Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 marca 2020r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 marca 2020r. w Suwałkach

sprawy K. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o emeryturę pomostową

w związku z odwołaniem K. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 29 sierpnia 2019 r. znak (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje K. K. prawo do emerytury pomostowej od 1 lipca 2019r.;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na rzecz K. K. 1000 (jeden tysiąc) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt III U 952/19

UZASADNIENIE

Decyzją z 29.08.2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił K. K. prawa do emerytury pomostowej. Wskazując na przepisy ustawy z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1924) oraz ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz.1270 ze zm.) podniósł, iż wnioskodawca nie udowodnił wykonywania prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w wymiarze 15 lat.

Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie zaliczył okresu od 30.03.1990 r. do 20.05.1997 r. ponieważ pracodawca w świadectwie pracy nie wymienił charakteru pracy ścisłe według wykazu, działu i pozycji rozporządzeniami Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. oraz stanowiska pracy zgodnie z zarządzeniem resortowym, na które się powoływał. Zakład pracy wystawiając świadectwo pracy w szczególnych warunkach na podstawie posiadanej dokumentacji, ma obowiązek określić rodzaj wykonywanej pracy, ścisłe według wykazu stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. oraz podać stanowisko pracy zgodnie z wykazem, działem i pozycją oraz punktem zarządzenia resortowego lub uchwały.

W odwołaniu od tej decyzji K. K. domagał się jej zmiany i przyznania prawa do emerytury pomostowej. Wskazał, że w spornym okresie tj. od 30.03.1990 r. do 20.05.1997 r. był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładzie (...) w A. i pracował w warunkach szczególnych.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

K. K. (urodzony (...)) złożył ponownie do organu rentowego wniosek o emeryturę pomostową 30.07.1919 r. Wcześniej odmówiono mu prawa do emerytury pomostowej (sprawa tut. Sadu III U 353/18) z uwagi na pozostawanie w zatrudnieniu. Do wniosku dołączył świadectwo pracy, z którego wynika, że ostatnio był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...)w A. od 24.05.2018 r. do 8.04.2019 r. w pełnym wymiarze czasu pracy, rozwiązanie umowy nastąpiło na mocy porozumienia stron (k. 62 akt rentowych).

Na podstawie dowodów w postaci dokumentów dołączonych do wniosku oraz uzyskanych w trakcie przeprowadzonego postępowania, organ rentowy uznał za udowodnione 40 lat 8 miesięcy i 12 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Ponadto organ rentowy uwzględnił 11 lat i 7 miesięcy (z wyłączeniem urlopów bezpłatnych i okresów nieskładkowych) pracy w warunkach szczególnych, zaliczając okresy:

⚫

od 1.06.1997 r. do 31.12.2008 r. na podstawie zaświadczenia wystawionego 20.03.2018 r. przez (...) Przedsiębiorstwo (...) w A. oraz świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z 24.05.2018 r. (k. 5 i 25 akt rentowych), potwierdzającego wykonywanie pracy w warunkach szczególnych na stanowisku szkutnik-laminarz;

⚫

od 1.02.2018 r. do 28.02.2018 r. na podstawie świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w A. przy wywozie nieczystości stałych i płynnych oraz pracach na wysypiskach i wylewiskach nieczystości, związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym (k. 7 akt rentowych);

⚫

od 9.04.2019 r. do 25.04.2019 r. na podstawie świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w A. jako ładowacz nieczystości stałych (k.64 akt rentowych).

K. K. rozpoczął pracę w Zakładach (...) w A. 3.11.1976 r. Wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy. Przedsiębiorstwo seryjnie produkowało łodzie począwszy od projektowania i prototypów, po wykonanie. W momencie rozpoczynania pracy przez wnioskodawcę firma produkowała łodzie drewniane. W 1981r. doszło do zmiany metody i surowców używanych przy ich produkcji na laminaty. Podstawowy profil Zakładu – produkcja łodzi – pozostał niezmieniony, a wnioskodawca odbył szkolenie w zakresie nowej technologii produkcji. Wnioskodawca zajmował kilka stanowisk tzn. szkutnika, ślusarza narzędziowego, ślusarza-mechanika, palacza c.o. i szkutnika – laminarza. Określenie od kiedy zajmował poszczególne stanowiska na podstawie akt osobowych nie było możliwe. Jedynie ze świadectwa wykonywania prac w warunkach szczególnych z 16.06.1997 r. wynika, że stanowisko szkutnika – laminarza zajmował od 30.03.1990 r. do 20.05.1997 r.

Produkcja, tzn. od powstania formy łodzi aż do efektu finalnego – gotowej do sprzedaży łodzi, odbywała się w jednym pomieszczeniu – hali produkcyjnej. Kilkuosobowe brygady były przydzielone do wykonywania określonego rodzaju prac, co było podyktowane ekonomiką pracy. Wnioskodawca pracował w brygadzie przy laminowaniu elementów łódek tzn. nakładaniu za pomocą pędzla kilku warstw preparatów chemicznych utwardzających łódź, malowaniu, szlifowaniu i klejeniu przygotowanych wcześniej elementów (zeznania świadków: K. R., M. W. (k.30), zeznania wnioskodawcy (k. 41-42). Poczynione ustalenia wskazują, iż pracował przy produkcji łodzi przy użyciu laminatów, a także przy montażu i klejeniu poszczególnych elementów uzyskanej formy. W tym zakresie Sąd opierał się na zeznaniach świadków oraz wnioskodawcy, uznając je za wiarygodne, spójne i logiczne. Szczegółowe ustalenie czy wnioskodawca brał udział przy produkcji łodzi na etapie laminowania, czy montażu kadłuba i pozostałych elementów łodzi jest zbędne. Wszystkie te czynności odbywały się na jednej hali produkcyjnej, w niewielkiej odległości i poszczególni pracownicy byli narażeni na szkodliwe oddziaływanie stosowanych do produkcji preparatów. Dlatego należy przyjąć, że prace wykonywane przy laminowaniu ze względu na zastosowany preparat jak i konieczność dwukrotnego lakierowania, należy uznać za prace w warunkach szczególnych. Jak wynika z zeznań świadków i odwołującego się, pracował on w brygadzie przy laminowaniu elementów łódek, tzn. nakładaniu za pomocą pędzla kilku warstw preparatów chemicznych utwardzających łódź, malowaniu, szlifowaniu i klejeniu przygotowanych wcześniej elementów. Tego typu prace należy uznać za wykonywane w warunkach szczególnych.

Dołączone do niniejszej sprawy akta tut. Sądu sygn. III U 383/10, III U 108/12, III U 671/13, a także przywołanej w uzasadnieniu wyroku w sprawie III U 383/10 sprawy III U 244/09, w której Sąd zasięgnął opinii biegłego z zakresu BHP, wskazują, że wszyscy pracujący w tamtym okresie na stanowisku szkutnik-laminarz wykonywali pracę w warunkach szczególnych. Również odwołujący się w tym Zakładzie w okresie od 30.03.1990 r. do 20.05.1997 r. świadczył pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach. Uznać więc należało, że posiada co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Sąd zważył, co następuje :

Ustawa z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 664 ze zm.) zastąpiła nowymi regulacjami, określającymi zasady nabywania wcześniejszych emerytur z tytułu pracy w warunkach szczególnych, przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS, określające zasady przyznawania emerytur z tytułu tego rodzaju pracy. Celem tej ustawy jest ograniczenie kręgu uprawnionych do emerytury z powodu pracy w szczególnych warunkach pracy lub w szczególnym charakterze do mniejszej liczby sytuacji uzasadnionych rzeczywistą koniecznością przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w których oczekiwania osób, które rozpoczęły wykonywanie takiej pracy na starych zasadach, na wcześniejsze przejście na emeryturę powinny zostać zaspokojone. Ustawa ma charakter przejściowy, ograniczając prawo do uzyskania emerytury pomostowej do osób urodzonych po 31.12.1948 r., które pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) rozpoczęły przed 1.01.1999 r. (art. 4 pkt 5 ustawy).

Wskazany cel ustawy o emeryturach pomostowych realizują przepisy określające warunki nabycia prawa do przewidzianego w niej świadczenia, w tym art. 4 i art. 49. W myśl pierwszego z nich, prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) urodził się po dniu 31.12.1948 r.;

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący, co najmniej 15 lat;

3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5) przed dniem 1.01.1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6) po dniu 31.12.2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Z unormowania tego wynika, że przy nabywaniu prawa do emerytury pomostowej na podstawie art. 4 ustawy uwzględnieniu podlegają przypadające przed 1.01.2009 r. okresy pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 i art. 33 ustawy emerytalnej, jednakże dotyczy to wyłącznie sytuacji spełnienia przez ubezpieczonego wszystkich pozostałych przesłanek określonych w art. 4, gdyż muszą one być spełnione łącznie.

Możliwość uzyskania emerytury pomostowej przez osoby niespełniające warunku z art. 4 pkt 6 przewiduje natomiast art. 49 ustawy, według którego prawo to przysługuje osobie, która:

1) po dniu 31.12.2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2) spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3) w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Oznacza to, że art. 49 w miejsce warunku z art. 4 pkt 6 wprowadza wymaganie, aby osoba ubiegająca się o emeryturę pomostową spełniała w dniu wejścia w życie ustawy (1.01.2009 r.) warunek posiadania, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

W tym miejscu należy przytoczyć jeden z licznych wyroków Sądu Najwyższego w tej kwestii np. z 13.03.2012 r. sygn. II UK 164/11 (LEX 1289168), w którym wskazał, iż warunkiem skutecznego ubiegania się o emeryturę pomostową w świetle wykładni językowej art. 4 i 49 ustawy, jest legitymowanie się określonym stażem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych lub dotychczasowych przepisów) oraz kontynuowanie pracy w tych warunkach po wejściu w życie ustawy, a więc po 1.01.2009 r. W przypadku, gdy osoba ubiegająca się o to świadczenie nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy "szczególnej" według poprzednio obowiązujących przepisów, może nabyć prawo do "nowego" świadczenia jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy (okres prac) można kwalifikować jako prace w warunkach szczególnych w rozumieniu dziś obowiązujących przepisów (art. 3 ust. 1 ustawy) lub o szczególnym charakterze (art. 3 ust. 3 ustawy). Innymi słowy brak podstaw prawnych do przyznania emerytury pomostowej ubezpieczonemu, którego dotychczasowy okres pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, dziś nie może być tak kwalifikowany (por. również wyrok Sądu Najwyższego z 4.09.2012 r. sygn. I UK 164/12, LEX 1284720 i z 4.12.2013 r. II UK 159/13, LEX 1405231 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 2.04.2014 r. sygn. III AUa 2302/13, LEX 1506769).

Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych prace w szczególnych warunkach, to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku. Wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1, a w szczególnym charakterze załącznik nr 2 do ustawy.

W niniejszym postępowaniu odwołujący wykazał, iż zarówno przed, jak i po 31.12.2008 r. pracował w warunkach szczególnych. Do stażu pracy w warunkach szczególnych uwzględniono okresy zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy:

⚫

od 30.03.1990 r. do 20.05.1997 r. w Zakładzie (...)w A. na stanowisku szkutnik-laminarz;

⚫

od 1.06.1997 r. do 31.12.2008 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...)w A. na stanowisku szkutnik-laminarz;

⚫

od 1.02.2018 r. do 28.02.2018 r. w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w A. przy wywozie nieczystości stałych i płynnych oraz pracach na wysypiskach i wylewiskach nieczystości, związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym;

⚫

od 9.04.2019 r. do 25.04.2019 r. w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w A. jako ładowacz nieczystości stałych.

Jako szkutnik-laminarz wykonywał prace wymienione w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U Nr 8, poz. 43 ze zm.) w Wykazie A Dziale XIV pod poz. 17, jako lakierowanie ręczne lub natryskowe - nie zhermetyzowane, ewentualnie wskazaną w Wykazie A Dziale IV pod poz. 17 rozporządzenia jako praca przy przetwórstwie żywic i tworzyw sztucznych lub w Wykazie A Dziale VI pod poz. 7 tego rozporządzenia - w klejowniach z użyciem klejów zawierających rozpuszczalniki organiczne. Odwołujący się pracował bowiem wtedy jako szkutnik-laminarz przy wyrobie łódek, a taki charakter jak wskazano miała jego praca.

Natomiast w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w A. wykonywał prace wymienione w załączniku nr 1 pkt 38 ustawy z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych (tj. Dz.U. z 2018 r. poz.1924 ) przy wywozie nieczystości stałych i płynnych oraz pracach na wysypiskach i wylewiskach nieczystości, związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzeczono, jak w pkt 1 sentencji wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z treścią którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez fachowego pełnomocnika zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe i koszty nakazanego przez Sąd osobistego stawiennictwa (§ 3 art. 98 k.p.c.). Wysokość stawki minimalnej w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego oraz w sprawach dotyczących podlegania ubezpieczeniom społecznym, zgodnie z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 265 ze zm.), wynosi 180 zł. Zgodnie z załączonym paragonem (k. 28) i oświadczeniem pełnomocnika, odwołujący poniósł koszty ustanowienia pełnomocnika w wysokości 1.000 zł. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika nie przekracza sześciokrotności stawki minimalnej i uwzględnia niezbędny nakład pracy pełnomocnika, dlatego Sąd uznał ją za uzasadnioną i orzekł jak w pkt 2 wyroku (§ 15 ust. 3 cyt. rozporządzenia).