Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:Sędzia SA Edyta Mroczek (spr.)

Sędziowie: SA Ewa Kaniok

SO del. Joanna Piwowarun-Kołakowska

Protokolant:Małgorzata Szmit

po rozpoznaniu w dniu 6 października 2020 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. W.

przeciwko (...) Zarządowi Głównemu w W.

o ochronę dóbr osobistych

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 31 stycznia 2019 r., sygn. akt II C 181/18

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- w punkcie pierwszym oddala powództwo o zobowiązanie do zamieszczenia wskazanego w nim oświadczenia;

- w punkcie drugim oddala powództwo o zobowiązanie do zawiadomienia wskazanych w nim podmiotów;

- w punkcie trzecim oddala powództwo o zasądzenie kwoty 15 000 (piętnaście tysięcy) złotych;

- w punkcie piątym nie obciąża powoda obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego;

II.  oddala apelację powoda;

III.  nie obciąża powoda kosztami postępowania apelacyjnego na rzecz pozwanego.

Joanna Piwowarun-Kołakowska Edyta Mroczek Ewa Kaniok

Sygn. akt V ACa 314/19

UZASADNIENIE

Powód J. W., powołując się na art. 24 § 1 k.c. w zw. z art. 23 oraz art. 448 k.c., wniósł o:

-

zobowiązanie pozwanego (...) Zarządu Głównego w W. do niezwłocznego zaniechania naruszeń dóbr osobistych powoda polegającego na bezpodstawnym pozbawieniu możliwości uczestnictwa w XXIX Letniej Uniwersjadzie pomimo spełnienia przez niego wszystkich kryteriów kwalifikacyjnych oraz wobec braku innego zawodnika spełniającego tego rodzaju kryteria, co doprowadziło do naruszenia jego prawa do rozwoju kariery sportowej jako elementu samorealizacji;

-

zobowiązanie pozwanego do opublikowania na własny koszt na oficjalnej stronie internetowej (...) znajdującego się pod adresem internetowym (...) na okres 30 dni, czcionką nie mniejszą niż 12px, w miejscu usytuowanym powyżej bloku zawierającego aktualności, oświadczenia o następującej treści:

„ (...), niniejszym chciałby gorąco przeprosić Pana J. W. za naruszenie Jego dóbr osobistych w ten sposób, że będąc jedynym sportowcem spełniającym w swojej dyscyplinie i kategorii wagowej kryteria uczestnictwa XXIX Letniej Uniwersjadzie ((...)) został on dopuszczony do udziału w tych zawodach, a w Jego miejsce został wybrany inny zawodnik nie spełniający ustalonych przez Zarząd (...) kryteriów uczestnictwa.

Pragniemy podkreślić, że powyższa bezpodstawna decyzja Zarządu (...) naruszyła dobra osobiste Pana J. W. w postaci prawa do rozwoju kariery sportowej jako elementu samorealizacji, nad czym gorąco ubolewamy i jeszcze raz gorąco przepraszamy”.

Powyższe oświadczenie powinno być nieprzerwanie utrzymywane na w/w stronie internetowej przez okres 30 dni od dnia jego opublikowania w widocznym miejscu, bezpośrednio po jej otworzeniu. Zapoznanie się z jego treścią nie powinno również wymagać przewijania widoku strony internetowej;

-

zobowiązanie pozwanego do poinformowania Ministra Sportu i Turystyki, (...) Związku (...) oraz Instytutu Sportu Zespołu (...) o naruszeniu dóbr osobistych powoda oraz jego przeproszenia w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia;

-

orzeczenia, że w razie niewykonania przez pozwanego wyroku w terminie wyznaczonym przez sąd, powód będzie umocowany do opublikowania oświadczenia o treści ustalonej przez Sąd na koszt pozwanego na stronie internetowej (...) w zakładce „sporty walki”;

-

zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda łącznej kwoty 23.500 zł, na którą to składają się: 15.000,00 zł zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 15 września 2017 r. do zapłaty oraz kwoty 8.500 zł tytułem naprawienia szkody majątkowej powstałej w wyniku działań wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Powód wniósł również o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, jednocześnie wnosząc o zwiększenie kosztów minimalnych zastępstwa procesowego liczonych według norm przepisanych do stopnia zawiłości sprawy oraz niezbędnych nakładów pracy poniesionych przez radcę prawnego.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powód wskazał, że pozwany bezpodstawnie pominął go jako zawodnika głównego w składzie akademickiej reprezentacji Polski na XXIX Letnią Uniwersjadę Taipei City w (...) r., czym naruszył jego dobra osobiste. Powód podał, że jako jedyny zawodnik dyscypliny (...) do 100 kg spełniał wszystkie kryteria określone zarówno w Kryteriach Ogólnych, jak i Kryteriach Kwalifikacyjnych.

W ocenie powoda możliwość uczestnictwa w zawodach sportowych w oparciu o jasno ustalone kryteria, a co za tym idzie, prezentowanie zdobytych umiejętności w zmaganiach z innymi zawodnikami stanowi centralny punkt rozwoju kariery każdego sportowca. Podjęcie decyzji o wyborze zawodnika niespełniającego kryteriów tylko i wyłącznie z uwagi na fakt, iż jego klub pokryje koszty udziału tego zawodnika należy uznać za niezgodne z przyjętymi przez pozwanego zasadami.

Zdaniem powoda działanie pozwanego należy uznać za bezprawne oraz zawinione. Odstąpienie przez pozwanego od wcześniej ustalonych i przyjętych kryteriów uczestnictwa w Uniwersjadzie (...) r. oraz powołanie składu reprezentacji w sposób arbitralny, pozbawiony głębszego uzasadnienia, rażąco naruszyło zasady współżycia społecznego i dobrych obyczajów. Jeżeli władze pozwanego postąpiłyby zgodnie z wyznaczonymi przez siebie przepisami wewnątrzzwiązkowymi to powód zostałby powołany jako zawodnik główny, a co za tym idzie, nie doszłoby do naruszenia jego dóbr osobistych, bowiem uczestniczyłby on w zawodach sportowych i miał możliwość rozwoju swojej kariery sportowej poprzez udział w tak znaczącej imprezie sportowej jaką jest Uniwersjada.

Powód wskazał, że bezpodstawne pozbawienie go uczestnictwa w zawodach sportowych spowodowało po jego stronie powstanie szkody majątkowej. Powód, posiadający w czerwcu 2017 r. informację o spełnieniu kryteriów określonych przez pozwanego, jak również wiedzę, iż w jego dyscyplinie i kategorii wagowej żaden inny zawodnik nie spełnił kryteriów, miał pewność wyjazdu na Uniwersjadę (...) r. J. W. poczynił przygotowania i pokrył ich koszty, tak by w jak najlepszym zakresie przygotować się do udziału w zawodach sportowych. Z własnego budżetu pokrył następujące koszty w łącznej wysokości 7.500 zł:

-

sala treningowa wraz z dostępem do siłowni - około 500 zł,

-

odżywki – około 2.000 zł,

-

koszty fizjoterapeuty oraz masażysty – około 2.000 zł,

-

zabiegi odnowy biologicznej – około 600 zł,

-

dieta (catering dietetyczny) – około 1.600 zł,

-

sprzęt sportowy – około 500 zł.

Dodatkowo powód musiał skorzystać z usług profesjonalnego pełnomocnika, których koszt wyniósł łącznie 1.400 zł.

W odpowiedzi na pozew (...) Zarząd Główny wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu.

Pozwany wskazał, że żądanie powoda jest obiektywnie niemożliwe do wykonania, albowiem XXIX Letnia Uniwersjada w Taipej odbyła się w dniach 19-30 sierpnia 2017 r. Działanie powoda, polegające na bezpodstawnym kwestionowaniu decyzji stanowi naruszenie zasad etyki sportowej.

Zdaniem pozwanego w przedmiotowej sprawie nie doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda z uwagi na brak zachowania naruszającego dobra osobiste powoda, brak bezprawnego czynu pozwanego oraz brak adekwatnego związku przyczynowego. Powód spełniał kryteria określone przez pozwanego, co znalazło odzwierciedlenie w decyzji pozwanego – powołaniu powoda na stanowisko zawodnika rezerwowego.

W ocenie pozwanego brak uczestnictwa w Uniwersjadzie w Tajpej nie pozbawił powoda trwale i tymczasowo możliwości startu w innych konkursach. Wbrew sugestiom powoda sam fakt, że 2017 rok był ostatnim rokiem, w którym mógł wziąć udział w Uniwersjadzie nie może stanowić argumentu uzasadniającego twierdzenie, że pozwany powinien wybrać właśnie jego kandydaturę.

Decyzja pozwanego nie została wydana z naruszeniem ogólnych zasad powoływania kandydatów na Uniwersjadę. Kryteria Kwalifikacyjne znajdowały zastosowanie jedynie w określeniu do kandydatów, których wyjazd miał zostać sfinansowany ze środków publicznych. Tym samym nie kreowały one po stronie pozwanego obowiązku wyboru jedynie kandydata spełniającego określone w nich wskaźniki. Spełnienie wymogów określonych w Kryteriach Kwalifikacyjnych w żadnym stopniu nie gwarantowało automatycznego zakwalifikowania się do składu reprezentacji. Wybór kandydata do kadry narodowej nastąpił w oparciu o decyzję zarządu głównego pozwanego, obradującego w składzie zgodnym z przepisami prawa oraz statutem pozwanego. Pozwany zakwestionował roszczenia odszkodowawcze powoda zarówno co do zasady, jak i wysokości. Zdaniem pozwanego koszty przytoczone przez powoda nie mogą zostać zakwalifikowane jako szkoda. Poniesione przez powoda nakłady stanowiły zwykle nakłady związane z aktywnością sportową. Ponadto powód nie wykazał wysokości poniesionej szkody.

Wyrokiem z dnia 31 stycznia 2019 roku Sąd Okręgowy w Warszawie w punkcie pierwszym zobowiązał (...) Zarząd Główny w W. do zamieszczenia, na własny koszt, na stronie internetowej (...) oświadczenia o następującej treści: „ (...) Zarząd Główny w W. przeprasza Pana J. W. za niepowołanie go do udziału w XXIX Letniej Uniwersjadzie 2017, pomimo tego, że był jedynym sportowcem spełniającym w swojej dyscyplinie i kategorii wagowej, kryteria uczestnictwa w tych zawodach. Naruszyło to dobro osobiste Pana J. W. w postaci prawa do rozwoju kariery sportowej.”, zastrzegając, że oświadczenie to ma być opublikowane przez okres 2 tygodni, przy użyciu czcionki nie mniejszej niż 12 pikseli, w miejscu usytuowanym powyżej bloku zawierającego aktualności; w punkcie drugim zobowiązał (...) Zarząd Główny w W. do zawiadomienia Ministra Sportu i Turystyki, (...) Związku (...) w W. oraz Instytutu Sportu – Państwowego Instytutu (...) w W. o opisanym w punkcie 1 powyżej naruszeniu dóbr osobistych J. W. oraz o sformułowanym tam oświadczeniu w terminie 7 dni od uprawomocnieniu się niniejszego orzeczenia; w punkcie trzecim zasądził od (...) Zarządu Głównego w W. na rzecz J. W. kwotę 15.000,00 złotych z odsetkami ustawowymi od 27 września 2017 r. do dnia zapłaty; w punkcie czwartym oddalił powództwo w pozostałym zakresie; w punkcie piątym zniósł wzajemnie koszty procesu między stronami.

Z ustaleń faktycznych, jakie legły u podstaw tego rozstrzygnięcia wynikało, że J. W., urodzony (...), jest zawodnikiem (...), wielokrotnym reprezentantem Polski. Trenuje w klubie (...). Studiował na Akademii Wychowania Fizycznego we W. i należał do (...). W 2017 r. startował w dwóch zawodach rangi Pucharu Świata.

(...) ( (...)) jest studencką organizacją sportu akademickiego o zasięgu ogólnokrajowym. Celem (...) jest m. in. upowszechnianie kultury fizycznej i turystyki, podnoszenie sprawności fizycznej i polepszanie stanu zdrowia społeczności akademickiej (§ 7 ust. 1 statutu). (...) realizuje swoje cele także przez uczestniczenie w imprezach i zawodach sportowych w kraju i za granicą (§ 8 ust. 2 statutu).

W ramach prowadzonej działalności (...) ustala skład akademickiej reprezentacji Polski na corocznych uniwersyteckich mistrzostwach świata - Uniwersjadzie. Przy podejmowaniu decyzji w tym zakresie powoływane są dla kilku dyscyplin szprotowych, w tym (...), społeczne komisje składające się z trenerów. W latach 2016-2018 r. w skład komisji (...) wchodził R. L. jako przewodniczący oraz W. B. (1), M. K., Z. G. i W. B. (2).

W celu wyłonienia członków reprezentacji (...) wydał „Kryteria powoływania zawodników na Uniwersjady w roku (...)” oraz „Kryteria kwalifikacyjne – XXIX Letnia Uniwersjada”. W ust. I pkt 2 „Kryteriów powoływania zawodników na Uniwersjady w roku (...)” zapisano, że jednym z kryteriów jest wiek od 18 do 28 lat, tj. urodzeni w latach 1989-1999. W „Kryteriach kwalifikacyjnych – XXIX Letnia Uniwersjada” ustalono kryteria kwalifikacyjne dla reprezentacji (...). Pełne składy reprezentacji uczestniczącej na Uniwersjadzie miały zostać wyłonione spośród zawodniczek-studentek i zawodników-studentów, którzy w terminie do końca czerwca 2017 r. uzyskają wyniki:

-

miejsce 1-7 w zawodach rangi PŚ i wyżej przy min. 2 wygranych walkach

-

miejsce 1-5 w zawodach kalendarza EUJ przy min. 2 wygranych walkach

-

miejsce 1-5 w MME i MŚJ przy min. 2 wygranych walkach

-

miejsce 1-3 w MP przy min. 3 wygranych walkach

-

miejsce 1 w MMP przy min. 2 wygranych walkach

(...) Związek (...) rekomendował (...) udział J. W. jako podstawowego zawodnika w kategorii 100 kg w uniwersjadzie.

J. W. spełniał wszystkie powyżej określone kryteria w kategorii wagowej do 100 kg (bezsporne).

Z ustaleń Sądu I instancji wynika, że M. A. od (...)r. jest w ramach (...) trenerem uniwersjadom (...). Jest także trenerem (...), w ramach którego występuje T. D.. M. A. zaproponował by zawodnikiem (...) – reprezentantem na XXIX Letniej Uniwersjadzie w kategorii do 100 kg był T. D. i ostatecznie on uzyskał akceptację społecznej komisji J., przy czym w jej składzie faktycznie uczestniczył W. B. (2). J. W. został powołany jako zawodnik rezerwowy.

Uwagi do powołania T. D. w miejsce J. W. zgłaszał Zespół (...) Instytutu Sportu, trener kadry narodowej (...) i dyrektor sportowy (...).

Wobec powzięcia informacji, że ma być zawodnikiem rezerwowym, J. W. skierował e-mailem zapytanie do pełniącego funkcję kierownika działu sportu w (...) S. P. o status swojego wyjazdu na Uniwersjadę. W odpowiedzi S. P. poinformował go, że do startu w kategorii do 100 kg został zgłoszony T. D., który nie uzyskał wyniku kwalifikacyjnego do Uniwersjady w tej kategorii wagowej, dlatego jego udział w Uniwersjadzie nastąpi na koszt klubu. Taka decyzja Zarządu Głównego (...) była bezpośrednią konsekwencją wniosku trenera kadry uniwersjadowej, potwierdzonego następnie akceptacją (...) Komisji J. i wyrazem zaufania do szkoleniowego doświadczenia trenera M. A., jak również odpowiedzialności za skuteczny start w Uniwersjadzie, jaką (...) ponosi wobec władz polskiego sportu. Poinformował również, że J. W. jest wymieniony na pozycji zawodnika rezerwowego do startu w kategorii do 100 kg.

T. D. nie spełniał kryteriów kwalifikacji wyznaczonych przez (...). Zawodnik wskazany był jako pierwszy do wyjazdu na zawody z adnotacją, że jedzie na koszt macierzystego klubu.

J. W. za pośrednictwem swojego pełnomocnika 31 lipca 2017 r. skierował wezwanie do zmiany decyzji w sprawie ustalenia ostatecznego składu akademickiej reprezentacji Polski na Uniwersjadę 2017 w kategorii wagowej do 100 kg w dyscyplinie (...).

Zarząd główny (...) 9 sierpnia 2017 r. ustosunkował się do powyższego pisma.

W piśmie z 11 sierpnia 2017 r. J. W. wniósł o zmianę przedmiotowej decyzji i poinformował, że w sytuacji nieuznania wezwania podejmie dalsze działania mające na celu ochronę jego interesu.

J. W. nie wziął udziału w XXIX Letniej Uniwersjadzie 2017 (bezsporne).

W piśmie z 15 września 2017 r. wezwał Zarząd Główny (...) do zaniechania naruszeń dóbr osobistych oraz do usunięcia już dokonanych naruszeń wraz z zapłatą zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, a 18 października 2017 r. J. W. wezwał (...) do próby ugodowej.

W piśmie z 10 stycznia 2018 r. Zarząd Główny (...) poinformował, że nie weźmie udziału w posiedzeniu pojednawczym uznając roszczenia J. W. za bezpodstawne.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów, oraz zeznań świadków M. A., W. B. (2), W. B. (1), Z. G., R. L., T. S., S. P., a także przesłuchania powoda.

Zeznania ww. świadków Sąd ocenił jak wiarygodne i logiczne. Sąd uznał zeznania powoda za wiarygodne, gdyż szczegółowo przedstawiały jego przygotowania do Uniwersjady, zabiegi mające na celu pozyskanie informacji o zakwalifikowaniu się na zawody oraz negatywne odczucia J. W. na wieść o tym, że na Uniwersjadę pojedzie inny zawodnik.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy wskazywał, że żądanie powoda należy ocenić z punktu widzenia regulacji norm wynikających z art. 23, 24 i 448, a także 361 § 2 oraz 415 względnie 571 k.c.

Zdaniem Sądu Okręgowego Rozdział 9a ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie regulujący odpowiedzialność dyscyplinarną oraz rozstrzyganie sporów w sporcie, nie wyłącza ochrony zawodnika na gruncie Kodeksu cywilnego. Stosowania tam zawartych norm nie wyłącza zarzut pozwanego co do naruszenia zasad etyki sportowej. Trudno bowiem przyjąć by powód obierając drogę sądowej ochrony dobra osobistego po fiasku próby polubownego rozwiązania sporu naruszył dobre imię pozwanego lub też by naruszył wymóg nienagannej postawy moralnej i obywatelskiej. Trudno uznać powództwo w tej sprawie jako wyraz chęci nieuzasadnionego angażowania (...) w postępowanie przed sądem, mającego inne cele niż ochrona własnego dobra osobistego. Jednocześnie powołany przez pozwanego jego własny statut nie ma charakteru normy powszechnie obowiązującej i nie wyłącza drogi sądowej.

Sąd Okręgowy podzielił stanowisko powoda, iż prawo do rozwoju kariery sportowej stanowi dobro osobiste i wskazał, że pogląd taki został zaprezentowany w orzecznictwie (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 czerwca 2016 r. VI ACa 972/15) i opatrzony komentarzem, iż dobro to jest elementem samorealizacji. Wypada uzupełnić tą definicję o elementy poczucia własnej wartości jako sportowca i renomy wśród członków środowiska sportowego i kibiców.

Sąd I instancji uznał, że uniemożliwienie wzięcia udziału w zawodach jest obiektywnie negatywnym zdarzeniem dla zawodnika, gdyż pozbawia go jednego z kluczowych elementów sportu jakim jest współzawodnictwo. Z niezaprzeczonego w trym zakresie przesłuchania powoda i w zasadzie z wiedzy powszechnej wynika, iż uniwersjada, jako międzynarodowe – światowe akademickie zawody sportowe są istotną i prestiżową imprezą, w szczególności dla dyscypliny jaką jest (...). Wszak w środowisku tej dyscypliny sportu, uniwersjada rangą ustępuje wyłącznie igrzyskom olimpijskim. W konsekwencji udział w tych zawodach jest istotnym elementem kariery (...).

Ponadto informacja co do wypełnienia wyłącznie przez powoda kryteriów uczestnictwa w tych zawodach w danej kategorii wagowej była znana w środowisku (...) w Polsce i był on traktowany, także przez (...) Związek (...) który przyjął go do udziału w programie treningowym kadry narodowej, jako pretendenta do startu. Późniejszy brak powołania do reprezentacji dotknął zatem dobrego imienia J. W. jako sportowca i odbioru jego osoby wśród innych.

Fakt, iż powód został powołany jako zawodnik rezerwowy nie zmienia w istocie oceny jego sytuacji, gdyż w istocie nie pojechał do Tajpej i nie wziął udziału w przedmiotowym turnieju.

Jedynym podmiotem w Polsce przeprowadzającym nabór zawodników i przedstawiającym ich do udziału w każdej kolejnej uniwersjadzie jest pozwany – (...) Zarząd Główny w W.. Podmiot ten jest stowarzyszeniem, które ma charakter związku sportowego o którym mowa w art. 6 ust 2 ustawy o sporcie.

Z ustalonego stanu faktycznego wynika, iż przygotowanie udziału i sam udział w XXIX Letniej Uniwersjadzie w Tajpej w 2017 r. odbywał się pod nadzorem Ministra Sportu i Turystyki oraz Instytutu Sportu, z wykorzystaniem środków publicznych.

W ocenie Sądu Okręgowego nabór zawodników do udziału w XXIX Letniej Uniwersjadzie w Tajpej w 2017 r. miał charakter zbliżony do przyrzeczenia publicznego uregulowanego w art. 919 i nn k.c. Osoba prawna mająca wyłączność na terenie Polski na dokonanie określonych czynności publicznie, w tym poprzez sieć Internet, ogłosiła kryteria, które powinny spełniać osoby wyrażające wolę wzięcia udziału w odpowiedniku nagrody z art. 919 k.c. tj. w tej konkretnej imprezie sportowej. Pogląd taki został także przedstawiony w piśmiennictwie (tak A. Górski, Odpowiedzialność odszkodowawcza polskich związków sportowych w przypadku błędów popełnionych przy powoływaniu kadry narodowej, Przegląd Sądowy listopad – grudzień 2016 i powołana tam dalsza literatura).

Sąd Okręgowy przyjął zatem, iż pomiędzy pozwanym, a powodem, doszło z jednej strony poprzez ogłoszenie o naborze do kadry, a z drugiej zgłoszenie, do nawiązania na zasadzie z art. 353 ¹ k.c. nienazwanego stosunku prawnego o charakterze zbliżonym do przyrzeczenia publicznego, lub też wręcz przy przyjęciu szerokiej wykładni pojęcia „nagrody” z art. 919 § 1 k.c. – do stosunku prawnego na podstawie przyrzeczenia publicznego złożonego przez (...).

Kryteria udziału w XXIX Letniej Uniwersjadzie zostały podzielone przez pozwanego na dwie grupy. Wypełnienie należących do pierwszych z ich wymogów formalno – organizacyjnych, co nastąpiło przez powoda i pozostaje poza sporem, było warunkiem rozpatrzenia kryteriów szkoleniowo sportowych, w tym obejmujących kwalifikację dla poszczególnych dyscyplin sportowych. J. W. wypełnił również szczegółowe kryteria określone w pkt II.1 – II.5, a mianowicie uwzględnił start w uniwersjadzie w indywidulanym planie rocznym (pkt II. 1), dysponował też zgodą na udział (...) Związku (...) w tej imprezie (pkt II.2), co potwierdza pismo przesłane przez tą organizację. Niewątpliwie gotowy był do podjęcia współpracy z trenerem kadry uniwersjadowej i podporządkowaniem się planowi przygotowań przedstawionemu przez pozwanego (k. pkt II. 3-II.4). Powód realizował plan przygotowania się do tych zawodów wespół z zawodnikami kadry narodowej w zakresie wyznaczonym przez (...) Związek (...).

Ponadto J. W. i tylko on, w zakresie kategorii wagowej do 100 kg, wypełniał normy kwalifikacyjne objęte treścią pkt II. 5 Kryteriów i sprecyzowane w ich części szczegółowej. W tym zakresie zaś omawiany dokument został sporządzony w sposób nie budzący żadnych wątpliwości interpretacyjnych. Odwołuje się bowiem do konkretnych miejsc zajętych w określonych rodzajach zawodów. Kwestia wykładni tego postanowienia Kryteriów nie była przedmiotem sporu, tak samo jak to, że tylko powód wypełnił te wymogi oraz to, że nie wypełnił ich T. D..

Istotne i przesądzające o rozstrzygnięciu w sprawie było to, iż powołany dokument Kryteriów jak i żaden inny dokument lub oświadczenie pozwanego złożone w związku z naborem do reprezentacji w XXIX Letniej Uniwersjadzie, nie zawierało innych kryteriów w tym mających charakter ocenny tj. wynikający z niemierzalnych parametrów analizowanych z punktu widzenia wiedzy i doświadczenia trenerskiego lub też przebiegu kariery sportowej danego zawodnika bez uwzględniania osiągniętych wyników.

W powyższy sposób pozwany upublicznił obiektywne i łatwe do sprawdzenia kryteria naboru do reprezentacji akademickiej w dyscyplinie (...). Zaniechał zaś posłużenia się kryteriami subiektywnymi polegającymi w szczególności na przycięciu przez trenera kadry - selekcjonera, iż określony zawodnik rokuje lepiej niż pozostali, co w istocie jednak nastąpiło w ocenianej sytuacji. Sąd podkreślił, iż co do zasady nie można zanegować tego rodzaju perspektywy doboru zawodników do kadry, która w istocie opiera się o autorytet trenera, który w ujęciu normatywnym budowany jest poprzez art. 41 ustawy o sporcie. Jednakże odnośnie zawodników (...) pretendujących do udziału w XXIX Letniej Uniwersjadzie, tego rodzaju zastrzeżenie nie zostało publicznie dokonane. Z drugiej strony tego rodzaju subiektywne kryterium mogłoby mieć zastosowanie, wobec braku odmiennego uregulowania w przypadku gdyby obiektywne wymogi spełniało co najmniej dwóch zawodników. Taka sytuacja jednak nie zaszła w niniejszej sprawie.

W konsekwencji (...) był zobowiązany się do powołania do kadry uniwersjadowej (...) w kategorii wagowej do 100 kg powoda, gdyż tylko on spełnił ogłoszone publicznie kryteria.

W ocenie Sądu Okręgowego ogłoszone publicznie kryteria nie miały charakter upomocniczego, pozwany nie zastrzegł, że podstawą powołania do kadry ma być rękojmia skutecznego startu. Tego rodzaju przesłanka nie została publicznie ogłoszona, nie wskazano aby tak określony wymóg był brany pod uwagę i by czynił to trener kadry akademickiej lub też członkowie społecznej komisji ds. (...).

Dlatego też działanie pozwanego względem powoda należy uznać za bezprawne, gdyż dokonane wbrew publicznie ogłoszonemu oświadczeniu woli. Takie rozumienie powinności (...) jest dodatkowo wzmacniane faktem, iż jest on jedynym podmiotem formującym kadrę do udziału w uniwersjadzie i czyni to przy wykorzystaniu środków publicznych. Winien zatem postępować wedle reguł ustalonych przez siebie. Taki sposób rozumienia naboru reprezentował także przedstawiciel Instytutu Sportu i (...) Związku (...). Działanie ostatecznie podjęte przez pozwanego było zawinione. Można bowiem postawić zarzut, że członkowie jego zarządu powinni i mogli przewidzieć, że dojdzie do naruszenia dobra osobistego powoda jako sportowca. (...) jest bowiem wyspecjalizowanym i doświadczonym w działalności sportowej stowarzyszeniem. Powinien zatem tak prowadzić swoją działalność statutową by nie naruszać praw innych osób, w tym swoich członków.

Bezprawne działanie pozwanego niewątpliwie było jedyną przyczyną tego, iż powód nie wziął udziału w XXIX Letniej Uniwersjadzie w Tajpej w 2017. W ocenie Sądu I instancji zachodzi zatem związek przyczynowy pomiędzy działaniem (...), a brakiem występu powoda na Uniwersjadzie, co z kolei naruszyło jego dobro osobiste w postaci prawa do rozwoju kariery sportowej. Z uwagi jednak na przeprowadzenie i zakończenie XXIX Letniej Uniwersjady, żądanie powoda zmierzające do zapewnienia mu udziału w tych zawodach było niemożliwe do uwzględnienia już w momencie złożenia pozwu.

Zasadnym zaś było przychylenie się do żądania złożenia przez pozwanego oświadczenia o charakterze przeprosin.

Sąd dokonał stosownej korekty treści przeprosin w taki sposób by odpowiadało ono wymogom art. 24 k.c. oraz względom słuszności, wyeliminował z nich zbędne z punktu widzenia klarowności przekazu i celu jego formułowania wyrażenia w postaci powtórzonych „gorących przeprosin” oraz informację o wyborze przez pozwanego innego zawodnika.

Strona internetowa podana w pozwie jest adekwatnym forum do opublikowania przedmiotowego oświadczenia. Z treści dostępnych pod adresem (...) wynika, iż jest to forum przedstawiania informacji o działalności pozwanego a i zapewne główne zainteresowane nimi jest wśród osób zaangażowanych w sport akademicki. Skoro tak to strona ta stanowi adekwatne medium do poinformowania tego środowiska o sytuacji zaistniałej pomiędzy stronami i wyrażenia treści przynoszących satysfakcję powodowi.

Jeśli zaś chodzi o paramenty techniczne publikacji oświadczenia to Sąd w istocie co do zasady uwzględnił żądanie powoda, odnośnie usytuowania i wielkości względem grafiki strony.

Zasadne w ocenie Sądu jest także przedstawienie informacji o doznanym przez powoda naruszeniu dobra osobistego, zawartym już w przedmiotowym oświadczeniu i doręczeniu treści tego oświadczenia Ministrowi Sportu i Turystyki, (...) Związkowi (...) w W. oraz Instytutowi Sportu – Państwowemu Instytutowi (...) w W.. Wskazane organy oraz osoby prawne były bowiem zaangażowane w przeprowadzenie naboru do kadry i jej wysłanie do Tajpej oraz jednocześnie są aktorami i mają wpływ na środowisko sportowe w Polsce, a zatem stanowią oni konkretnych (w przeciwieństwie do odbiorców treści ze strony internetowej) adresatów oświadczenia łagodzącego skutki naruszenia dobra osobistego powoda.

Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do upoważnienia powoda do zamieszczenia przedmiotowego artykułu na stronie internetowej w. (...) Powód nie wyjaśnił z jakich przyczyn domaga się ewentualnego zamieszczenia tam skierowanego do niego oświadczenia, co więcej przyznał, iż nie zna tego takiego portalu. Proste wpisanie powyższego adresu do przeglądarki internetowej wskazuje, iż strona pod określonym w pozwie (i powyżej) adresem nie istnieje.

Badając żądanie zasądzenia zadośćuczynienia w ocenie Sądu I instancji powód wykazał, iż w związku z naruszeniem doznał krzywdy, bowiem został pozbawiony jednej z kluczowych determinant sportu tj. rywalizacji z innymi oraz potencjalnej szansy na osiągnięcie sukcesu sportowego. W konsekwencji odebrano mu szansę na zyskaniu większej renomy jako sportowca. Jednocześnie został narażony na potencjalny negatywny odbiór we własnym środowisku i w istocie szerzej – także wśród kibiców, jako osoba która potencjalnie spełniała kryteria udziału w uniwersjadzie, a jednak nie wzięła w niej udziału.

Powyższe ustalenia przemawiały za zasadnością zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty 15 000 zł. W ocenie Sądu jest to kwota adekwatna do rodzaju naruszonego dobra i rozmiaru doznanej krzywdy i realizuje funkcję kompensacyjną wynikającą z art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c.

Dalej idące roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia należało oddalić,

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c., zasądzając je od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu pierwszego wezwania do zapłaty powyższej sumy.

Sąd I instancji nie uwzględnił żądania zapłaty kwoty 8.500 zł jako odszkodowania. Roszczenie to może wynikać z naruszenia dobra osobistego o czym stanowi art. 24 § 2 k.c. Jednakże niezależnie czy przewidzianych w tym przepisie zasad ogólnych poszukiwać w art. 415 czy 471 k.c., to w pierwszej kolejności, należało zbadać czy powód doznał szkody. Jako jej uzasadnienie powód podał konkretne choć nieudokumentowane wydatki w związku z korzystaniem z sali treningowej, odżywek, pomocy fizjoterapeuty oraz masażysty, zabiegów odnowy biologicznej, cateringu dietetycznego i zakupem sprzętu sportowego – (...). Wobec zaś wyraźnego zarzutu pozwanego, rolą powoda wynikającą z art. 6 k.c. i 232 k.p.c. było chociażby przybliżenie kosztów towarów i usług, które nabył, np. poprzez przedstawienie stosownych cenników. Tego zaś J. W. w tym postępowaniu nie uczynił.

O ile nawet choćby hipotetycznie przyjąć, iż J. W. poniósł powyższe wydatki we wskazanych kwotach, to w świetle ograniczonej inicjatywy dowodowej w tym zakresie, trudno mówić by miały one charakter uszczuplenia jego majątku. Jeśli nawet wydatkował określone sumy pieniężne to otrzymywał za nie ekwiwalent w postaci rzeczy i usług. Nie sposób zaś Sądowi przyjąć, by owe nabyte wartości niepieniężne nie służyły powodowi na zasadzie wsparcia jego organizmu i były całkowicie zbędne w punktu widzenia potrzeb ogólnozdrowotnych i sportowych. Wyjaśnienie tej kwestii wymagałoby zgłębienia tego problemu, być może poprzez wiadomości specjalne, lecz wniosek w tym zakresie nie został zgłoszony. Oczywistym jest zaś, iż nabycie stroju sportowego (białej (...)) nie było wydatkiem związanym wyłącznie z potencjalnym startem na XXIX Letniej Uniwersjadzie. Nie zachodzi zatem sytuacja objęta hipotezą art. 361 § 1 k.c. Z tego też względu powództwo o zapłatę kwoty 8.500 zł tytułem odszkodowania podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 i 100 k.p.c., znosząc je między stronami albowiem powództwo zarówno w zakresie żądań majątkowych i niemajątkowych zostało uwzględnione tylko w części.

Apelacje od powyższego wyroku wniosły obie strony.

Powód zaskarżył wyrok w części oddalającej powództwo (pkt. 4 wyroku) oraz orzekającej w zakresie kosztów procesu (pkt. 5 wyroku), zarzucając naruszenie przepisów postępowania:

1.  art. 233 § 1 k.p.c. polegającego na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, dokonanej wybiórczo, wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, poprzez przyjęcie braku normalnego i bezpośredniego związku przyczynowego pomiędzy stwierdzonym bezprawnym i zawinionym zachowaniem Pozwanego pozbawiającym Powoda prawa do wzięcia udziału w międzynarodowych zawodach sportowych, co do których jako jedyny sportowiec spełniał wszystkie określone kryteria i ponosił koszty związane z przygotowaniem do nich, co spowodowało wystąpienie po jego stronie szkody majątkowej, podczas gdy z prawidłowo ustalonego stanu faktycznego wynika, że pomiędzy bezprawnym i zawinionym zachowaniem Pozwanego istniał normalny i bezpośredni związek z określoną przez Powoda szkodą majątkową;

2.  art. 98 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c., poprzez obciążenie Powoda kosztami procesu, w sytuacji gdy Powód wygrał proces w przeważającej części, co uzasadniało orzeczenie całości kosztów na jego rzecz lub ewentualnie stosunkowe ich rozdzielenie, przy uwzględnieniu stopnia wygrania sprawy przez Powoda;

3.  art. 186 § 2 k.p.c. w zw. z art. 325 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c., poprzez całkowite pominięcie żądania Powoda dotyczącego zwrotu kosztów wywołanych próbą ugodową w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie, pomimo nieusprawiedliwionego niestawiennictwa Pozwanego na posiedzenie pojednawcze oraz zgłoszonego żądania zwrotu kosztów przez Powoda w pozwie;

naruszenie przepisów prawa materialnego,

4.  art. 415 k.c. w zw. z art. 24 §2 k.c. przez błędną ich wykładnię, polegającą na przyjęciu, iż szkoda majątkowa Powoda jaka powstała w związku z naruszeniem jego dóbr osobistych nie miała normalnego i bezpośredniego związku przyczynowego z bezprawnym i zawinionym zachowaniem Pozwanego, jak również nie miała charakteru uszczuplającego majątek Powoda.

W konkluzji skarżący wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z dokumentów wymienionych w uzasadnieniu apelacji, na okoliczności tam opisane, zmianę zaskarżonego orzeczenia w pkt. IV sentencji, poprzez zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kwoty 8.500,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty; zmianę orzeczenia w pkt. V sentencji, poprzez zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kosztów procesu za I instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kosztów wywołanych próbą ugodową zainicjowaną przez Powoda wezwaniem z dnia 18 października 2017 r. i prowadzoną przez Sąd Rejonowy dla Warszawy- Śródmieścia w Warszawie pod sygn. akt: VI Co 2664/17; zasądzenia kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Pozwany zaskarżył wyrok w części tj. co do punktów 1, 2, 3 i 5 zarzucając naruszenie:

1.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na:

a)  pominięciu dowodów z dokumentów tj.: protokołu z posiedzenia Zarządu Głównego (...) z dnia 19 października 2016 r. wraz z listą obecności; listy członków (...) Komisji ds. J. kadencji (...); powiadomienia o posiedzeniu Komisji z dnia 13 czerwca 2016 roku, pomimo przeprowadzenia dowodów z ww. dokumentów w toku postępowania i niewskazanie przyczyny ich pominięcia, przez co ocena materiału dowodowego zebranego w sprawie była wybiórcza, co doprowadziło do dokonania przez sąd błędnych ustaleń w zakresie stanu faktycznego i przyjęcia, że działanie pozwanego było bezprawne i zawinione;

b)  nieuwzględnieniu niektórych faktów i twierdzeń przytoczonych w zeznaniach świadków, pomimo przyjęcia przez sąd I instancji, iż zeznania te są spójne, logiczne i wiarygodne, przez co ocena materiału dowodowego zebranego w sprawie była wybiórcza, co doprowadziło do dokonania przez sąd błędnych ustaleń w zakresie stanu faktycznego i przyjęcia, że działanie pozwanego było bezprawne i zawinione;

2.  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, iż powód wykazał, że spełniał wszystkie kryteria kwalifikujące go do udziału w zawodach, w szczególności przyjęcie, iż powód uwzględniał Uniwersjadę w indywidualnym rocznym planie startów i szkoleniach zawodnika, pomimo nieprzedłożenia przez powoda żadnego dowodu wykazującego tę okoliczność; przyjęcie, iż pozwany nie wykazał braku bezprawności działania, pomimo iż z zeznań świadków oraz dokumentów załączonych przez pozwanego wynika, że decyzja odnośnie wyboru kandydatów na Uniwersjadę została podjęta zgodnie z wewnętrznymi procedurami obowiązującymi u pozwanego;

3.  art. 65 § 1 k.c. i art. 919 § 1 k.c. poprzez dokonanie błędnej wykładni postanowień kryteriów kwalifikacyjnych polegające na ograniczeniu się do wykładni językowej, podczas gdy prawidłowa ocena postanowień ww. dokumentu i ich charakteru prawnego wymagała uwzględnienia kontekstu, okoliczności i celu sporządzenia tego dokumentu, specyfiki i uwarunkowań środowiska sportowego, a także ustalonych zwyczajów; poprzez nieuzasadnione przyjęcie, że działanie pozwanego może zostać zakwalifikowane jako przyrzeczenie publiczne i nieuzasadnione zastosowanie przepisu art. 919 § 1 k.c. do oceny znaczenia działania pozwanego, co skutkowało uznaniem, że działanie pozwanego było zawinione i bezprawne;

4.  art. 448 k.c. zw. z art. 24 k.c. poprzez uwzględnienie roszczeń powoda odnoszących się do ochrony jego dóbr osobistych pomimo braku zaistnienia przesłanek naruszenia dóbr osobistych; zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda wygórowanego zadośćuczynienia pieniężnego, nieuwzględniającego indywidualnych możliwości finansowych pozwanego.

W konkluzji skarżący wniósł o oddalenie powództwa w całości, zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przed sądem I instancji, według norm przepisanych. Jednocześnie, wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów załączonych do apelacji na okoliczności wskazane w uzasadnieniu, oraz o zasądzenie kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym, według norm przepisanych.

W odpowiedzi powód wniósł o oddalenie apelacji, oddalenie wniosku dowodowego o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów załączonych do apelacji pozwanego oraz o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi pozwany wniósł o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Sąd Apelacyjny co do zasady podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd pierwszej instancji i przyjmuje je za własne. Przede wszystkim prawidłowe są ustalenia co do okoliczności wyłonienia członków reprezentacji Polski w (...) na Uniwersjadę w 2017 r., określenia przez pozwanego kryteriów powołania zawodników dla poszczególnych dyscyplin sportowych na to wydarzenie sportowe, spełnienia przez powoda tychże kryteriów w kategorii wagowej do 100 kg, powołania J. W. jako zawodnika rezerwowego do startu w zawodach.

Zdaniem powoda, który jako jedyny zawodnik (...) w kategorii wagowej do 100 kg spełniał zarówno kryteria formalno – organizacyjne, jak i szkoleniowo - sportowe, niedopuszczenie go jako zawodnika głównego w składzie akademickiej reprezentacji Polski na Uniwersjadzie na mocy decyzji Zarządu (...) wydanej z naruszeniem kryteriów kwalifikacyjnych oraz postanowień statutu, spowodowało naruszenie jego dóbr osobistych tj. „prawa do rozwoju kariery sportowej” jako elementu samorealizacji. Sąd Okręgowy podzielił to stanowisko uznając „prawo do rozwoju kariery sportowej” za dobro osobiste, jednakże poza powołaniem się na uzasadnienie wyroku z dnia 14 czerwca 2016 r. wydanego w sprawie VI A Ca 972/15 tutejszego Sądu, nie przedstawił szerszej argumentacji w tym zakresie. Podkreślić należy, iż w przywołanym orzeczeniu powództwo o ochronę dobra osobistego powoda w postaci „prawa do rozwoju kariery sportowej” zostało oddalone, a rozważania sądu dotyczyły istnienia związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem naruszyciela, a skutkiem w postaci naruszenia dobra osobistego.

Sąd Apelacyjny w niniejszym składzie nie podziela powyższego poglądu i uznaje, iż nie istnieje dobro osobiste określone jako „prawo do rozwoju kariery sportowej”.

Sąd Apelacyjny nie uznaje za prawidłowe rozszerzanie na każdą dziedzinę życia katalogu dóbr osobistych i opowiada się za ich wąskim ujęciem. Kodeks cywilny nie zawiera definicji dóbr osobistych, a te wymienione w art. 23 k.c. stanowią katalog otwarty. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów z dnia 16 lipca 1993 r., I PZP 28/93 (OSNCP 1994 nr 1, poz. 2), odpowiedź na pytanie, czy określone dobro człowieka jest jego dobrem osobistym w rozumieniu art. 23 i art. 24 k.c., zależy od wielu czynników, gdyż pojęcie to należy odnosić do określonego poziomu rozwoju technologicznego i cywilizacyjnego, przyjętych w społeczeństwie zasad moralnych i prawnych, istniejącego rodzaju stosunków społecznych, gospodarczych czy nawet politycznych. W orzecznictwie i w doktrynie utrwalone jest stanowisko, iż przy kwalifikacji określonego prawa jako dobra osobistego należy posługiwać się nie tylko kryterium subiektywnym, ale również przede wszystkim obiektywnym, odwołującym się do przyjętych w społeczeństwie ocen. Konieczność obiektywizacji dobra osobistego dominuje zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie. Dla istnienia dobra osobistego i uznania, że doszło do jego naruszenia, znaczenie mają oceny społeczne, analiza z punktu widzenia rozsądnego człowieka. Nie ma natomiast znaczenia subiektywne przekonanie zainteresowanego. Dokonując oceny czy nastąpiło naruszenie danego dobra osobistego należy odnosić się do poglądów panujących w społeczeństwie, posługiwać się w tym celu abstrakcyjnym wzorcem „przeciętnego odbiorcy”, a nie odwoływać się do jednostkowych odczuć i ocen osoby pokrzywdzonej. (m.in. wyrok SN z dnia 11.03.1997 r. III CKN 33/97, OSNC 1997 z. 6-7, poz.93, wyrok SN z dnia 16.01.1976 r. II CR 692/75 OSNC 1976 z. 11 poz.251).

Zdaniem Sądu Apelacyjnego nie można uznać, iż każde pozbawienie człowieka pewnych uprawnień jest ujmowaniem jego poczucia własnej wartości, uzasadniającym zastosowanie cywilnoprawnych środków ochrony dóbr osobistych. Zależy to bowiem od tego, czy w powszechnym odczuciu stanowi ono naruszenie godności człowieka, czy też opinia publiczna nie wiąże z nim takich konsekwencji. Dla oceny w tym zakresie istotne znaczenie mają rodzaj i charakter uprawnień, których człowiek został pozbawiony, sposób działania sprawcy, a także stosunek, jaki mają inni ludzie do faktu pozbawienia danej osoby tychże uprawnień (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 1989 r., I CR 143/89, LEX nr 5282). Obiektywizacja dóbr osobistych przeprowadzana jest według testu odczuć „uczciwego rozsądnie myślącego człowieka” i umożliwia oddalenie roszczeń osób nadwrażliwych, nadmiernie skoncentrowanych na własnej osobie. Poczucie krzywdy, czy nawet drastyczne naruszenie sfery odczuć człowieka nie jest wystraczające dla odwołania się do kategorii dóbr osobistych.

Okoliczności faktyczne, na jakich powód buduje twierdzenie o naruszeniu jego dobra osobistego w postaci „prawa do rozwoju kariery sportowej” to brak dopuszczenia go do udziału w Uniwersjadzie w 2017 r. jako głównego zawodnika, pomimo spełnienia kryteriów określonych przez pozwanego. Jak podkreślił udział w tym wydarzeniu, zaprezentowanie umiejętności w zmaganiach z innymi zawodnikami stanowi centralny punkt rozwoju kariery każdego sportowca. Niewątpliwie powód ma rację, temu służy przecież codzienny wysiłek na treningach. Powstaje jednak pytanie, czy niemożność udziału w zawodach w głównej roli pomimo spełnienia wymogów kreuje dobro osobiste? Zdaniem Sądu Apelacyjnego odpowiedź na to pytanie jest negatywna. Powód subiektywnie mógł odebrać decyzję pozwanego jako krzywdzącą, czy niesprawiedliwą. Liczył bowiem na to, iż skoro jako jedyny zawodnik w swojej kategorii wagowej spełnia kryteria startu ustanowione przez pozwanego, to będzie zakwalifikowany do udziału w tych zawodach. Jednakże samo rozczarowanie, czy poczucie pokrzywdzenia inną decyzją pozwanego, nie wystarczy dla uznania naruszenia dobra osobistego powoda. Nie można bowiem uznać, iż doznanie przez kogoś cierpienia psychicznego z powodu nieprawidłowego działania innej osoby oznacza, iż doszło do naruszenia dobra osobistego. Poczucie pokrzywdzenia musi być wywołane naruszeniem „niemajątkowych indywidualnych wartości”, a za takie trudno uznać „prawo do rozwoju kariery sportowej”. Zdaniem Sądu Apelacyjnego nie każde poczucie krzywdy, czy niezadowolenia może być naprawione przy zastosowaniu konstrukcji dóbr osobistych, o jakiej mowa w art. 24 k.c. Sam fakt, iż ustawodawca w art. 23 k.c. ujął otwarty katalog dóbr osobistych, nie oznacza, że każdy interes określonego podmiotu może być definiowany jako dobro osobiste.

Sąd Okręgowy uznając istnienie dobra osobistego w postaci prawa do rozwoju kariery sportowej jako elementu samorealizacji wskazał, że można je uzupełnić o elementy poczucia własnej wartości jako sportowca i renomy wśród członków środowiska sportowego oraz kibiców. Biorąc pod uwagę te aspekty wskazać należy, iż powód nie wykazał, aby pozwany obiektywnie naruszył jego dobra osobiste rozumiane także w ten sposób.

Powód spełniał kryteria kwalifikacyjne określone przez (...), a mimo to został powołany do kadry jako zawodnik rezerwowy, a nie główny. Jednakże zdaniem Sądu Apelacyjnego pomimo tego, iż udział w Uniwersjadzie w 2017 r. był ostatnią możliwością uczestniczenia powoda w tego typu imprezie, to jednak nie pozbawiał go możności startu w innych imprezach na różnych szczeblach. Nie wpływał również na postrzeganie go jako zawodnika. Z materiału dowodowego wynika, iż negatywny wydźwięk środowiska nie dotyczył osoby powoda, a decyzji pozwanego, którą negowano uznając za arbitralną i nieuzasadnioną. Nie przedstawiono natomiast dowodów wskazujących na to, aby decyzja ta przełożyła się na postrzeganie powoda w środowisku, aby wpłynęła negatywnie na postrzeganie jego umiejętności oraz jego osoby jako sportowca.

Decyzja pozwanego również nie wpłynęła na dalszy rozwój powoda jako sportowca. J. W. nadal uprawia tę dziedzinę sportu i odnosi wiele sukcesów; we wrześniu (...) roku uzyskał tytuł Mistrza Polski J. w kategorii 100 kg, który to tytuł potwierdził w następnym roku. Powód odnosi sukcesy sportowe do dziś. Podnoszone przez powoda okoliczności dotyczą wyłącznie jego subiektywnych odczuć i opinii. Powyższe wskazuje, iż decyzja pozwanego nie wpłynęła negatywnie na poczucie własnej wartości powoda jako sportowca i nie naruszyła jego renomy w środowisku sportowym oraz wśród kibiców, a co za tym idzie nie spowodowała naruszenia dobra osobistego powoda.

Zarówno w świetle art. 24 § 1 k.c., jak i art. 448 k.c., przesłanką przyznania środków ochrony majątkowej i niemajątkowej jest bezprawne naruszenie dobra osobistego. Brak naruszenia skutkuje odmową przyznania żądanej ochrony. Już tylko z tych względów apelacja pozwanego, zasługiwała na uwzględnienie, a podnoszony w niej zarzut naruszenia art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. był zasadny. Brak naruszenia czyni natomiast bezprzedmiotowym konieczność ustalenia i analizowania czy dane zdarzenie, które nie stanowi źródła naruszenia dóbr osobistych, było bezprawne stąd też podnoszone w apelacji pozwanego ewentualne naruszenie przepisu art. 233§1 k.p.c. oraz art. 232 k.p.c. nie ma wpływu na wynik postępowania. Rozważania co do tego, czy decyzja odnośnie wyboru kandydata na Uniwersjadę była podjęta zgodnie z wewnętrznymi procedurami pozwanego, oraz ocena wykładni postanowień kryteriów kwalifikacyjnych, wobec przyjętej przez Sąd Odwoławczy koncepcji rozstrzygnięcia są bezprzedmiotowe. Z tych samych względów pominięciu podlegał wniosek dowodowy zawarty w apelacji pozwanego albowiem nie miał on znaczenia dla rozstrzygnięcia, niezależnie od okoliczności, iż był spóźniony (art.381 k.p.c.).

Zważywszy, że do naruszenia dóbr osobistych powoda nie doszło, powództwo podlegało oddaleniu, co skutkowało zmianą zaskarżonego wyroku na podstawie art. 386§1 k.p.c.

W świetle powyższych wywodów apelacja powoda podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. Niezależnie od tego Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Okręgowego, iż powód nie wykazał szkody, co było jego obowiązkiem zgodnie z treścią art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. W aktach sprawy brak dowodów, z których wynikałyby ponoszone przez powoda wydatki tytułem przygotowania do udziału w zawodach. Składanie na etapie postępowania apelacyjnego dowodów, które mają wykazać te wydatki uznać należało za spóźnione, co spowodowało ich pominięcie.

Z uwagi na precedensowy charakter tej sprawy, jak również poczucie sprawiedliwości oparte o całokształt okoliczności sprawy Sąd Apelacyjny na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążył powoda – jako przegrywającego sprawę kosztami zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego w pierwszej instancji oraz kosztami postępowania za drugą instancję. W judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się, że w tego rodzaju przypadkach znajduje uzasadnienie zastosowanie art. 102 k.p.c. (por. rozstrzygnięcie o kosztach w wyroku z dnia 29 sierpnia 1973 r., sygn. I PR 188/73).

Biorąc powyższe pod uwagę orzeczono jak w wyroku.

Joanna Piwowarun-Kołakowska Edyta Mroczek Ewa Kaniok