Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 listopada 2020 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie X Wydział Karny – Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Hubert Zaremba

Protokolant: protokolant sądowy S. Z.

przy udziale Prokuratora: Roberta Makowskiego

po rozpoznaniu w sprawie P. N.

oskarżonego z art. 62 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

zażalenia prokuratora

na postanowienie Sądu Rejonowego dla Warszawy - Woli w Warszawie z dnia 20 sierpnia 2020 roku w przedmiocie umorzenia postępowania

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k.

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Warszawy - Woli w Warszawie.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 20 sierpnia 2020 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy –Woli w Warszawie:

1.  na podstawie art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii umorzył niniejsze postępowanie karne wobec P. N., syna P. i I. z domu M., urodzonego w dniu (...) w W., oskarżonego o to, że w dniu 6 lipca 2019 r. w W. przy ul. (...) wbrew przepisom ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, posiadał przy sobie środki odurzające w postaci ziela konopi innych niż włókniste o łącznej wadze 4,84 g, tj. o czyn z art. 62 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii,

2.  na postawie art. 70 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dn. 29 lipca 2005 roku orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodu rzeczowego szczegółowo opisanego w wykazie dowodów rzeczowych nr (...) pod poz.1 na karcie 66 akt sprawy IV K 1063/19, poprzez jego zniszczenie,

3.  na podstawie art. 632a pkt 1 k.p.k. zasądził od oskarżonego P. N. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 763,48 złotych (siedemset sześćdziesiąt trzy złote 48/100) tytułem części kosztów postępowania, na podstawie art. 632 § 2 k.p.k. dalszymi kosztami postępowania obciążając Skarb Państwa.

Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł prokurator, zaskarżając go w całości, na niekorzyść oskarżonego P. N.. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił obrazę przepisu prawa materialnego w innym wypadku, niż w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu, tj. art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii poprzez błędną jego wykładnię polegającą na przyjęciu, iż posiadanie środka odurzającego w postaci ziela konopi innych niż włókniste w ilości 4, 84 grama stanowiącej od 5 do 16 porcji handlowych stanowi nieznaczną ilość środka odurzającego, podczas gdy taka ilość środka odurzającego nie może zostać uznana za nieznaczną.

Prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie jest zasadne.

Rację ma żalący podważając merytoryczną zawartość kontrolowanego rozstrzygnięcia.

W sprawie nie zostały spełnione przesłanki z art. 62a ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii dające możliwość umorzenia postępowania.

Wskazany powyżej przepis dla zastosowania zawartego w nim rozwiązania wskazuje na kumulatywne spełnienie trzech warunków:

a)  posiadania środków odurzających lub substancji psychotropowych w ilości nieznacznej;

b)  przeznaczenia ich na własny użytek sprawcy;

c)  uznania, że orzeczenie wobec sprawcy kary byłoby niecelowe ze względu na okoliczności popełnienia czynu, a także stopień jego społecznej szkodliwości.

Umarzając postępowanie Sąd Rejonowy przyjął, że ilość posiadanego przez oskarżonego środka odurzającego w postaci marihuany, tj. 4,84 g stanowi jedynie nieznaczną ilość tegoż środka w rozumieniu ww. ustawy.

Dokonując takich, a nie innych ustaleń sąd meriti odwołał się do wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 29 września 2005 r. (II AKa 217/05), który jako ilości nieznaczne środków odurzających lub substancji psychotropowych wskazuje: do 10 gram marihuany, do 3 gram haszyszu i do 0,25 g amfetaminy, pomijając zupełnie okoliczności przedmiotowej sprawy.

W świetle dyspozycji art. 62a ustawy z 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii przesłanką bezwarunkowego umorzenia postępowania jest taka ilość środków odurzających lub substancji psychotropowych, którą należy ocenić jako nieznaczną. Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia "nieznacznej ilości" środków odurzających lub substancji psychotropowych użytego w cyt. przepisie. Wobec braku definicji legalnej interpretując wyrażenie "nieznaczna ilość" użyte w art. 62a ustawy należy odwołać się do jego znaczenia językowego. Z tego punktu widzenia przez sformułowanie "nieznaczny" rozumie się niewielki, błahy. Na potrzeby niniejszych rozważań oznacza to zatem, że ilość środków odurzających lub substancji psychotropowych wymagana dla zastosowania instytucji przewidzianej w art. 62a powinna być niewielka, mała. Ilość substancji będąca przedmiotem czynu zabronionego określonego w art. 62 ust. 1 lub 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, aby mogła być uznana za niewielką, nie powinna przekraczać kilku gramów. Sposób rozumienia nieznacznej ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych jako przesłanki instytucji uregulowanej w art. 62a musi jednak uwzględniać nie tylko kryterium ilościowe odwołujące się do wagi tych substancji, ale również kryterium jakościowe. Przy interpretacji wyrażenia "nieznacznej ilości" jako przesłanki instytucji określonej w art. 62a nie należy ograniczać się tylko do wagi środków odurzających i substancji psychotropowych, gdyż należy również uwzględnić stężenie zabezpieczonej substancji pozwalające ocenić, ile można z niej zrobić jednorazowych dawek tej substancji. W celu ustalenia znaczenia pojęcia nieznacznej ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych należy uwzględnić również - oprócz wymienionych kryteriów ilościowego i jakościowego - kryterium proporcji ilości zabezpieczonych substancji do potrzeb sprawcy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 23 lutego 2017 roku, II AKa 247/16).

Inny sposób racjonalizacji owego kryterium zaprezentował, wprawdzie jeszcze na gruncie poprzedniego stanu prawnego, lecz w zakresie tożsamej do aktualnych rozwiązań przesłanki ilościowej, SA w Krakowie w wyroku z dn. 4 października 2000 r., II AKa 161/00: Nieznaczna ilość narkotyku to ilość niewielka, odpowiadająca doraźnym potrzebom uzależnionego, to jest odczuwanemu współcześnie głodowi narkotycznemu, jedna, dwie porcje, lecz nie ilość od tego większa, choćby zgromadzono ją w przewidywaniu przyszłych potrzeb. Ustawodawca nie uznał bezkarności gromadzenia dowolnych ilości narkotyków "na własny użytek", lecz jedynie posiadanie ich w tym celu "w ilości nieznacznej", ustalając koniunkcję obu tych przesłanek (art. 48 ust. 4 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z 1997 roku).

W doktrynie wskazuje się ponadto, że „nieznaczną ilością" będzie ta, która stanowi mnożnik owej jednorazowej dawki przez dzienne spożycie wynikające z charakteru używania danego środka odurzającego lub substancji psychotropowej przez sprawcę czynu zabronionego (B. Wilamowska, w: Komentarz..., s. 95; K. Łucarz, A. Muszyńska, Zawieszenie..., s. 141).

Wszystkie powyższe stanowiska mają wspólny mianownik, gdyż pojęcie nieznacznej ilości analizują w optyce drugiej przesłanki, tj. przeznaczania na własny użytek. Zatem muszą one ogniskować się wokół czysto konsumenckiej ilości dla wyłącznie jednej osoby, która to ilość pozwala na poczynienie domniemania, że nie zostanie udzielona innej osobie lub podzielona na porcje dilerskie z zamiarem dalszej dystrybucji (w tym duchu wypowiadał się C. Kąkol, Nieznaczna.).

Wprowadzenie art. 62a u.p.n. było jedynie koncesją na rzecz osób uzależnionych (zachęta do leczenia zamiast karania) oraz okazjonalnych konsumentów (skala i częstotliwość spożycia nie wpływa w istotnym stopniu na zdrowie publiczne, a ściganie byłoby nieefektywne kosztowo i organizacyjnie). Dlatego też na aprobatę zasługuje stanowisko, że chodzi o takie ilości, które pozwalają jednej osobie na uzyskanie pozamedycznego efektu odurzenia w jednostce czasu 1-2 dni, w okolicznościach, w których nie można domniemać, że środki te są gromadzone na przyszłość w celu dystrybucji osobom trzecim (Górowski W. (red.).Przestępstwa narkotykowe i dopalacze. Komentarz. KIPK, 2019).

Nieznaczną ilością narkotyku jest, zatem, tylko taka, która odpowiada doraźnym potrzebom uzależnionego, to jest odczuwanemu przezeń głodowi narkotycznemu. Jest to więc jedna lub dwie porcje, lecz nie ilość od tego większa. Nie podziela Sąd zgłaszanych w doktrynie zastrzeżeń do tego poglądu odwołujących się do potrzeb osób uzależnionych, bowiem okoliczność ta wchodzi w skład drugiej przesłanki, a to tego, by narkotyk (substancja) był przeznaczony na swój użytek. Przepisy tego tyczące są adresowane do sprawców tzw. jednorazowych, którzy mieli sporadyczny kontakt ze środkiem odurzającym, w zasadzie tylko dla jednokrotnego odurzenia się (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 15 sierpnia 2018 r., II AKa 58/18).

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy, zauważyć należy, że z opinii wydanej na podstawie ekspertyzy kryminalistycznej z zakresu badań chemicznych wynika, że typowa porcja ziela konopi innego niż włókniste używana w celu odurzenia stanowi od 300 do 1000 mg, w związku z czym ilość ziela konopi innych niż włókniste, którą posiadał oskarżony P. N. (4, 84 g) odpowiada około 5-16 tego typu porcjom.

Oskarżony przyjmuje środki odurzające od 19 roku życia, pali marihuanę sporadycznie, w sytuacji bezsenności, przeciętnie 2 -3 razy w tygodniu. Nie odczuwa potrzeby palenia, nie relacjonuje objawów odstawiennych (opinia sądowo – psychiatryczna - k. 81).

Mając na uwadze to, że oskarżony P. N., który nie odczuwa potrzeby palenia, posiadał 5-16 porcji marihuany, nie sposób uznać, że była to ilość nieznaczna w rozumieniu art. 62a ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii.

Brak również podstaw do przyjęcia, że posiadana przez oskarżonego ilość środka odurzającego (4,84 g) służyła w zasadzie tylko dla jednokrotnego odurzenia się. Jak wynika z z opinii wydanej na podstawie ekspertyzy kryminalistycznej z zakresu badań chemicznych typowa porcja ziela konopi innego niż włókniste używana w celu odurzenia stanowi od 300 do 1000 mg.

Nawet przy przyjęciu, iż oskarżony zażywa do snu ok. 1,5 g konopi, żeby się zrelaksować, nie sposób uznać, iż posiadana przez niego ilość marihuany pozwalała mu jedynie na uzyskanie pozamedycznego odurzenia w jednostce czasu 1- 2 dni. Ustawodawca nie uznał bezkarności gromadzenia dowolnych ilości narkotyków "na własny użytek", lecz jedynie posiadanie ich w tym celu "w ilości nieznacznej", ustalając koniunkcję obu tych przesłanek.

Brak kumulatywnego spełnienia trzech warunków, o których stanowi art. 62a ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii skutkował uchyleniem zaskarżonego postanowienia i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Warszawy – Woli w Warszawie.

Z powyższych względów orzeczono jak w sentencji .