztach rozstrzygnięto w oparciu o art. 100 zd. 1 k.p.c., mając na uwadze, że powód wygrał postępowanie w 84%. Koszty postępowania wyniosły w sumie 8 711 zł. Złożyły się na nie: poniesione przez powoda – opłata od pozwu 535 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł, wynagrodzenie pełnomocnika 3 600 zł i wynagrodzenie biegłego 800 zł (łącznie 4 952 zł) oraz koszty poniesione przez pozwanego – opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł, wynagrodzenie pełnomocnika 3 600 i wynagrodzenie biegłego 142 zł (łącznie 3 759 zł). Wysokość wynagrodzenia pełnomocników wynikała z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Pozwany powinien ponieść koszty w wysokości 7 317,24 zł (84% z 8 711 zł), a poniósł 3 759 zł, w konsekwencji na rzecz powoda zasądzono kwotę 3 558,24 zł (7 317,24 zł – 3 759 zł).